Suku kaum ketiga terbesar ialah suku kaum Murut yang tinggal di Selatan Pantai Barat.

Perkataan Murut merujuk kepada kumpulan penduduk yang tinggal di lereng bukit atau tanah tinggi di Pedalaman Sabah. Murut terdapat di beberapa kawasan seperti Keningau, Tenom, Pensiangan, Sipitang, Kalabakan dan Kinabatangan. Kaum Murut terbahagi kepada Murut Tahol atau Tagal, Tidung, Timugon, Sembakung, Paluan, Bookan, Kalabakan,dan Murut Serundung. sebanyak 2.9% daripada penduduk di Sabah iaitu lebih kurang 50,000 orang. Suku kaum Murut juga terdapat di Brunei, Sarawak dan sempadan Kalimantan. Kaum Murut mempunyai bahasa tersendiri yang berbeza dengan suku kaum Murut yang lain. Ini disebabkan faktor geografi sebagai penghalang dalam komunikasi bahasa mereka.

Secara uniknya, kaum Murut tinggal di rumah panjang yang berhampiran dengan kawasan sungai atau membuat penempatan sepanjang sungai. Mereka tinggal di dalam rumah panjang yang menempatkan 10 hingga 20 keluarga. Tetapi terdapat juga kaum Murut yang tinggal dan membina penempatan secara individu di sepanjang sungai. Suku kaum Murut pakar dalam membuat perahu dan menurunkan kepakaran mereka kepada generasi seterusnya. Selain itu kaum Murut pakar dalam berburu dan masih mengamalkan tradisi bertatu

seperti kaum Iban di Sarawak tetapi tradisi ini semakin kurang di lakukan oleh generasi muda suku kaum ini. Terdapat adat istiadat kaum Murut yang masih kekal sehingga kini iaitu adat istiadat semasa upacara perkahwinan. Upacara perkahwinan orang Murut terutamanya Murut Tahol atau Tagal adalah sangat unik kerana upacara perkahwinan yang diamalkan penuh dengan adat dan berlangsung di rumah panjang dalam masa yang lama. Adat seperti tinauh atau Bului dan barian sampai mati masih diamalkan hingga kini. Adat tinauh adalah adat yang paling tertinggi dalam adat istiadat perkahwinan kaum Murut Tahol atau Tagal. Adat tinauh adalah adat hantaran mas kahwin atau barangan perkahwinan yang terakhir oleh pengantin lelaki kepada pengantin perempuan.

Adat Tinauh ini boleh dilakukan selepas 20 atau 30 tahun selepas perkahwinan mereka. Adat ini boleh juga dilakukan semasa perkahwinan berlangsung dan mengikut kemahuan serta kemampuan pihak pengantin lelaki. Semasa membuat adat tinauh terdapat beberapa upacara yang perlu dilakukan. Adat barian sampai mati juga adalah adat kaum Murut yang sangat unik dan menjadi adat turun-temurun dalam perkahwinan. Kaum Murut juga menyambut perayaan seperti Hari Raya, Hari Krismas, Tahun Baru, Majlis harijadi, pengembumian dan Pesta Kalimaran dan lain-lain. Pesta Kalimaran ialah pesta sama seperti kaum kadazan-Dusun yang

menyambut pesta Kaamatan. Ia di sambut selepas mereka menuai padi.

Kaum Murut masa kini, telah mengalami proses kemodenan dan ramai yang berkerja sebagai kakitangan kerajaan dan bukan kerajaan. Mereka juga tinggal di bandar-bandar besar dan mempunyai pekerjaan profsional. Namun demikian, Kaum Murut ini masih lagi mengamalkan adat istiadat yang diamalkan oleh nenek moyang mereka sebagai adat turun temurun yang mempunyai nilai estetika tinggi dalam kehidupan.

Ini trampolin seperti lantai yang dibina di dalam dewan seperti rumah secara umumnya dipanggil sebagai

"lansaran".Lansaran perkataan itu sendiri boleh dipanggil sebagai jenis tarian di mana pada masa yang sama satu kumpulan atau seseorang (bergantung bagaimana pertandingan itu diadakan) akan melompat - yang dipanggil sebagai "maningkawot" untuk mendapatkan kinkilat (hadiah).

Permainan Tradisi Suku Kaum Murut : Permainan Lansaran

Semasa perayaan Kaamatan di Hongkod Koisan, impian anda melompat di atas trampolin gergasi akan menjadi

kenyataan. Ia akan mengambil banyak stamina dan kerjasama antara kumpulan yang besar untuk memastikan diri anda melompat ke arah bumbung. Maningkawot bermaksud melompat dengan kekuatan dan kuasa yang sebanyak mungkin untuk mendapatkan sasaran diikat tinggi di atas Lansaran. Maningkawot biasanya performedon lansaran yang dibuat daripada kayu dan lantai papan. Sasaran itu sering blok kayu yang diukir ke dalam burung. Upacara keseluruhan boleh dilihat sebagai permainan.

Biasanya permainan ini melibatkan tiga pasukan dari kampung-kampung yang berbeza. Tempat yang akan berada di kampung tuan rumah atau kumpulan yang bertanggungjawab untuk membuat pasukan lansaran.The dari kampung atau kumpulan yang kedua akan gantung sasaran manakala mereka dari kampung ketiga atau kumpulan akan dikehendaki untuk melakukan terjunan.

Maningkawot memerlukan banyak tenaga dan ketabahan. Selain menguji kemahiran, kebolehan dan keupayaan

peserta, ia juga dilakukan untuk menguji ketukangan yang diperlukan dalam membuat Lansaran. Lansaran harus memecahkan semasa permainan sedang berjalan dengan lancar, ia akan segera diperbaiki oleh peserta itu sendiri. Walau bagaimanapun, kejadian seperti itu akan mewujudkan rasa malu dan ejekan untuk kampung atau kumpulan tuan rumah. Dipengaruhi oleh kebimbangan alam sekitar, pilihan untuk menggunakan wang tunai atau barang-barang lain dan bukannya kayu atau papan ukiran diterima baik pada masa kini.

PERMAINAN
TRADISIONAL

SUKU KAUM MURUT : LANSARAN

MARI MENGENALI

SUKU KAUM MURUT