PENGUCAPAN

AWAM
Kaedah dan Teknik
yang perlu di
amalkan semasa
pengucapan awam
dibuat.
 KURSUS
PENGUCAPAN
AWAM
BERUCAP DALAM
KUMPULAN KECIL
 KEWIBAWAAN PENCERAMAH
• Personaliti dan Perwatakan yang Menarik
(Ethos)
• Kemampuan Membentuk dan Mengawal
Emosi Hadirin (Pathos)
• Penolahan Bahasa yang Baik dalam
Penyampaian (Logos)
Pakaian
yang
tidak
kemas
Pakaian
yang
kemas
 Berucap di
Khalayak Ramai
Berlatih
Berucap
di
Hadapan
Cermin
Berlatih
Berucap
di
Hadapan
Rakan
Penampilan
Diri yang
Tidak
Meyakinkan
 STRUKTUR UCAPAN & MASA
• Masa
PENGENALAN Pendek

ISI • Masa
Panjang

PENUTUP • Masa
Pendek
Berdiri Tegak
dengan Gaya
Bebas
Menunjukkan
Keyakinan
Diri
Penceramah
 Berdiri Tegak di
belakang Podium
dengan Sekali-
sekali Memegang
Podium untuk
menggambarkan
Keyakinan Diri
Duduk dengan
Sopan Bila
Berhadapan
dengan Hadirin
Khusnya
Apabila duduk
di Set Sofa
dalam Program
Forum
 Meletakkan
Tangan di
Atas Podium
atau Rostrum
Sekali sekala
dan Tidak
terlalu Lama
untuk
Menunjukkan
Kesediaan
Penceramah
Membongkokkan
Badan Sedikit ke
Hadapan untuk
Menunjukkan
Kesungguhan
Berkomunikasi
dan Mendekati
Hadirin
 Bergerak
ke Kanan
di Sebelah
Podium
Bagi
Menarik
Perhatian
Hadirin
 Merlihat
Hadirin
dengan
Cara
huruf “Z”
 Teknik Temuan Mata
dengan Melihat Dahi atau
Kepala Hadirin
Penggunaan Ruang bagi Penceramah
dan Hadirin Perlu Disesuaikan
Mengikut Keadaaan
Menghadang
Papan Putih
Menghadang
Layar Putih
Takut?
Gementar?
Gugup?
Penceramah
yang
Dinamis
 Ucapkan
Penghargaan
Kepada
Mereka yang
Membantu
Anda
Mencapai
Kejayaan
Di antara aspek-aspek
yang perlu dikenal
pasti bagi
melaksanakan proses
ini ialah;
– Kemahiran pengucapan
awam
– Perucap atau
penceramah
– Persediaan
– Penyampaian
– Bahasa Lisan (verbal)
– Penampilan diri
– Tatacara penyampaian
– Berucap dengan penuh
yakin
– Senarai semak
 KEMAHIRAN
PENGUCAPAN AWAM
• Faham tujuan dan peranan
ucapan anda
• Analisis hadirin anda
• Sediakan isi kandungan atau
bahan
• Susun idea ucapan anda
• Tuliskan ucapan anda
• Berlatih berucap
• Sampaikan ucapan anda
• Nilai atau semak ucapan
 MATLAMAT UCAPAN
• Penerangan atau mendidik
(informative, educational)
• Memujuk atau mempengaruhi
(persuasive)
• Perbincangan yang bertujuan bertukar-
tukar fikiran dan pandangan seperti
forum, usrah, simposium, seminar,
halaqah dan muzakarah
• Syarahan umum (public oration)
 Kaedah-kaedah
Penyampaian
• Apat empat kaedah asas dalam
penyampaian ucapan iaitu;
Hafalan
Spontan
Membaca Teks
Merujuk Rangka
 PRINSIP-PRINSIP PENTING
• Verdeber (1996)
menggariskan beberapa
prinsip penting pengucapan
awam.

• Prinsip-prinsip ini menuntut

supaya penceramah membuat
persediaan yang rapi sebelum
menyampaikan ucapan.

• Ia boleh dibahagikan kepada

Bahagian 1: Penerangan (Informative)
– Hadirin berminat untuk mendengar,
memahami dan mengingat apa yang
disampaikan jika pembentangan dibuat
secara kreatif.

– Hadirin berminat untuk hadir ke

ceramah anda jika mereka suka,
percaya dan yakin dengan diri anda.
– Hadirin akan
bersedia untuk
mendengar dan
memberi maklumat
kepada ucapan
anda jika mereka
menganggap anda
mampu memberi
rangsangan yang
– Hadirin akan merasa berminat
untuk mendengar dan memahami
maklumat yang mereka anggap
relevan dan bermakna pada diri
mereka.
 Hadirin akan
memahami
dan
mengingat
maklumat
yang
ditekankan
atau
ditawarkan
secara khusus
Hadirin akan
mudah
memahami
dan
mengingat
maklumat
yang
disampaikan
Bahagian 2: Pemujukan (Persuasive)

• Anda dikatakan berjaya memujuk

hadirin apabila reaksi yang
diharapkan daripada hadirin boleh
dilihat semasa selepas
pengucapan anda.
• Anda akan
menentukan
bentuk-bentuk
strategi yang
berkesan apabila
anda telah ketahui
latar belakang
hadirin, sikap dan
tahap pengetahuan
mereka supaya
anda dapat
• Anda dikatakan berjaya
memujuk hadirin apabila anda
mengemukakan hujah yang lojik
dan disokong oleh bahan-bahan
sokongan yang konkrit dan
kukuh.

• Anda dikatakan berjaya

memujuk hadirin apabila anda
mampu menyusun bahan
• Anda akan berjaya
memujuk hadirin
apabila anda mampu
menggunakan
bahasa yang boleh
merangsang minat
dan sensitiviti
mereka.

• Anda dianggap
berjaya memujuk
apabila hadirin
• Anda akan berjaya
jika hujah anda
mampu menawan
pemikiran hadirin.

• Anda dikatakan
berjaya memujuk
hadirin apabila
dilihat mampu
mematahkan hujah
daripada pihak lain
yang tidak bersetuju
 PENCERAMAH:
KEMAMPUAN
BERKOMUNIKASI
• Rubin dan Henzl (1984)
menggariskan empat penting
yang menunjukkan sama ada
seseorang penceramah itu
mampu atau sebaliknya
berkomunikasi dengan baik dan
berkesan.
• Antara ciri penceramah
 CIRI PENCERAMAH
CEMERLANG
• Mempunyai pengetahuan tentang
komunikasi (teori dan aplikasi).
• Apabila berucap, dia memahami
konteks ucapan sesuai dengan latar
belakang tempat di mana dia akan
berucap.
• Ini memerlukan kemahiran berfikir
secara kritikal.

• Dapat mengenal pasti objektif

• Memiliki kemahiran-kemahiran
asas yang dapat membantunya
mencapai objektif pengucapan
awam yang akan disampaikan.

• Peka dengan budaya dan sistem

nilai yang pelbagai di kalangan
hadirin serta tahu bagaimana
menyesuaikan dirinya dengan
pelbagai perbezaan itu.
Marzano, Brandt, Hughes,
Jones, Pressesin, Ranking
dan Shuhor (1988)
menyarankan lapan
kategori kemahiran
pemikiran kritikal yang
perlu dikuasai oleh
penceramah cemerlang.
Berfokus
– Mengenal
pasti masalah
atau isu,
menentukan
matlamat
dan memilih
maklumat
yang
Mengumpulkan
maklumat
–Menyediakan
soalan untuk
ditangani dan
mencari
maklumat dan
bahan.
Mengingat
–Menyimpan
maklumat
untuk
jangka
masa
pendek dan
jangka
masa
Mengurus
–Menyusun
dan
mengurus
maklumat
serta bahan
yang akan
disampaikan
Menganalisis
– Menjelaskan maklumat sedia
ada dengan memecahkan
maklumat kepada beberapa
bahagian kecil dan
menghubungkaitkan antara
satu sama lain.
Menjana
–Menggunaka
n maklumat
sedia ada
untuk
dihuraikan
dan
seterusnya
membina
idea baru.
Merumus
– Menggabung, menyimpul
dan mengolah semula
maklumat.

Menilai
– Menentukan kriteria dan
menilai kualiti maklumat.
PROSES PERSEDIAAN
• Jenis majlis atau
suasana di mana anda
akan berucap
• Peranan anda pada hari
tersebut
• Tujuan dan objektif
ucapan anda
• Latar belakang hadirin
• Trend masyarakat
setempat
• Topik pilihan atau
topik yang diberikan
• Cara meningkatkan
kewibawaan diri
• Bahan ucapan yang
perlu disediakan
• Kemahiran dalam
penyampaian
• Penggunaan bahasa
yang baik
• Penggunaan bahasa
bukan lisan
• Penggunaan alat
pandang dengar
(OHP/LCD)
• Cara berintraksi
dengan hadirin
• Cara menangani
 ETIKA DALAM
PENGUCAPAN AWAM
• Orang yang
menyampaikan ucapan
atau perucap hendaklah
memiliki kredibiliti,
karisma dan imej.

• Terdapat sepuluh
komponen penting
mengenai imej dan
 CIRI-CIRI IMEJ PERUCAP YANG
BAIK

Kebolehpercayaan
• Kebolehpercayaan merupakan
satu keupayaan untuk
meningkatkan keyakinan.

• Perucap hendaklah
berkeupayaan mempertahan
perkara yang dipercayai seperti
yang cuba disampaikan kepada
Kepakaran
• Kepakaran perucap
dirunjukkan kepada
pengetahuannya yang
mendalam terhadap
pekara yang
diperkatanya.

• Ini bererti perucap harus

mempunyai
pengetahuan serta
Dinamik
• Perucap yang dinamik ialah
perucap yang aktif, bertenaga
dan penuh minat tehadap
perkara yang diperkata.
• Perucap yang pasif ialah
perucap yang tidak menguasai
subjeknya, kurang bertenaga
dan tidak tegas.
• Dia kelihatan seolah-olah tidak
mengambil berat terhadap
Ketetapan
• Ketetapan dirujuk kepada kemampuan
perucap memegang pendapat dan
kedudukannya dalam jangka masa
tertentu.
• Ini bererti sekiranya terdapat faktor-
faktor atau idea-idea baru yang lebih
meyakinkan bahawa pendapatnya
sebelum ini salah atau kurang
matang, perucap berkenaan
seharusnya mampu menukar fikiran
mereka.
• Bagaimanapun selagi pendapat atau
pegangan asalnya boleh diterima
Keramahan
• Ini bererti perucap tidak
boleh mengasingkan dirinya
daripada audien.
• Perucap harus menekankan
persamaan di antara dirinya
dengan audien.
• Sifat-sifat menyukai,
mengambil berat, lemah
lembut dan merendah diri
Kejujuran
• Perucap haruslah
memastikan wujudnya
pandangan khalayak
bahawa mereka (perucap)
itu jujur.

• Ini penting supaya tidak

timbul rasa syak
wasangka audien
terhadap subjek atau
Keikhlasan
• Perucap juga haruslah
memastikan wujudnya
pandangan khalayak bahawa
mereka (perucap) itu ikhlas.

• Ini penting untuk

mempertingkat kredibiliti
perucap pada persepsi
audien.

• Apatah lagi apabila isu yang

diperkata oleh perucap
Memberi Perhatian
Terhadap Mesej
• Perucap hendaklah memastikan
bahawa kenyataan dalam subjek
atau perkara yang diperkatakanya
bukan sahaja benar malah penting.

• Peranan perucap ialah untuk

membuat persembahan yang
meyakinkan.

• Perucap hendaklah bersungguh-

Mengambil
Berat
Terhadap
Audien
• Perucap perlu
menunjukkan
bahawa mereka
mengambil berat
tentang
Mempunyai
daya
tarikan
peribadi
• Perucap
hendaklah
berwajah
menarik,
berpakaian
 PENJAGAAN IMEJ

• Di antara perkara-perkara yang perlu

dilakukan untuk mengekalkan,
menjaga dan memperbaiki imej ialah;
 Pengenalan diri
• Perucap hendaklah
memperkenal diri atau
meminta orang lain
memperkenal anda.

• Cara ini boleh meningkatkan

kesan kepercayaan audien
terhadap anda.
 Selalunya
pengenalan
meliputi hal-hal
yang berkaitan
dengan
kelayakan
perucap atau
berkaitan
dengan subjek
atau perkara
• Perucap boleh
mengenalkan diri
sendiri dalam
ucapan pembukaan
bagi mendapatkan
perhatian audien.

• Lakukan secara
sederhana.
 NYATAKAN SEBAB
ANDA BERUCAP
MENGENAI TAJUK
• Perkara ini sering diabaikan.
Nyatakan adakah anda berucap
kerana tugas, pengalaman dan
seumpamanya.

• Proses ini boleh meningkatkan

lagi, minat audien untuk
mendengar ucapan anda.
MENYATAKAN KEPAKARAN
ANDA
MENGENAI TAJUK
• Pernyataan ini penting bagi
memberitahu audien akan
pengalaman, kemahiran
atau pengetahuan anda
dalam bidang yang
diperkatakan.
• Proses ini boleh
meningkatkan keyakinan
 TUNJUKKAN ANDA
MENGAMBIL BERAT
TERHADAP AUDIEN.
• Tunjukkan kepada audien
bahawa anda memilih subjek
atau topik tertentu adalah
demi kepentingan audien.
• Oleh itu di samping
menyampaikan mesej, soalkan
juga perkara-perkara yang
audien anda sedia maklum
mengenai topik tersebut.

• Pastikan yang audien anda sedar

bahawa anda telah mengolah
ucapan dengan memikirkan
keperluan mereka.
 Kekalkan
Ketenangan
• Perucap hendaklah mengawal
gerak geri mereka dengan
sentiasa mempamerkan
ketenangan agar audien anda
menganggap bahawa anda
berada dala keadaan yang
terkawal dan perucap yang
berpengalaman.
 Tunjukkan
Kesungguhan
• Perucap tidak boleh kelihatan
muram.
• Oleh itu anda hendaklah
menunjukkan tingkahlaku
yang boleh meyakinkan
audien bahawa anda telah
memberi tumpuan yang
penuh terhadap tajuk yang
 Penglibatan
Sepenuhnya
• Perucap hendaklah memastikan
audien anda merasakan bahawa
anda terlibat dengan kedua-
duanya iaitu tajuk dan audien.
• Oleh itu pastikan anda tidak
kelihatan resah atau tidak
berdedikasi.
• Pastikan anda memperaga sifat
 Jangan Akui
Kelemahan
• Sekiranya anda merasakan
bahawa anda mengetahui
sedikit sahaja mengenai tajuk,
jangan sekali-sekali anda
cepat mengakui akan
keterbatasan pengetahuan
anda.
• Oleh itu anda perlu positif dan
hendaklah menekankan apa
 Kunci
•Sampaikan
ucapan anda
dalam keadaan
yang tenang,
tetapi serius dan
bersungguh-
AUDIEN/HADIRIN
 AUDIEN / HADIRIN
• Audien merupakan orang atau
kumpulan orang yang akan
mendengar sesuatu perucapan.

• Pengetahuan mengenai audien

seperti latar belakang,
kepercayaan, kedudukan sosial,
pengetahuan, serta penglibatan
mereka dalam topik sangat
AUDIEN / HADIRIN
 Seseorang perucap
perlulah menganalisis
audiennya bagi
menyesuaikan topik
sangat penting, mesej
dan bahasa serta gaya
bahasa pengucapannya.
•Analisis audien juga boleh
memberi gambaran
umum tentang sifat-sifat
dan sikap-sikap audien
terhadap idea dan diri
perucap.

•Analisis audien
 CIRI-CIRI DEMOGRAFI
•Di antara maklumat-
maklumat demografi yang
perlu diketahui ialah umur,
tahap pendidikan, jenis
pekerjaan, status politik
dan pengaruh-pengaruh
lain.
•Pengetahuan kepada ciri-
ciri demografi
membolehkan perucap
membuat jangkaan
terhadap tindak balas
audien terhadap
cadangan-cadangan yang
dikemukakan dan
Sikap Umum
• Sikap-sikap umum audien juga
boleh memberi gambaran reaksi
yang bakal ditongjolkan oleh audien
terhadap idea, mesej, cadangan
dan harapan perucap.
Sikap Terhadap
Cadangan
• Maklumat demografi boleh
memberi gambaran reaksi
yang bakal ditonjolkan oleh
Sikap Terhadap
Perucap
• Maklumat demografi
biasanya boleh
memberi gambaran
kepada perucap
akan tanggapan
audien terhadap
perucap.

• Lebih-lebih lagi jika

 MENAWAN HATI
HADIRIN
• Mengenal Pasti Persamaan
Nilai, Harapan, Cita-cita dan
Pandangan.
• Meraikan Kehadiran Hadirin
• Melibatkan Hadirin
• Meraikan Pendapat yang
Berbeza
 HATI-HATI!
Jangan gunakan bahasa atau
perkataan-perkataan yang
sukar difahami oleh hadirin.

Pastikan
contoh-contoh
atau jenaka
yang anda
berikan sesuai
• Jangan menyampuk ketika hadirin
sedang bercakap atau
memberikan reaksi.
• Jangan pandang ke sesuatu sudut
hadirin sahaja dan melupakan
hadirin yang lain.
• Elakkan daripada berdialog
dengan hadirin kecuali apabila
telah sampai masanya.
MAKLUM BALAS POSITIF
– Mengangguk-angguk.
– Memandang tepat kepada
penceramah.
– Tersenyum sebagai tanda puas
hati dengan apa yang
didengarnya.
– Mencatatkan hujah atau
MAKLUM
pandangan penceramah.
BALAS DRP
HADIRIN
–Menunjukkan air muka
yang jernih.

–Bertepuk tangan dalam

tempoh agak panjang di
akhir ceramah/syarahan
atau bertepuk tangan
– Ketawa atau senyum apabila
mendengar jenaka kecil yang
disampaikan oleh
penceramah.
– Menunjukkan perasaan hairan
pada air muka mereka.
– Memberi respons dengan
mengangkat tangan atau
menjerit apabila penceramah
 MAKLUM BALAS DRP
HADIRIN
MAKLUM BALAS NEGATIF
– Tidak menunjukkan air
muka puas hati.
– Tidak tersenyum langsung.
– Menggeleng.
– Mengantuk.
– Membuat kerja lain dan
tidak memberi tumpuan
kepada penceramah.
– Melihat jam tangan sendiri
banyak kali.
– Menunjukkan air muka
rimas dan tidak selesa.
– Melihat ke belakang
beberapa kali mencari pintu
 GELAGAT NEGATIF
HADIRIN
•Keras kepala.
•Tunjuk pandai.
•Mulut Murai,
Dominasi.
•Tukang Sampuk
•Suka Buat
• Tukang Gosip.
• Bisik-bisik.
• Pendiam.
• Sibuk-sibuk.
• Datang lewat.
• Keluar Awal
 RENUNGAN
• Nilai diri penceramah dan
nilai ucapan yang
disampaikan terletak pada
tangan hadirin.
• Penceramah yang berjaya
akan menganalisis latar
belakang hadirin sebagai
satu langkah permulaan
dalam proses menyediakan
Penceramah
juga harus
mengetahui
cara-cara
berintraksi
dengan
hadirin yang
mempunyai
gelagatnya
• Apabila penceramah berjaya
menarik perhatian hadirin, ini
memudahkan mereka
memahami apa yang ingin
disampaikan, sama ada
melalui olahan bahasa atau
penggunaan APD dan mampu
meninggalkan kepuasan
kepada hadirin maka
 BAHAN / TOPIK
• Penentuan bahan-bahan
perucapan melibatkan proses-
proses memilih topik, penyelidikan
tajuk, merangka dan menyusun
tajuk, menyusun idea, merangka
ucapan dan sebagai.

• Proses ini membolehkan perucap

meneliti dan membatas idea-idea
serta menentukan malumat-
 MENJANA IDEA
• Melakukan percambahan
fikiran (brain-storming).
• Gunakan teknik bertanya
soalan (apa, mengapa,
bagaimana, di mana, siapa)
pada peringkat ini.
– Apakah fokus sebenar tajuk
ceramah anda?
– Apakah tujuan ceramah ini
 MEMILIH TAJUK
• Topik-topik yang difikirkan
berpotensi kemudiannya disusun
mengikut keutamaan dengan
mengambil kira:
– Tujuan ceramah atau syarahan.
– Tema program.
– Latar belakang hadirin.
– Keyakinan diri anda terhadap topik.
– Skop kandungan topik tersebut.
 PANDUAN MEMILIH
TAJUK
• Pilihlah subjek yang anda telah biasa,
diminati atau anda benar-benar
mempercayainya.

• Pilihlah topik yang baik yang dapat

mengutus maklumat baru kepada audien
serta sesuai dengan minat mereka.

• Gunakan kemudahan perpustakaan untuk

membuat penyelidikan tentang tajuk.

• Buat temu bual secara persendirian

 MERANGKA DAN
MENYUSUN TAJUK
Setelah tajuk
dipilih, perucap
hendaklah
menyusun
penyampaianny
a supaya dapat
difahami oleh
audien dengan
• Di antara panduan yang
boleh dituruti ialah;
– Susunlah ucapan bagi
membolehkan anda
menentukan maklumat yang
penting.
– Tulislah tajuk sebelum
menyusun ucapan.
– Jelaskan huraian tajuk sehingga
menjadi rangka ucapan.
– Gunakan ayat-
ayat yang penuh
semasa
merangka teks
ucapan.

– Pastikan rangka
ucapan anda
ringkas dan
senang untuk
MENYUSUN UCAPAN
• Penyusunan ucapan boleh:
– Membantu perucap
mengembangkan ideanya
selengkap-lengkapnya;
– Membantu perucap
membicarakan sesuatu tajuk
dalam tempoh yang terbatas;
– Membantu audien menganalisis
maklumat yang disampaikan;
– Membantu audien memahami
 LANGKAH-LANGKAH
PENYUSUNAN IDEA
• Diantara langkah yang perlu
diambil dalam menyusun
idea ialah;
– Mengenal pasti subjek yang
mahu disampaikan.
– Setelah diteliti ketepikan
perkara-perkara yang tidak
– Sediakan satu senarai idea-idea
hujah utama.
– Kumpulkan maklumat yang
menyokong perkara-perkara
utama.
 Kepentingan Bahan-Bahan
Menyokong
• Bahan-bahan
penyokong ialah
bukti digunakan
untuk
mengukuhkan lagi
hujah perucap.

• Bahan-bahan
sokongan juga
 HATI-HATI
• Jangan tinggalkan bahan rujukan
penting hanya kerana anda sukar
mendapatkannya.
• Elakkan plagiat. Nyatakan sumber
maklumat yang anda gunakan dalam
ucapan anda.
• Sediakan soalan-soalan khusus
sebelum anda pergi menemui
seseorang.
• Bawa bersama kertas untuk catatan,
PROSES PENGUMPULAN DATA
• Nama orang yang ditemu bual,
pangkat, kepakarannya, tarikh dan
tempat temu bual.
• Nama penulis artikel atau buku.
• Tajuk penulisan.
• Nama buku, jurnal atau akhbar.
• Nombor jilid keluaran.
• Nama penerbit, Tahun penerbitan.
• Tempat diterbitkan.
• Halaman artikel yang dirujuk.
• Nombor rujukan buku atau jurnal
(untuk rujukan semula jika perlu).
 DATA DARI MEDIA
• Antara data yang perlu
dikumpulkan daripada media
cetak dan media elektronik ialah:
– Statistik.
– Kata-kata atau kenyataan.
– Ayat-ayat atau hadis.
– Gambar-gambar.
– Rakaman video.
– Rakaman suara.
 PROSES PENCARIAN
MAKLUMAT DI INTERNET
• Google: www.google.com
• Metacrawler: www.metacrawler.com
• Altavista: www.altavista.com
• MSN: www.msn.com
• Yahoo: www.yahoo.com
• Cari: www.cari.com
• Lycos: www.lycos.com
 MAKLUMAT TOPIK TERTENTU
• Malaysia:
www.penerangan.gov.my/media/media.htm
• Malaysia: www.xpresi.asia1.com.sg
• Malaysia: www.bincang.net/forum/
• Malaysia: www.ums.edu.my/library/pmsia.html
• Malaysia: www.spl.pnm.net
• Malaysia: www.gksoft.com/govt/en/my.html
• Malaysia: www.ag.gov.my
• Malaysia:
www.mylinks.freecentre.net/News/Newspaper/
• Global:
www.abacon.com/pubspeak/research/news.html
• Global: www.ukans.edu
 Penggunaan Alat Bantuan
Tampak
• Alat bantuan tampak ialah apa-apa
bentuk alat yang dilihat oleh audien
untuk membantu perucap
menyampaikan utusannya kepada
audien.
• Alat bantuan tampak memudahkan
perucap menyampaikan mesejnya
kepada audien.
• Apa yang perlu diingatkan oleh
perucap ialah alat yang digunakan
Jenis-Jenis Alat Bantuan
Tampak
• Gambar-gambar (Foto atau
Lukisan)
• Papan hitam/papan putih
• Filem
• Audio (Perakam pita dan
rekod)
• Maklumat edaran bertulis
• Pita video
• Graf
• Model
• Carta dan Gambar Rajah
 Kunci
• Alat bantuan tampak hanya
digunakan sekiranya perucap
merasakan bahawa alat itu boleh
membantu meningkatkan
perutusannya.

• Perucap juga perlu memastikan

bahawa dia tahu menggunakan
alat tersebut.
• Pastikan alat itu benar-benar
boleh memberi bantuan
tambahan.
• Pastikan alat itu sesuai
dengan tempat ucapan, boleh
meningkat imej si perucap
serta boleh menyokong
hujah-hujah utama dalam
Penggunaan alat bantuan
tampak boleh;
• Menjimatkan masa
• Menjelaskan
perkara-perkara
yang kompleks
• Membantu
mengekalkan
minat audien.
 Membuat Pengenalan
• Pengenalan ucapan merupakan
asas kepada sesuatu ucapan.
• Dalam pengenalan perlulah
dinyatakan mengapa anda
memerlukan tajuk berkenaan.
• Pengenalan yang baik boleh
berfungsi untuk menjalinkan
hubungan perucap dengan
audien ialah bagi memastikan
• Pengenalan yang baik juga
boleh mempertingkat imej
perucap.

• Dalam pengenalan juga anda

memperkenal tajuk serta
mewujudkan tanggapan awal
audien terhadap anda.
• Di antara perkara-perkara yang
boleh dilakukan untuk
menimbulkan keberkesanan
ialah;
– Memberikan perhatian terhadap
setiap kata-kata dan pergerakan
yang akan diperaga kepada
audien.
– Ini memerlukan perancangan .
– Membuat kenyataan yang
– Menunjukkan bahan tampak
yang memaparkan aspek
utama ucapan.
– Mewujudkan perhubungan
mata dengan audien.
– Memulakan ucapan dengan
kutipan-kutipan orang
ternama, orang terkenal dan
tokoh-tokoh.
– Menyampaikan puji-pujian
 Membuat
Kesimpulan
• Kesimpulan merupakan unsur
terakhir dalam pakaj ucapan.

• Bahagian ini menyimpulkan

ucapan dengan merumuskan
semula fakta-fakta dan
bahagian-bahagian yang
tertinggal atau tidak kukuh.
• Di antara perkara-
perkara yang
ditekankan dalam
kesimpulan ialah;
– Mengulas perkara-
perkara utama
dalam mesej. Iaitu
dengan
menekankan idea-
idea pokok tanpa
– Memberi penekanan
kepada hujah yang
paling penting.

– Menyuarakan gesaan
untuk bertindak. Ini
khususnya pada
ucapan berbentuk
membujuk.

– Mengukuhkan hujuh-
hujah yang masih
– Meninggalkan tanggapan
yang positif terhadap
perkara-perkara utama
agar audien dapat
bertindak balas terhadap
perkara-perkara utama
agar audien dapat
bertindak balas terhadap
perkara-perkara utama
 PERSEDIAAN
• Sudahkah anda mempunyai idea-idea
penting untuk ucapan anda?
• Sudahkah anda mempunyai data-data
atau bahan-bahan sokongan untuk
ucapan anda?
• Adakah anda memerlukan APD?
• Adakah bahan-bahan yang anda
gunakan dapat menarik perhatian
hadirin?
• Adakah anda telah mencatatkan
sumber petikan, nama penulis dan
ALAT PANDANG DENGAR (ADP)
• Nota edaran
• Ringkasan ucapan.
• Slaid (gambar).
• Transparensi.
• Slaid (komputer).
• Papan putih atau papan hitam.
• Model atau objek.
 BERLATIH BERUCAP
• Sesi latihan boleh mengurangkan
gementar meningkatkan keyakinan
diri. Persediaan mental dan emosi.
• Anda harus ingat bahawa sebab
kegagalan yang paling ketara dalam
pengucapan awam adalah kerana
kurangnya persediaan.
– Berlatih didepan cermin.
– Dihadapan kawan-kawan.
– Rakaman vedio atau audio.
 SEMAK SEMULA UCAPAN
ANDA
• Adakah anda telah memulakan ucapan
dengan baik?
• Adakah matlamat ucapan anda jelas?
• Adakah isi kandungan ucapan ucapan
anda memadai?
• Adakah anda rasa hadirin akan tertarik
dengan ucapan anda?
• Adakah anda telah menggunakan
bahasa yang jelas dan kemas?
• Adakah anda memenuhi masa yang
telah ditetapkan?

• Adakah ADP anda disediakan dengan

baik?

• Adakah slaid anda tidak ada masalah

dengan ejaan?

• Bagaimana dengan penampilan diri

anda dari segi gaya?

• Apakah anda telah mengakhiri ucapan

dengan baik.
 PENYAMPAIAN
• Aspek penyampaian sama
pentingnya dengan aspek
persediaan.
• Perkara yang perlu diberi
perhatian semasa berceramah
ialah:
– Struktur penyampaian
– Cara penyampaian
– Beberapa fakta yang
 STRUKTUR UCAPAN
PERMULAAN
• KATA ALU-
ALUAN

• BAHAN
ISI YANG
DISAMPAI
KAN

PENUTUP
 PERMULAAN
• Ucapan selamat dan salam
(dalam majlis yang dihadiri
majoriti orang Islam, ucapan
salam diikuti dengan puji-pujian
kepada Allah S.W.T., selawat
atas nabi, menyatakan
kesyukuran kepada Allah dan
memohon peunjuk) disusuli
dengan alu-aluan kepada
tetamu, tuan rumah, penganjur
Contoh:
– Selamat malam, salam
sejahtera, salam hormat, salam
persaudaraan dan
seumpamanya.

– Yang berusaha saudara

Pengurusi Majlis, Yang diraikan
Tuan Haji….., Yang dihormati
Pengurusi Persatuan…. Dan
seteruanya mengikut protokol
 STATUS
PENGHORMATAN
• Atau boleh dimulakan dengan
petikan ayat-ayat suci, sabda
Nabi atau kata-kata mutiara dan
diikuti dengan ucapan salam dan
penghormatan.
• Contohnya:
– Firman Tuhan …
– Nabi s.a.w. pernah bersanda …
– Seorang pujangga terkenal
pernah berkata…
• Atau dimulkan dengan anekdot
ringkas dan diikuti dengan ucapan
salam dan penghormatan.

• Contoh:
– Dalam perjalanan saya ke sini tadi,
saya terserempak dengan …
– Dua tahun lalu, saya pernah melawat
bukit ini …
– Dll.
• Atau dimulakan dengan soalan
dan diikuti dengan ucapan salam
dan penghormatan.

• Contoh:
– Sebelum saya memualakan
ucapan, saya ingin tahu berapa
ramaikah daripada kita yang di
sini mempunyai minat untuk …
– Dll
• Atau dimulakan dengan pantun dan
diikuti dengan ucapan salam dan
penghormatan.
– Contohnya:
Dari Semenanjung pergi ke Serawak,
Singgah sebentar di Miri.
Sudah lama saya rindukan awak,
Tidak sabar saya hendak kemari.

Assalamualaikum wtl Yang dihormati

tuan Pengurusi Majlis, ……..
mengharap pada yang tak sudi,
mengragui pada yang sayang,
yang mana dapat ku miliki,
atau aku hanya mampu miliki bayang.

kata orang kasih perlu korban,

kata orang kasih perlu perhatian,
kata aku kasih itu perlu kepercayaan,
kata aku kasih juga perlu penantian.
jangan diharap pada tak sudi,
nanti akan memakan diri,
rasanya ramai lagi yang sudi,
pasti satu akan dapat dimiliki.

kata orang bercinta itu indah,

kata ku cinta itu juga padah,
tapi kata bermadah-madah,
bagaikan jarum mencucuk nanah.
assalammu'alaikumwrwb

nak kata celik tapi buta

nak kata dengar tapi pekak
nak kata bijak tapi bangang
nak kata banyak tapi sikit
nak kata tinggi tapi rendah
nak kata manis tapi tawar
nak kata pekat tapi nipis
jadi apa nak dikatakan?

yg buta tapi tak celik

yg pekak tapi tak dengar
yg bangang tapi tak bijak
semuanya nipis, rendah, tawar, nipis
jadi apa nak dikatakan?
 WUJUDKAN PERTALIAN
HARMONI
• Ucapan seterusnya ialah
mewujudkan pertalian yang
harmoni antara hadirin dengan
topik atau risalah yang akan
diperkatakan atau menjelaskan
kenapa topik yang ingin
disampaikan itu adalah penting.
• Contohnya:
– Berikan Contoh
AUDIENS MESEJ

PENCERAMAH
 BAHASA
Umumnya bahawa merupakan alat
perutusan atau penyampaian
mesej sama ada yang berbentuk
idea, konsep, teori atau ia
digunakan untuk memberi dan
mendapatkan maklumat, untuk
menjelaskan sikap dan perasaan,
untuk membuat laporan, untuk
melakukan perbincangan, untuk
mengajar, untuk meyakinkan,
PENGGUNAAN BAHASA
DALAM PERUCAPAN

Perucap mempunyai
empat tujuan apabila
menyusun kata-kata,
frasa klausa dan ayat-
ayat dalam teks
• Untuk menghasilkan bahasa
yang jelas perucap hendaklah
menyatakan apa yang
dimaksudkannya dengan
mudah, terus atau langsung
dan tidak mengelirukan.

• Bahasa yang jelas dapat

memperjelaskan maklumat.
 Di antara ciri-ciri
kejelasan bahasa
ialah;
• Bahasa hendaklah tepat dan
konkrit. Oleh itu segala idea
hendaklah dijelaskan dengan
menggunakan bahasa yang
senang difahami.

• Berhati-hati apabila
menggunakan bahasa yang
– Berhati-hati apabila
menggunakan perkataan yang
mempunyai makna berlapis
atau bahasa konotatif.

– Sentiasa menghuraikan apa

yang dimaksudkan untuk
mengelakkan kekeliruan dan
ketidakfahaman khususnya
konsep-konsep yang diterap
dalam teks ucapan.
 Menarik
• Aspek menarik ini berkait rapat
dengan persembahan ucapan itu.
• Salah satu cara untuk untuk
menjadikan sesuatu ucapan itu
menarik ialah dengan
mempelbagai corak percakapan
atau wujudkan variasi dalam
penggunaan bahasa.
 Oleh itu perucap digalakkan
menggunakan bahasa-bahasa
yang cergas, retorik,
bertenaga dan imaginatif,
menggunakan metafora,
bahasa kiasan, bandingan
dan yang seumpamanya bagi
menghidupkan persembahan
Sesuai Dengan Audien
• Di sini perucap perlu
mentafsir arus kebijaksanaan
audien.
• Perucap yang bijaksana akan
menggunakan berbagai-bagai
laras bahasa semasa
mempersembah ucapan
mereka.
Berkaitan Dengan
Sesuatu Keadaan
• Perucap perlulah mengenal pasti
perkataan-perkataan yang sesuai
serta fleksibel.
• Tajuk yang dibicarakan dan jenis
audien juga boleh menjadi
panduan untuk menentukan jenis
bahasa yang diunakan iaitu
sama ada bersahaja, serius atau
 GAYA BAHASA DALAM
PERUCAPAN
• Maksud gaya
bahasa dalam
perucapan ialah
bagaimana
tatatertib perucap
menonjolkan diri.
• Di antara komponen
gaya bahasa yang
berkesan dalam
perucapan ialah;
 Tersendiri
• Keadaan ini berlaku secara
automatik, iaitu gaya
seseorang perucap adalah
unik kerana ia merupakan
hasil langsung daripada
pengalaman dan pemahaman
perucap tentang
persekitarannya.
• Keberkesanan gaya bahasa juga
bergantungan kepada
keupayaan perucap
mengembangkannya.

• Kemahiran ini boleh dimiliki serta

diperbaiki dengan memerhati
tokoh-tokoh di sekeliling kita
mempersembah ucapan mereka.
Hubungan Gaya Dengan
Apa Yang Diperkata
Cara ini boleh membantu
memberikan penekanan
kepada apa yang hendak
dikatakan bagi menjadikan
mesej yang disampaikan
lebih menarik.
• Gaya perlu disesuaikan
dengan kehendak atau tujuan
sesuatu mesej itu
disampaikan.
• Umpamanya perucapan yang
bertujuan untuk
menyampaikan maklumat
eloklah menggunakan ayat
deklaratif.
Gunakan Ayat Aktif
• Ayat Aktif lebih bersifat terus dan
langsung. Penstrukturannya
hendaklah mematuhi Hukum D-M
(Diterangkan-Menerangkan).
• Ini lebih memudahkan audien
memperolehi kefahaman.
 AYAT
• Ayat ialah unit pengucapan yang
paling tinggi letaknya dalam
susunan tatabahasa dan
mengandungi makna yang
lengkap.

• Ayat boleh terbentuk daripada

satu perkataan atau susunan
beberapa perkataan yang
diucapkan dengan intonasi yang
sempurna, iaitu dimulakan dan
Gunakan Bahasa
Ekonomis
• Bahasa ekonomis iaitu bahasa
yang terus kepada perkara
pokok boleh menjimatkan masa
perucap dan lebih tepat.
• Satu cara untuk mendapatkan
bahasa yang ekonomis ialah
dengan mengurangkan
TATACARA PENYAMPAIAN

Terdapat dua aspek yang

perlu diberikan perhatian
semasa menyampaikan
ucapan iaitu aspek lisan dan
 Aspek Lisan Dalam
Penyampaian
• Untuk memenuhi keperluan ini
perucap hendaklah
berkemampuan serta mahir
dalam penggunaan bahasa
seperti yang dijelaskan sebelum
ini.

• Ini penting bagi menghasilkan

maklumat yang berkesan serta
 Aspek Bukan Lisan
Dalam Penyampaian
• Aspek lisan
dalam
penyampaian
ucapan boleh
diperjelas
melalui
penggunaan
aspek-aspek
Gerak Badan
•Iaitu tingkah
laku fizikal
yang
merupakan
sebahagian
daripada
perutusan
• Bagaimanapun
perucap hendaklah
memastikan tidak ada
tingkah laku yang
mengganggu
penyampaian
ucapannya seperti
memegang barang
yang tidak berkaitan,
atau menggerakkan
anggota badan tanpa
Sifat Fisiologi
Iaitu bentuk
fizikal
perucap
seperti
bentuk
badan badan
tarikan
keseluruhan,
• Pastikan
pemaparan yang
sesuai, kemas,
bersih dan menarik.
• Kesempurnaan
aspek ini boleh
memaparkan rasa
keyakinan serta
pengetahuan dan
pengalaman
Sentuhan
• Ini boleh dilakukan dalam
kumpulan audien yang kecil.

• Maksud sentuhan disini ialah

seperti bersalaman dan cara ini
boleh menimbulkan rasa mesra
dan keramahan perucap.
Sifat Suara
• Ini dirujukkan kepada mutu suara
perucap sama ada nyaring, besar
kecil, lembab pantas dan
vokalizer, seperti ”ya”, ”um”,
”er” dan kata-kata atau frasa-
frasa tertentu yang sering
dimasukkan dalam ucapan.

• Bunyi-bunyi ini boleh

Penggunaan Ruang
• Kebijaksanaan dalam
penggunaan ruang boleh
memberi peluang kepada
perucap untuk mewujudkan
hubungan fizikal.

• Ini dapat dilakukan dengan

berkesan dalam keadaan yang
tidak formal dan jumlah audien
yang sedikit.
Penggunaan Masa
• Perucap hendaklah menggunakan
kebijaksanaannya dalam
penggunaan masa.
• Umpamanya menepati waktu,
merancangkan dengan baik masa
untuk setiap bahagian dan
ucapannya mewujudkan hentian
yang baik serta memperuntuk
waktu yang tertentu untuk audien
Sahsiah Rupadiri
• Ini meliputi segala perkara yang
berkaitan dengan perucap yang
berfungsi sebagai rangsangan
bukan lisan umpamanya pakaian,
perhiasan, solekan dan
seumpamanya.

• Perucap hendaklah memastikan

bahawa sahsiah rupa dirinya
Hubungan Mata
• Hubungan mata boleh membantu
mengekalkan minat audien.
• Perucap perlu mengekalkan
hubungan mata yang langsung untuk
sekurang-kurangnya tiga perempat
daripada masa berucap.
• Elakkan penumpuan sepenuh
perhatian kepada nota. Hubungan
mata membolehkan perucap
mengesan daya tumpuan audien
terhadap ucapannya.
Tumpuan mata:
• Mata merupakan bahagian
penting anggota manusia.
• Dalam proses berinteraksi
pemerhatian dan tumpuan
yang tepat dapat
menimbulkan rasa
keterlibatan dan rasa
 Beberapa pergerakan anggota
badan yang mampu memberi
sumbangan ke arah mewujudkan
suasana yang mesra ketika
berinteraksi adalah seperti
Mimik muka
berikut: 
Tumpuan mata

Anggukan kepala

Pergerakan tangan
 Pergerakan anggota badan
yang mampu memberi
sumbangan ke arah
mewujudkanMimik
suasana
muka yang
marah ketika berinteraksi: 
Tumpuan mata

Anggukan kepala

Pergerakan
tangan
 MENGATASI
MASALAH GUGUP

PENGUCAPAN AWAM
TAKUTNYA
AKU

• Macamana ni?
• Pelbagai perkara
dan kemungkinan
yang muncul di
minda anda.
•

• Anda takut, anda

akan lakukan
sesuatu yang
bakal malukan diri
JANGAN BIMBANG YANG
BUKAN-BUKAN
• Sebenarnya sikap gugup itu muncul
bila anda asyik fikir yang bukan-
bukan. Jangan macam tu, Bawa
bertenang.

• Mungkin anda takut dan tidak

mampu jawab soalan-soalan
daripada teman/bos nanti atau tiba-
tiba saja anda terlupa apa yang perlu
dicakapkan. LANGKAH 1 MENGATASI MASALAH GUGUP
• Kenapa anda harus fikirkan ke
arah negatif?
• Ia menunjukkan bahawa anda
tidak ikhlas dan yakin dengan diri
anda sendiri.
• Jika anda tidak yakin dengan diri
 FIKIRKAN POSITIF
• Apa kata anda positifkan pemikiran
anda itu. Anda seharuskan berbangga
kerana anda terpilih.
• Bermakna bos anda mempercayai dan
yakin dengan kebolehan diri anda.
• Jadi adalah tugas anda untuk buktikan
bahawa tanggapan mereka itu
memang tepat. Takkan anda mahu diri
anda dipandang rendah pula nanti?
LANGKAH 2 MENGATASI MASALAH GUGUP
 YAKINKAN DIRI
• Sebenarnya anda bukannya pemalu
dan tidak suka berdepan dengan
orang lain.

• Selama ini anda cukup petah dalam

mengutarakan idea-idea anda yang
cukup bernas.

• Tapi kamu amat tidak selesa bila

terpaksa berucap di khalayak ramai.
Anda gugup bila mendapati semua
LANGKAH 3 MENGATASI MASALAH GUGUP
• Jadi, langkah pertama ialah
menarik nafas panjang-panjang
dan tenangkan diri.
• Yakinkan diri anda bahawa anda
sudah cukup bersedia dan
mampu memberikan yang
terbaik.
• Keyakinan diri itu perlu dalam
melakukan apa juga perkara.
Tidak ada sebab mengapa anda
 BUAT PERSEDIAAN
RAPI
• Dalam apa juga perkara, perlu ada
persiapan agar diri anda tahu apa
yang harus dilakukan.
• Misalnya anda boleh merancang
apa yang anda perlu cakap dan
apa yang perlu dibawa sebagai
'props'.
LANGKAH 4 MENGATASI MASALAH GUGUP
Bila anda rasa diri
anda sudah cukup
bersedia, dengan
sendirinya
keyakinan itu akan
datang dan rasa
gugup itu akan
hilang sedikit demi
sedikit.
• Jika perlu, bawa nota kecil
sebagai nota rujukan jika anda
takut tertinggal mana-mana
‘point’ penting.
• Tapi elakkan membawa buku
tebal. Cukuplah sekadar point
utama yang tertulis di atas nota
bersaiz kecil.
• Rujuk bila dirasakan perlu. Jadi,
jangan digusarkan sangat!
 BEREHAT SEBELUM
BERMULA
• Lapangkan fikiran dan
tenangkan diri anda
sebelum bermula.
• Jangan terlalu banyak
berfikir atau buat-buat
sibuk kerana ia cuma
akan menambahkan
kegugupan dan
kegusaran hati anda.
LANGKAH 5 MENGATASI MASALAH GUGUP
 Duduk diam dan
lemparkan senyuman
untuk menenangkan diri.

Jangan biarkan diri anda

FOKUSKAN PADA SUATU
OBJEK SAJA
• Bila melihat ramai orang yang
sedang menunggu untuk
mendengarkan kata-kata yang
bakal keluar dari mulut anda,
perasaan gugup akan datang
tiba-tiba.

• Sejuk tangan dan kaki anda

dibuatnya. Rileks dan jangan
LANGKAH 6 MENGATASI MASALAH GUGUP
• Misalnya anda melihat
seorang teman anda di
bahagian belakang.
• Tumpukan pandang anda
kepadanya tiap kali anda
berasa gugup.
• Bila melihat orang yang rapat
dan 'familliar', kuranglah
sedikit perasaan itu.

• Tapi anda harus ingat, jangan

lupa untuk membuatkan 'eye
contact' dengan orang lain
juga walaupun sekejap-
sekejap.
 BAYANGKAN ORANG
LAIN JUGA SEPERTI
KAMU
• Jika anda rasakan darah gemuruh
anda tetap muncul, tarik nafas
panjang-panjang.

• Kemudian pejam mata anda sekejap

dan bayangkan bahawa tidak ada
orang lain di dalam bilik/dewan itu
selain anda seorang.

• Ini mungkin boleh membantu anda

LANGKAH 7 MENGATASI MASALAH GUGUP
 SO, SELAMAT
MENCUBA!
Anda pasti berjaya

KURSUS PENGUCAPAN AWAM

BERKESAN
 Membujuk

Keberkesanan proses membujuk

akan dicapai apabila ceramah
disesuaikan dengan perkara yang
disampaikan dan audiennya.
 Format Penyediaan
Ceramah
Salutasi / protokol
• Penentuan sapaan atau salutasi
protokal tertakluk kepada taraf
tetamu atau audien hadirin atau
khalayak yang hadir.
• Ceramah dimulakan dengan alu-
alauan, salam dan doa.
• Berikutnya ialah ujaran kepada
Kandungan
• Kandungan ceramah bergantung
kepada kategori dan objektif
ceramah yang akan disampaikan
iaitu sama ada untuk memberi
gambaran am, memberi
maklumat, memberitahu sesuatu
pandangan baru, mengajar
sesuatu kemahiran atau
menerangkan sesuatu tindakan
yang akan diambil.
 Saya akhiri
ucapan saya….
Penutup
Penutup hendaklah
disesuaikan dengan
kategori atau
objektif ceramah
iaitu ia merupakan
penegasan terhadap
gambaran atau
intipati maklumat
atau pandangan-
pandangan atau
kemahiran-
 Yang
Salutasi / Berhormat
protokol Datok K

Dalam
penyapaan,
gunakan
salutasi yang
sesuai dengan
taraf hadirin,
kemudian
Kandungan
• Ayat pembukaan – dalam kempen, ayat
pembukaan memainkan peranan penting.
• Ia mestilah menarik perhatian audien.
• Gunakan hujah-hujah yang bersungguh-
sungguh dalam bentuk sama ada ilustrasi,
cerita, jenaka dan sebagainya.

Penutup
• Bahagian ini merupakan rumusan
daripada intipati kempen yang
disampaikan.
•
PENGACARA MAJLIS

JURUACARA
 PROTOKOL DAN
PENGACARA MAJLIS
• Protokol dalam majlis ialah
peraturan-peraturan yang
diterima pakai oleh semua pihak
dalam amalan hubungan
antarabangsa, hubungan harian
dalam masyarakat di pelbagai
majlis adat istiadat atau majlis
yang formal dan bukan formal.
 MAJLIS RASMI DAN
MAJLIS TIDAK RASMI
• Majlis rasmi ialah majlis yang
keseluruhan perbelanjaannya
ditanggong oleh kerajaan.

• Majlis tidak rasmi ialah majlis

yang perbelanjaannya tidak
ditanggong oleh pihak kerajaan.
 FORMAL
• Formal membawa maksud
sesuatu perbuatan yang
dilakukan menurut peraturan
yang tertentu yang telah
ditetapkan atau telah
dianggap wajar mengikut
adat kebiasaan.
 JURUACARA
Seorang yang
memimpin sesuatu
acara dalam majlis
atau acara lain.
MASTER OF CEREMONIES
(MC)
• MC ialah orang yang memberi
arahan dalam sesuatu majlis
atau orang yang
bertanggongjawab menentukan
sesuatu majlis berjalan dengan
teratur.

• Boleh juga sebagai seorang yang

membuat pengumuman
mengenai aturcara sesuatu
 JENIS-JENIS MAJLIS

• Majlis penuh istiadat

• Majlis rasmi dan formal
• Majlis rasmi tetapi tidak
formal
• Majlis tidak rasmi tetapi
formal
• Majlis tidak rasmi dan tidak
 CONTOH MAJLIS PENUH
ISTIADAT
• Istiadat pertabalan
• Istiadat penganugerahan
• Istiadat menerima surat tauliah
• Istiadat mengangkat sumpah
• Biasanya dianggap rasmi dan
pakaian, hendaklah mengenakan
pakaian rasmi atau pakaian
rasmi kebangsaan.
 MAJLIS RASMI TETAPI
TIDAK FORMAL
• Majlis jamuan makan yang
dianjurkan oleh kerajaan tetapi
tidak banyak mematuhi protokol
• Jamuan tea yang di beri oleh PM
untuk menyambut kemerdekaan.
• Pakaian tidak rasmi tetapi
formal. Contoh berbaju batik
berlengan panjang bagi lelaki.
MAJLIS TIDAK RASMI TETAPI
FORMAL
• Majlis pembukaan rasmi
bangunan yang dibuat oleh
pihak swasta, yang
memerlukan protokol
disebabkan akan dilakukan
perasmiannya oleh orang
kenamaan saperti PM.
MAJLIS TIDAK RASMI DAN
TIDAK FORMAL

Majlis hari keluarga

anjuran organisasi
kerajaan atau bukan
 KEPERLUAN BAGI
SESAORANG PENGACARA
MAJLIS
• Mengetahui katogeri
majlis
• Tahap protokol yang
perlu dipatuhi
• Mengetahui susunan dan
aturcara majlis yang
akan dijalankan NEXT…
• Mengetahui
panggilan
hormat dan
gelaran yang
terdapat dalam Sahibul-Samahah
susunan atau Sahibul Al-
Samahah (nama)
keutamaan di Mufti Negeri….
majlis
berkenaan. Sahibul Al-Fadhilah
(nama) Kadi ….
• Mengetahui
• Pegawai tinggi kerajaan dan
badan berkanun
• Penerima anugerah
• Penjawat khas profesional
• Pelaksana keadilan
• Perwakilan asing
• Penjawat utama negeri
 RUJUKAN KEHORMAT
• Kata-kata rujukan yang dikenakan
kepada sasaran menurut taraf
sosialnya.
• Rujukan Kehormat diletakkan pada
atau sebelum gelaran, jawatan,
pangkat atau nama peribadi
seseorang.
• Biasa digunakan di dalam sapaan dan
panggilan dalam majlis rasmi, pada
bahan-bahan bertulis seperti buku
aturcara majlis, di dalam surat dan
 SUSUNAN KEUTAMAAN
PERSEKUTUAN YANG
DIPAKAI SEKARANG
• Bagaimana PU(b) 29 bertarikh 22
Januari, 1998.
• Susunan tersebut terbahagi kepada
katogeri saperti dibawah ini:
– Kerabat diraja dan pembesar negara
– Pemerintah yang dipilih oleh rakyat
 KAEDAH SAPAAN
• Orang yang mempunyai satu gelaran
(Warisan/Kurnia). Mulakan dengan
rujukan kehormat diikuti dengan gelaran
dan nama peribadi.

RUMUS SAPAAN

Rujukan Kehormat +
Gelaran + Nama
 CONTOH:
Yang Teramat Mulia Tengku (Nama)
Yang Mulia Raden (Nama)
Yang Amat Berbahagia Tun (Nama)
Yang Mulia Syed (Nama)
Yang Berbahagia Tan Sri (Nama)
Yang Amat Berhormat Datok (Nama)
Yang Berhormat Datuk (Nama)
• Orang yang mempunyai lebih
daripada satu gelaran. Cara
menyapa adalah seperti berikut:
• Sekira gelaran itu gelaran
warisan yang kanan seperti
gelaran Raja, Tengku, gelaran itu
hendaklah didahulukan daripada
gelaran kurniaan.
Contoh:
– Yang Mulia Raja Tan Sri (Nama)
RUMUS SAPAAN:

RUJUKAN KEHORMAT
+
Gelaran Warisan Kanan
+
Gelaran Kurnia
+
Nama
• Sekiranya gelaran warisan itu bukan yang
kanan seperti Syed, Meor dan Megat,
gelaran itu hendaklah dikemudiankan
daripada gelaran kurniaan.

• Contoh:
– Yang Berbahagia Datuk Nik (Nama)
– Yang Berbahagia Tan Sri Sheikh (Nama)
RUMUS SAPAAN:

Rujukan Kehormat
+
Gelaran Kurniaan
+
Gelaran Warisan
+
Nama
• Sekiranya kedua-dua gelaran yang dimiliki
itu gelaran kurnia, maka hendaklah
didahulukan gelaran kurniaan yang lebih
kanan.

• Contoh:
– Yang Berbahagia Tan Sri Datuk (Nama)
– Yang Amat Berbahagia Tan Datuk (Nama)
RUMUS SAPAAN:

Rujukan Kehormat
+
Gelaran Kurniaan Kanan
+
Gelaran Kurnia
+
(Nama)
• Sekiranya seseorang itu mendapat
gelaran lebih daripada satu, bolehlah
disebutkan dan dideretkan gelaran-
gelarannya.
• Contoh:
– Yang Berbahagia Profesor Tan Sri Datuk Dr.
(Nama)
– Yang Berbahagia Tan Sri Datuk Dr. (Nama)
– Yang Amat Arif Raja Tan Sri Datuk (Nama)
RUMUS SAPAAN
Rujukan Kehormat
+
Gelaran Iktisas
+
Gelaran Kurniaan Kanan
+
Gelaran Kurniaan
+
Gelaran Akadamik
+
Gelaran Keagamaan
+
(Nama)
 STATUS PENGHORMATAN
(mengikut protokol)
Duli Yang Maha Mulia …
• Raja
• Sultan

Yang Berhormat Mulia

• Tengku Ampuan Raja yang
menjadi Ahli Parlimen/Dewan
Undangan Negeri

Yang Mulia
• Yang bergelar Raja, Tengku,
Ungku
• Kerabat Diraja/Bangsawan
Duli Yang Maha Mulia …

Maulana Paduka Sri

Tuanku Sultan 'Azlan
Muhib ud-din Shah
ibni al-Marhum Sir
Yusuf Izz ud-din
Rathiu'llah Shah
Ghafaru'llahulahu,
Sultan and Yang di-
Pertuan of Perak ur-
Ridzwan
Yang Amat Berhormat
• Tun, Tan Sri/Puan Sri, Dato’ Seri/Datin
Seri, Datuk, Dato’/Datin
– Perdana Menteri
– Menteri Besar
– Ketua Menteri

Yang Berhormat
• Tun, Tan Sri/Puan Sri, Dato’ Seri/Datin Seri,
Datuk, Dato’/Datin
– Menteri
– Ahli Parlimen
– Ahli Dewan Undangan Negeri
– Ahli Majlis Mesyuarat Negeri
Yang Berbahagia
• Tun, Tan Sri/Puan Sri, Dato’ Seri/Datin
Seri, Datuk, Dato’/Datin
– Orang kenamaan

Yang Amat Berbahagia

• Tun, Toh Puan
– Isteri Pembesar
Yang Berbahagia
• … Prof … Tun, Tan Sri/Puan Sri, Dato’
Seri/Datin Seri, Datuk, Dato’/Datin …
Dr…
– Naib Cancelor
– Timbalan Naib Cancelor
– Ahli Akademik
Yang Amat Arif
• Tun, Tan Sri/Puan Sri, Dato’ Seri/Datin
Seri, Datuk, Dato’/Datin
– Ketua Hakim Negara
– Hakim Besar

Yang Arif
• Tun, Tan Sri/Puan Sri, Dato’ Seri/Datin
Seri, Datuk, Dato’/Datin
– Hakim
Yang Amat Setia
• Tun, Tan Sri/Puan Sri, Dato’ Seri/Datin Seri,
Datuk, Dato’/Datin (mengikut pangkat dalam
pasukan polis dan tentera)
– Ketua Polis negara
– Ketua Turus Angkatan Tentera (Darat, Laut, Udara)

Yang Setia/Yang Berusaha

• Tun, Tan Sri/Puan Sri, Dato’ Seri/Datin Seri,
Datuk, Dato’/Datin (mengikut pangkat dalam
pasukan polis dan tentera)
– Pegawai Kanan Polis dan Tentera
 Lain-lain
Tuan Yang Terutama
– Pesuruhjaya Tinggi
– Duta

Yang berbahagia, Yang dihormati, Yang

dimuliakan, Yang diraikan
– tetamu
– Kombinasi semua tetamu
PERANAN PENGACARA
MAJLIS

• MENGAWAL MAJLIS
• MEMBUAT PENGUMUMAN
• MEMBERI PANDUAN
 KRITERIA DAN KUALITI
PENACARA MAJLIS
• Suara yang baik dan lunak
• Fasih, terang dan jelas sebutan
dalam bahasa yang digunakan
• Tidak cacat tidak gugup dalam
percakapan
• Tidak darah gemuruh
NEXT…
• Tidak mudah penik
• Tahu menggunakan
budibicara
• Sabar dan tenang
• Tidak berwatak
serious
• Mempunyai
pengetahuan asas
adat istiadat, protokol
dan etiket NEXT…
• Bercakap
ringkas, padat
dan tepat
• Elakkan
monopoli majlis

• Kekalkan
konteks mata
dengan
audien
• Nada, sebutan
NEXT…
• Tidak lupa dan
dapat menyebut
nama pengucap
dengan betul
• Jangan mulakan
ucapan dengan
merujuk kepada
nota (sekiranya
anda boleh dilihat
• Personaliti – sentiasa
bersedia awal (fizikal dan
mental)
• Pakaian yang sesuai dan
selesa
• Gaya – tersendiri
• Tunjuk keyakinan semasa
berdiri utk bercakap.
• Tunjuk semangat dan
minat
• Tidak merokok (biasa lelaki)
• Beredar dengan sopan.
• Persediaan diri – cukup tidur,
makan, jangan tahan hajat
sebelum majlis bermula.
• Biasakan diri dgn keadaan
dewan, dan langkah-langkah
persediaan.
 PERSEDIAAN
• Analisis situasi, majlis, audien,
pengucap, rancang pembukaan,
pengisian dan penutup
• Jenis majlis, tujuan majlis,
tempat dan masa, tema majlis,
sejarah, latarbelakang majlis,
aturcara majlis, jangka masa
majlis, prosedur perjalanan
majlis dan peralatan/alat yang
akan digunakan.
 FORMAT TEKS
JURUACARA
• Amat perlu diadakan teks
• Perlu mematuhi teks yang
disediakan kecuali ada
perubahan yang tidak
disengajakan
• Bersih tidak comot
• Berukuran setengah A4
• Ditaip dan jarak yang sesuai NEXT…
• Mudah diselak kekiri atau
keatas
• Letakan muka surat dan
bilangan acara (biasa muka
surat sama dengan acara
majlis)
• Buat anggaran masa -
+(masa tidak statik)
 CONTOH FORMAT
• NAMA MAJLIS
• MUKA SURAT
• BILANGAN PENGUMUMAN
• PANDUAN (CUE)
• MASA - + (lebih kurang jangka masa
di gunakan)
• PENGUMUMAN (ANN)

NEXT…
 FORMAT TEKS
MAJLIS………. MUKA SURAT ( )
MASA+ CUE ANN ( ) 0900 - ………..
………………

TEKS UCAPAN
 MAJLIS ISTIADAT DAN
FORMAL (RASMI DAN TIDAK
RASMI)
• Tidak boleh menonjolkan diri
• Mengelakkan daripada menjadi
perhatian
• Nampak perjalanan majlis
• Tidak perlu membuat kata-kata
aluan ataupun menyebut nama
tetamu kenamaan yang hadir NEXT…
• Terus mengumumkan apa
yang berlaku
• Tidak ada ulasan dan tidak
ada ucapan terima kasih
• Tidak boleh berjenaka.

• Pakaian bagaimana tetamu

majlis.
 MAJLIS FORMAL
(RASMI ATAU TIDAK
RASMI)
• Tidak perlu mengucapkan kata-
kata aluan, ulasan dan tidak
perlu ucapan terima kasih.

• Kata-kata aluan dan terima kasih

akan dilakukan oleh tuan rumah
atau pengerusi majlis.
NEXT…
• Juruacara perlu menyebut
dengan ringkas tetamu-tetamu
utama mengikut susunan
keutamaan, tuan rumah dan
tuan/puan.

• Tidak boleh menonjolkan diri

tetapi nampak suasana majlis

• Berjenaka adalah dilarang,

Komen yg tidak ada dalam
teks juga adalah dilarang
 MAJLIS TIDAK RASMI
DAN TIDAK FORMAL
• Juruacara adalah lebih bebas
membuat pengumuman dan
ulasan
• Berjenaka yang berkenaan
adalah dibenarkan
• Menghidupkan suasana majlis
• Sediakan teks sebagai panduan
 TIPS FOR
PUBLIC SPEAKING
Advocates in Action
 APPEARANCE
CLOTHES
HYGIENE
MAKE-UP
“NEATNESS”
(ie: HAIR, SHAVE)
 SLOW
CLEAR
LOUD
INTERESTING
FUN!
 WHAT YOU TALK ABOUT

ON TRACK
INFORMED
SOMETHING
YOU CARE ABOUT!
 BODY
LANGUAGE
EYE CONTACT
LOOK UP
LOOK INTERESTED
BE STILL/ CALM
HANDS OUT OF
POCKETS
BE RELAXED
BE ENERGIZED!
 BE READY!!
PRACTICE!!
Use NOTES and/or PICTURES
Ask a friend to help
TAMAT KURSUS
PENGUCAPAN AWAM
2009