Professional Documents
Culture Documents
Bahan Kuliah
IF2151 Matematika Diskrit
Misalkan terdapat
- Dua operator biner: + dan ⋅
- Sebuah operator uner: ’.
- B : himpunan yang didefinisikan pada operator +, ⋅, dan ’
- 0 dan 1 adalah dua elemen yang berbeda dari B.
Tupel
(B, +, ⋅, ’)
disebut aljabar Boolean jika untuk setiap a, b, c ∈ B berlaku
aksioma-aksioma atau postulat Huntington berikut:
2. Identitas: (i) a + 0 = a
(ii) a ⋅ 1 = a
3. Komutatif: (i) a + b = b + a
(ii) a ⋅ b = b . a
4. Distributif: (i) a ⋅ (b + c) = ( a ⋅ b) + ( a ⋅ c)
(ii) a + ( b ⋅ c) = ( a + b) ⋅ (a + c)
1
5. Komplemen : (i) a + a’ = 1
(ii) a ⋅ a’ = 0
a b a⋅b a b a+b a a’
0 0 0 0 0 0 0 1
0 1 0 0 1 1 1 0
1 0 0 1 0 1
1 1 1 1 1 1
Contoh: 0
1
a
b
a+b
a⋅b
a’⋅ (b + c)
a ⋅ b’ + a ⋅ bRinaldi
⋅ c’ + b’, dan sebagainya
Munir/IF2151 Mat. Diskrit 9
Mengevaluasi Ekspresi Boolean
• Contoh: a’⋅ (b + c)
0’⋅ (1 + 0) = 1 ⋅ 1 = 1
x y z f(x, y, z) = xy z’
0 0 0 0
0 0 1 0
0 1 0 0
0 1 1 0
1 0 0 0
1 0 1 0
1 1 0 1
1 1 1 0
Tabel 7.10
x y z f(x, y, z)
0 0 0 0
0 0 1 1
0 1 0 0
0 1 1 0
1 0 0 1
1 0 1 0
1 1 0 0
1 1 1 1
f(x, y, z) = m1 + m4 + m7 = ∑ (1, 4, 7)
f(x, y, z) = M0 M2 M3 M5 M6 = ∏(0, 2, 3, 5, 6)
x + y’ = x + y’ + zz’
= (x + y’ + z)(x + y’ + z’)
x + z = x + z + yy’
= (x + y + z)(x + y’ + z)
Penyelesaian:
f(x, y, z) = Σ (1, 3, 6, 7)
(b) POS
f(x, y, z) = M3 = x + y’ + z’
Saklar: objek yang mempunyai dua buah keadaan: buka dan tutup.
1. a x b
Output b hanya ada jika dan hanya jika x dibuka ⇒ x
2. a x y b
Output b hanya ada jika dan hanya jika x dan y dibuka ⇒ xy
3. a x
c
b y
Rinaldi Munir/IF2151 Mat. Diskrit 33
Output c hanya ada jika dan hanya jika x atau y dibuka ⇒ x + y
Contoh rangkaian pensaklaran pada rangkaian listrik:
A B
∞
Sumber tegangan
∞
Sumber Tegangan
x x
xy x+ y x x'
y y
x y + x 'y
x'
x
x 'y
y
x xy
y
x y + x 'y
x'
x 'y
xy
x y + x 'y
x'
x 'y
x x
(x y )' x + y
y y
x x
(x + y)' (x + y)'
y y
x' x
x 'y ' e k iv a le n d e n g a n (x+ y )'
y' y
x
x' (x y)'
x' + y' e k iv a le n d e n g a n
y
y'
disederhanakan menjadi
f(x, y) = x’ + y’
m2 m3 1 xy’ xy
x y z f(x, y, z)
0 0 0 0
0 0 1 0
0 1 0 1
0 1 1 0
1 0 0 0
1 0 1 0
1 1 0 1
1 1 1 1
yz
00 01 11 10
x 0 0 0 0 1
1 0 0 1 1
w x y z f(w, x, y, z)
0 0 0 0 0
0 0 0 1 1
0 0 1 0 0
0 0 1 1 0
0 1 0 0 0
0 1 0 1 0
0 1 1 0 1
0 1 1 1 1
1 0 0 0 0
1 0 0 1 0
1 0 1 0 0
1 0 1 1 0
1 1 0 0 0
1 1 0 1 0
1 1 1 0 1
1 1 1 1 0
yz
00 01 11 10
wx 00 0 1 0 1
01 0 0 1 1
11 0 0 0 1
10 0 0 0 0
Rinaldi Munir/IF2151 Mat. Diskrit 45
Teknik Minimisasi Fungsi Boolean dengan Peta Karnaugh
yz
00 01 11 10
wx 00 0 0 0 0
01 0 0 0 0
11 0 0 1 1
10 0 0 0 0
yz
00 01 11 10
wx 00 0 0 0 0
01 0 0 0 0
11 1 1 1 1
10 0 0 0 0
yz
00 01 11 10
wx 00 0 0 0 0
01 0 0 0 0
11 1 1 1 1
10 0 0 0 0
yz
00 01 11 10
wx 00 0 0 0 0
01 0 0 0 0
11 1 1 0 0
10 1 1 0 0
f(w, x, y, z) = wy’ + wy
= w(y’ + y)
=w
yz
00 01 11 10
wx 00 0 0 0 0
01 0 0 0 0
11 1 1 1 1
10 1 1 1 1
yz
00 01 11 10
wx 00 0 1 1 1
01 0 0 0 1
11 1 1 0 1
10 1 1 0 1
yz
00 01 11 10
wx 00 0 0 0 0
01 0 1 0 0
11 1 1 1 1
10 1 1 1 1
01 0 1 0 0
11 1 1 1 1
10 1 1 1 1
yz
00 01 11 10
wx 00 0 0 0 0
01 1 0 0 1
11 1 0 0 1
10 0 0 0 0
yz
00 01 11 10
wx 00 0 0 0 0
01 1 0 0 1
11 1 0 0 1
10 0 0 0 0
Jawab:
Peta Karnaugh untuk fungsi tersebut adalah:
yz
00 01 11 10
x 0 1
1 1 1 1
yz
00 01 11 10
wx 00 0 0 0 0
01 0 1 0 0
11 0 1 1 0
10 0 0 1 0
01 0 1 0 0
11 0 1 1 0
10 0 0 1 0
cd
00 01 11 10
ab 00 0 0 0 0
01 0 0 1 0
11 1 1 1 1
10 0 1 1 1
Jawab:
x’z = x’z(y + y’) = x’yz + x’y’z
x’y = x’y(z + z’) = x’yz + x’yz’
yz = yz(x + x’) = xyz + x’yz
yz
00 01 11 10
x 0 0 1 1 1
1 0 1 1 0
Garis pencerminan
vw 1 1 1 1
00
01 1 1 1 1
11 1 1 1 1
10 1 1
w x y z desimal
0 0 0 0 0
0 0 0 1 1
0 0 1 0 2
0 0 1 1 3
0 1 0 0 4
0 1 0 1 5
0 1 1 0 6
0 1 1 1 7
1 0 0 0 8
1 0 0 1 9
1 0 1 0 don’t care
1 0 1 1 don’t care
1 1 0 0 don’t care
1 1 0 1 don’t care
1 1 1 0 don’t care
1 1 1 1 don’t care
Tabel 5.17
a b c d f(a, b, c, d)
0 0 0 0 1
0 0 0 1 0
0 0 1 0 0
0 0 1 1 1
0 1 0 0 1
0 1 0 1 1
0 1 1 0 0
0 1 1 1 1
1 0 0 0 X
1 0 0 1 X
1 0 1 0 X
1 0 1 1 X
1 1 0 0 X
1 1 0 1 X
1 1 1 0 X
1 1 1 1 X
cd
00 01 11 10
ab 1 0 1 0
00
01 1 1 1 0
11 X X X X
10 X 0 X X
x 'y z
x 'y z '
x y 'z '
x y 'z
x 0 0 0 1 1
1 1 1 0 0
Tabel 5.19
Masukan BCD Keluaran kode Excess-3
w x y z f1(w, x, y, z) f2(w, x, y,z) f3(w, x, y, z) f4(w, x, y, z)
0 0 0 0 0 0 0 1 1
1 0 0 0 1 0 1 0 0
2 0 0 1 0 0 1 0 1
3 0 0 1 1 0 1 1 0
4 0 1 0 0 0 1 1 1
5 0 1 0 1 1 0 0 0
6 0 1 1 0 1 0 0 1
7 0 1 1 1 1 0 1 0
8 1 0 0 0 1 0 1 1
9 1 0 0 1 1 1 0 0
01 1 1 1
11 X X X X
10 1 1 X X
f1(w, x, y, z) = w + xz + xy = w + x(y + z)
(b) f2(w, x, y, z)
yz
00 01 11 10
wx 00 1 1 1
01 1
11 X X X X
10 1 X X
01 1 1
11 X X X X
10 1 X X
f3(w, x, y, z) = y’z’ + yz
(d) f4(w, x, y, z)
yz
00 01 11 10
wx 00 1 1
01 1 1
11 X X X X
10 1 X X
f4(w, x, y, z) = z’
Rinaldi Munir/IF2151 Mat. Diskrit 71
w x y z
f4
f3
f2
f1
y z
w x 00 01 11 10
X 1 1 X
0 0
0 1 0 X 1 0
11 0 0 1 0
10 0 0 1 0
Penyelesaian:
(i) Langkah 1 sampai 5:
minterm
Bentuk prima 0 1 2 8 10 11 14 15
√ 0,1 × ×
√ 0,2,8,10 × × × ×
√ 10,11,14,15 × × × ×
* * * * * *
√ √ √ √ √ √ √ √
Semua bentuk prima di atas sudah mencakup semua minterm dari fungsi Boolean semula. Dengan
demikian, fungsi Boolean hasil penyederhanaan adalah f(w, x, y, z) = w’x’y’ + x’z’ + wy.
Penyelesaian:
(i) Langkah 1 sampai 5:
minterm
Bentuk prima 1 4 6 7 8 9 10 11 15
√ 1,9 × ×
√ 4,6 × ×
6,7 × ×
7,15 × ×
11,15 × ×
√ 8,9,10,11 × × × ×
* * * *
√ √ √ √ √ √ √
Sampai tahap ini, masih ada dua minterm yang belum tercakup dalam bentuk prima terpilih, yaitu 7 dan 15.
Bentuk prima yang tersisa (tidak terpilih) adalah (6,7), (7,15), dan (11, 15). Dari ketiga kandidat ini, kita
pilih bentuk prima (7,15) karena bentuk prima ini mencakup minterm 7 dan 15 sekaligus.
Bentuk prima 1 4 6 7 8 9 10 11 15
√ 1,9 × ×
√ 4,6 × ×
6,7 × ×
√ 7,15 × ×
11,15 × ×
√ 8,9,10,11 × × × ×
* * * *
√ √ √ √ √ √ √ √ √
Sekarang, semua minterm sudah tercakup dalam bentuk prima terpilih. Bentuk prima yang terpilih adalah:
1,9 yang bersesuaian dengan term x’y’z
4,6 yang bersesuaian dengan term w’xz’
7,15 yang bersesuaian dengan term xyz
8,9,10,11 yang bersesuaian dengan term wx’
Dengan demikian, fungsi Boolean hasil penyederhanaan adalah f(w, x, y, z) = x’y’z + w’xz’ + xyz + wx’.