KEGEMILANGAN MELAKA

Pentadbiran Pusat
Kematangan Perluasan
yang Pengembangan
Hubungan Luar Kuasa
sistematik Agama Islam

Pusat Pusat
Perdagangan Kegiatan
Ilmu
 Pentadbiran yang
Sistematik
Pembesar
Berempat

Pembesar
Berlapan

Pembesar
Enam Belas

Pembesar
Tiga Puluh
Dua
Susun duduk pembesar di balairung seri semasa
Pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka
 Sultan

Bendahara
Temenggung
Penasihat
Penghulu
raja dalam Laksamana
Bendahari
pentadbiran Ketua polis
dan penjara Ketua
Ketua segala
Menteri angkatan
Bendahari
Utama Penguasa laut
Ketua Turus bandar
Ketua
Angkatan Melaka Ketua duta
Urusetia
perang
Istana
Protokol Mengetuai
Ketua Hakim Istana utusan
Ketua segala
Syahbandar
Pemangku Hakim di
sultan darat
 PEMBESAR KAWASAN PEGANGAN

Bendahara Muar dan Bentan

Penghulu Bendahari Kampar dan Sening

Ujung

Laksamana Temasik

Hulubalang Sungai raya dan

Siantan

Kawasan pembesar mengutip cukai dipanggil

‘kawasan pemakanan’.
 UJI MINDA

1. Bendahara Melaka mempunyai

keistimewaan yang tidak dimiliki oleh
pembesar lain.
Pernyataan manakah yang berkaitan
dengan keistimewaan tersebut ?

A Diberi persalinan yang istimewa

B Boleh melaksanakan hukuman mati
C Mempunyai kuasa menggantikan sultan
D Menjadi penasihat kepada sultan dalam
pentadbiran
2. Apakah faktor-faktor yang membolehkan
Melaka berjaya mematahkan serangan
Siam?

A Strategi yang sesuai

B Kebijaksanaan pemimpin
C Kota pertahanan yang kukuh
D Kelengkapan perang yang canggih
3. Laksamana memainkan peranan penting dalam
memantapkan kedudukan politik kerajaan
Kesultanan Melayu Melaka.
Apakah peranan Laksamana?

A Memungut cukai di negeri taklukan

B Mengetuai utusan kerajaan Melaka ke luar negara
C Mengetuai sistem pentadbiran Empat Lipatan dalam
Kerajaan Melaka
D Memastikan keselamatan dan keamanan penduduk
serta para pedagang
4. Sultan Melaka berjaya mewujudkan
pentadbiran yang cekap dan teratur.
Apakah faktor yang menyebabkan
kemantapan pentadbiran Melaka?

A Peranan Orang Laut

B Peranan Jemaah Menteri
C Peranan pegawai kerajaan
D Peranan Pembesar Empat Lipatan
 Sistem Cukai dan Surat
Keberkesanan Kebenaran Berniaga
Undang-undang
Laut Melaka

Penggunaan Faktor-faktor Peranan

Sistem Matawang Perkembangan Laksamana dan
Orang Laut

Kedudukan
Peranan Geografi
Pelabuhan
Syahbandar Entreport

Kemudahan
di Pelabuhan
 KEBERKESANAN UNDANG-UNDANG
LAUT MELAKA

Hukum Kanun Melaka dan Undang-

undang Laut Melaka digubal untuk
menjamin keamanan dalam negeri serta
melicinkan urusan di pelabuhan.
 SISTEM CUKAI DAN SURAT
KEBENARAN BERNIAGA
 Dua jenis cukai:
1. Cukai rasmi seperti duti import.
2. Cukai tidak rasmi dalam bentuk hadiah.
 Cukai dikenakan mengikut kawasan.
1. Pedagang dari Burma, India, Sri Lanka
- 6%.
2. Pedagang dari China, Jawa, Maluku –
memberi hadiah.
3. Pedagang dari Kepulauan Melayu – 3%.
PENGGUNAAN SISTEM
MATAWANG
 Memudahkan urusan perdagangan.
 Wang logam digunakan dalam urus niaga.

 Wang logam diperbuat daripada timah

yang dipanggil Calains.
 Di samping itu, mata wang emas, perak
dan timah yang dibawa dari Pedir, Pasai,
Kembayat dan Gujerat juga digunakan.
 PERANAN LAKSAMANA DAN
ORANG LAUT

• Laksamana bertanggungjawab menjaga

keselamatan perairan Selat Melaka.
• Orang Laut bertanggungjawab
menjalankan tugas-tugas pengawalan.
 PERANAN SYAHBANDAR
 Tugas-tugas Syahbandar

Menguruskan pasar dan Menjadi hakim di

gudang pelabuhan

Menguatkuasakan
Kebajikan dan keselamatan
pedagang
Peraturan keluar masuk
kapal

Memeriksa alat timbang,

Menguruskan cukai
sukat dan matawang
 KEDUDUKAN GEOGRAFI
 Terletak di antara laluan perdagangan
timur dengan barat.
 Terlindung dari tiupan angin monsun.

 Laut yang dalam.

 Bentuk muka bumi yang sesuai sebagai

kawasan pertahanan.
 Bukit-bukau di sekeliling menjadi panduan

untuk kapal keluar dan masuk.

 PELABUHAN ENTREPORT

 Melaka berperanan sebagai pelabuhan

entreport iaitu pusat pengumpulan dan
pengedaran barang dagangan.
KEMUDAHAN DI PELABUHAN
Gudang
Pengangkutan
Makanan
Tempat membaiki kapal
Tempat penginapan
Syahbandar menjaga kebajikan dan
menyediakan kemudahan untuk
pedagang.
Replika jong yang digunakan untuk mengangkut
barang dari kapal pedagang ke daratan
Perahu digunakan untuk memunggah barang
dari kapal pedagang
Gajah digunakan untuk mengangkut barang dari
pelabuhan ke tempat lain
 UJI MINDA

1 Apakah peranan Syahbandar dalam sistem

pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka?

A Mengetuai sistem polis

B Menguruskan pentadbiran di pelabuhan

C Memungut cukai atau ufti dari jajahan taklukan

D Menghakimi perbalahan para pedagang di Melaka

2. Sultan Melaka berjaya mewujudkan
pentadbiran yang cekap dan teratur.
Apakah faktor yang menyebabkan
kemantapan pentadbiran Melaka?

A Peranan Orang Laut

B Peranan Jemaah Menteri

C Peranan pegawai kerajaan

D Peranan Pembesar Empat Lipatan

 Jawa
Kampar
-Wujud hubungan
perdagangan

-Negeri taklukan Melaka

-Perdagangan emas
Hubungan Serantau

Siak

Pasai -Negeri taklukan Melaka

- Perdagangan emas
- Hubungan wujud hasil perkahwinan
- Pertukaran pendapat tentang hukum
Islam
 Hubungan Antarabangsa
Melaka
Melaka – China Bermula pada tahun 1404
Wujud hubungan diplomatik dan
perdagangan

Wujud hubungan diplomatik

Bertujuan untuk menjaga kepentingan
Melaka – Siam
ekonomi

Wujud hubungan diplomatik dan

perdagangan
Sultan Mansor Shah pernah mengirim
surat kepada raja Ryukyu
Melaka – Ryukyu

Wujud hubungan dagangan

Penyebaran Islam oleh pedagang
Melaka - Gujerat Gujerat
 Soalan Uji Minda
1 Sultan Mansor Shah pernah menghantar surat kepada Raja Ryukyu.
Mengapakah Sultan Mansor Shah berbuat demikian?

A Untuk meminta bantuan menentang serangan Siam

B Untuk menjalin hubungan diplomatik dan perdagangan

C Untuk meminta Raja Ryukyu supaya memantau

kelakuan pedagangnya

D Untuk meminta Raja Ryukyu memberi keistimewaan

perdagangan kepada pedagang Melaka.
2. Walaupun Siam merupakan ‘ musuh dalam selimut ’,
Melaka tetap memelihara hubungan diplomatik
dengannya.
Apakah faedah Melaka menjaga hubungan tersebut?

A Siam membekalkan tenaga buruh

B Siam merupakan pembekal makanan

C Siam membekalkan bekalan ubat-ubatan

kepada Melaka

D Siam adalah negara penampan yang

mampu melindungi Melaka
3. Melaka telah menjalin hubungan perdagangan dan diplomatik dengan China.
Mengapakah hubungan tersebut dianggap penting bagi Melaka?

I Melaka diberi perlindungan oleh China

II Kehadiran ramai pedagang Cina di Melaka
III Siam dan Majapahit akan takut kepada Melaka
IV Pedagang Melaka diberi keistimewaan berdagang di China

A I II dan III
B I II dan IV
C I III dan IV
D II III dan IV
 Cara penyebaran Islam di Melaka
1. Perkahwinan Megat Iskandar Shah kahwin
dengan puteri raja Pasai
yang Islam

2. Mubaligh Arab Disebarkan oleh Syeikh Abdul

Aziz dari Mekah

Berniaga sambil
3. Pedagang Islam
berdakwah

4. Sifat Islam
Adil, toleransi dan rasional
Kesannya Melaka menjadi penting
sebagai

pusat penyebaran agama Islam

tempat pertemuan ulama dan pendakwah

dari serata dunia

pusat kegiatan dakwah dengan menghantar

pendakwah ke luar Melaka.
 Peranan Sultan Melaka dalam
perkembangan Islam
► Menyediakan tempat tinggal kepada
pendakwah
► Menyambut baik kedatangan Islam
► Menggalakkan penyebaran Islam
► Mewujudkan institusi agama
► Menjadikan istana tempat aktiviti Islam
► Amalkan nilai murni Islam di dalam
pemerintahan
 maan Kegi
er i gi
Pen m oleh i mub han
Isla -neger ulam aligh,
eg eri an a da
n ahl
n uk i
takl

Kegigihan
KegigihanMelaka
Melaka
Peranan menyebarkan Perkahwinan
menyebarkanIslam
Islam
pemerintah ke politik
keAsia
AsiaTenggara
Tenggara
Melaka

ba ran
Mela enye slam
menj ka P
m a I kar
ad aga da as wa
perda i pusat a
g kep han Ja
antar angan
aban upa
gsa
Peta penyebaran Islam di Asia
Tenggara
 Penaklukan
► Melaka mempunyai tanah jajahan taklukan
yang luas
► Kebanyakan raja negeri taklukan Melaka
memeluk Islam sebagai tanda taat setia
mereka kepada Melaka dan menjamin
keselamatan negeri
 Peranan ahli agama
► Penyebaran Islam dilakukan oleh mubaligh,
ulama dan ahli sufi
► Proses dakwah dilakukan secara berhemah
dan tiada paksaan, dapat menarik minat
rakyat memeluk agama Islam
 Perkahwinan politik
► Perkahwinan politik di antara putera atau
puteri Sultan Melaka dengan putera atau
puteri kerajaan lain
► Perkahwinan di antara puteri Sultan Mansor
Shah dengan putera raja Siak turut
menyebarkan Islam di Siak
 Tentera upahan
► Melaka mempunyai ramai tentera upahan
dari Jawa
► Mereka memeluk Islam semasa bertugas di
Melaka dan menyebarkannya apabila pulang
ke tempat asal mereka
 Perdagangan
► Melaka sebagai pusat perdagangan
antarabangsa
► Menjadi tumpuan ramai pedagang asing
► Apabila pulang, mereka menyebarkan Islam
di tempat asal mereka
 Peranan pemerintah
► Memberi galakan dan dorongan kepada
pendakwah untuk menyebarkan Islam
► Sultan Alauddin Riayat Shah pernah
menghantar ahli agama untuk mengajar
raja –raja dari Pahang, Kampar dan
Inderagiri mengenai Islam
 Ulama memainkan
Undang-undang
peranan penting
Islam di
di dalam
laksanakan
pentadbiran

Pendidikan berteras
Wujud institusi Al Quran dan
kesultanan Kesan Pengaruh
agama Islam Bahasa Melayu
menggantikan sistem Menjadi bahasa
beraja ilmu

Pengaruhi Tulisan jawi

kesenian dan digunakan
gaya hidup secara meluas
 Soalan uji minda

Pahang Kedah Siak Kampar

1. Bagaimanakah caranya kerajaan Melaka mengislamkan

negeri-negeri yang disenaraikan di atas?
A. Melalui hubungan perdagangan
B. Melalui perkahwinan kerabat diraja
C. Melalui usaha pendakwah-pendakwah
D. Melalui penaklukan oleh Bendahara Tun
Perak
 Berkahwindengan
Berkahwin dengan puteri
PuteriPasai
Pasai
Memelulk Islam pada tahun 1414
Memeluk Islam pada tahun 1414

2. Pernyataan di atas merujuk kepada

A. Seri Maharaja
B. Sultan Mansor Shah
C. Megat Iskandar Shah
D. Sultan Alauddin Riayat Shah
3. Agama Islam mudah diterima pada zaman Kesultanan Melayu
Melaka.
Apakah nilai-nilai Islam yang menyebabkan hal di atas?
I Prinsipnya senang difahami
II Keutamaan diberi kepada golongan atasan
III Layanan istimewa yang diberi oleh pemimpin
IV Sifat agama yang meliputi semua aspek kehidupan

A. I, II dan III
B. I, II dan IV
C. I, III dan IV
D. II, III dan IV
Peranan istana sebagai pusat ilmu
► Tempat berkumpul golongan cerdik pandai
seperti jurutulis, pengarang dan ulama
► Pusat terjemahan dan menyadur karya
sastera Arab dan Parsi
► Tempat penghasilan undang-undang
► Tempat menyimpan karya buku hasil
penulis tempatan dan asing
► Tempat mengadakan perbincangan dan
perdebatan alim ulama tentang Islam
 Tempat berkumpul cerdik pandai
Jurutulis Pengarang
1. Mengarang surat 1. Mengarang sejarah
rasmi raja 2. Menghasilkan
2. Menggubal perjanjian pelbagai jenis
3. Menjadi guru kepada kesussasteraan
anak-anak raja 3. Menyusun salasilah
raja
4. Mencatat diari istana
 Karya sastera yang dihasilkan
Karya Melayu Karya sastera
Hikayat Hang Tuah terjemahan
Hikayat Bayan Budiman Hik. Amir Hamzah
Hik Iskandar Zulkarnain

Karya sastera saduran Karya undang-undang

Hik. Bulan Pecah Hukum Kanun Melaka
Hik. Nabi Bercukur Undang-undang Laut
Hik. Nabi Yusof Melaka
 Islam mempengaruhi perkembangan
bahasa Melayu dan tulisan

1. Bahasa ilmu pengetahuan

2. Bahasa persuratan
3. Bahasa untuk menyampaikan dakwah
Islamaiah
4. Perkembangan tulisan jawi
 Soalan uji minda

Masjid Surau Madrasah

1. Ketiga-tiga bangunan di atas penting kerana

A. tempat pertemuan ulama-ulama
B. tempat diadakan majlis kesyukuran
C. tempat upacara berkhatan dijalankan
D. tempat terjemah dan kumpul kitab agama
 Mencatat diari istana
Menyusun salasilah raja

2. Golongan manakah yang memainkan peranan di atas ?

A. Ulama
B. Bomoh
C. Jurutulis
D. Pengarang
CARA-CARA PERLUASAN KUASA
1. PENAKLUKAN
2. PERKAHWINAN
3. MEMBERI BANTUAN KEPADA KERAJAAN
LAIN
4. KERELAAN RAJA NEGERI LAIN MENJADI
NAUNGAN MELAKA
 PENAKLUKAN
► Tujuan : Menjamin keselamatan , kemakmuran
dan keutuhan kerajaan Melaka
► Kerajaan yang ditakluki – Kampar dan Pahang
► Faktor kejayaan:

- Kebijaksaan Sultan Melaka mengatur strategi

- Bantuan askar yang berani & sanggup berkorban
 PERKAHWINAN
► Putera dan puteri ► Perkahwinandapat
Sultan Melaka mengukuhkan
dikahwinkan dengan hubungan
putera dan puteri raja persaudaraan antara
negeri lain kedua-dua kerajaan
► Contoh – Pahang,
Kelantan dan Siak
 MEMBERI BANTUAN KEPADA
KERAJAAN LAIN
► Kerajaan Melaka pernah membantu Raja
Pasai, Sultan Zainal Abidin yang hendak
digulingkan daripada takhta
► Melaka pernah membantu Raja Pasai
mengalahkan kerajaan Aru yang
mengancam Pasai dan Melaka
► Oleh itu, kekuasaan Melaka diakui oleh
Pasai walaupun kedua-duanya sama taraf
 KERELAAN RAJA NEGERI LAIN
MENJADI NAUNGAN MELAKA

► Ada antara pemerintah yang rela yang

bernaung di bawah pemerintahan Melaka
seperti Jambi dan Lingga
► Raja-raja yang berada di bawah naungan
Melaka biasanya ditabalkan oleh raja Melaka
 KEBIJAKSAAN PEMIMPIN
► SULTAN MUZAFFAR
SHAH
► SULTAN MANSOR
SHAH
► SULTAN ALAUDDIN
RIAYAT SHAH
► BENDAHARA TUN
PERAK
 SULTAN MUZAFFAR SHAH
► Memulakan perluasan kuasa
► Berjaya menguasai Pahang, Inderagiri dan
Kampar
► Menghantar Tun Perak menentang
serangan Siam ke atas Melaka
► Menjalin hubungan diplomatik dengan China
► Bijak menyelesaikan masalah antara oarang
Melayu dan India-Muslim
 SULTAN MANSOR SHAH

Pengganti Sultan Muzzaffar

Berjaya menguasai Bernam
Shah
,Perak dan Siak

Berjaya menghalang Pahang, Kampar

Dan Inderagiri bebaskan diri
Dari Melaka
 SULTAN ALAUDDIN RIAYAT
SHAH
► Pengganti Sultan Muzzaffar Shah
► Warak dan sangat mementingkan
pentadbiran negara
► Seorang yang gagah
► Sangat mengambil berat keamanan &
keselamatan dalam negeri (menyamar
sebagai rakyat biasa untuk membenteras
jenayah
 BENDAHARA TUN PERAK
► Bekas penghulu Klang dan berjaya menghalang
serangan Siam
► 1456, Tun Perak dilantik menjadi Bendahara
► Dengan kebijaksaan Tun Perak , Siam akhirnya berundur
kerana menyangka tentera Melaka sangat ramai
► Berjaya menguasai Pahang
► Sangat setia kepada sultan Melaka
► Buktinya, tidak menuntut bela atas kematian anaknya
yang dibunuh Raja Muhammad
► Tindak-tanduknya menjamin keamanan dan
mengekalkan taat setia
 Kawasan Jajahan Bentuk Ufti
Takluk

•Klang, Bernam, Perak, dan • 40 000 Calains

Jugra setahun
•Kampar, Inderagiri, dan Pahang • 40 kati emas setahun
•Lingga, Rokan, Tunggal dan Rupat • 40 buah perahu dan
lancara bersama
hulubalang
 S0ALAN UJI MINDA
Menggunakan perahu kecil
Mengikat jamung di pokok
bakau

Maklumat di atas adalah taktik Tun Perak yang

membawa kejayaan dalam menghadapi serangan
Siam.
Apakah faktor kejayaan tersebut?

A Kekuatan tentera
B Kelengkapan senjata
C Kemantapan strategi
D Kekukuhan pertahanan
Raja Muhammad iaitu putera Sultan Mansor Shah telah
membunuh Tun Besar, anak Bendahara Tun Perak.

Apakah kesan daripada peristiwa tersebut?

A Penabalan Raja Muhammad di Pahang

B Raja Muhammad disingkirkan daripada jawatan
C Tun Perak menuntut bela terhadap Raja Muhammad
D Hubungan Raja Muhammad dengan Tun Perak menjadi
renggang
CUBA LAGI !
Jambi
Lingga

Bagaimanakah Melaka meluaskan pengaruhnya ke

wilayah-wilayah di atas

A Penaklukan
B Perkahwinan
C Kerelaan pemerintah
D Campur tangan politik
TAHNIAH
 KESIMPULAN
► Usaha pemimpin yang telah membawa pada
kegemilangan Melaka haruslah dihargai.
► Sebagai rakyat kita hendaklah setia pada
raja dan negara serta mematuhi ajaran
agama.
► Kita perlu mengamalkan toleransi beragama
dalam sebuah masyarakat yang berbilang
kaum.