BAB 2

NASIONALISME
DI MALAYSIA
SEHINGGA
PERANG DUNIA
KEDUA
Apakah maksud gerakan nasionalisme ?

Usaha masyarakat tempatan

menentang apa-apa sahaja bentuk
tekanan atau penjajahan
terhadap mereka oleh kuasa luar.
Mengapakah gerakan
nasionalisme berlaku?

Didorong oleh hasrat

untuk membebaskan negara
daripada kuasa penjajah.
 2.1
PERJUANGAN
PEMIMPIN
TEMPATAN
MENENTANG
BRITISH
 Bilakah
gerakan
Telah berlaku pada awal
pemimpin
kedatangan British ke
tempatan
Malaysia.
berlaku ?
Mengapakah Merupakan reaksi spontan
gerakan masyarakat tempatan untuk
tersebut menjaga kepentingan
tercetus? mereka daripada dicerobohi
dan dikuasai oleh orang
luar.
 2.1.1
SEBAB-SEBAB
PENENTANGAN
 DASAR
PENAKLUKAN
BRITISH EKSPLOITASI
KESULITAN TERHADAP
PENDUDUK EKONOMI
TEMPATAN TEMPATAN

SEBAB-SEBAB
PEMBESAR PENENTANGAN
PELAKSANAAN
TEMPATAN PENTADBIRAN
KEHILANGAN BARAT
KUASA DAN TERHADAP
PENGARUH CAMPUR TANGAN MASYARAKAT
BRITISH DALAM TEMPATAN
ADAT RESAM
TEMPATAN
 SEBAB 1
DASAR PENAKLUKAN BRITISH
Bil. Fakta Huraian
1. Mengukuhkan Dasar penaklukan British terhadap
kedudukan Negeri-negeri Melayu bertujuan
politik untuk mengukuhkan kedudukan
politiknya.

2. Terikat dengan Penguatkuasaan politiknya menjadi

perintah luas dan kawasan itu akan terikat
British dengan perintah dan peraturan
British
Bil. Fakta Huraian

3. Naning Naning dipaksa menjadi

dipaksa jajahan takluk British dan
menjadi membayar ufti apabila British
jajahan
mendapat Melaka daripada
takluk
Belanda.
British
Penghulu Dol Said menentang
hasrat British dan menyebabkan
berlakunya peperangan.
 SEBAB 2
EKSPLOITASI TERHADAP
EKONOMI TEMPATAN
Bil. Fakta Huraian
1. Penguasaan British ditentang kerana mereka
ekonomi mahu menguasai ekonomi
tempatan tempatan bagi kepentingan
mereka.
2. Pemeteraian Penguasaan ekonomi dilakukan
perjanjian melalui perjanjian yang dimeterai
oleh British dengan pemimpin
tempatan.
Bil. Fakta Huraian

3. Kebenaran Menerusi perjanjian ini,

kepada saudagar dari Negeri-negeri
saudagar
Selat dibenarkan menjalankan
jalankan
perlombongan perlombongan dan perdagangan
dan bijih timah.
perdagangan Hal ini menimbulkan kemarahan
bijih timah
penduduk tempatan terhadap
British.
 SEBAB 3
PELAKSANAAN PENTADBIRAN BARAT
TERHADAP MASYARAKAT TEMPATAN

Bil. Fakta Huraian

1. Memaksakan British memaksakan

sistem sistem pentadbiran Barat
pentadbiran kepada penduduk
tempatan.
Bil. Fakta Huraian
2. Pengenalan British memperkenalkan sistem
sistem oleh cukai, undang-undang dan peraturan-
British peraturan tanah untuk mendapatkan
hasil yang maksimum.

3. Penetapan Di Terengganu, British menetapkan

peraturan setiap tanah yang hendak dibuka oleh
tanah di penduduk tempatan mesti mendapat
Terengganu keizinan mereka dan dikenakan cukai
tanah. Peraturan ini bertentangan
dengan amalan tradisi masyarakat
tempatan.
 SEBAB 4
CAMPUR TANGAN BRITISH
DALAM ADAT RESAM TEMPATAN
Bil. Fakta Huraian
1. British memaksa Sebagai penjajah, British memaksa
masyarakat masyarakat tempatan menerima nilai-
tempatan nilai British yang amat bertentangan
menerima nilai- dengan budaya setempat.
nilai British

2. Campur tangan Di Perak, Birch campur tangan dalam

Birch dalam adat resam masyarakat Melayu yang
diamalkan selama ini, iaitu amalan
adat resam
menggunakan orang suruhan.
Melayu Tindakannya ditentang pemimpin dan
masyarakat tempatan.
 SEBAB 5
PEMBESAR TEMPATAN
KEHILANGAN KUASA DAN
PENGARUH
Bil. Fakta Huraian
1. Pemimpin Pemimpin tempatan kehilangan kuasa
tempatan dan pengaruh pentadbiran terhadap
kehilangan kawasan dan anak buah mereka
kuasa dan apabila British menjajah kawasan
pengaruh mereka.
pentadbiran
Bil. Fakta Huraian
2. Pemimpin Penjajahan British di daerah mereka
tempatan menyebabkan pemimpin tempatan
kehilangan kehilangan kuasa untuk menjaga hal
kuasa ehwal daerahnya seperti soal
pentadbiran, perundangan, ekonomi
dan sosial.
3 Timbulkan Keadaan ini timbulkan perasaan tidak
perasaan tidak puas hati dalam kalangan pemimpin
puas hati tempatan dan mendorong mereka
dalam menentang British.
kalangan
pemimpin
tempatan
 SEBAB 6
KESULITAN PENDUDUK TEMPATAN
Bil. Fakta Huraian
1. Pelaksanaan Penentangan pemimpin tempatan
undang-undang mendapat sokongan anak buah mereka
British yang tertekan dengan pelaksanaan
menyulitkan undang-undang British yang menyulitkan
hidup mpenduduk hidup mereka.
tempatan
2. Kesetiaan kepada Kesetiaan kepada pembesar tempatan
pembesar sebagai sebagai ketua telah mendorong mereka
pendorong memberikan kerjasama untuk menentang
British.
 2.1.2
PERISTIWA
PENENTANGAN
PEMIMPIN
TEMPATAN
 2.1.2.1
PENENTANGAN PENGHULU
DOL SAID DI NANING
Kepentingan Penentangan yang paling awal
Penentangan berlaku di Tanah Melayu.
Sebab Tidak bersetuju dengan
Penentangan tindakan British meletakkan
Naning sebagai sebahagian
daripada wilayah mereka yang
menjadi takluknya.
 Tindakan Dol Said mengingkari arahan British agar
penentangan Naning menghantar satu per sepuluh
hasilnya sebagai ufti kepada negeri
Melaka.

Tindak British menghantar tenteranya untuk

balas menakluki Naning pada 1831dan tentera
British British telah ditentang oleh Dol Said.

Bantuan Dol Said dapat bantuan ketenteraan

ketenteraan daripada Yam Tuan Ali dari Rembau, Syed
Dol Said Shaban, Penghulu Remai dan Rechat, Dato'
Kelana Sungai Ujong serta Penghulu
Gemencheh.
 Kesudahan Dol Said dan pengikutnya berjaya
usaha mengalahkan 150 orang tentera British
Kapten Wyllie pimpinan Kapten Wyllie yang berusaha
untuk tawan Taboh yang terletak di
daerah Naning.
Serangan Pada akhir 1832, British dengan 1200
balas orang tentera sekali lagi menyerang
1832 Naning. Pada kali ini, Dol Said dan
pengikutnya tidak dibantu oleh sesiapa
pun.
Kesudahan Pasukan British berjaya mengalahkan Dol
perjuangan Said.Dol
Dol Said Dol Said terpaksa menyerah diri dan
dibawa ke Melaka.
 2.1.2.2
PENENTANGAN DI SARAWAK
Usaha Berusaha untuk
James menguasai beberapa buah
daerah pedalaman
Brooke
sehingga menimbulkan
bantahan daripada
pemimpin tempatan.
Enggan Pemimpin tempatan
menyerah enggan menyerahkan
daerah mereka
kepada James Brooke.
Menyerang James Brooke
bertindak menyerang
daerah-daerah
tersebut.
 2.1.2.2(a)
PENENTANGAN OLEH LINGGIR

Siapa Pemimpin kaum

Linggir ? Iban di Saribas
Sebab Menentang
penentangan penaklukan
Linggir James Brooke
 Cara Menyerang kapal Nemesis
penentangan dekat Batang
Linggir Lupar.Serangan ini ialah
tindak balas terhadap
langkah James Brooke dan
Kapten Farquhar
menghalang pelayaran
mereka di Sungai Saribas.
Kesudahan Linggir dan pengikutnya
tindakan tewas dalam pertempuran
Linggir tersebut.
 2.1.2.2(b)
PENENTANGAN OLEH RENTAP
Siapa Pemimpin Iban yang berasal
Rentap? dari Hulu Skrang. Bergelar
Raja Darat atau Raja Ulu.
Sebab Kerana James Brooke
penentangan bertindak menghapuskan
Rentap orang Iban di Sungai
Skrang yang dianggap
sebagai lanun.
 Cara Menyerang pasukan James
penentangan Brooke di Kubu Nanga
Rentap Skrang untuk menghalang
kezaliman James Brooke di
daerah itu. Rentap dan
pengikutnya berjaya
mengusir James Brooke.
Tindak Tentera James Brooke telah
balas bertindak balas dengan
membakar kampung Rentap
Brooke
dan pengikutnya.
 Tindak Rentap dan pengikutnya
berundur ke Bukit Sadok
balas
tetapi diserang oleh James
Rentap Brooke.
Tentera James Brooke
berjaya mengalahkan
Rentap pada 1861.
Kesudahan Rentap terpaksa berundur
penentangan ke Ulu Sungai Entabai dan
Rentap serangannya semakin
lemah.
 2.1.2.2(c)
PENENTANGAN
SYARIF MASAHOR DAN
DATU PATINGGI ABDUL GAPUR
Menolak penguasaan James
Brooke di wilayah mereka
Sebab iaitu di Sungai Rajang pada
penentangan 1857.
Mereka kehilangan kuasa
memungut cukai dan
pengaruh terhadap penduduk
 Tindakan Syarif Masahor telah
penentangan menyerang kubu yang
oleh dibina oleh James Brooke
Masahor di Kanowit.

Tindakan Menyerang James Brooke

susulan oleh di Kuching. Tetapi
Masahor tentangan mereka gagal.
dan Gapur
 Kesudahan Melarikan diri ke Brunei
penentangan tetapi beliau diserahkan
Masahor oleh Sultan Brunei
kepada British di
Singapura.
Kesudahan Melarikan diri ke Betawi
penentangan tetapi beliau berjaya
Gapur ditahan oleh Belanda dan
diserahkan kepada
James Brooke.
 2.1.2.3
PENENTANGAN
MAT SALLEH DI SABAH

Siapa Pemerintah
Mat daerah
Salleh? Tambunan dan
Sungai Sugut.
 i. SBUB tidak menghiraukan
kedudukan Mat Salleh dengan
menduduki kawasan
pengaruh Mat Salleh.
Sebab ii. Melaksanakan sistem cukai
penentangan kepala dan surat perahu di
kawasan pengaruh Mat
Mat Salleh Salleh.
iii. Pegawai-pegawai SBUB
bersikap kasar kepada
penduduk tempatan.
Tindakan Ke Sandakan untuk berbincang
Mat Salleh dengan SBUB tetapi tidak
dilayan.
Tindakan Gabenor Beaufort menyerang
Beaufort dan membakar kampung Mat
Salleh. Mat Salleh terpaksa
melarikan diri.
Tindak Mat Salleh dan para
balas pengikutnya melakukan
Mat Salleh serangan mengejut terhadap
kubu SBUB di Pulau Gaya.
Tindak balas Menawarkan pelan damai kepada
SBUB Mat Salleh iaitu menyerahkan
Tambunan kepadanya.
Kesan Mat Salleh sekali lagi menyerang
mungkir kubu SBUB. Serangan ini dibalas
janji oleh pasukan tentera SBUB
dengan menyerang kubu Mat
SBUB
Salleh.
Kesudahan Mat Salleh akhirnya tewas dan
penentangan meninggal dunia pada 31 Januari
Mat Salleh 1900.
 2.1.2.4
PENENTANGAN DI PERAK
Siapa Penguasaan British yang
yang ditentang? didalangi oleh J.W.W.
Birch.

Pemimpin Dato' Maharaja Lela.

penentangan Berlaku secara bersatu
oleh semua pembesar
dan sultan.
 i. Residen memungkiri fungsinya sebagai
penasihat seperti yang termaktub
dalam Perjanjian Pangkor 1874.
ii. Para pembesar menolak sistem cukai
Sebab yang menghapuskan hak mereka.
berlaku iii. Para pembesar menolak penguasaan
British terhadap kawasan mereka.
tentangan iv. Para pembesar menolak campur
tangan British dalam adat resam dan
hal ehwal tempatan.
v. Birch tidak menghormati sistem sosial
tempatan dan tidak tahu berbahasa
Melayu.
 2.1.2.5
PENENTANGAN DI
NEGERI SEMBILAN
Pemimpin Yam Tuan Antah Sri
penentangan Menanti dan Dato'
Syahbandar Sungai Ujong
iaitu Abdullah Tunggal.

Sebab Menentang kemasukan

penentangan British di Sungai Ujong.
 Tindakan Dato' Syahbandar Sungai
penentangan Ujong enggan tandatangani
perjanjian dengan British.
Berebut kawasan sempadan
Perselisihan untuk mengenakan cukai
Dato' kepada pedagang bijih timah
Syahbandar dari Negeri-negeri Selat. Dato'
dengan Dato' Syahbandar menentang Dato'
Kelana Kelana yang mempelawa
British untuk campur tangan
dalam pertikaian mereka.
Hasil kerjasama Dato' Kelana berjaya
Dato' Kelana mengalahkan Dato'
dengan British Syahbandar untuk
menguasai Sungai Ujong.
Dato' Syahbandar terpaksa
Kesudahan berundur ke Selangor.Tetapi
penentangan dia kembali ke Sungai Ujong
Dato' Syahbandar dan menandatangani
perjanjian dengan British.
Dia bersetuju meletakkan
jawatan dan berhijrah ke
Singapura.
 2.1.2.6
PENENTANGAN DI PAHANG
Siapa yang Dato' Bahaman dan rakan-
menentang? rakannya seperti Tok Gajah dan
Imam Rasul.
Menolak pelaksanaan undang-
undang British yang bertentangan
dengan adat resam dan sistem
Sebab
penentangan politik tempatan seperti sistem
kehakiman, pemungutan hasil
tanah, sistem cukai dan
penubuhan pasukan polis luar.
 Peristiwa penentangan
Dato' Bahaman
1890 Menentang pembinaan Balai Polis Lubuk
Terua, kawasan pengaruhnya.
1891 Menyerang British kerana menangkap anak
buahnya.
1892 Menyerang dan menawan semula Lubuk
Terua.
1894 Menyerang dan menguasai Kuala Tembeling
dan Jeram Ampai.
1995 Akibat tekanan British, Dato' Bahaman
berundur ke Kelantan.
Perlindungan Dato Bahaman dan rakan-rakannya
dapat perlindungan daripada penduduk
dan pembesar Terengganu dan Kelantan.

Menetap Dato' Bahaman menetap di Hulu

Kelantan manakala Tok Gajah dan
keluarganya menetap di Hulu
Terengganu.
Berpindah Dato' Bahaman berpindah ke Bangkok
dan diberikan perlindungan oleh Raja
Chulalongkorn.
Dia menetap di Chieng Mai dan
diberikan wang sara hidup sebanyak
1000 baht dan meninggal dunia di sana.
 2.1.2.7
PENENTANGAN DI
KELANTAN
Tempat Di Pasir Puteh apabila Sistem
Penentangan Penasihat British diperkenalkan pada
1910.
Sebab British telah memaksa penduduk
berlaku tempatan terima pakai sistem cukai
penentangan yang diperkenalkannya.

Pemimpin Tok Janggut - bantah pelaksanaan

penentangan sistem cukai British dan enggan bayar
cukai
 Bantahan Tok Janggut tidak
Tindakan dilayan oleh Pegawai Daerah Pasir
British Puteh.
Polis diarahkan untuk menangkap
Tok Janggut tetapi gagal.
Tindakan Engku Besar Jeram, Tuan Ahmad,
penentangan Penghulu Adam, Haji Said, Che
Ishak serta rakyat tempatan
1915
bersetuju menyerang Pasir Puteh
dan mereka berjaya
mendudukinya.
 Tindakan Sebuah kerajaan telah dibentuk
susulan dengan Engku besar Jeram sebagai
penentang Raja, Tok Janggut sebagai Perdana
Menteri dan Che Ishak sebagai
Pegawai Daerah.
Tindakan Dengan menggunakan nama Sultan
susulan Kelantan, British telah membawa
masuk pasukan tentera dari Negeri
British
Selat dengan kapal perang H.M.S.
Cadmus yang mendarat di
Tumpat.British memulakan
serangan pada Mei,1915 di Saring.
 Kesan Serangan British yang tersusun dan
serangan penggunaan senjatanya yang lebih
British moden telah melumpuhkan
perjuangan Tok Janggut dan
pengikutnya.
Kesudahan Tok Janggut telah terkorban dalam
perjuangan serangan itu dan mayatnya diarak ke
Tok seluruh pekan Kota Bharu sebelum
Janggut digantung di pasar dalam keadaan
kepala ke bawah dan kaki ke atas
sebagai amaran kepada masyarakat
tempatan yang berani menentang
British.
 2.1.2.8
PENENTANGAN
DI TERENGGANU
Pemimpin Haji Abdul Rahman
penentangan Limbong – seorang ulama

Sebab Tidak berpuas hati dengan

penentangan sistem cukai dan undang-
undang tanah British yang
diperkenalkan kepada orang
tempatan.
Peristiwa Abdul Rahman Limbong mengetuai
Julai dan penduduk kampung membersihkan tanah
Ogos di Kuala Telemong tanpa menghiraukan
1922 peraturan tanah British.

Peristiwa Kira-kira 300 orang penduduk kampung

Mei telah berkumpul dan membuka tanah milik
1925 Tengku Nik Maimunah ibn Sultan Zainal
Abidin III. Tanah ini meliputi kawasan dari
Lubuk Batu hingga Kampung Pelam.

Tindakan Membimbangkan British tetapi dengan jasa

British baik Tengku Nik Maimunah,penduduk
kampung dapat disuraikan.
 Kemarahan penduduk tempatan terhadap dasar
British menyebabkan mereka melancarkan
Peristiwa penentangan bersenjata. Kumpulan yang
Mei menyerang bangunan kerajaan di Kuala Berang
1928 telah berjaya mendudukinya.Kumpulan di Kuala
Telemong telah bersiap sedia menunggu arahan
untuk menentang British.

Dengan menggunakan kuasa dan nama Sultan

Terengganu, British telah menghantar 3 orang
Tindakan pembesar yang membawa perintah sultan untuk
susulan menawan Kuala Berang semula serta menangkap
British sesiapa sahaja yang menghalangnya.Cara ini
memudahkan British kerana rakyat Melayu tidak
akan menderhaka kepada sultan.
 Sepasukan polis seramai 25
Kesudahan orang telah menyerang Kuala
penentangan Telemong dan berjaya
menumpaskan kebangkitan
penduduk tempatan dengan
mengorbankan 11 orang.
Kesudahan Abdul Rahman Limbong telah
perjuangan diserang oleh 50 orang polis yang
Abdul dibawa dari Singapura. Dia
Rahman berjaya ditahan dan dibuang
Limbong negeri ke Makkah.
 Nilai-nilai perjuangan tokoh-tokoh
masa lampau menentang penjajahan British
yang patut dicontohi.
Nilai Huraian
Menunjukkan semangat setia negara
Setia yang tinggi kerana sanggup berkorban
untuk bangsa.
Bekerjasama Sifat bekerjasama dan tolong-menolong
antara pemimpin dengan pengikut.

Berdisiplin Menunujukkan sikap berdisiplin dan

gigih berusaha
 2.2
GERAKAN
NASIONALISME
SEHINGGA PERANG
DUNIA KEDUA
 FAKTOR-FAKTOR
PEMANGKIN NASIONALISME

1.PENGENALAN SISTEM
POLITIK BARAT

2. PERKEMBANGAN
SISTEM PENDIDIKAN

3. DASAR BRITISH

4. PENDUDUKAN JEPUN
 FAKTOR-FAKTOR
PEMANGKIN NASIONALISME

5. PENGUASAAN PARTI
KOMUNIS MALAYA

6. KEMUNCULAN
MESIN CETAK

7. GERAKAN
PAN-ISLAMISME SEDUNIA

8. KESEDARAN
POLITIK SERANTAU
 FAKTOR 1 : PENGENALAN
SISTEM POLITIK BARAT
Bil. Fakta Huraian
1. Pengenalan Penjajahan British pada 1874
sistem politik melalui Sir Andrew Clarke
memperkenalkan sistem politik
Barat Barat dan memusnahkan sistem
politik tradisonal tempatan.

2. Pentadbiran British meletakkan seorang

oleh Residen Residen yang ambil alih
pentadbiran negeri daripada
pembesar tempatan.
Bil. Fakta Huraian

3. Pemberian Para pembesar tempatan

pencen diberikan pencen dan
tempat mereka digantikan
oleh pegawai British.
4. Mencabar Perubahan ini mencabar
sistem sistem atau amalan tradisi
orang tempatan dan juga
tradisi
menjatuhkan maruah
mereka.
 FAKTOR 2 : PERKEMBANGAN
SISTEM PENDIDIKAN
Bil Fakta Huraian
.
1. Pengenalan Sistem pendidikan Inggeris dan
sistem sekolah vernakular Melayu yang
pendidikan diperkenalkan pada akhir abad
Inggeris ke-19 telah melahirkan golongan
intelek Melayu yang mampu
berfikir tentang kemajuan
bangsanya.
Bil Fakta Huraian
2. Sumbangan Mereka menyedari perlunya
tenaga sumbangan tenaga dan
dan fikiran mereka untuk
fikiran menyedarkan bangsa
Melayu.
3. Penggunaan Mereka telah gunakan idea
idea baru baru untuk memajukan diri
dan menolak penjajahan
British.
 FAKTOR 3 : DASAR BRITISH
Bil. Fakta Huraian
1. Dasar
Dasar British yang
galakkan
mentadbir TM galakkan
sesiapa sahaja
sesiapa sahaja datang untuk
datang untuk
melabur, berniaga,
melabur
berdagang, bekerja dan
menetap di TM.
2. Kedatangan Banyak orang asing telah
banyak orang datang ke TM dan menetap
asing di sini.
Bil. Fakta Huraian
3. Menimbulkan Kemasukan orang asing yang
persaingan berterusan telah meningkatkan
kepada jumlah imigran di TM dan
penduduk timbulkan persaingan kepada
tempatan penduduk tempatan.

4. Orang asing Orang asing menguasai ekonomi

menguasai TM dalam bidang perlombongan
ekonomi bijih timah, perladangan getah
Tanah Melayu dan perniagaan. Orang Melayu
kekal dengan pertanian padi yang
tidak dimajukan oleh British.
Bil. Fakta Huraian
5. Pembukaan British buka bandar baru
bandar baru sebagai pusat
oleh British pentadbirannya sedangkan
orang Melayu tetap tinggal
di kampung-kampung
dengan segala kekurangan.
6. Kemajuan Kemajuan ekonomi serta
ekonomi serta kewujudan prasarana
kewujudan seperti elektrik, telefon,
prasarana sekolah dan hospital telah
tingkatkan taraf hidup di
bandar.
Bil. Fakta Huraian
7. Jarakkan Keadaan ini
jurang menjarakkan jurang
taraf hidup taraf hidup antara orang
tempatan di luar bandar
dengan imigran dan
penduduk lain di bandar.
8. Mundurkan Dasar British telah
taraf hidup memundurkan taraf
orang hidup orang Melayu lagi.
Melayu
 FAKTOR 4 : PENDUDUKAN JEPUN
Bil. Fakta Huraian
1. Pemangkin Pendudukan Jepun menjadi
gerakan pemangkin terhadap gerakan
nasionalisme nasionalisme di TM.
2. Konsep Kawasan Dengan konsep Kawasan
Kesemakmuran Kesemakmuran Asia, Jepun
Asia menekankan kebebasan
negara Asia untuk
menentukan kemajuan
masing-masing dan
meningkatkan persaudaraan
di kalangan negara tersebut.
Bil. Fakta Huraian

3. Galakan Jepun galakkan orang tempatan

kerjasama bekerjasama dengannya dan
dengan Jepun berjanji akan memerdekakan
mereka.
4. Kesengsaraan Kesengsaraan hidup akibat
hidup kekurangan makanan, ubat-ubatan
serta kekejaman pentadbiran
Jepun menyebabkan sebilangan
besar penduduk TM membenci
penjajahan sama ada oleh kuasa
Barat atau Timur.
Bil. Fakta Huraian

5. Anggapan Orang tempatan anggap

semua penjajah semua penjajah tetap zalim
zalim dan menekan kehidupan
mereka.
6. Keengganan Apabila British
dijajah sesiapa memperkenalkan MU pada
pun 1946, tentangan orang
Melayu amat jelas kerana
mereka tidak mahu dijajah
sesiapa pun.
 FAKTOR 5 : PENGUASAAN
PARTI KOMUNIS MALAYA
Bil. Fakta Huraian
1. Penguasaan Penguasaan PKM selama 14
Parti hari pada 1945 bangkitkan
Komunis semangat menentang
Malaya penjajahan dan memulakan
penyebaran ideologi komunis.
2. Kekejaman PKM telah menguasai balai-
PKM balai polis dan memerintah
dengan kejam.
Bil. Fakta Huraian
3. Pembunuhan PKM membunuh dan menangkap
penyokong sesiapa sahaja yang dianggap
Jepun oleh sebagai penyokong Jepun.
PKM
4. Pencetusan Gerakan PKM tersebut
konflik mencetuskan konflik
perkauman perkauman.Banyak orang Melayu
terbunuh dan rumah mereka
dibakar oleh anggota PKM.
5. Tindak balas Serangan PKM dibalas oleh orang
orang Melayu di Perak, Johor, Negeri
Melayu Sembilan dan Pahang.
 FAKTOR 6 :
KEMUNCULAN MESIN CETAK
Bil. Fakta Huraian
1. Kesan Kemunculan mesin cetak
kemunculan
berikan kesan kepada
mesin cetak
penyebaran ilmu pengetahuan
dan dorong penentangan
terhadap British.
2. Penyebaran Melalui buku, akhbar,
idea majalah, kitab agama dll.,
penentangan idea menentang penjajah
dapat disebarkan.
 FAKTOR 7 : GERAKAN
PAN-ISLAMISME SEDUNIA
Bil. Fakta Huraian
1. Gerakan
Gerakan Pan-Islamisme ialah
intelektual
gerakan intelektual Islam seluruh
Islam
dunia untuk bangkitkan pemahaman
yang lebih progresif terhadap Islam
seluruh
untuk tentang penjajahan Barat ke
dunia
atas negara-negara Islam.
2. Syeikh Gerakan reformis ini dimulakan oleh
Muhammad Syeikh Muhammad Abduh,pensyarah
Abduh di Universiti al-Azhar, Mesir telah
tersebar luas.
Bil. Fakta Huraian
3. Kupasan Dalam tulisannya, Muhammad Abduh
tulisanmemberikan kupasan bahawa Islam
Muhammad ialah cara hidup yang menekankan
Abduh kepentingan dunia dan akhirat , di
samping mendorong umatnya menuju
kejayaan.
4. Majalah Tulisan Muhammad Abduh
Al-Manar disebarkan dalam majalah al-Manar.

5. Gerakan Gerakan Wahabi yang berlaku di

Wahabi di Arab Saudi juga mendesak matlamat
Arab Saudi yang sama.
 FAKTOR 8 : KESEDARAN
POLITIK SERANTAU
Bil. Fakta Huraian

1. Pengaruh Indonesia yang amat rapat dengan

Indonesia TM dari segi geografi dan budaya
telah mempengaruhi gerakan
nasionalisme di TM.

2. Kelahiran Kesedaran politik dan pendidikan

golongan Indonesia yang lebih matang telah
intelektual banyak melahirkan golongan
intelektual.
Bil. Fakta Huraian
3. Pengaruh Antara golongan intelektual ini menjadi
penulis penulis besar dan karya mereka ini telah
besar dan menjadi bacaan masayarakat di TM
karya terutama yang berpendidikan vernakular
Melayu.
mereka
4. Penyebaran Idea kebebasan politik dan penentangan
idea terhadap penjajahan dalam tulisan
golongan intelektual Indonesia tersebar luas
kebebasan
di TM dapat dihayati oleh masyarakat
tempatan.
5. Kesan Kemasukan orang Indonesia ke TM
kemasukan memudahkan penerimaan unsur kegiatan
orang nasionalisme Indonesia di TM.
Indonesia
ke TM
 2.2.2
GERAKAN ISLAH
DALAM
MENINGKATKAN
MINDA BANGSA
Maksud Gerakan Islah
Gerakan yang berusaha
mendorong masyarakat
Melayu agar membetulkan
pandangan mereka terhadap
Islam.
Pendorong Gerakan Islah
Sheikh Tahir Jalaludin
Syed Syeikh al-Hadi

Dr. Burhanuddin al-

Helmy
 Saluran Gerakan Islah
Akhbar dan majalah yang
terkenal seperti :
 al-Imam

 Neracha

 Idaran zaman

 Pengasuh
 Perjuangan Kaum Muda
 i. Gesaan untuk memajukan ekonomi,
pendidikan, politik dan sosial orang
Melayu.
 ii. Berusaha menyematkan sikap
mengkritik penjajah ke dalam fikiran
orang Islam.
 iii. Mengkritik raja dan pembesar
Melayu yang tidak berperanan penting
dalam memajukan orang Melayu.
 Penentang
Kaum Muda

Kaum Tua yang terdiri

daripada golongan
alim ulama
 Fahaman Kaum Tua
 Menguasai masyarakat dengan
fahaman mereka bahawa Islam itu
adalah tentang akhirat.
 Mereka juga menekankan fardu

ain sahaja sehingga amat sukar

untuk Kaum Muda mempengaruhi
masyarakat Melayu.
 Beberapa undang-undang telah
dikeluarkan oleh Negeri-negeri
Sebab Melayu Bersekutu bagi menghalang
Gerakan pengaruh Kaum muda.
Islah oleh Undang-undang ini tidak
Kaum Muda membenarkan :
[a] sebarang kegiatan dakwah
tidak
Islam dilakukan tanpa
bergerak di kebenaran sultan
negeri-negeri [b] risalah dan buku Kaum Muda
Melayu dibawa masuk ke negeri-negeri
Melayu Bersekutu.
 •Menjalankan sistem
pendidikan Islam yang
Penubuha meliputi pendidikan untuk
n dunia dan akhirat spt. fardu
madrasah ain, Ilmu Hisab dan bahasa
Inggeris.
oleh •Memberikan peluang kepada

Gerakan pelajar perempuan untuk

Kaum mendapatkan pendidikan.

Muda
 2.2.3
AKHBAR, MAJALAH
DAN NOVEL :
PENGGERAK
KESEDARAN
KEBANGSAAN
 2.2.3.1 AKHBAR
Penulis
akhbar Zainal Abidin bin
terkenal pada Ahmad [Za'ba]
1920-an
Wartawan • Dato' Onn bin Ja'afar
terkenal
1930-an • Abdul Rahim Kajai
Intipati Membangkitkan kesedaran
untuk memajukan diri dan
tulisan bersatu padu.
Mengkritik dasar-dasar British

yang menekan orang Melayu.

Tujuan Persoalan tentang sosial atau

pendidikan, ekonomi dan politik
tulisan yang dibangkitkan oleh akhbar
dalam secara menyeluruh pada 1930-an
bertujuan menyedarkan dan
akhbar seterusnya memajukan bangsa
Melayu.
 2.2.3.2 MAJALAH
Lebih
Cara majalah memfokuskan
membangkitkan persoalan untuk
semangat memajukan
kebangsaan bangsa melalui
orang tempatan rencana dan puisi
yang disiarkan.
Isu yangIsu kemajuan bangsa dalam
disentuhpendidikan, ekonomi,
oleh bahasa, sastera serta politik
majalahantipenjajahan dan orang
asing.
Contoh Majalah Guru
majalah Pengasuh
yang Bulan Melayu
terkenal
 2.2.3.3 NOVEL
Bila Pada awal abad ke-20
tetapi menjadi rancak
penulisan pada 1930-an dengan
membawa mesej-mesej
novel yang jelas tentang
bermula? semangat kebangsaan
yang patut dimiliki oleh
generasi muda Melayu
pada masa itu.
 Mesej Tentang semangat kebangsaan yang
penulisan patut dimiliki oleh generasi muda
novel Melayu pada masa itu.Sikap
menentang penjajah dalam apa-apa
pada bentuk sekalipun adalah dituntut
1930-an untuk membela maruah bangsa.
Peranan wanita Wanita digalakkan mempunyai
berdasarkan sikap positif untuk memajukan diri
mesej dalam bagi membentuk dan
novel membangunkan bangsa.
Contoh Keris Melaka

novel Putera Gunung Tahan

Anak Mat Lela Gila

Melor Kuala Lumpur.

 Kesan yang dimainkan oleh akhbar,
majalah dan novel.
1. Pembaca mendapat idea baru dan
pendedahan yang banyak tentang gerakan
nasionalisme di luar dan di dalam negara.
2. Menggerakkan kesedaran kebangsaan
orang Melayu.
3. Pembaca dapat membandingkan dan
menilai kesan penjajahan terhadap
kemajuan ekonomi, pendidikan dan politik
mereka.
 2.2.4 PERJUANGAN
NASIONALISME OLEH
PERSATUAN-PERSATUAN MELAYU
Waktu Pada awal abad ke-20
kemunculan
Ekonomi
Pendidikan
Tumpuan
Bahasa
persoalan Sastera

Perpaduan

Pembelaan politik bangsa

 KESATUAN MELAYU
SINGAPURA [KMS]
 Mohammad Eunos Abdullah
Pengasas Tengku Kadir Ali
Embok Suloh

Pendukung Didukung oleh mereka yang

KMS berpendidikan Inggeris
Tujuan Menjaga kepentingan
KMS sosioekonomi penduduk
Melayu Singapura.
 Peranan Mohammad Eunos Abdullah
i. Menjadi wakil KMS dalam pentadbiran British
ii. Dilantik menjadi Ahli Majlis Perundangan
Negeri-negeri Selat sebagai wakil orang Melayu.
iii. Melalui desakannya, kebajikan orang
Melayu Singapura mendapat perhatian British
iv. Berjaya memperoleh sebuah kawasan
penempatan khas bagi orang Melayu di
Singapura.
 Kesan Mendorong
kejayaan penubuhan cawangan
KMS KMS di Melaka,
Pulau Pinang dan
negeri Melayu yang
lain pada 1930-an.
 PERSATUAN SAHABAT PENA
MALAYA [PASPAM]
Tahun 1934
penubuhan
Cerdik pandai Pulau Pinang
Pemimpin termasuklah S.M. Zainal Abidin
B.A.
Tujuan Untuk menggalakkan ahlinya
penubuhan berkenal-kenal dan bertukar-tukar
pendapat bagi memajukan diri
sendiri dan bangsa.
 Kesan Menggalakkan perpaduan dan
tujuan persaudaraan di kalangan orang
penubuhan Melayu di seluruh Semenanjung
Tanah Melayu.
Sambutan Mendapat sambutan hangat.
penubuhan Organisasi PASPAM kemas dan
mempunyai perlembagaannya
sendiri.
Kepentingan Kegiatan sosial PASPAM ialah
penubuhan asas kepada kesedaran perpaduan
Melayu walaupun tidak bersifat
parti politik.
2.2.4.3 PERSATUAN NEGERI DI NEGERI-
NEGERI MELAYU BERSEKUTU
Contoh Perak


Selangor
persatuan
 Negeri Sembilan
negeri
Pahang

Objektif Untuk menggabungkan tenaga

intelektual Melayu bagi membincangkan
utama
nasib orang Melayu dalam soal ekonomi,
penubuhan pendidikan dan perkhidmatan kerajaan.
Dengan cara ini, perpaduan dalam
kalangan orang Melayu dapat
digalakkan.
 2.2.4.4 PERSATUAN MELAYU
DI SARAWAK
1936 Persatuan Melayu Miri ditubuhkan
pada tahun 1936.
1937 Idea untuk menubuhkan Persatuan
Melayu Sarawak timbul tetapi gagal
dilaksanakan kerana dibantah oleh
kerajaan Brooke.
1938 Persatuan Melayu Sarawak ditubuhkan
hasil pengaruh persatuan-persatuan
negeri di Semenanjung.
 1939 Persatuan Kebangsaan Melayu
Sarawak diketuai oleh Datuk
Patinggi Abang Haji Abdillah.
Tujuan Untuk mengeratkan perpaduan
penubuhan Melayu, menggalakkan
pendidikan, menjaga budaya dan
maruah bangsa serta menegakkan
ajaran agama Islam.
Sambutan Mendapat sambutan orang Melayu
Sarawak di daerah Kuching.
1940 Persatuan Melayu Sarawak menghadiri
Kongres Melayu 1940 di Singapura.
 2.2.4.5 PERSATUAN MELAYU
DI SABAH
Tahap Tidak menonjol.
Kesedaran
Cawangan Terdapat cawangan PASPAM
PASPAM di Jesselton, Labuan dan
Tawau.
Kegiatan Mirip kepada kegiatan
persatuan di Semenanjung
 Anggota Terdiri daripada peniaga
kecil, pegawai rendah
kerajaan dan guru sekolah
Melayu.

Penyebaran Tidak tersebar ke kawasan

kegiatan pedalaman kerana kesulitan
berpersatuan perhubungan dan taraf
pendidikan yang masih
rendah.
 2.2.4.6 KESATUAN MELAYU
MUDA [KMM]
Tahun 1939 - sebuah persatuan separa
penubuhan politik
Pemimpin Ibrahim Haji Yaakob
KMM
Nama Diilhamkan oleh Sultan Djenain
KMM iaitu pelarian politik
Indonesia.Didaftarkan oleh
Mustapha Husein pada Disember
1940.
 i. Menggalakkan perpaduan
dalam kalangan pemuda Melayu
di seluruh Semenanjung.
Objektif ii. Meningkatkan tahap
utama pendidikan orang Melayu.

Kerjasama Dengan inisiatif Ibrahim Haji

KMM Yaakob, KMM bekerjasama
dengan dengan Jepun pada akhir 1940
 i. Menjadikan KMM salah
sebuah badan propaganda Jepun
ii. Membeli Warta Malaya untuk
dijadikan alat propaganda
Tindakan antiBritish
kerjasama iii. Mengelilingi TM untuk
KMM mencari sokongan
dengan iv. Cawangan KMM ditubuhkan
bagi meluaskan propaganda
Jepun menentang British.
Peranan Menjadi penyokong KMM
Maahad Il dengan menyediakan kader-
Ihya kader yang dikenali sebagai
Assyariff tentera semut untuk menentang
British.
Ibrahim Yaakob, Ishak Haji
Kesan Muhammad dan lebih kurang
kegiatan 150 orang penyokong KMM
ditangkap British pada akhir
KMM
1941 kerana kegiatan
menentang British .
Mereka dipenjarakan di Changi,
Singapura.
 2.2.4.7 KONGRES MELAYU
Bila
diadakan? 1939 dan 1940

Soal Kemunduran orang Melayu

yang dalam pendidikan dan
dibincangkan ekonomi serta layanan pilih
kasih British kepada anak
negeri.
Penyokong Golongan intelek dan akhbar-
kongres akhbar Melayu
Gambaran Menggambarkan perpaduan
resolusi Melayu untuk mengatasi
kongres permasalahan sosioekonomi
dan politikmereka yang amat
lemah.

Masalah Orang Melayu dapat

kenegerian mengatasi perasaan
kenegerian yang memisahkan
mereka selama ini.
 Kesan penubuhan persatuan
negeri dan badan sosial Melayu

Menggalakkan kesedaran untuk

bersatu membela kepentingan
mereka dalam semua bidang.
 2.2.5 GERAKAN NASIONALISME
SEMASA PENDUDUKAN JEPUN
Keadaan
kesedaran
Hadapi tekanan semasa
semangat pendudukan Jepun.
kebangsaan
Tanah Melayu
dari 1941-1945

Jepun menjalankan
Sebab
dasar pemerintahan
ketenteraan.
Sekatan Menyekat kebebasan bersuara
Jepun penduduk TM.Kebebasan hanya
diberikan kepada pertubuhan yang
menyokongnya dan bergerak di
bawah pengawasannya.
Barisan Ahmad Boestamam tubuhkan
Pemuda Barisan Pemuda di Perak untuk
di Perak menyatukan pemuda-pemuda
Melayu.Mereka dilatih berkawat
sebagai tentera sukarela Jepun.
Kesan Gerakan bawah tanah menentang
tekanan Jepun telah berlaku.
Jepun
 MPAJA Parti Komunis Malaya telah
tubuhkan MPAJA untuk tentang
Jepun.

Sokongan MPAJA disokong oleh British

British yang berikan bantuan senjata.

Perang MPAJA dan British

gerila bekerjasama menjalankan
perang gerila terhadap Jepun.
 Ahli Pasukan Bintang Tiga
Pasukan ditubuhkan dengan ahlinya
Bintang terdiri daripada 3 kaum
penting di TM iaitu Melayu,
Tiga Cina dan India
Force Force 136 dan Pasukan
136 Wataniah Pahang ditubuhkan
dalam kalangan orang
Melayu.
Keanggotaan Keanggotaannya kecil dan
Force terdiri daripada pegawai-
136 pegawai tadbir Melayu
Kerjasama Bekerjasama dengan
British
Secara Force 136 bergerak
gerila secara gerila di hutan dan
aktif di Kedah, Johor dan
Pahang
Pasukan Pasukan sukarela
Wataniah menentang Jepun.
Pahang
Keanggotaan Guru, pegawai tadbir kerajaan
Pasukan dan orang kampung yang
Wataniah sedar tentang penindasan
Pahang Jepun.
Kemerdekaan Ibrahim Haji Yaakob minta
bersama Jepun berikan kemerdekaan
kepada TM bersama-sama
Indonesia.
Melayu Sesuai dengan matlamat
Raya perjuangan asal KMM untuk
tubuhkan negara Melayu Raya
atau Indonesia Raya.
 KRIS Kesatuan Rakyat Indonesia
Semenanjung [KRIS] ditubuhkan
sebagai badan yang akan laksanakan
penubuhan Melayu Raya
Kongres Diadakan di Kuala Lumpur untuk
pemuda bincangkan persediaan kemerdekaan
KRIS dengan Indonesia.
Sebab Kekalahan Jepun yang mendadak
kegagalan menyebabkan Soekarno mengisytiharkan
kemerdekaan Indonesia lebih awal lagi.
Gagasan
Persidangan KRIS di Kuala Lumpur terpaksa
Melayu dibatalkan.Ibrahim Yaakob,isterinya dan
Raya orang kanannya telah berlindung di
Indonesia.