Zulfadli & Kamaruzaman

SEJARAH PERKEMBANGAN PENDIDIKAN TEKNIK DAN VOKASIONAL

DI MALAYSIA

Perkembangan sistem pendidikan di Malaysia telah wujud sekian lama

iaitu sebelum kedatangan penjajah lagi. Perkembangan ini telah merentasi masa
sejak zaman berzaman hingga ke hari ini. Pendidikan Teknik dan Vokasional
(PTV) merupakan salah satu cabang dalam pendidikan di Malaysia. Teknikal
bermaksud pelaksanaan sesuatu kerja yang mengkhusus kepada sesuatu
pengetahuan. Vokasional pula menurut Kamus Dewan ialah bidang yang
berkaitan dengan aspek praktik sesuatu pendidikan. PTV menyumbang kepada
pembangunan negara dalam sektor ekonomi, sosial dan juga kestabilan negara.
Perkembangan PTV bermula daripada revolusi perindustrian Perancis pada
awal tahun 1800an. Ketika itu kajian dilakukan dan ciptaan baru dihasilkan demi
memenuhi keperluan peperangan seperti penciptaan senjata serta lokomotif.
Seterusnya ia berkembang ke seluruh dunia daripada negara-negara Eropah dan
terus ke negara-negara timur yang dibawa oleh penjajah. PTV kini memainkan
peranan penting dalam menyediakan tenaga kerja mahir dan separa mahir untuk
membangunkan negara dalam sektor-sektor perindustrian tidak mengira asas
sama ada pertanian,laut dan hasil bumi.
Perkembangan PTV di Malaysia tidak terhad kepada peranan Kementerian
Pelajaran sahaja. Penggubalan dasar kurikulum turut dibuat dan usaha untuk
penambahbaikan dilaksanakan oleh mereka di luar kementerian. Sebagai contoh
Majlis Latihan Vokasional Kebangsaan (MLVK) bertanggungjawab mengendalikan
program-program kemahiran sehingga ke hari ini. Badan organisasi bukan
kerajaan atau NGO seperti kilang mempunyai institusi latihan tersendiri untuk
melatih para pekerjanya yang tidak berpengalaman. Kementerian berkaitan juga
menubuhkan university-universiti awam yang menawarkan kursus-kursus
peringkat lebih tinggi dalam bidang kejuruteraan.
Zulfadli & Kamaruzaman

KRONOGRAFI SEJARAH PERKEMBANGAN PTV

Selepas pendidikan ditahap rendah dan menengah, kerajaan British

memperkenalkan PTV sejak awal abad ke-20

- Permulaan kegiatan kemahiran kraftangan melayu di Kuala Lumpur

- Orang melayu yang mahir dalam seni ( anyam, sulam & ukir ) diambil
1900 jadi tenaga pengajar si sekolah melayu di Kuala Lumpur

- pembukaan Sekolah Teknik Treacher di Kuala Lumpur untuk beri

1905 latihan kepada pembantu teknik di JKR, Juru ukur, KTM

- pembentukan suruhanjaya Pendidikan Teknik dan Industri untuk

1918 mengkaji keperluan pelajaran Vokasional dan Teknik di negeri-negeri
Melayu

- penubuhan Pusat Latihan Pertanian

1923

- penubuhan Sekolah Teknik

1926

- penubuhan Sekolah Pertanian di Serdang untuk melatih pegawai-

pegawai pertanian.
1931

- Sekolah Pertanian dinaik taraf menjadi Kolej Pertanian

- bertukar menjadi Universiti Putra Malaysia yang kekal sehingga
sekarang
1946

- Sekolah Teknik ditukar status kepada Maktab Teknik

1941

- Maktab Teknik dinaik taraf kepada Universiti Teknologi Malaysia

1972
- Kolej Pertanian dinaik taraf kepada Universiti Pertanian Malaysia
Zulfadli & Kamaruzaman

SEJARAH PERKEMBANGAN PTV SEBELUM PENJAJAHAN INGGERIS

Sebelum kedatangan British ke Tanah Melayu, sistem pendidikan

masyarakat Melayu adalah terhad kepada membaca kitab suci al-Quran,
mempelajarinya dengan imam di surau dan juga ulama di pondok sebagai kelas
pembelajaran mereka. Aktiviti-aktiviti pula terhad kepada mengenal abjad-abjad
Arab,menghafaz doa dan mendalami prinsip Islam. Pendidikan tradisi ini
merupakan tidak formal. Pada masa yang lain, murid akan menolong gurunya
menguruskan hal-hal rumah dan bekerja di kebun dan sawah. Melalui kerja-kerja
itu, murid-murid secara tidak langsung belajar kemahiran-kemahiran yang
dikehendaki supaya dapat menjalankan kerja dalam kehidupan seharian mereka.
Kemahiran tidak perlu dikuasai untuk mencari nafkah seharian, masyarakat
Melayu ketika itu bekerja sebagai petani dan nelayan yang diwarisi daripada
keluarga masing-masing.

SEJARAH PERKEMBANGAN PTV SEMASA PENJAJAHAN INGGERIS

Sistem pendidikan tradisi orang Melayu berubah setelah kedatangan

Inggeris pada pertengahan kurun ke 19. Penjajah telah memperkenalkan sistem
Pendidikan Vernakular Melayu pada tahun 1786 hingga 1941 bersama-sama
pembentukan Pendidikan Vernakular Cina dan India. Selain daripada niat untuk
merebut kekayaaan hasil bumi kita, penjajah juga memperkenalkan sistem
pendidikan kerana ingin memberikan pendidikan kepada rakyat di bawah
pemerintahan mereka.
Sebagai usaha pertama, pada tahun 1856, Blundell dengan kerjasama
DYMM Temenggong Johor telah menubuhkan dua buah sekolah vernakular
Melayu di Singapura. Sekolah Melayu juga ditubuhkan di Pulau Pinang dan
Melaka tetapi tidak mendapat sambutan kerana tidak mengajar matapelajaran
agama Islam.
Zulfadli & Kamaruzaman

Mulai awal kurun ke 20 mata pelajaran seperti perkebunan dan anyaman

ditambah dalam kurikulum pendidikan. Perubahan dari 3M kepada anyaman dan
perkebunan adalah mengikut rancangan Laporan Winsdent 1917. Namun tahun
persekolahan terhad sehingga darjah 4 sahaja. Hanya segolongan kecil sahaja
yang berjaya memasuki Maktab Perguruan atau Malay Special Class di mana
mereka boleh melanjutkan pelajaran ke sekolah inggeris.
Sebelum Laporan Winsdent, pada 6 Februari 1816, Rev. R.S.Hutchings
telah membuka Penang Free School di mana PTV turut ditawarkan. Tujuan
kurikulum Hutchings adalah untuk memberi peluang kepada kanak-kanak
mempelajari tentang pekerjaan yang berguna seperti tukang kayu, tukang besi,
tukang kasut, tukang jahit, penjilidan buku dan sebagainya.
Sebelum Perang Dunia ke-2, sistem Sekolah Vernakular Melayu dan Tamil
hanya setakat peringkat sekolah rendah sahaja. Namun pembelajaran berkaitan
PTV boleh dilanjutkan di Maktab Perguruan, Sekolah Vokasional,Kolej Perubatan
dan Sekolah Teknik dengan syarat pelajar lulus peperiksaan Sijil Cambridge
Seberang Laut yang mula diperkenalkan pada tahun 1891.

PENDIDIKAN TEKNIK DAN VOKASIONAL ERA PENJAJAHAN

Pada tahun 1918, mengikut cadangan Jawatankuasa Lemon, Sekolah

Teknik telah didirikan di Kuala Lumpur. Antara mata pelajaran yang diajar ialah
Kejuruteraan Mekanikal, Kejuruteraan Elektrik dan Kejuruteraan Awam serta
Ilmu Ukur. Winsdent (1916) juga mencadangkan sekolah vokasional
diperkenalkan dengan pengantaraan Bahasa Inggeris dan Bahasa Melayu bagi
murid-murid yang telah lulus darjah 5 di sekolah Inggeris dan sekolah Melayu.
Setelah 100 tahun negara di bawah jajahan Kolonial, jumlah institusi
teknikal dan vokasional sangat terhad bilangannya. Sekolah Teknik Treacher di
Kuala Lumpur pada 1906 yang dikelolakan oleh Jabatan Kerja Raya yang
menyediakan juruteknik yang diperlukan oleh Keretapi Tanah Melayu, Jabatan
Kerja Raya dan Jabatan Ukur sehinggalah Perang Dunia ke 2. Messrs Coales,
Zulfadli & Kamaruzaman

Watson dan Worley juga menubuhkan sekolah teknik bagi melatih juru ukur
untuk jabatan kerajaan dan firma swasta.
Penubuhan sekolah teknik ini hanyalah terhad kepada sebilangan kecil
penuntut yang berpendidikan Inggeris demi melahirkan pegawai-pegawai
rendah teknik untuk memenuhi keperluan jabatan awam dan swasta. Sementara
penubuhan Sekolah Pertukangan bagi murid-murid Melayu bertujuan untuk
mengeluarkan pekerja peringkat bawahan.

SEKOLAH PERTUKANGAN ERA PENJAJAHAN

Pada 1918, jawatankuasa mengenai Pelajaran Teknik dan Perindustrian di

Negeri-negeri Melayu Bersekutu mencadangkan supaya sebuah sekolah
pertukangan dengan pengantar Bahasa Melayu ditubuhkan. Tujuannya untuk
menjadikan budak Melayu sebagai mekanik di Jabatan Keretapi dan sebagai guru
tukang kayu di sekolah Vernakular Melayu.

Pada 1926, sekolah pertukangan yang pertama dibina di Kuala Lumpur

dengan jangka masa latihan selama 3 tahun. Kebanyakan murid lulusan sekolah
pertukangan tidak dapat melihat kebaikannya untuk masa hadapan. Namun,
sekolah pertukangan ini berjaya melahirkan pekerja peringkat bawahan untuk
jabatan awam.

SEKOLAH PERTANIAN

Serentak dengan penubuhan sekolah pertukangan,sekolah pertanian

dibina di Serdang pada tahun 1931. Sekolah ini dikelola oleh jabatan pertanian
bertujuan untuk melatih pelajar sebagai pegawai rendah pertanian.
Pada 1941, sebuah maktab teknik dibina dan selepas perang dunia ke 2, sebuah
maktab pertanian pula dibina. Bagaimanapun penempatan sekolah-sekolah
Zulfadli & Kamaruzaman

tersebut tertumpu di sekitar kawasan pantai barat semenanjungyang banyak

mengandungi kepentingan kepada penjajah.

Sekolah
Vernakular
Maktab Sekolah Pertanian
Perguruan

Institusi pendidikan PTV Sekolah

semasa penjajahan Inggeris Pertukangan

Sekolah Teknik
Sekolah
Vokasional
Kolej
Perubatan

SEJARAH PERKEMBANGAN PTV SELEPAS MERDEKA

Selepas Negara mencapai kemerdekaan pada tahun 1957, kerajaan telah

merangka beberapa rancangan pembangunan untuk memenuhi aspirasi rakyat,
meningkatakan taraf sosial dan ekonomi masyarakat yang kekurangan
kemahiran di dalam bidang kejuruteraan, pertanian dan perdagangan bagi
melaksanakan projek pembangunan. Pakar-pakar teknik dan pekerja mahir
merupakan nadi pembangunan negara.

Sebagai strategi jangka panjang, pihak kerajaan terpaksa meminjam

pakar-pakar dari luar dan dibayar untuk memberi latihan kepada rakyat.
Kerajaan berharap latihan yang diterima akan membentuk rakyat yang kompeten
sehingga membolehkan negara berdikari.
Zulfadli & Kamaruzaman

Laporan Razak 1956, telah mencadangkan Pendidikan Teknik dikelolakan

pada tiga peringkat iaitu :

Maktab Teknik Sekolah

Teknik

Sekolah-sekolah
Pertukangan

Tujuannya adalah untuk melahirkan pakar-pakar teknik, tenaga mahir dan

separuh mahir melalui sistem pendidikan formal dibawah pengurusan
Kementerian Pendidkan. Tujuan utama Laporan Razak ialah untuk mewujudkan
sistem pendidikan ke arah perpaduan nasional.
Dasar Pelajaran Teknikal yang telah dirancang oleh Jawatankuasa Razak
mewujudkan landasan ke arah perkembangan sistem Pelajaran Teknik dan
Vokalsional. Hanya terdapat 3 buah Junior Trade School di antara tahun 1957-
1965 di Semenanjung Tanah Melayu iaitu sebuah Tecnichal Institute dan sebuah
Maktab Teknik di Cheras. !3 Rural Trade School serta beberapa buah Sekolah
Lanjutan dan Sekolah-sekolah Pertukangan. Sekolah-sekolah ini dikendalikan
dibawah Rancangan Colombo yang memberikan sumbangan buku teks dan
peralatan bengkel. Tenaga pengajar pula daripada Australia, New Zealand, dan
Canada.
Zulfadli & Kamaruzaman

Sekolah Lanjutan

Sekolah Pertukangan dibubarkan pada tahun 1960an dan Sekolah

Pelajaran Lanjutan diperkenalkan. Ianya bertujuan menyediakan tempat bagi
pelajar yang gagal dalam peperiksaan Malayan Secondry School Entrance
Examination.

Menurut Penyata Jawatankuasa Penyemak Dasar Pelajaran 1960 :

’Sekolah Lanjutan memberi peluang kepada kanak-kanak menyambungkan
pelajaran selama 3 tahun dengan memberatkan pelajaran perusahaan, khasnya
murid-murid yang tidak lulus masuk ke sekolah-sekolah menengah, termasuk
Rural Trade School dan ingin menyambung pelajarannya selepas kursus enam
tahun di sekolah rendah’.

Sekolah Lanjutan kurang berjaya dan sistem pelajaran Sekolah Lanjutan

dirombak kepada Sistem Komprenhensif pada tahun 1965.

Sistem Pelajaran Aneka Jurusan (Komprenhensif)

Pada tahun 1965, Bahagian Teknik dan Vokalsional mengubahsuai Sistem

Pelajaran Teknik dan Vokalsional di peringkat Sekolah Menengah Rendah yang
dikenali sebagai Sistem Komprenhensif.
Empat mata pelajaran diperkenalkan iaitu Seni Perusahaan, Sains
Pertanian, Perdagangan dan Sains Rumah Tangga sekali gus memansuhkan
Sekolah Pertukangan Kayu. Dalam mata pelajaran elektif ini diadakan latihan
amali dan teori mengikut kehendak kursus.
Zulfadli & Kamaruzaman

Perkembangan Sekolah Menengah Vokalsional

Pada tahun 1968, wujudnya Sekolah Menengah Vokalsional. Ianya

bertujuan menyalurkan murid-murid lepasan sekolah ”aneka jurusan”di tingkatan
4 dan 5. Penubuhannya adalah untuk memberi latihan dan kemahiran kepada
murid-murid. Empat bidang kursus vokalsional yang ditawarkan ialah
Pertukangan, Perdagangan, Pertanian dan Sains Rumah Tangga.

Selepas 2 tahun, murid-murid akan menduduki peperiksaan Sijil Pelajaran

Vokalsional Malaysia(SPVM). pada tahun 1969, seramai 1329 penuntut kumpulan
pertama daripada Sekolah Menengah Vokalsional telah menduduki peperiksaan
SPVM. Diantara tahun 1969-1974 kerajaan telah menubuhkan Sekolah Jenis
Vokasional secara beransur-ansur mengikut Rancangan Lima Tahun Dasar
Ekonomi Baru di setiap negeri seluruh negara. Jumlah keseluruhannya ialah 18
buah Sekolah Vokasional, dimana 13 daripadanya adalah Sekolah Pertukangan.
Bidang mata pelajaran vokasional yang ditawarkan adalah sepeti berikut :
1. Kursus Pertukangan
2. Kursus Pertanian
3. Kursus Perdagangan
4. Kursus Sains Rumah Tangga

Perkembangan Sekolah Menegah Teknik

Sekolah Menegah Teknik mempunyai pertalian dengan Treacher Technical

Institute(1906) yang ditubuhkan oleh pihak Klonial di bawah Jabatan Pelajaran
Negeri-Negeri Melayu Bersekutu. Pada tahun 1956, Treacher Training Institute
yang terlebih dahulu dinaik taraf kepada Tecnichal Institute dan bertukar kepada
Sekolah Menengah Teknik pada tahun 1962.
Zulfadli & Kamaruzaman

Tujuan Sekolah Menegah Teknik adalah untuk memberi pelajaran am

yang lebih cenderung kepada aliran teknik sebagai asas kepada murid-murid
untuk melanjutkan pelajaran tinggi di bidang teknikal.

Tiga kursus utama yang ditawarkan adalah Kejuruteraan Awam,

Kejuruteraan Mekanikal dan Pertanian. Ilmu Perdagangan pula diperkenalkan
untuk memberi peluang kepada pelajar perempuan sepertimana yang
dicadangkan dalam Rancangan Malaysia Kedua. Dalam kursus Mekanikal dan
Bangunan, murid-murid diberi latihan amali di bengkel yang berkaitan serta
teori-teorinya.

RUMUSAN
Perkembangan PTV kini pesat selaras dengan keperluan negara dalam
menjana ekonomi khususnya dalam bidang perindustrian yang kini menjadi
pencorak utama ekonomi negara. Bidang industri yang memainkan peranan
penting merangkumi industri pengeluaran, automobil, petroleum, pembuatan
dan komunikasi.
Selaras dengan itu, kerajaan telah mengembangkan PTV diperingkat
sekolah Rendah Menengah dan Institusi Pendidikan Tinggi. Hasrat kerajaan
adalah untuk melahirkan rakyat yang berilmu, bertanggungjawab dan
berkeupayaan menyumbang kepada pembangunan negara sepertimana yang
tersurat dalam Falsafah Pendidikan Kebangsaan.