Pembelajaran Koperatif

PEMBELAJARAN KOPERATIF

PROFESOR MADYA RASHIDI AZIZAN

FAKULTI PENDIDIKAN
UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA

KONSEP PEMBELAJARAN KOPERATIF

1
 Pembelajaran Koperatif
KERJASAMA YANG ERAT ANTARA AHLI KUMPULAN TANPA
MENGAKIBATKAN TANGGUNGJAWAB INDIVIDU DALAM MENCAPAI
MATLAMAT KUMPULAN

PEMBELAJARAN KOPERATIF DIDAPATI:

• BERKESAN UNTUK KUMPULAN KECIL 2-6 PELAJAR.

• BERUPAYA MENARIK MINAT PELAJAR UNTUK BELAJAR.
• DAPAT MENINGKATKAN PENCAPAIAN PELAJAR.
• DAPAT MELATIH KEMAHIRAN SOSIAL DAN KOMUNIKASI.

TEORI-TEORI PEMBELAJARAN KOPERATIF

1. TEORI PERSANDARAN SOSIAL DALAM PEMBELAJARAN

• Aktiviti berinteraksi.
• Bersepakat tentang keputusan yang bakal dibuat.
• Melatih kemahiran sosial dan komunikasi.
• Menghargai individu lain.

Ciri-ciri ini menggalakkan semangat berpasukan.

2. TEORI PERKEMBANGAN KOGNITIF

• Kerjasama dalam menyelesaikan masalah kumpulan –
konflik sosial.
• Merangsang kebolehan individu membuat penilaian dan
memperkembangkan tahap kognitif mereka.
• Piaget: Kebolehan individu berbeza dalam penyelesaian
masalah.

3. TEORI BEHAVIOURISME (TINGKAH LAKU)

• Kesan pengukuhan kumpulan dan ganjaran kepada
pembelajaran.
• Ganjaran – penting kepada perlakuan yang positif bagi
meningkatkan motivasi dalam diri pelajar.

LIMA PRASYARAT SEMASA MELAKSANAKAN

PEMBELAJARAN KOPERATIF

2
 Pembelajaran Koperatif

1. PERSANDARAN POSITIF

• Kumpulan kecil yang heterogenus (4-5 pelajar).

• Menyelesaikan masalah/tugasan kumpulan.

(a) PERSANDARAN MATLAMAT

• Matlamat yang sama, iaitu kejayaan kumpulan dan
seterusnya untuk menjadi kumpulan terunggul.

(b) PERSANDARAN TUGAS

• Peranan individu.
• Memastikan rakan-rakan lain juga belajar, dengan
matlamat akhir misalnya dapat menjawab soalan ujian.

(c) PERTSANDARAN SUMBER

• Perkongsian bahan:
• 1 kertas edaran untuk setiap kumpulan,
• Sebahagian maklumat kepada setiap ahli.

(d) PERSANDARAN PERANAN

• Setiap individu memegang peranan tertentu.

2. INTERAKSI SEMUKA
• Pelajar duduk berhadapan satu sama lain:
• Bentuk U.
• Bentuk bulatan.

3. TANGGUNGJAWAB INDIVIDU
• Tugasan kumpulan.
• Kuiz.

4. KEMAHIRAN BERINTERAKSI DALAM KUMPULAN

• Kemahiran sosial

5. PENILAIAN PROSES KERJA KUMPULAN

KAEDAH PEMBELAJARAN KOPERATIF

3
 Pembelajaran Koperatif

¼ (20 minit)
Aktiviti pembelajaran
80 Minit

• Menyelaraskan hasil
• Kuiz
• Peneguhan

Terdapat 5 kaedah Pembelajaran Koperatif:

1. STAD (Student Team Achievement Division)

2. JIG-SAW 2
3. TGT (Team Games Tournament)
4. Kumpulan – Pasangan – Individu (Team - Pair - Solo)
5. Giliran Berbicara

STAD

1. GURU MENGAJAR

• 20 minit
• Kuliah, soal-jawab, Bahan bantu mengajar (BBM)

2. PELAJAR BELAJAR SECARA STAD

• Membentuk kumpulan.
• Soalan/Masalah yang sama/berbeza kepada setiap ahli.
• Perbincangan kumpulan – 15 minit.

3. KUIZ INDIVIDU

• 5 – 10 minit.

4. PENEGUHAN

4
 Pembelajaran Koperatif

JIG – SAW 2

Soalan/ Pecahkah kepada

Masalah bahagian-bahagian
Kecil

KUMPULAN ASAL

1 3 1 3 1 3
A B C
2 4 2 4 2 4

KUMPULAN PAKAR

A1 A2 A3 A4
B1 B2 B3 B4
C1 C2 C3 C4

KUMPULAN ASAL
(MENGAJAR)

KUIZ

PENEGUHAN

CIRI-CIRI PEMBELAJARAN KOPERATIF

5
 Pembelajaran Koperatif

♦ PERGANTUNGAN POSITIF
Seseorang tidak akan berjaya tanpa orang-orang lain
♦ WUJUD CABARAN BARU
♦ PEMILIHAN BAHAN DAN AKTIVITI
♦ PENJELASAN YANG BERKESAN/JELAS
♦ RUMUSAN

RASIONAL PEMBELAJARAN KOPERATIF

 SEKOLAH MENGGALAKKAN KEGAGALAN.

 NILAI SOSIAL.
 PERKEMBANGAN DIRI.
 MENGGALAKKAN KEMAJUAN DALAM BILIK DARJAH.
 KURANG BERGANTUNG KEPADA GURU.

KEBERKESANAN PEMBELAJARAN KOPERATIF

♦ PERANCANGAN
♦ PELAKSANAAN
♦ PENGAWASAN/PEMANTAUAN

KENAL PASTI KESUKARAN

1. Mengelak keadaan seorang/dua pelajar sahaja yang

melakukan semua tugas.
2. Mengapa pelajar-pelajar perlu saling membantu dalam
pembelajaran.
3. Mengapa mereka perlu mengambil tahu apa yang dilakukan
oleh rakan-rakan sekelas.
4. Bagaimana mengelakkan pelajar-pelajar yang lebih berjaya
memperkecilkan sumbangan pelajar-pelajar lain.