Apabila arus mengalir sedang

mengalir dalam suatu litar

PELAJARAN 4 elektrik,beza keupayaan merentasi
D.G.E DAN terminal sel akan menjadi kurang
daripada nilai d.g.e.nya.Ini adalah
RINTANGAN disebabkan sel terpaksa mengatasi
rintangan dalamnya dan juga
rintangan perinang luar.
(a) Takrif d.g.e dan unit S.I.nya
B.U = B.U merentasi +
D.g.e ialah tenaga yang dibekalkan B.U.merentasi
setiap unit cas daripada terminal sel merentasi rintangan
ketika arus sifar(tiada beban) rintangan
atau sel ketika luar
D.g.e ialah beza keupayaan merentasi dalam
terminal sel ketika arus sifar(tiada arus sifar
beban)
E =IR+Ir
Unitnya ialah Volt (V) tetapi V=IR
maka E=V+Ir
(b) Takrif rintangan dalam (r)
Contoh 1
Rintangan dalam ialah rintangan yang
berada secara sesiri dengan sel
disebabkan rintangan elektrod dan
elektrolitnya yang menghalang
pemindahan cas daripadanya.
Unitnya ialah Ohm (Ω)

(c) Perbandingan rintangan dalam

sel kering Dalam rajah apabila suis S dimatikan
dengan sel basah. ,bacaan Voltmeter ialah 1.5 V.Apabila
suis S dihidupkan bacaan Voltmeter
Rintangan dalam sel kering lebih tinggi ialah 1.35 V dan bacaan ammeter
daripada ialah 0.3 A.Tentukan
sel basah kerana (a) d.g.e sel
(b) rintangan dalam sel
(i) Elektrolit sel kering bentuk pepejal (c) Nilai perintang R
dan sel
basah elektrolitnya berbentuk Penyelesaian
cecair
(ii) Jarak antara elektrod-elektrod
dalam sel
kering adalah rapat manakala
dalam sel
basah adalah jauh.

(d)Hubungan E,V,I,r dan R

Contoh 2
(ii) Graf R lawan 1
Satu akumulator membekalkan arus I
4A apabila disambung ke satu
perintang 2Ω. Akumulator yang sama
membekalkan arus 3A apabila
perintang 3Ω .Kirakan rintangan dalam
sel dan d.g.e nya.

Penyelesaian

Berdasarkan rumus E = IR + Ir

e) Penentuan E dan r daripada

graf
E =
(i) Graf V lawan I
...................................................
.....

r =
...................................................
.....

Berdasarkan rumus E = V + Ir (f) Eksperimen untuk menentukan

d.g.e dan rintangan dalam sel

E =
...................................................
...........
Tanggalkan ketiga-tiga mentol
daripada pemegang.
r =
Hidupkan suis dan catatkan bacaan
................................................... ammeter dan Voltmeter.
........... Bacaan ammeter = I dan bacaa
Voltmeter = V
Ulang eksperimen dengan
memasangkan satu mentol,diikuti dua
dan tiga mentol.
Plot graf V lawan I

Daripada graf E = pintasan paksi V 1 Apabila suis S dimatikan,bacaan

dan r = kecerunan graf voltmeter adalah 1.5 V.Apabila suis S
dihidupkan bacaan voltmeter dan
ammeter adalah 1.3 V dan 0.2 A
(g) Jumlah D.g.e dan r bagi sel
masing-masng.Rintangan dalam
yang disambung sel adalah
sesiri dan selari.
A 0.1Ω B 0.3Ω
(i) Sambungan sesiri C 0.6 Ω D 1.0Ω
E 1.2 Ω

Jumlah d.g.e = 3E
Jumlah rintangan dalam = 3r

(ii) Sambungan selari

2 Sebuah bateri disambung secara

bersiri dengan perintang 5Ω dan satu
suis voltmeter yang merentasi
bateri menunjukkan bacaan 14V
semasa suis dimatikan dan 10 V
semasa suis
dihidupkan.Rintangan dalam sel
Jumlah d.g.e = E adalah
Jumlah rintangan dalam = ( 1 / r + 1 /
r + 1/r )-1 A 0.5Ω B 2.0Ω
C 3.0Ω D 4.0 Ω
TUTORIA E 4.5Ω
L3
3 Sebuah voltmeter disambung
menerusi satu sel kering
menunjukkan bacaan 1.5
V.Apabila satu perintang 7.0Ω.
Sebuah voltmeter disambung
menerusi satu sel kering
 menunjukkan bacaan 1.5 E 1.5A
V.Apabila satu perintang 7.0 Ω
disambung merentasi sel kering
itu selari dengan voltmeter
itu,bacaan voltmeter menjadi
1.4V.Rintangan dalam sel kering
adalah

A 0.1 Ω B 0.2 Ω
C 0.3Ω D 0.4 Ω
E 0.5 Ω
6 Sebuah bateri mempunyai d.g.e,
1.5 V dan rintangan dalam 2 Ω di
sambung kepada 3 buah
perintang.Bila litar dihidupkan bacaan
voltmeter adalah

A 0.23 V B 0.46 V
C 1.25 V D 1.50 V
E 2.00 V
4 Litar di atas digunakan untuk
menentukan rintangan dalam
sebuah sel kering dengan d.g.e
3V.Jika bacaan ammeter adalah
0.5 A, rintangan dalam sel adalah

A 4.0 Ω B 3.0 Ω
C 2.0 Ω D 1.0 Ω
E 0.5 Ω
7 Sebuah bateri dengan daya gerak
elektrik 12 V dan mempunyai
rintangan dalam 3 Ω disambungkan
kepada dua perintang 6Ω. Arus
yang melalui setiap perintang 6 Ω
adalah,

A 0.5 A B 1.0 A
C 2.0 A D 3.0 A
E 4.0 A
5 Rajah menunjukkan satu susunan
perintang 2Ω yang disambung
8 Sebuah sel membekalkan arus 0.6
kepada satu sel mempunyai daya A apabila terpasang sesiri dengan
gerak elektrik 12 V dan rintangan
satu perintang bernilai 2Ω.Sel
dalam
yang sama bila terpasang secara
6.Tentukan nilai arus yang melalui
sesiri dengan perintang bernilai 7
litar.
Ω ,arus 0.2 A dihasilkan.Daya
A 1.1 A B 1.2 A gerak elektrik dan rintangan
C 1.3 A D 1.4 A dalam sel adalah,
 A 1.0 V, 1.0 Ω B 1.5 V,
0.5 Ω
C 2.0 V, 0.5 Ω D 0.5 V,
1.5 Ω
E 1.0 V , 1.5 Ω

9 Suatu sel kering membekalkan

11 Graf bacaan voltmeter,V dan
arus 0.5 A apabila disambung
bacaan ammeter ,I bagi litar di
kepada perintang 2 Ω . Sel yang atas adalah,
sama membekalkan arus 0.4 A
apabila disambung kepada
perintang 4 Ω . D.g.e sel kering
tersebut adalah

A 1.6 V B 2.6 V
C 3.0 V D 4.0 V
E 4.5 V

10 Sebuah sel kering apabila

disambung bersiri dengan perintang
1Ω arus didapati mengalir 2A seperti
rajah(a). Apabila sel yang sama
disambung bersiri dengan
perintang 2.5 Ω arus yang mengalir
adalah 1A seperti rajah(b). 12 Satu eksperimen untuk
Rintangan dalam dan d.g.e sel menentukandaya gerak elektrik
adalah, dan rintangan dalam bagi suatu sel
dengan menggunakan litar elektrik
Rintangan D.g.e / seperti pada rajah(a). Graf
V rintangan ,R lawan salingan arus,
dalam /Ω
1 adalah seperti ditunjukkan
A 0.25 1.5
dalam rajah (b).
B 0.50 3.0 I
C 1.00 3.0 Antara berikut yang manakh
D 1.25 4.5 mewakili daya gerak elektrik dan
E 1.50 4.5 rintangan dalam sel itu?
 Daya gerak Rintangan
elektrik dalan
A y p
q
B p y
q
C p x
q
D x p
q

14 Litar di atas terdiri dari satu bateri

yang mempunyai rintangan dalam
1.0 Ω
voltmeter, ammeter ,dua suis S1
dan S 2 dan dua mentol M1 dan
M2.
(a) Apabila suis S1 dan S 2
dimatikan,bacaan volmeter
13 Rajah menunjukkan graf beza adalah 12V. Berapakah nilai
keupayaan melawan arus bagi suatu d.g.e. bateri?
arus elektrik.Yang manakah antara
pernyataan berikut adalah benar
kecuali , (b) Apabila suis S1 dihidupkan dan
suis S2 dimatikan,bacaan
A Daya gerak elektrik bateri
adalah 1.5 V ammeter ialah 3.0 A.
B Rintangan dalam bateri ialah 1 (i) Hitungkan bacaan
voltmeter?
Ω
C Rintangan luar litar elektrik
adalah 1.5 Ω
D Rintangan dalam bateri
berkurang apabila arus
bertambah (ii) Hitungkan rintangan
mentol M 1 ?

(c) Apabila suis S1 dan S2

dihidupkan,
bacaan ammeter ialah 6.0 A.
(i) Hitungkan bacaan
voltmeter?
 Bacaan 1. 1. 1. 1. 0. 0.
voltmeter, 3 2 1 0 9 8
V/ Volt
Bacaan 0. 0. 0. 1. 1. 1.
(ii) Hitungkan rintangan ammeter, 4 6 8 0 2 4
mentol M2 ? I/ Ampere

(a) Lukiskan pada litar di atas

kedudukan
voltmeter.
(b) Lukiskan graf V/Volt melawan I
/ Ampere
(c) Berdasarkan graf yang anda
lukiskan,
tentukan
(i) d.g.e. bateri

(ii) rintangan dalam bateri

15 Rajah menunjukkan satu litar yang
digunakan untuk menentukan daya
gerak elektrik,E dan rintangan
dalam ,r sebuah bateri.Berikut adalah
data-data diperolehi daripada
bacaan ammeter,I dan bacaan
voltmeter,V.

16 Sebuah bateri disambung kepada

sebuah kotak perintang R dan
sebuah ammeter.Dengan mengubah
nilai R ,nilai arus I dicatatkan dalam
jadual di bawah.
I/ A 0. 0 0 0 0
83 .37 .25 .17 .14
R/ Ω 1 3 5 8 10

1/ A-
1
I

(a) Lengkapkan jadual di atas.

(b) Lukiskan graf R

lawan 1
I

(ii) Daya gerak elektrik bateri.

(d) Berapakah kuantiti cas yang

mengalir dalam masa 2 minit
ketika R = 6 Ω

17 (a) Apakah yang dimaksudkan

dengan
(i) daya gerak elektrik sel

(ii) beza keupayaan

(iii) rintangan dalam sebuah

sel.

(b) Huraikan satu eksperimen

untuk menentukan daya gerak
elektrik dan rintangan dalam
sel.

(c) Bandingkan rintangan dalam

sel kering dan sel basah dan
nyatakan sebabnya.

(d)

(c) Berdasarkan graf tentukan

(i) Rintangan dalam bateri
Berdasarkan maklumat daripada
litar di atas hitungkan
(i) Rintangan perintang R
(ii) rintangan dalam sel