Professional Documents
Culture Documents
Substitusi Trigonometri
Contoh.
dx
a. ∫
x2 4 − x2
Misal x = 2 sin t dan dx = 2 cos t dt. Maka :
dx 2 cos t dt 1 1
∫ = ∫ =
(2 sin t )2 2 cos t 4
sec∫
2
t dt = −
4
cot t + C
x2 4 − x2
1 4 − x2
=− +C
4 x
dx
b. ∫
1 + x2
2
Misal x = tan t dan dx = sec t dt. Maka :
sec 2 t dt
= ∫ sec t dt = ln(sec t + tan t ) + C
dx
∫ =∫
1 + x2 sec t
= ln 1 + x 2 + x + C
x 2 − 25
c. ∫ x
dx
Misal x = 5 sec t dan dx = sec t tan t dt. Maka :
x 2 − 25
∫ x
dx = ∫
5 tan t
5 sec t
( 5 sec t tan t ) dt = 5 tan2 t dt = 5 tan t − 5t + C
∫
x
= x 2 − 25 − 5 sec −1 + C
5
Danang Mursita
Sekolah Tinggi Teknologi Telkom, Bandung
Matematika Dasar
Contoh.
dx
a. ∫
2+2 x
. Misal u2 = x dan 2u du = dx . Maka :
dx 2u 1
∫ 2 + 2 x = ∫ 2 + 2u du = ∫ 1 − 1 + u du = u − ln( 1 + u) + C
= (
x − ln 1 + x + C )
b. ∫ 1+ ex dx . Misal u2 = 1 + ex ⇔ x = ln u 2 − 1 dan dx = 2(2u
u −1
)
du . Maka :
2u 1 1
∫ ∫
1 + ex dx = u 2 du = 2 +
u − 1
− ∫ du
u − 1 u + 1
1 + e x − 1
u − 1
+ C = 2 1 + e + ln
= 2u + ln x +C
u + 1 x
1 + e + 1
x
c. ∫ 1 + 3 x dx . Misal u6 = x dan 6 u5 du = dx . Maka :
x u8 6 1
∫ 1+ 3 x
dx = 6 ∫
1 + u2
du = 6
u − u 4
+∫u 2
− 1 + du
1 + u2
= u 7 − u5 + 2 u 3 − 6u + 6 tan−1 u + C
6 6
7 5
= x
7
− x + 2x1/ 2 − 6x1/ 6 + 6 tan−1 x1/ 6 + C
6 7 / 6 6 5/ 6
5
( )
Danang Mursita
Sekolah Tinggi Teknologi Telkom, Bandung
Matematika Dasar
∫
x
x 2 − 4x + 8
dx = ∫
u+2
u2 + 4
du =
1
2
ln u(2
+ 4 + tan)
−1 u
+C
2
1
2 [ ] x − 2
= ln ( x − 2) 2 + 4 + tan−1
2
+C
dx
b. ∫
5 − 4x − 2 x 2
2 2
Misal u = x + 1, didapatkan dari 5 - 4x - 2x = 7 - 2 ( x+1 ) . Maka :
∫
dx
= ∫
du
=
1
∫
du
=
1
( )
sin−1 u 2 / 7 + C
5 − 4x − 2 x 2 7 − 2 u2 2 ( 7 / 2) − u2 2
=
1
2
sin−1[ ]
2 / 7 ( x + 1) + C
Soal Latihan
2x − 3
2. ∫ dx 6. ∫ x 3 x + 4 dx
4−x 2
x2 + 2x
3. ∫
dx 7. ∫ dx
2 2 x +1
x x −1
t
dx 8. ∫ dt
4. ∫ t+1
x x2 + 9 3x dx
9. ∫
x2 + 2x + 5
Danang Mursita
Sekolah Tinggi Teknologi Telkom, Bandung
Matematika Dasar
2x − 1
10. ∫ 5 − 4x − x 2 dx 12. ∫ x 2 − 6x + 18 dx
2x + 1
11. ∫ x 2 + 2 x + 2 dx
Danang Mursita
Sekolah Tinggi Teknologi Telkom, Bandung