TOPIK 1 PERKEMBANGAN SENI KANAK-KANAK
banyak terdapat di dinding, di atas meja dan kertas lukisan
1.1 KANAK-KANAK DAN SENI VISUAL
Kanak-kanak dilahirkan dengan mempunyai sifat yang
dinamik serta berkembang mengikut fitrah semula jadi
proses tumbesaran mereka. Hasil kerja seni visual yang
dihasilkan berfungsi sebagai alat komunikasi dan merupakan
refleksi pemikiran kanakkanak.
1.2 KEPENTINGAN PENGAJARAN MATA PELAJARAN
PENDIDIKAN SENI VISUAL KEPADA KANAK-KANAK
(a) Aspek Kognitif
Penganjuran aktiviti seni visual yang tersusun dan terancang
dapat melahirkan kanak-kanak yang empunyai keupayaan
menyelesaikan masalah serta mampu membuat penilaian
dan bijak membuat keputusan.
(b) Aspek Fizikal
Penggunaan alat dan bahan memberikan satu bentuk latihan
berkesan kepada otot tangan (psychomotor) dan koordinasi
tangan serta mata.
(c) Aspek Kreativiti
Latihan dan projek yang bersifat terbuka dapat membantu
murid untuk mengembangkan aspek kreativiti mereka. Aktiviti
dan projek di dalam pendidikansenivisual mengutamakan
proses, berbanding dengan hasilan akhir.
(d) Aspek Persepsi
murid boleh mempertingkatkan dan menajamkan
penggunaan pancaindera dan deria melalui proses
penghasilan dan hasilan seni, produk dan objek yang
terdapat di sekeliling mereka.
(e) Aspek Sosial dan Emosi
Murid boleh berinteraksi dan meningkatkan keupayaan
bersosial selain meningkatkan keyakinan diri. Mata pelajaran
pendidikan seni juga menganjurkansemangat ekerjasama di
dalam aktiviti berkumpulan yang dibentuk.
1.3 KANAK-KANAK DAN SENI LUKIS
(a) Melukis sebagai Medium Komunikasi
Lukisan merupakan bentuk komunikasi awal kanak-kanak
sebelum mereka berupaya untuk bertutur. Ianya dijadikan
alat perhubungan yang berkesan untuk berinteraksi.
(b) Melukis sebagai Cara Mencapai Kepuasan Diri
Melukis merupakan aktiviti yang mampu memberikan
kepuasan kepada kanak-kanak. Melalui lukisan, kanak-kanak
dapat meluahkan perasaan dan emosi selain dapat membina
kekuatan otot. Aktiviti sebegini juga dapat membantu
menajamkan daya intuisi kanak-kanak.
(c) Melukis untuk Meningkatkan Daya Penguasaan Kendiri
(Self Esteem)
Aktiviti melukis dapat memberikan kepuasan kepada kanak-
kanak dalam meluahkan apa yang dilihat lalu dipindahkan
semula dalam bentuk dan rupa imej yang unik mengikut
tahap pemahaman mereka.Melalui aktiviti melukis, kanak-
kanak dapat meningkatkan daya sensitiviti pancaindera.
1.4 PERKEMBANGAN ARTISTIK KANAK-KANAK
1.4.1 Teori Perkembangan Artistik oleh Hurwitz dan Day
(a) Peringkat Manipulatif atau Zaman Awal Kanak-kanak (2-4
Tahun) kanak-kanak tidak mempunyai kawalan pada
pergerakan tangan.
Lukisan yang dihasilkan juga selalunya tidak terkawal dan
dengan menggunakan pelbagai jenis bahan dan medium
seperti krayon, pensil serta bahan-bahan lain. -tidak bersifat
realistik dan banyak menggunakan lukisan garisan bagi
menggambarkan sesuatu imej.
-terdapat empat peringkat contengan pada peringkat
manipulatif iaitu contengan garisan tidak terkawal, contengan
garisan terkawal, contengan rupa terkawal dan contengan
rupa.
(b) Peringkat Membuat Simbol (6-9 Tahun)
kanak-kanak mula beralih ke peringkat menghasilkan simbol.
Pada peringkat ini, kanak-kanak sangat terpengaruh dengan
keadaan sekelilingnya.
(c) Pra-Remaja (10-13 Tahun)
Terdapat percubaan untuk melukis figura dengan saiz yang
betul.
Lukisan figura pula mula dilukis dengan menitikberatkan
daya saiz sebenar objek.
1.4.2 Teori Perkembangan Artistik Kanak-kanak oleh
Lowenfeld dan Britain
(a) Peringkat Scribbling (2-4 Tahun)
Pada peringkat ini kanak-kanak menghasilkan contengan
secara rawak dan tidak terkawal. mereka mula melukis dari
peringkat contengan kepada lukisan garisan lurus dan
melintang kepada melukis bulatan.
(b) Peringkat Preschematic (4-7 Tahun)
Peningkatan daripada contengan bulatan kepada percubaan
pertama untuk melukis objek yang terdapat di sekelilingnya
dengan menggunakan garisan.
(c) Peringkat Schematic (7-9 Tahun)
Lukisan mula dihasilkan mengikut skema atau konsep
tertentu.
Penekanan lebih diberikan kepada cara penyusunan objek
dalam imej selain daripada imej manusia dan objek yang
terdapat disekelilingnya. lukisan yang dihasilkan adalah
spontan, bebas dan berskala besar.
(d) Peringkat Dawning Realism atau The Gang Age (9-12
Tahun)
kanak-kanak terus melukis dengan mengekalkan konsep dan
skema tertentu. imej yang dilukis secara realistik dan teliti.
Imej lukisan mula mengecil dari segi saiz dan kanak-kanak
mula menunjukkan sifat kritikal dengan hasil karya sendiri.
Mereka mula membandingkan karya dengan karya rakan
sebaya dan ini menjadikan mereka berhati-hati dan sedikit
individualistik serta menitikberatkan kualiti karya yang
dihasilkan.
(e) Peringkat Pseudonaturalistic atau Reasoning (12-14
Tahun)
Pada peringkat ini, kanak-kanak mula peka dengan konsep
realistic di dalam menghasilkan lukisan. Mereka
menitikberatkan konsep kedudukan dan saiz rasional imej.
Mereka lebih gemar untuk melukis melalui konsep peniruan
atau melalui objek di hadapan mata berbanding dengan
lukisan menerusi imaginasi.
(f) Peringkat Period If Decision atau Adolescent Art in High
School (14-17 Tahun)
Peringkat ini merupakan peringkat penekanan terhadap
proses penghasilan karya seni dan penciptaan objek.
Peringkat ini memperlihatkan kematangan di dalam membuat
keputusan dan pemilihan bahan yang sesuai untuk
menghasilkan karya seni.
1.4.3 Teori Perkembangan Artistik Kanak-kanak oleh
Georges-
Henri Luquet
(a) Peringkat Fortuitous Realism
Peringkat ini ialah peringkat awal lukisan kanak-kanak di
mana imejan yang cuba dihasilkan pada peringkat contengan
telah membentuk imej dan objek yang hampir sama dengan
objek sebenar.
(b) Peringkat Failed Realism
Imej yang diperolehi secara tidak sengaja diperbaiki dan
diperhalusi bagi mendapatkan imej sebenar. Lukisan yang
hampir sama dihasilkan berulang kali.
(c) Peringkat Intelectual Realism
Pada peringkat ini kanak-kanak mula melukis mengikut apa
yang mereka tahu dan apa yang mereka lihat. Bentuk lukisan
yang lebih ringkas namun dilukis dengan agak baik.
(d) Peringkat Visual Realism
Melukis imej yang mempunyai perspektif dan kadar banding.
Percubaan untuk melukis imej 3 dimensi di atas kertas
lukisan dapat dilihat pada peringkat ini dan percubaan
melukis imej secara 3 dimensi dianggap satu kejayaan dan
pencapaian baik.
1.5 KEINGINAN ASAS KANAK-KANAK
(a) Untuk Bergerak, Berjaya dan Diiktiraf, Diterima dan
Disanjung (hasil karya di[uji,dipamerkan)
(b) Untuk Bersaing, Ketangkasan Fizikal dan Memahami
(pertandingan)
(c) Untuk Meneroka, Pencapaian Kreatif dan Meluahkan
Perasaan (beri peluang meneroka dan bereksperimentasi.
TOPIK 2 TEORI-TEORI DALAM SENI
2.1 DEFINISI SENI
Seni boleh dirujuk sebagai suatu proses dan manifestasi
kepada ekspresi diri, penilaian yang menentukan elemen-
elemen yang wajar diketengahkan di dalam hasil seni, di
dalam menyampaikan idea, emosi, perasaan, kepercayaan
di dalam bentuk yang difikirkan paling efektif.
2.2 CIRI-CIRI PERKEMBANGAN
Pergerakan estetik awal kanak-kanak mempunyai kaitan
langsung dengan emosi mereka kerana resepsi deria yang
mengeluarkan isyarat tersebut selalunya mempunyai
hubungan terus dengan bahagian otak yang merangsang
emosi.
2.3 PERKEMBANGAN ESTETIK
Luahan estetik kanak-kanak amat berbeza dengan
pergerakan badan yang biasa. Di dalam kehidupan seharian,
kita berkomunikasi secara verbal ataupun bukan verbal.
Komunikasi bukan verbal melibatkan pergerakan tangan,
memek muka, pandangan mata dan pergerakan bahagian
badan yang lain. Pergerakan estetik pula menjurus kepada
isyarat virtual. Isyarat virtual ini merupakan jendela kepada
emosi dalaman kanak-kanak dan juga jiwa dan pemikiran
mereka.
2.4 PERKEMBANGAN ARTISTIK
(a) Faktor sosioekonomi mempunyai pengaruh yang amat
terbatas dalam peringkat awal pertumbuhan kanak-kanak.
Kanak-kanak lelaki dan perempuan didapati melukis dengan
cara yang sama di peringkat awal pertumbuhan.
(b) Lukisan kanak-kanak dapat memberi lebih banyak
maklumat tentang perkembangan mereka daripada catan
kerana ianya menggunakan krayon, pensil dan pen. Alatan
ini lebih mudah dikawal oleh kanak-kanak daripada berus
dan warna.
(c) Terdapat pertindihan yang agak ketara di antara
peringkatperingkat perkembangan. Lukisan kanak-kanak
mungkin mempunyai elemen dua peringkat serentak dan
tidak semestinya elemen satu peringkat perkembangan
sahaja.
2.5 TEORI-TEORI KOGNITIF
2.5.1 Teori Gestalt- Prinsip asas teori ini menitikberatkan
keseluruhan daripada sebahagian. Dalam erti kata lain,
melihat sesuatu objek secara keseluruhan (contohnya
rumah) memberi makna yang lebih mendalam daripada
melihat komponenkomponen individu (tiang, lantai, dinding,
pintu, tangga). Proses melihat secara keseluruhan
melibatkan proses kognitif – minda membuat anjakan
daripada memahami setiap komponen dalam menghasilkan
makna daripada pandangan yang menyeluruh.
Hukum-hukum Teori Gestalt
(a) Hukum Pragnanz
Hukum Pragnanz menyatakan bahawa apabila individu
berhadapan dengan pengalaman yang baru, persepsi
individu tersebut adalah tidak teratur.
(b) Hukum Persamaan (Similarity)
Konsep hukum persamaan adalah lebih mudah untuk
difahami.
Individu akan lebih cenderung untuk mengklasifikasikan
rangsangan yang mempunyai persamaan di dalam kumpulan
yang sama.
(c) Hukum Keintiman (Proximity)
Mengikut hukum keintiman, pengklasifikasian setiap
rangsangan adalah berdasarkan elemen jarak dan
hubungan. Rangsanganrangsangan yang mempunyai
hubung kait di antara satu sama lain akan diletakkan di
dalam kumpulan yang sama.
(d) Hukum Lengkap (Closure)
Hukum lengkap menganjurkan bahawa individu cenderung
untuk meletakkan rangsangan yang telah lengkap di dalam
kumpulan yang sama.
(e) Hukum Kesinambungan Positif (Good Continuation)
Hukum ini menyatakan bahawa sifat sesuatu rangsangan
tidak akan berubah, dan pada masa yang akan datang sifat
yang sama akan dikekalkan. Contohnya, garis yang lurus
dilihat sebagai akan tetap lurus pada masa yang akan
datang dan tidak akan berubah sifatnya.
(f) Hukum Ciri-ciri Bahagian (Membership Character)
Di dalam hukum ini, individu akan mentafsir sesuatu
berdasarkan pandangan mereka secara keseluruhan
terhadap sesuatu objek
tersebut, dan bukannya melihat setiap bahagian daripada
keseluruhan objek tersebut.
- Teori Gestalt juga
mempunyai hubungan yang rapat dengan pandangan
konstruktivis dan banyak diaplikasikan di dalam kaedah
penyelesaian masalah.
- Di dalam konteks pembelajaran seni visual, teori Gestalt
bukan sahaja melihat kepada produk atau hasil kerja tetapi
memberikan penekanan yang tinggi ke atas proses
penghasilan produk itu sendiri.
2.5.2 Teori Sosial-Interaksi Piaget(ahli epistemologi genetik
di dalam bidang biologi dan falsafah.)
-Piaget merumuskan bahawa kanak-kanak kecil bukanlah
tidak mempunyai kapasiti untuk berfikir, cuma kanak-kanak
dewasa mempunyai lebih pengalaman yang mengasah
minda mereka.
Jawapan kanak-kanak kecil berbeza daripada kanak-kanak
dewasa kerana cara berfikir mereka yang berbeza. - prinsip
penyelidikan biologinya :
(a) Penyerapan (Assimilation) dan Ubahsuai
(Accommodation)
Piaget menjelaskan dua proses yang digunakan oleh individu
sepanjang hayat dalam menyesuaikan diri mereka dengan
persekitaran, iaitu asimilasi (assimilation) dan akomodasi
(accommodation). Kedua-dua proses ini sentiasa berlaku
dalam diri individu dan sentiasa menimbulkan ketegangan
yang memerlukan penyelesaian. Hasil daripada
penyelesaian kepada ketegangan ini akan mempengaruhi
perkembangan kognitif.
(b) Refleksi, Skema, Struktur dan Hierarki
Piaget juga mengemukakan hipotesis bahawa setiap bayi
dilahirkan dengan skema fungsi yang dikenali sebagai
refleksi. Refleksi pada bayi ini berfungsi dalam membantu
menyesuaikan diri dengan persekitaran yang baru (daripada
dunia janin ke dunia sebenar). Apabila bayi mula biasa
dengan persekitaran yang baru, refleksi ini akan digantikan
dengan skema tersusun.
Perkembangan Kebolehan Kognitif
(a) Peringkat Deria-Pergerakan (0-2 Tahun)
Kanak-kanak masih belum dapat menguasai simbol ataupun
bahasa untuk menamakan objek di sekitarnya. Satu-satunya
cara interaksi dengan persekitaran ialah melalui kesan deria
dan gerak-gerinya.
Apabila umur bayi meningkat 10 bulan, bayi tersebut mula
memahami konsep ‘kekal’ (permanence) iaitu kesedaran
bahawa walaupun sesuatu objek hilang daripada
pandangannya, objek tersebut tidak ghaib begitu sahaja.
(b) Peringkat Pra-olahan (2 – 6 Tahun)
Di peringkat ini, kanak-kanak telah mula menguasai bahasa
dan menggunakan nama untuk panggilan objek di
sekelilingnya.
Walaupun begitu, penguasaan ini masih baru dan terbatas
dan akan berkembang sepenuhnya sehinggalah kanak-
kanak tersebut mencapai peringkat pengolahan formal.
(c) Peringkat Pengolahan Konkrit (7 – 11 Tahun)
Kebolehan kanak-kanak menguasai konsep pengekalan
tentang paduan, nombor, berat dan padatan. Kebolehan ini
membantu mereka memahami konsep lain yang lebih rumit
seperti susunan
angka, pengklasifikasian bahan mengikut sifat, serta
kemampuan melihat sesuatu perkara daripada pelbagai
perspektif.
d) Peringkat Pengolahan Formal (12 Tahun ke Atas)
Kanak-kanak ini mencapai tahap kemuncak kecerdasan
mental di penghujung zaman remaja, namun kekurangan
pengalaman mengehadkan pengetahuan dan kebolehan
mereka untuk menggunakan apa yang mereka tahu. Di
peringkat ini juga, perkembangan fizikal kanak-kanak adalah
lebih pantas berbanding perkembangan mental apabila
mereka mula melangkah ke awal alam remaja.
Pendekatan Teori Sosial-Interaksi Piaget dalam
Pembelajaran
(a) Peringkat Pra-olahan (2-6 Tahun)
Imaginasi kanak-kanak adalah sangat tinggi pada peringkat
praolahan, iaitu apabila kanak-kanak mencapai umur dua
hingga enam tahun. Adalah penting bagi guru-guru
prasekolah ataupun ibu bapa menggalakkan kanak-kanak
untuk berimaginasi kerana secara tidak langsung ia juga
akan menggalakkan daya cipta kanak-kanak.
(b) Peringkat Pengolahan Konkrit
Di peringkat ini, kanak-kanak mempunyai kepetahan
bercakap yang sangat tinggi dan sentiasa ingin bertutur
untuk menarik perhatian.
Namun begitu, di dalam kelas yang sama mungkin ada
sebilangan kanak-kanak yang sangat petah bertutur dan
sangat aktif, manakala sebilangan lagi lebih suka
mendiamkan diri.
(c) Peringkat Pengolahan Formal (12 Tahun ke Atas)
Di peringkat ini, pelajar telah mula faham konsep-konsep
abstrak dan mula membentuk identiti diri. Mereka mula
memahami kepentingan falsafah hidup dan prinsip, politik
dan konsep agama. Guru boleh membantu dengan
mengadakan perbincangan dalam topiktopik ini agar dapat
dijadikan panduan oleh pelajar. Antara bentuk perbincangan
ialah membantu dalam menentukan hala tuju pelajar,
persediaan yang perlu dilakukan serta menetapkan
matlamat.
Pendekatan Konstruktivis
Pendekatan Konstruktivis dalam Pengajaran
Bruner telah menggariskan tiga prinsip utama di dalam
konteks pembelajaran menggunakan pendekatan
konstruktivis.
1. Pengajaran perlu menitikberatkan pengalaman pelajar
serta mengikut konteks kesanggupan pelajar untuk belajar
(kesediaan).
2. Pengajaran perlu mengikut struktur atau urutan yang
mampu difahami oleh pelajar dengan mudah (organisasi).
3. Pengajaran perlu dirangka untuk memudah cara
penghasilan ilmu (melangkaui maklumat yang dibekalkan
guru).
Kaedah ini mengaplikasikan empat cara tertentu di dalam
penyampaian sesuatu topik.
1. Menekankan perbezaan iaitu melatih pelajar agar bijak
membezakan jenis dan sifat maklumat yang diterima.
2. Menstruktur maklumat agar lebih mudah diterima dan
difahami
3. Susunan paling berkesan di dalam menyampaikan
material pengajaran
4. Sifat dan bentuk ganjaran (reward) atau hukuman
(punishment)
yang akan dikenakan sekiranya pelajar berjaya atau gagal
melakukan sesuatu.
TOPIK 3 BAHASA TAMPAK (ASAS-ASAS SENIREKA)
- Unsur-unsur seni reka terdiri daripada enam elemen asas
yang penting dalam penggubahan sesuatu karya seni visual
iaitu:
• Garisan
• Rupa
• Bentuk
• Jalinan
• Ruang
• Warna
- Garisan ialah cantuman dari satu titik ke titik yang lain
dengan mempunyai jarak-jarak tertentu. Aplikasi berbagai
jenis garisan dapat mencipta rupa, jalinan, ton, corak serta
menimbulkan gambaran bentuk, ruang dan gerakan dalam
seni visual.
- Rupa
Rupa mesti mempunyai garisan luar (outline) dan sempadan
yang mengelilinginya. Ianya dapat dikategorikan kepada rupa
geometri dan organik. Rupa geometri lebih kepada rupa yang
mempunyai sudut dan penjuru. Rupa organik pula yang
mempunyai rupa bebas dan tidak terikat pada bentuk yang
khusus. Rupa ialah sesuatu kawasan yang berbeza dari
ruang di sekeliling dan bersifat 2-D (tidak berjisim).
Merupakan hasil pertemuan antara penghujung garisan dan
permulaannya.
Bentuk mempunyai struktur jisim dan isipadu. Terdapat 2
jenis bentuk iaitu bentuk konkrit dan bentuk ilusi. Bentuk
dapat dihasilkan melalui lukisan, catan, arca, komputer dan
kraf tradisi. Bentuk konkrit ialah bentuk sebenar yang bersifat
3 dimensi. Bentuk ilusi ialah bentuk yang dilihat melalui
gambar atau ilustrasi. Ianya bersifat rata dan boleh
dihasilkan melalui lakaran, catan dan
lukisan berkomputer 3 dimensi.
Jalinan merujuk kepada kesan yang terdapat pada
permukaan sesuatu objek. Ia dapat menunjukkan kesan rasa
dan ekspresi sesuatu objek kepada kita. Jalinan terbahagi
kepada dua iaitu; jalinan sentuh dan jalinan tampak. Jalinan
sentuh ialah jalinan yang dapat dirasai melalui sentuhan,
contohnya kulit buah durian (alam semula jadi) dan jahitan
sulaman (alam buatan manusia). Jalinan tampak pula jenis
jalinan yang hanya dapat dilihat tetapi tidak dapat dirasa
melalui sentuhan.
Ruang merupakan kawasan yang dikelilingi oleh garisan,
atau kawasan kosong di sekeliling objek, atau jarak antara
dua objek.
warna ialah pigmen pewarna kimia yang bertindak balas
pada sesuatu permukaan. warna terbahagi kepada tiga
kumpulan utama iaitu warna asas, warna sekunder dan
warna tertier. Warna asas terdiri daripada warna biru, merah
dan kuning; dan ianya boleh menghasilkan warna sekunder
dan warna tertier. Warna sekunder pula terdiri daripada
warna hijau, jingga dan ungu; dan dapat dihasilkan daripada
campuran dua warna asas. Sementara itu, warna tertier
terhasil daripada percampuran warna asas dan sekunder.
PRINSIP-PRINSIP REKAAN
-Harmoni wujud di alam sekeliling apabila munculnya
susunan atau ulangan unsur-unsur seni mengikut cara atau
gaya yang tertentuTujuan menghasilkan kesan harmoni
adalah untuk menarik perhatian pada sesuatu gubahan,
objek atau imej.
- Kontra wujud apabila salah satu daripada unsur-unsur seni
mempunyai ciri-ciri yang bertentangan di antara satu sama.
Ianya bertujuan untuk menimbulkan kesan yang menarik
pada sesebuah karya seni. Kontra berkait rapat dengan
penegasan (semakin tinggi kadar kontra semakin jelas
penegasan).
- penegasan ialah sesuatu yang boleh menarik perhatian dan
tumpuan kepada pemerhatian tampak. Ianya berfungsi
sebagai daya penarik, pemusatan karya, mengelak
kebosanan dan menjadikan gubahan lebih dramatik.
Imbangan ialah keadaan gubahan yang sama sempadan,
sama berat dan graviti, sama kecerahan warna, sama padan
dan sama gaya penampilan.
Terdapat tiga jenis imbangan iaitu imbangan simetri,
imbangan tidak simetri dan imbangan semua arah.
Pergerakan wujud apabila terdapatnya keadaan yang
bergetar, bergoyang, bergegar, berayun, bersinar-sinar dan
sebagainya.
Pergerakan bertujuan untuk memberi ‘nyawa’, rupa dan
bentuk visual dalam seni tampak dua dimensi.
Kepelbagaian merupakan keadaan penggabungan pelbagai
gaya, nilai dan idea yang berbeza. Susunan atau ulangan
unsur-unsur seni yang bertentangan arah dan berbeza
saiznya akan mewujudkan kepelbagaian.
Kesatuan merupakan olahan motif atau ulangan unsur-unsur
seni secara sistematik, berpandukan grid berdasarkan tema
atau idea sesuatu hasil karya. Susun atur yang kemas,
teratur, lengkap dan sempurna dapat mewujudkan kesatuan.
ORGANISASI REKAAN
Komunikasi visual merujuk kepada pembelajaran yang
membolehkan pelajar berkomunikasi secara visual melalui
hasil kerja seni. Komunikasi visual terdiri daripada dua
tumpuan utama iaitu; reka bentuk grafik dan multimedia.
Reka bentuk grafik meliputi pengenalan reka bentuk grafik,
poster, simbol, logo dan maskot, kaligrafi, tipografi,
pembungkusan, grafik persekitaran, ilustrasi, dan komputer
grafik.
Poster merupakan reka bentuk komunikasi yang berfungsi
menyampaikan mesej dan intipati daripada gubahan idea.
Ianya juga merupakan elemen dalam promosi, kempen dan
sebagainya.
Simbol
Ialah reka bentuk grafik yang diringkas dan dipermudahkan
daripada imej sumber alam semula jadi dan alam buatan
manusia.
Simbol terdiri daripada flora dan fauna serta benda-benda
yang terdapat di sekeliling manusia. Ianya lebih ringkas dan
mudah daripada tanda yang menggunakan teks.
Logo
Logo ialah visual grafik yang menjadi identiti kepada firma
perniagaan, kelab, persatuan, organisasi dan bandan-badan
tertentu.
Maskot
Maskot pula digunakan untuk menarik minat pada sesuatu
sambil menampilkan ciri-ciri kemesraan.
Tipografi (Muka Taip)
Tipografi merupakan seni menyusun atur atau merekaletak
sesebuah muka surat dengan menggunakan huruf untuk
mendapatkan hasil yang menarik. Terdapat 3 kumpulan
muka taip yang diaplikasikan dalam rekaan grafik iaitu muka
taip serif, san serif dan hiasan.
Pembungkusan boleh dibahagikan kepada dua jenis iaitu
pembungkusan jenis lembut dan pembungkusan jenis keras.
Pembungkusan seni lembut terdiri daripada beg plastik,
kertas, plastik pembalut dan kertas pembalut. Manakala
pembungkusan jenis keras terdiri daripada kotak, tin, botol
dan sebagainya.
Grafik Persekitaran
Ialah reka bentuk grafik yang ada pada alam sekeliling. Ianya
berkonsepkan pengiklanan untuk menyampaikan maklumat
di samping mempromosi kepada pembaca dan pengguna.
Ilustrasi
Ilustrasi merupakan seni yang menggambarkan idea dan
kata-kata dalam bentuk gambar. Pada zaman dahulu,
ilustrasi digunakan untuk merakamkan legenda dan peristiwa
bersejarah. Kini ianya lebih bersifat komersial dan
berkembang pesat seiring dengan penemuan teknik
percetakan.
Komputer Grafik
Komponen grafik dalam perisian menggunakan komputer
grafik ialah teks, warna, bentuk, ilustrasi dan garisan yang
boleh membantu pelajar. Penggunaan komputer grafik
membantu pelajar meningkatkan mutu hasil kerja kerana
komponen grafik telah tersedia dalam pelbagai perisian.
Multimedia
Multimedia ialah penggunaan komputer untuk sesuatu
persembahan dengan menggunakan sokongan teks, grafik,
audio dan video. Ianya menggunakan rangkaian hubungan
dan alat untuk membolehkan pengguna melayari,
berinteraksi, mencipta dan berkomunikasi.
KRAF TRADISIONAL DAN DIMENSI BARU
Tembikar/Seramik
merupakan hasil kraf tradisional yang paling awal dapat
dikesan oleh tamadun manusia. Ia menggunakan tanah liat
yang didapati di kawasan persekitaran atau tepian sungai,
sawah dan sebagainya. objek ini berfungsi sebagai bekas
kegunaan harian, hiasan dan dalam kematian.
Anyaman
adalah warisan yang terkenal di kawasan luar bandar
terutamanya di negerinegeri Terengganu, Perak, Melaka dan
Kedah. Anyaman bukanlah produk tetapi lebih merupakan
kemahiran dalam penghasilan produk. Biasanya produk yang
dianyam diperbuat daripada daun mengkuang atau pandan,
dan dijadikan sebagai perkakas atau objek harian seperti
tikar, tudung saji dan sebagainya.
Ukiran
Merupakan sejenis seni warisan yang menerapkan unsur-
unsur alam sekitar yang menjadi identiti ukiran mereka.
Antara motifnya ialah awan larat yang mempunyai unsur-
unsur flora dan fauna, kosmo, geometri dan lain-lain.
Tekat
Tekat lebih dikenali sebagai tekat bersuji atau sulaman
timbul. Ia merupakan seni sulaman benang pada kain dasar
dan dibentuk dengan menggunakan kertas yang diliputi
benang emas.
Batik
Produk batik mempamerkan kreativiti dan kehalusan seni
tekstil yang tinggi. Tidak hairanlah ia menjadi salah satu
produk pelancongan yang terlaris. Di antara jenis-jenis batik
termasuklah batik tulis/lukis, terap/blok, pelangi, skrin dan
sebagainya. Motif yang digunakan adalah seperti flora dan
fauna, geometri dan sebagainya.
Tenunan
Tenunan adalah proses menjalinkan sehelai benang
sehingga menjadi sebidang kain. Tenunan merupakan
hasilan jalinan benang losen (benang dasar) dengan benang
pakan (benang sisip).
REKA BENTUK DALAMAN DAN LANSKAP
Salah satu cara peningkatan kehidupan dalam kediaman
atau ruang awam supaya dapat meningkatkan status ruang
tersebut agar selesa, selamat dan sesuai dengan cita rasa
pemiliknya. Reka bentuk ruang dalaman terhasil daripada
kombinasi beberapa elemen asas seni bina seperti tiang,
dinding, lantai, siling dan atap.
Kategori reka bentuk hiasan dalaman terbahagi kepada dua
iaitu reka bentuk ruang kediaman dan reka bentuk ruang
awam dan komersil.
REKABENTUK PERSEKITARAN
Lanskap
Lanskap merupakan pemandangan yang boleh dilihat secara
semula jadi ataupun buatan manusia. Ianya boleh
dibahagikan kepada beberapa kategori yang merangkumi
lanskap, kediaman, komersial, institusi, pinggir jalan dan
kemudahan awam.
Jenis-jenis Lanskap
Lanskap lembut merangkumi penggunaan tumbuh-tumbuhan
yang
meliputi pelbagai jenis pokok, tumbuhan renek dan
tumbuhan tutup
bumi. Satu lagi jenis lanskap ialah lanskap keras atau kejur.
Peranan dan Fungsi Lanskap
Secara umumnya, lanskap mempunyai beberapa fungsi dan
peranan utama.
(a) Fungsi Fizikal Tumbuhan Lanskap
• mengawal hakisan tanah
• memberi perlindungan dan teduhan
• meredakan iklim
• mengawal pencemaran alam
• menjadi tirai dan dinding
• mengarah pergerakan atau petunjuk arah
• imbangan ekologi dan kehidupan fauna
(b) Fungsi Estetik Tumbuhan Lanskap
• membentuk ruang
• merangka pemandangan
• melembutkan
• mengikat bangunan dan struktur dengan permukaan bumi
• menjadi penyatu pelbagai elemen
(c) Fungsi Ekonomi Tumbuhan Lanskap
Selain daripada yang dinyatakan di atas, tumbuhan lanskap
mampu menyediakan pemandangan yang baik dan indah
serta memberikan faedah kepada masyarakat dan negara
dari segi rekreasi, kesihatan, pendidikan dan pelancongan.
TOPIK 4 MENINGKATKAN DAYA IMAGINATIF KANAK-
KANAK
4.1 kanak-kanak perlu dibekalkan dengan alatan yang
bersesuaian untuk dapat merangsang daya imaginasi
mereka. Kreativiti dapat dihasilkan dengan memanipulasikan
objek alam.
4.1.1 Pelbagai Jenis Alat dan Media
(a) Alatan Asas
Alatan-alatan asas seperti kertas lukisan, berus, warna dan
krayon.
(b) Gambar
Gambar-gambar foto ini bolehlah digunakan daripada imej
yang pelbagai, contohnya gambar keluarga, haiwan,
bangunan, pemandangan dan pelbagai lagi objek alam yang
lain. Pelajar meniru imej di dalam foto untuk dimanifestasikan
di dalam karya lukisan mereka.
(c) Rakaman Video dan Penggunaan ICT
guru boleh menggunakan rakaman video dan menayangkan
kepada para pelajar di bilik media atau bilik pandang dengar
yang terdapat di sekolah-sekolah.
Penggunaan ICT merujuk kepada penggunaan alatan digital
dan elektronik dengan memanipulasikan perisian-perisian
yang ada. penggunaan komputer, pengimbas, kamera digital,
pencetak dan Internet pembelajaran yang lebih kreatif dan
menyeronokkan.
4.2 PENGALAMAN DERIA
Setiap insan normal mempunyai lima deria iaitu deria rasa,
deria bau, deria dengar, deria lihat dan deria sentuh.
Penggunaan deria yang baik akan dapat melahirkan kanak-
kanak yang mampu membuat pemerhatian secara aktif, dan
ianya menggalakkan interaksi yang kritis dan kreatif dengan
alam, alat dan bahan.
4.2.1 Cara Belajar
4.2.1.1 Belajar Secara Visual
Pelajar visual, secara amnya, dapatlah diklasifikasikan
sebagai pelajar yang gemar menggunakan deria penglihatan
lebih daripada deria yang lain untuk mendapatkan maklumat
semasa proses pembelajaran berlaku. Pelajar di dalam
golongan ini lebih cenderung menggunakan maklumat
bertulis, nota, diagram dan gambar.
4.2.1.2 Belajar Secara Auditori
Pelajar auditori mendengar dengan tekun untuk memahami,
dan proses menulis nota dilakukan kemudian. Adakalanya
pelajar auditori tidak memahami maklumat bertulis dan perlu
mendengar dengan sendiri penjelasan guru.
4.2.1.3 Belajar Secara Kinestetik
Pelajar golongan ini dapat belajar dengan lebih efektif
melalui sentuhan dan pergerakan. golongan ini memerlukan
aktiviti yang lebih berbentuk hands-on.
TOPIK 5 KREATIVITI DAN KANAK-KANAK
5.1 KREATIVITI
Lowenfeld (1975) percaya bahawa setiap kanak-kanak
dilahirkan kreatif. Penyataan ini disokong dengan sifat
semula jadi kanakkanak yang gemar meneroka, dan penuh
dengan perasaan ingin tahu.
5.2 PENGERTIAN KREATIVITI
Kreativiti berasal daripada perkataan Latin iaitu “creare” yang
membawa maksud “membuat”. Manakala daripada
perkataan Greek pula “creare” bermaksud “memenuhi’.
Kamus Dewan, (2002) mentakrifkan kreativiti sebagai satu
kemampuan (kebolehan) mencipta daya kreatif, kekreatifan
manakala kreatif pula sebagai mempunyai kebolehan
mencipta, menghasilkan dan mengembangkan sesuatu idea
baru dan asli.
Kesimpulannya kreativiti adalah kebolehan dan kemampuan
seseorang menghasilkan sesuatu yang kreatif, baru dan asli.
Ada juga pendapat yang mentakrifkan kreatif dan kreativiti
sebagai penghasilan sesuatu yang tidak ada sebelumnya.
5.3 PANDANGAN TOKOH-TOKOH SENI VISUAL
MENGENAI
KREATIVITI
Ellis Paul Torrance atau lebih dikenali sebagai Paul Torrance
merupakan penyelidik dan ahli akademik yang tersohor
dalam bidang kreativiti. Kerja-kerja penyelidikannya di dalam
mendalami bidang ini telah berjaya mengembangkan bidang
kreativiti dan beliau telah diiktiraf dengan gelaran Bapa
Kreativiti.
June King McFee pula mentakrifkan kreativiti itu sebagai
keupayaan seseorang mencipta sesuatu yang baru dan pada
masa yang sama mampu untuk mengolah idea.
Carl Rogers telah menggariskan lima faktor yang menjadi
asas kepada individu yang sihat, yang dapat berfungsi
dengan sepenuhnya dalam kehidupan. Kelima-lima faktor
tersebut ialah keterbukaan kepada pengalaman, cuba
menikmati kehidupan yang dialaminya, menghargai diri
sendiri, mengamalkan kebebasan dan akhirnya menjadi
individu kreatif. Beliau percaya bahawa individu yang bebas
dan mempunyai rasa tanggungjawab akan cuba
menyumbang kepada insan serta makhluk lain di
persekitarannya.
Sumbangan ini boleh dinyatakan dalam bentuk kreativiti di
dalam bidang seni ataupun sains,
Victor Lowenfeld - menjelaskan bahawa kreativiti seseorang
murid itu boleh diukur melalui empat omponen utama iaitu
kelancaran,( secara spontan serta pantas )
fleksibel, (mampu menyesuaikan diri dengan pelbagai
keadaan dan situasi keaslian (mencari idea baru dan asli
kepekaan. (Penggunaan deria pancaindera seperti melihat,
merasa,
mendengar, menghidu dan sentuhan digunakan secara
sepenuhnya sebagi proses engamatan dan merekod.)
TAHAP PERKEMBANGAN KREATIVITI
5.4.1 Perkembangan Kreativiti Fisher
(a) Peringkat Rangsangan
Pemikiran kreatif dirangsang dengan apa, mengapa, siapa,
bagaimana dan sebagainya. Guru perlu merangsang minda
pelajar dengan pelbagai soalan kritikal.
(b) Peringkat Penerokaan
Peringkat rangsangan telah berjaya merangsang murid untuk
berusaha menjawab persoalan yang dikemukakan oleh guru
atau permasalahan yang timbul.
(c) Peringkat Perancangan
Peringkat ini menggalakkan pemikiran kreatif untuk
merancang dan memetakan semua aktiviti dan merekodkan
segala kemungkinan.
Aktiviti pada peringkat ini akan dilakukan melalui 3 cara iaitu:
• Perancangan secara verbal iaitu perancangan melalui
perbincangan,
pemerhatian, interaksi dan sebagainya.
• Perancangan secara visual dilakukan melalui visual, graf,
imej lukisan dan sebagainya.
(d) Peringkat Aktiviti
Pemikiran kreatif bermula dengan set idea. Justeru
melahirkan pemikiran kreatif melalui tindakan setelah
merencana segala aktiviti.
Pada peringkat ini segala perancangan dibantu melalui
persoalanpersoalan seperti ‘’Bagaimana harus kita
mengambil tindakan ke atas cadangan tersebut?’’
(e) Kajian Semula
Peringkat ini menilai keberkesanan tindakan yang telah
diambil bagi proses penambahbaikan selain melihat
pencapaian objektif kerja.
Murid-murid digesa untuk memberikan pendapat dan komen
terhadap apa yang telah dilalui sebagai satu bentuk refleksi
diri.
Laura H. Chapman – 3 kaedah diperkenalkan :
(a) Kaedah Penjanaan Idea (Inception of Idea)
Di dalam menjana idea, pengkarya menetapkan objektif,
haluan dan tujuan penghasilan karya. guru dimestikan untuk
membimbing pelajar dalam menetapkan hala tuju
penghasilan karya selain menerangkan kaedah menjana
idea.
(b) Pengolahan dan Pemurniaan (Elaboration and
Refinement)
Proses pengolahan dan pemurnian idea dilakukan bagi
mendapatkan kajian visual yang lebih sistematik dan
tersusun.
Proses ini digunakan oleh pengkarya bagi memastikan imej
atau visual yang hendak dihasilkan atau dipilih bertepatan
dengan tema dan objektif penghasilan.
(c) Kemahiran Menggunakan Bahan (Execution in a Medium)
guru perlu membimbing murid melalui pengenalan terhadap
bahan dan teknik penggunaan serta penghasilan. Guru perlu
menjelaskan
melalui demonstrasi dan tunjuk cara supaya pemilihan bahan
oleh murid mempunyai makna dan nilai tersendiri.
Calvin W. Taylor
(a) Kreativiti Bersifat Ekspresif
Kreativiti bersifat ekspresif berlaku secara rawak dan bebas.
Keadaan ini boleh dilihat melalui lukisan kanak-kanak yang
dihasilkan secara spontandan bebas mengikut kemampuan
yang sesuai dengan perkembangan fizikal mereka yang
belum stabil.
Penghasilan lukisan pada peringkat ini banyak digambarkan
melalui garisan dan contengan mudah.
(b) Kreativiti Melalui Penghasilan
guru membantu murid untuk menambahbaik kemahiran
sedia ada
kepada kaedah yang lebih sistematik dan tersusun.
(c) Kreativiti Bersifat Inventif
Kreativiti bersifat inventif merujuk kepada keupayaan
mencipta benda atau objek melalui proses eksprimentasi.
Peranan guru pada peringkat ini adalah memberikan
motivasi dan galakan supaya pelajar tidak cepat bosan dan
putus asa.
(d) Kreativiti Bersifat Inovatif
Peringkat ini melibatkan modifikasi kepada konsep-konsep
asas sedia ada kepada idea baru yang lebih bermakna.
pelajar mula bertindak luar dari kaedah konvensional dan
menghasilkan alternative bagi setiap perancangan.
(e) Kreativiti Bersifat Emergen
Ini merupakan bentuk kreativiti tertinggi di mana keseluruhan
prinsip
formal diterjemahkan dan muncul di dalam bentuk abstrak
dan mudah. Sebagi contoh, figura manusia digambarkan
tanpa menitikberatkan bentuk formal dan bentuk asalnya
oleh kanakkanak apabila melukis.
CIRI-CIRI KREATIVITI
(a) Bersifat Fleksibel
Seseorang yang kreatif berupaya untuk menyesuaikan
dirinya dalam pelbagai keadaan dan situasi selain
mempunyai keyakinan optimis.
(b) Sensitif dan Peka
Individu ini mempunyai daya sensitiviti yang tinggi terhadap
keadaan sekelilingnya termasuk gaya hidup, keperluan,
persekitaran dan turut sensitif menggunakan deria.
(c) Gagasan/Idea yang Asli dan Tulen
Seseorang yang dikategorikan sebagai kreatif sering kali
mengutarakan idea dan gagasan yang asli. Ini bermakna,
cetusan idea bukanlah hasil cedokan daripada mana-mana
sumber. Idea mereka unik dan menarik, malah tidak
stereotaip dan juga tidak kovensional. Mereka ini biasanya
menghasilkan hasil kerja dan karya mengikut cetusan rasa.
Hasil karya yang mereka hasilkan sering kali berbeza
daripada yang biasa.
(d) Bersifat Terbuka
Mempunyai sifat keterbukaan di dalam menerima pandangan
dan pendapat orang lain mengenai hasil karya dan kerja
mereka. Mengamalkan sikap bebas serta demokratik.
(e) Logik
Murid-murid peka dan sering berfikir secara logik dan
rasional.
Mereka tahu membezakan yang baik dan tidak baik. Selain
menghargai masa mereka juga sangat menghormati masa.
(f) Berfikiran Bebas
Golongan kreatif ini mempunyai daya pemikiran yang tidak
terkongkong pada satusatu perkara sahaja. Golongan ini
pandai dan bijak merancang agar projek dan perkara yang
dirancang selamat dan berjalan lancar. Pada kebiasaannya
mereka ini sangat berhati-hati dan bijak membuat keputusan.
5.6 STRATEGI MERANGSANG KREATIVITI
5.6.1 Kaedah Sumbangsaran (Brainstorming)
(a) Kaedah Pertama
Elakkan membuat penilaian, terutama semasa proses awal
sumbangsaran. Ini boleh membantutkan usaha murid untuk
menyalurkan idea kerana khuatir idea yang diberikan tidak
mampu dilaksanakan.
(b) Kedah Kedua
Elakkan pemilikan idea oleh kumpulan dan individu. Ini
kerana apabila idea dan saranan dihakmilikkan oleh individu
atau kumpulan ianya akan menyebabkan perasaan ego
wujud lalu mengurangkan kerjasama di kalangan murid.
Keadaan ini biasanya mewujudkan suasana tegang kerana
mereka cuba untuk mempertahankan idea dan secara tidak
langsung menyebabkan kesukaran untuk memperbaiki idea
tersebut.
(c) Kaedah Ketiga
Menjelaskan kepada murid bahawa tidak menjadi kesalahan
untuk meminjam idea dan cara sedia ada bagi tujuan
penambahbaikan dalam proses kemudiannya.
(d) Kaedah Keempat
Menggalakkan sumbangsaran idea yang luar biasa yang
kadangkala tidak masuk akal. Galakan sebegini akan
merangsang murid untuk berfikir luar daripada kemampuan
supaya murid mempunyai idea menarik, tidak bersifat
konvensional dan bersifat biasa sahaja.
Teori Perkembangan Kreativiti Paul Torrance
proses memupuk dan mengembangkan kreativiti para
pelajar.
(a) Penyoalan
Rangsangan melalui proses penyoalan melalui sesi kritikan
seni.
(b) Penemuan
Proses penemuan merujuk kepada usaha untuk memberikan
galakan dan rangsangan oleh guru kepada murid bagi
menggalakkan penemuan-penemuan terbaru melalui
penyelidikan dan kajian.
(c) Pemerhatian
proses pemerhatian tidak tertumpu hanya pada deria
pengamatan semata-mata malahan proses pemerhatian turut
melibatkan deria yang lain seperti deria sentuhan, dan
sebagainya.
(d) Percubaan
Percubaan merujuk kepada usaha berterusan bagi
mendapatkan hasil terbaik. Individu yang kreatif akan terus
bereksperimentasi bagi mendapatkan kesan dan hasil yang
dikehendaki.
(e) Penerokaan
Penerokaan atau eksplorasi merujuk kepada galakan untuk
memanipulasi pelbagai barangan dan alat yang terdapat di
sekeliling.
(f) Memanipulasi
murid mampu menggunakan objek dan bahan yang terdapat
di sekeliling untuk dijadikan hasilan seni. Dalam konteks
pendidikan seni visual usaha ini mengajar pelajar supaya
lebih berjimat dan mengelakkan pembaziran.
(g) Aktiviti/Bermain
Kreativiti boleh dirangsang melalui aktiviti bermain. Bagi
kanakkanak, masa bermain merupakan masa yang penuh
dengan keseronokan dan cabaran. Justeru, rangsangan
perlu diwujudkan melalui permainan berbentuk akademik.
Sebagai contoh, guru boleh menggalakkan aktiviti seperti
membuat mural di sekolah.
5.7 MENINGKATKAN MOTIVASI
Strategi dan saranan yang boleh digunakan oleh guru bagi
menyuburkan proses kreativiti.
(a) Memilih Bahan dan Alat
Murid seharusnya diberikan peluang untuk memilih bahan
dan alatan yang boleh digunakan untuk pelbagai aktiviti seni
visual.
(b) Masa
Rancang pelajaran dengan baik dan teratur supaya murid
mempunyai masa yang cukup untuk berfikir, membuat
eksperimentasi, dan meneroka.
(c) Rangsangan
Pamerkan hasil karya murid sebagai satu bentuk sokongan
berterusan. Pameran hasil karya murid boleh merangsang
pelajar untuk menghasilkan banyak lagi hasil karya seni
visual.
(d) Pengajaran dan Pembelajaran Fleksibel
Guru pendidikan perlu fleksibel dalam proses pengajaran.
Mereka seharusnya bersedia untuk mengubah cara
mengajar mengikut minat idea dan cadangan daripada
murid.
(e) Hormat-menghormati
Guru pendidikan seni visual perlu mempunyai sikap
menghormati murid dan menghargai sumbangan dan
komitmen yang ditunjukkan
(f) Memberikan Galakan dan Motivasi
Elakkan daripada mengkritik keterlaluan sehingga pelajar
patah semangat dan tidak berminat untuk meneruskan
penghasilan karya.
(g) Penghargaan
Galakkan dan berikan penghargaan kepada murid di atas
usaha dan komitmen yang mereka berikan di dalam kelas.
TOPIK 6 ESTETIKA DAN KANAK-KANAK
6.1 DEFINISI ESTETIKA
- perkataan Greek iaitu aisthetikos –merujuk kepada
perkaraperkara yang berkaitan dengan persepsi deria.
- Bagi Bates (2000), - satu kajian falsafah yang berkaitan
dengan kecantikan.
- Gazalba (1978) - satu cabang ilmu normatif yang membawa
nilainilai kecantikan dan kebaikan.
- Lankford (1992) – satu konsep dan kaedah di dalam
falsafah seni termasuk persoalan yang bermatlamat untuk
menerangkan dan
memahami pengalaman estetik yang berkaitan dengan
perkembangan artistik dan penghasilan produk.
- Ragans (2000) - menilai hasil karya bukan sahaja dilihat
pada kecantikan karya tersebut malahan ia juga perlu dilihat
dari sudut kejayaan sesuatu karya, Di dalam pengajaran
pendidikan seni visual, istilah pendidikan estetik digunakan
merangkumi pelbagai bidang penghasilan hasil karya seni
seperti arca, lukisan, catan dan sebagainya. Pendidikan
estetik juga menjelaskan persoalan estetik yang merujuk
kepada perbincangan berkaitan dengan penghuraian makna
dan simbolik enghasilan karya seni.
- Abdul Shukor Hashim (1991) yang melihat setiap
pengalaman pembelajaran sebagai pengalaman estetik.
- Guru pendidikan seni visual boleh menggunakan kemahiran
ini untuk membantu pelajar memahami hasil karya yang
dihasilkan selain menghurai persoalan mengapa karya seni
dihasilkan dan kepentingan menghargainya.
6.2 PERKEMBANGAN ESTETIK DAN TEORI KECANTIKAN
Konsep Relativist- Faktor utama adalah persekitaran
individu, nilai, budaya serta cara hidup seseorang individu
pada satu-satu masa.Pandangan golongan relativist atau
individu terhadap kecantikan adalah subjektif dan abstrak.
Penghuraian dan makna kecantikan tidak terletak pada objek
tetapi pada persepsi seseorang.
Konsep Objektivist- sangat bertentangan dengan konsep
relativist. Konsep objektivist percaya bahawa kecantikan
sememangnya telah sedia ada bersama karya seni dan
bukan terletak pada persepsi seseorang. Kecantikan dapat
dibahagikan kepada kriteria tertentu seperti yang terdapat di
dalam elemen dan prinsip-prinsip dalam seni seperti
harmoni, rentak, warna, keseimbangan dan sebagainya.
6.3 ESTETIK DAN KANAK-KANAK
- perasaan kanak-kanak mudah tertarik dengan perkara baru
menjadikan mereka sebagai golongan yang unik dan luar
biasa
- Lowenfeld (1975) – perkembangan estetik kanak-kanak
bersesuaian denagn kretaiviti dipengaruhi oleh faktor
tumbesaran dan persekitaran yang membentuk ciri-ciri dan
corak pemikiran.
Tindak balas estetik bagi kanak-kanak dipengaruhi oleh
factor umur, pengalaman serta latar belakang dan budaya.
6.4 TINDAKBALAS ESTETIK- tindak balas spontan terhadap
karya. Ianya berlaku melalui hasil karya dan juga melalui
pengamatan terhadap alam.
(a) Kualiti Literal atau Imitanionalism
- keupayaan pengkarya untuk menghasilkan karya secara
realistik melalui peniruan alam sekeliling Sebagai contoh,
pengkarya yang melukis imej realistic penunggang kuda,
kualiti literal pada lukisan ini adalah imej lelaki yang
menunggang kuda tersebut yang ditonjolkan secara realistik.
(b) Kualiti Rekaan atau Formalism
-kaedah menyusun elemen dan prinsip seni di dalam sesuatu
karya. Sebagai contoh, bagaimanakah artis
atau pengkarya mengutamakan elemen imbangan, garisan,
ritma dan sebagainya.
(c) Kualiti Ekspresif atau Kualiti Emosi
-menghuraikan makna karya dari aspek meningkatkan dan
melihat tindak balas emosi, mood dan idea
penonton yang mengamati karya.
6.5 MERANSANG PERKEMBANGAN DAN
TINDAKBALAS ESTETIK KANAK-KANAK
- Koster (2001) - kanak-kanak perlu dirangsang dengan
aktiviti yang dirancang rapi dan tersusun supaya tindak balas
semula jadi estetik yang dimiliki oleh kanak-kanak selari
dengan peningkatan umur mereka.
- Peranan guru
(a) Memilih Karya Berkualiti
-mempunyai standard dan kualiti yang tertentu dalam
jenisnya.
(b) Mempunyai Kepelbagaian Media dan Teknik
- mempunyai kepelbagai teknik dan media penghasilannya
seperti memilih karya arca, kolaj, lukisan dan tidak tertumpu
hanya kepada catan sahaja.
(c) Kepelbagaian Gaya, Budaya dan Artis
-memilih karya kontemporari dan moden yang dihasilkan
oleh artis daripada pelbagai etnik dan latar belakang
termasuk pengkarya muda dan artis wanita.
(d) Mempamerkan Budaya
-mencerminkan warisan dan kesenian supaya murid
mempunyai perspektif yang luas mengenai budaya dan
kepelbagaiannya.
6.6 KEPENTINGAN MEMPELAJARI ESTETIK
a) Menghidupkan Suasana Aktif Pembelajaran
-menggalakkan interaksi di antara murid dan guru,
menjadikan proses pembelajaran lebih menyeronokkan.
(b) Meningkatkan Kefahaman terhadap Imej dan
Bahasa Visual
- membantu murid mempelajari gaya bahasa tampak dan
memperkayakan mereka dengan istilah-istilah baru.
(c) Menyemai Kefahaman terhadap di antara Satu
Sama Lain
- murid memahami bahawa karya yang dihasilkan
mempunyai makna berbeza.
(d) Meningkatkan Keupayaan Pemikiran
- pelajar perlu membuat perbandingan, perbezaan
menganalisa dan menilai karya. Kesemua ini membantu
murid mengerakkan daya pemikiran mereka.
TOPIK 7 APRESIASI SENI
DEFINISI DAN KONSEP
- Hurwitz dan Day (2001), apresiasi bermaksud ‘menghargai’
dan pemahaman mengenai konsep apresiasi seni adalah
melalui pencarian dan penyaluran maklumat yang terdapat
pada karya
- Konsep apresiasi seni sebenarnya antara lain bertujuan
untuk membina keyakinan seseorang untuk berbincang dan
menghurai serta membuat diskriminasi terhadap karya seni.
- Seabolt (2001) - aktiviti kritikan seni melibatkan
perbincangan dan diskusi mengenai sesuatu karya seni
manakala apresiasi seni
- aktiviti menghayati seni dengan melibatkan pengetahuan
berkaitan dengan sejarah seni dan perbincangan serta
diskusi mengenai seni.
- Johari Abdul Hamid, 2004-Apresiasi seni mengajar
pengkritik dan pemerhati seni menghargai rasa dan
perasaan seniman.
KATEGORI APRESIASI SENI
- Walter dan Clive Bell yang menyatakan bahawa
penghayatan
dan apresiasi seni tidak memerlukan pengetahuan mengenai
idea
- Dewey dan Otto Krash - pengetahuan asas seni boleh
membawa kepada kefahaman terhadap karya seni,
- Ecker (1966) kategori utama dalam apresiasi seni ialah
apresiasi bercorak analitikal. Apresiasi analitikal adalah satu
kaedah bagi melihat aspek penghasilan karya seni visual.
Kategori apresiasi bercorak analitikal ini disusun dari konsep
mudah kepada yang lebih kompleks.
Peringkat Analitikal
(a) Kenal Pasti (Identification)- Aspek kenal pasti yang paling
mudah ialah menyatakan aspek-aspek seperti tajuk karya,
jenis karya, pereka atau seniman karya, tarikh dihasilkan,
asal-usul karya, gaya, medium yang digunakan, teknik dan
fungsi karya.
Peringkat Penerangan
(a) Penerangan Literary (Literary Description)
Penerangan literari digunakan ke atas karya seperti potret,
landskap, lukisan objek dan lain-lain. Contohnya, karya
Monalisa menggambarkan seorang wanita yang sedang
terukir senyum di
bibirnya. Penerangan literari ini terbahagi pula kepada dua
bahagian iaitu penerangan teknikal dan penerangan formal.
(b) Penerangan Teknikal (Technical Description)
Penerangan teknikal merujuk kepada aspek teknikal dalam
penghasilan karya seni. Proses ini termasuk perkara-perkara
seperti penggunaan teknikal dan bahan-bahan oleh
pengkarya.
(c) Penerangan Formal (Formal Description)
Penerangan formal merujuk kepada struktur fizikal karya seni
iaitu perkara-perkara yang berkaitan dengan apa yang
dilihat. Ini termasuklah aspek warna, garisan, jalinan, bentuk,
rupa dan lainlain.
Organisasi rekaan seperti imbangan, susunan, ritma, dan
prinsip-prinsip serta elemen seni yang lain.
TOPIK 8 PENGGUNAAN TEKNOLOGI MAKLUMAT DAN
KOMUNIKASI (ICT), MULTIMEDIA DAN INTERNET
DALAM PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
TEKNOLOGI MAKLUMAT DAN KOMUNIKASI (ICT)
Definisi ICT
- Senn (1998)
Teknologi maklumat dan komunikasi merangkumi pelbagai
teknologi yang disepadukan untuk memperolehi, menyimpan
dan menyebarkan maklumat dalam pelbagai bentuk seperti
teks, grafik, audio, animasi dan sebagainya menggunakan
alat-alat elektronik.
- Abd. Razak et al., (2000)
Teknologi maklumat merangkumi apa jua alatan elektronik
yang membenarkan pengguna menyimpan,
menghubung, memproses, mencipta dan menyampaikan
maklumat.
- Keperluan ICT dalam P&P
• Berupaya meningkatkan kefahaman dan penguasaan
pelajar terhadap pengajaran.
• Memberi peluang pembelajaran yang sekata kepada semua
pelajar yang mempunyai pelbagai keupayaan.
• Meningkatkan motivasi pelajar.
• Membolehkan pembelajaran bersendiri (individual learning).
• Membolehkan pelajar mengakses maklumat yang sukar
diperolehi.
• Membolehkan pelajar mengumpul maklumat dengan
mudah dan pantas.
• Mewujudkan suasana pembelajaran yang menyeronokkan
dan mencabar
• Meningkatkan daya kreativiti dan imaginasi pelajar.
• Memberi peluang kepada pelajar untuk belajar secara
berkesan dengan bimbingan yang minimum.
• Meningkat kemahiran teknologi maklumat dan komunikasi.
Peranan ICT dalam Pengajaran dan Pembelajaran
• Tutorial
a)Pembelajaran ekspositori.
b) Demonstrasi yang ditunjuk dan dikawal urutannya.
c) Latihan dan latih tubi yang turut dikawal oleh sistem.
Kelebihan
• Mewujudkan konsep pembelajaran individu.
• Pelajar akan belajar mengikut kemampuan sendiri.
• Meningkatkan motivasi pelajar.
• Proses pembelajaran berjalan tanpa penyeliaan atau
penyeliaan minimum.
Keburukan
• Kesilapan pemilihan perisian yang bermutu mengakibatkan
pembaziran.
• Menghalang penggunaan kemudahan alatan ICT yang lebih
produktif.
• Menjurus ke arah penyalahgunaan kemudahan ICT.
• Mengakibatkan lebih banyak masa diperlukan oleh pelajar
di dalam mempelajari
• Penerokaan (eksploratori)
- pelajar mencari dan mengakses maklumat daripada CD-
ROM mahupun Internet dan mengalami, mempelajari serta
mengkaji sesuatu fenomena secara simulasi ( inkuiri
penemuan )
Kelebihan
• Memberi peluang kepada pelajar menentukan sendiri
haluan dan gaya pembelajaran masing-masing.
• Penglibatan sepenuhnya (aktif) dari pelajar dalam
pembelajaran
• Memberi peluang kepada pelajar untuk menangani masalah
sebenar.
• Menerapkan teori pembelajaran moden seperti konstruktivis
dan kecerdasan pelbagai dalam proses pembelajaran.
Keburukan
• Pelajar berkemungkinan sesat dan hilang haluan tanpa
pengawasan yang baik.
• Mengakibatkan lebih banyak masa diperlukan oleh pelajar
di dalam mempelajari sesuatu.
• Aplikasi
Computer Aided Design (CAD) merupakan alat aplikasi yang
mampu digunakan untuk membantu pelajar melaksanakan
aktiviti pembelajaran.
Kelebihan
• Pelajar mampu memberikan tumpuan di dalam aktiviti
pembelajaran asli.
• Guru boleh mengemukakan masalah yang akan mencabar
minda
pelajar.
• Pelajar akan dapat meningkatkan tahap kecekapan dan
ketepatan hasil pembelajaran mereka.
Keburukan
• Tanpa penerangan dan pengawasan yang baik dari guru,
pelajar berkemungkinan untuk gagal dalam proses
pembelajaran mereka.
• Pelajar yang pelbagai kecerdasan sukar untuk di disatukan.
• Masa yang diperlukan bagi suatu proses pembelajaran
mungkin sukar untuk dikawal.
• Komunikasi
membolehkan pelajar bertukar maklumat dengan sesiapa
sahaja di dunia.
Kelebihan
• Mampu melaksanakan pembelajaran kolaboratif.
• Mampu meningkatkan penglibatan pelajar dalam proses
pembelajaran melalui peer group yang bersifat global.
• Mampu berkomunikasi terus dengan pakar dari serata
dunia.
Keburukan
• Pelajar dikhuatiri akan leka berkomunikasi sesama mereka
tanpa memberikan perhatian terhadap objektif pembelajaran
mereka.
• Kos pembelajaran yang tinggi.
• Masa yang diperlukan bagi suatu proses pembelajaran
lama dan mungkin membosankan.
Pendekatan Persekitaran ICT
- konsep pembelajaran ‘belajar melalui membuat’ (learning
by doing) dan perseorangan (individual).
- penyepaduannya dengan rangka pengajaran berteraskan
multimedia.
- Internet dan WWW yang menjadi tulang belakang kepada
lambakan maklumat memastikan pembelajaran yang
dijalankan benar-benar bermutu dan efektif
MULTIMEDIA DALAM PENDIDIKAN
Definisi Multimedia
Hofstetetter (1995)- Multimedia bermaksud integrasi elemen
teks, audio, grafik, animasi dan video
yang menggunakan komputer sebagai alat kawalan
persembahan untuk membolehkan pengguna mengarah,
berinteraksi, mereka cipta dan berkomunikasi agar proses
pembelajaran menjadi lebih berkesan.
Schurman (1995)- Multimedia ialah kombinasi manipulasi,
pengga bung jalin dan pengintegrasian
media seperti teks, grafik, animasi, audio dan video dalam
suatu perisian yang direka bentuk di dalam meningkatkan
interaksi antara pengguna dan komputer. empat komponen
utama iaitu:
• Pertama, komputer dijadikan alat untuk mengkoordinasikan
apa yang dilihat, didengar dan seterusnya berinteraksi
dengannya.
• Kedua, perlunya hubungan untuk menghubungkan
kesemua maklumat.
• Ketiga, alat perhubungan diperlukan untuk maklumat
jaringan.
• Keempat, terdapat kaedah untuk mengumpul, memproses
dan mengkomunikasikan segala idea dan maklumat.
Peranan Multimedia dalam Pengajaran dan Pembelajaran
- Jamalludin dan Zaidatun (2000)
Menerusi multimedia, dokumen dapat dihubungkan secara
global. Ianya dapat dilihat menerusi formatnya yang interaktif
dan merangsangkan, komunikasi maklumatnya yang efektif,
pengekalan informasinya yang berkesan, pemudah cara
dalam proses pengajaran dan pembelajaran serta
membenarkan pelajar belajar mengikut kehendak mereka
sendiri
- Kurshan (1991)
Kelebihan dan keberkesanan aplikasi multimedia dalam
pendidikan juga turut dapat dilihat berdasarkan peningkatan
motivasi pelajar, reka bentuk pembelajaran yang menepati
cita rasa pelajar, sumber maklumat yang multisensori,
menggalakkan kebolehan metakognisi pelajar, mewujudkan
proses pembelajaran yang aktif serta susunan dan gaya
pembelajaran yang ditentukan sendiri oleh pelajar.
- McGloughlin (1997)
Pengintegrasian multimedia di dalam pembelajaran
berasaskan web mampu meningkatkan minat pelajar,
mengurangkan masa bagi menguasai aplikasi, kos
pembangunan yang rendah, meningkatkan kebolehcapaian
dan meningkatkan pemahaman dan pengekalan informasi
dalam ingatan.
- Kulik (1985)
Penggunaan multimedia juga telah menurunkan purata masa
pembelajaran secara berkesan sebanyak 80 peratus dan
sekaligus meningkatkan tahap pencapaian pelajar.
Kategori/Elemen Multimedia
1. Teks
Teks adalah perkataan yang boleh difahami oleh pengguna.
Merangkumi muka taip , font , ruang putih , serif ( Times
Roman , Calistro dll ) , Scans serif ( Arial , Verdana dll) ,
dekoratif ( font
unsur sastera lama – Lucida Handwriting dll)
2. Grafik
Grafik adalah gambar atau ilustrasi.
(a) Resolusi
Ia adalah darjah kualiti paparan grafik pada peranti output
dan peranti input.
(b) Penggunaan Grafik dalam Aplikasi Multimedia
(c) Format Utama Fail Imej Digital – GIF , BMP , PICT ,
JPEG
(d) Sumber-sumber Grafik – Scanner , kamera digital, Laman
web ( enjin pencari )
3. Audio
Audio adalah bunyi yang dapat didengar tetapi tidak dapat
dilihat dengan mata kasar manusia.
4. Penggunaan Audio dalam Aplikasi Multimedia
(i) Menarik perhatian
(ii) Mampu menarik dan menumpukan perhatian pengguna.
(iii) Meningkatkan pemahaman dan membantu pengguna
mengingati mesej yang disampaikan
(iv) Ia mensimulasikan deria dalaman pengguna seterusnya
menyampaikan mesej dalam bentuk yang lebih menarik.
(v) Dapat mempengaruhi emosi dan cara berfikir
(vi) Untuk mengilustrasikan idea yang kompleks dan dapat
meningkatkan konsentrasi penonton.
(vii) Penggunaan Audio Dalam Aplikasi Multimedia
Terdapat tiga cara utama penggunaan audio:
(i) Sebagai muzik latar belakang
• Fail audio yang dimainkan akan mewujudkan mood untuk
persembahan tersebut.
• Akan menghasilkan keseronokan dan keinginan
(ii) Sebagai kesan bunyi
• Bunyi akan memberi perhatian dan arahan kepada
pengguna, pada butang dan transisi untuk menekankan pada
perubahan skrin.
• Kesan-kesan bunyi ini bersaiz kecil tetapi mempunyai
kesan yang menarik.
(iii) Sebagai suara latar
• Merupakan bahan sokongan penyampai.
• Digunakan seminimum mungkin dalam persembahan
kerana ianya boleh mengganggu.
• Konsep Audio Analog dan Digital
(a) Format Fail Audio – mp3, wave, MPEG , RA / RM
5. Animasi
Animasi ialah satu proses menghidupkan atau memberikan
gambaran bergerak kepada sesuatu yang statik agar ia
kelihatan hidup dan dinamik.
(a) Animasi dalam Aplikasi Multimedia
(b) Animasi 2D
Animasi dua dimensi (2D) dikenali sebagai animasi linear.
(c) Animasi 3D
Animasi 3D membuatkan objek kelihatan lebih hidup (nyata)
berbanding animasi 2D.
6. Video
Video adalah satu siri skrin yang memuatkan gambargambar
yang diiringi bunyi-bunyian yang dimainkan pada kadar yang
laju. Contoh : MPEG1 (VCD),
MPEG2(DVD) , Quict Time (Mscintost)
7. Hipermedia dan Hiperteks
Hiperteks -dokumen tanpa urutan yang terdiri daripada teks,
audio dan maklumat visual yang disimpan dalam komputer.
Hipermedia merupakan media berpautan atau kombinasi
media. Ianya merujuk kepada perisian komputer yang
mengintegrasikan elemen teks, grafik, animasi, video dan
audio yang saling berhubungan dalam proses pengaksesan
maklumat.
INTERNET DALAM PENDIDIKAN
Internet merupakan satu sistem jaringan rangkaian komputer
antarabangsa yang meliputi seluruh dunia. World Wide Web
(WWW) pula merupakan sub set kepada sistem internet.
WWW merupakan perkhidmatan internet yang
menghubungkan tapak tapak yang berada di seluruh dunia
melalui dokumen hiperteks.
Alamat Protokol Internet (IP) menggunakan sistem
komunikasi berdasarkan nombor kepada setiap alamat yang
terdiri dari kombinasi nama akaun pengenalan diri pengguna
(user id) dan nama pendaftaran internet komputer (host
name). Sumber Lokasi Uniform (URLs) bermula dengan
prefiks HTTP (HyperText
Transfer Protocol) yang merupakan standard internet di
dalam menentukan bagaimana mesej dihantar dan bertindak
balas.
WAN (Wide Area Network)
Merupakan rangkaian komputer yang menghubungkan
beberapa komputer dalam sesebuah institusi dan meliputi
antara satu sama lain
LAN (Local Area Network)
Merupakan rangkaian jaringan setempat yang
menghubungkan beberapa komputer dalam sesuatu
kawasan terhad
INTRANET
Merupakan rangkaian dalaman yang berperanan sebagai
penghubung bagi sesebuah kumpulan kerja yang
menggunakan pelbagai pengantara komputer pada lokasi
yang berjauhan.
Internet dalam Pengajaran dan Pembelajaran
Sumber Statik Maklumat
• Kaedah yang digunakan untuk mencari sumber-sumber
yang diperlukan untuk tujuan pengajaran.
• Ianya bersifat statik dengan mengaplikasikan sumber sedia
ada.
Contohnya
penggunaan kemudahan perpustakaan atau pusat sumber
kurikulum.
Penggunaan Interaktif Dinamik
• Internet digunakan untuk menggalakkan suasana dialog
antara pelbagai pihak yang berlainan yang merupakan
komponen penting.
• Ianya bersifat dinamik memandangkan pengetahuan hanya
akan terhasil apabila dialog antara individu dilaksanakan.
Bilik Darjah ke Bilik Darjah
• Kesemua individu di dalam bilik darjah akan bekerjasama
secara dinamik bagi menyempurnakan suatu tugasan.
• Organisasi popular yang mempromosikan projek sebegini
adalah Pendidikan Antarabangsa dan Rangkaian Sumber.
Individu ke Individu
• Merupakan satu lagi bentuk dinamik penggunaan interaktif
menerusi perhubungan individu ke individu melalui mel-
elektronik.
• Pelajar dan guru boleh bertukar-tukar maklumat serta
pengetahuan tentang bidang yang diminati.
Individu/Bilik Darjah kepada Dunia
• Pelajar dan guru mampu mengendalikan tinjauan menerusi
listservs atau newsgroup yang terdapat dalam internet.
Penyelesaian Masalah
• Internet mampu bertindak sebagai suasana penyelesaian
masalah bagi tujuan pembelajaran.
• Menerusi perisian tertentu pengguna internet mampu
mengubah
simpanan fail di dalam sesebuah laman web.
TOPIK 9 PENGURUSAN STUDIO DAN BILIK SENI DI
SEKOLAH
KEPERLUAN ASAS BILIK SENI
(a) Warna Dinding - Warna-warna yang disarankan adalah
warnawarna terang - nampak besar selain daripada sesuai
untuk dijadikan latar
(b) Papan Buletin - untuk mempamerkan hasil karya pelajar
selain sebagai tempat untuk menyampaikan maklumat
(c) Cahaya - menggunakan sinaran cahaya semula jadi dari
luar.
(d) Bahan Pameran Khas - mempamerkan objek semula jadi
yang boleh membangkitkan rasa ingin tahu.
(e) Zon Kerja- lokasi murid menghasilkan karya dan
menyiapkan kerja mereka – meja kerja , bahan seni , warna ,
jarak yang sesuai antara pelajar.
(f) Stor Penyimpanan - Rak simpanan boleh digunakan untuk
menyimpan bahan dan hasil karya pelajar seperti folio dan
buku latihan.
KESELAMATAN DAN DISIPLIN
(a) Membaca Label Bahan - mengandungi kandungan yang
merbahaya dan boleh membahayakan kesihatan murid.
(b) Pilih Bahan Sesuai Mengikut Peringkat Umur -
mengenalpasti bahan dan alatan yang sesuai dengan
tingkatan umur murid.
(c) Mewujudkan Panduan Keselamatan - Dokumen
keselamatan disediakan sebagai peraturan yang digunakan
oleh semua murid untuk mengelakkan kemalangan.
(d) Menggunakan Bahan Alternatif - mencari bahan dan alat
alternatif bagi menggantikan alatan dan bahan yang tidak
selamat. Cth Cat minyak - Cat air/Pewarna berasaskan ,
Varnish - Cat tempera Thinner- Acrylic
Pemilihan Karya
Kriteria pemilihan karya murid perlu melihat kepada dua
perkara iaitu dari sudut pedagogi (keberkesanan dan
penyampaian proses dan kaedah menghasilkan karya ) dan
juga nilai estetik (pencapaian objektif penghasilan karya –
untuk cantik atau sebaliknya ).
Susun Atur Karya
Karya 2 Dimensi - bahan dan karya 2 dimensi sebuah panel
pameran diperlukan 4 x 8 ‘
- setiap karya yang ingin dipamerkan perlu dibingkaikan
supaya nampak kemas dan menarik.
Karya 3 Dimensi – Meja yang dilapik dengan kain berwarna
boleh digunakan sebagai tempat untuk meletakkan objek dan
hasil karya. - disusun mengikut jenis dan ketinggian - hasil
karya seramik, sejenis kotak yang dikenali sebagai pedestal
boleh digunakan.
TOPIK 10 PENGUJIAN DAN PENILAIAN DALAM
PENDIDIKAN SENI VISUAL
DEFINISI PENGUJIAN DAN PENILAIAN
- Pengujian merujuk kepada keseluruhan proses yang terlibat
di dalam mendapatkan bukti (evidence) keupayaan pelajar;
daripada menentukan objektif pengujian, merangka soalan
atau tugas, menjalankan ujian, memeriksa atau memberi
markah termasuk melaporkan keputusan ujian kepada pihak-
pihak yang terbabit (pelajar, pihak sekolah, pihak
kementerian, ibu bapa dan lain-lain). Antara bentukbentuk
pengujian termasuklah ujian bulanan, peperiksaan,
pemerhatian, temuduga, portfolio serta tugasan-tugasan
kelas yang diberi markah.
- penilaian merujuk kepada proses menghakimi sesuatu
dengan tujuan untuk memberi nilai. Dengan maksud yang
lebih mudah, seseorang akan menjalankan penilaian untuk
melihat salah satu atau semua daripada perkara berikut:
keberkesanan, kelancaran, fungsi dan operasi.
Pengujian Formal dan Tidak Formal
- Antara bentuk pengujian tidak formal ialah bertanya sama
ada pelajar faham apa yang diajar, membaca isyarat tidak
verbal pelajar untuk mengagak tahap pemahaman mereka,
mengadakan sesi soal jawab dalam melihat penguasaan
pelajar ataupun memeriksa latihan dan kerja rumah pelajar.
- Pengujian formal pula melibatkan pengujian rasmi yang
dijalankan oleh guru atau pihak jawatankuasa pengujian di
sekolah. Ianya formal kerana sejumlah masa khusus
diperuntukkan untuk menjalankan ujian berkenaan, semua
pelajar akan diuji mengikut prosedur yang telah ditetapkan,
harus mempunyai matlamat dan objektif pengujian,
melibatkan pemberian markah dan keputusan sesuatu
pengujian perlu dilaporkan kepada pihak-pihak yang relevan.
Pengujian Formatif dan Pengujian Sumatif
- Pengujian formatif merujuk kepada sebarang bentuk
pengujian yang dijalankan pada bila-bila masa semasa tahun
pembelajaran.
- pengujian sumatif pula merujuk kepada sebarang bentuk
pengujian yang dijalankan pada akhir tahun pembelajaran.
Rujukan Norma (Norm-referenced) dan Rujukan Kriteria
(Criterionreferenced)
- Rujukan Norma ialah satu cara melapor keputusan
pengujian dengan menyusun pencapaian para pelajar di
dalam sesuatu kelas mengikut norma. Dalam erti kata lain,
para pelajar disusun mengikut pencapaian markah mereka.
- Rujukan Kriteria merujuk kepada pencapaian atau
penguasaan seseorang pelajar berdasarkan kriteria-kriteria
pengujian yang telah ditetapkan - Sekiranya ada kriteria yang
pelajar masih lemah, guru boleh memfokuskan pengajaran
untuk kriteria tersebut kemudiannya.
Rubrik Analitikal dan Rubrik Holistik
- Rubrik analitikal merujuk kepada panduan pemarkahan
yang selalunya digunakan untuk pengujian formatif. guru
dapat melihat bidang (kriteria) yang dapat dikuasai oleh
pelajar dengan baik dan bidang (kriteria) yang memerlukan
pembaikan.
- Rubrik holistik selalunya digunakan di dalam pengujian
sumatif untuk melihat kepada pencapaian pelajar secara
menyeluruh.
Pengujian Tradisional dan Pengujian Alternatif
- Pengujian tradisional merujuk kepada sebarang bentuk
pengujian bertulis yang melibatkan penggunaan pen dan
kertas.
- kebanyakan pengujian yang dijalankan adalah berbentuk
alternatif. Contoh-contoh pengujian alternatif di dalam bidang
seni visual ialah portfolio, buku kerja kajian (research
workbook) dan juga pengujian berasaskan prestasi
(performancebased assessment) seperti kerja kumpulan,
demonstrasi dan pembentangan pelajar.
KAEDAH-KAEDAH PENGUJIAN DI DALAM
PEMBELAJARAN SENI VISUAL
Hurwitz dan Day (2001) menyenaraikan beberapa ciri-ciri
pengujian alternatif.
1. Menilai pelajar berdasarkan tugasan yang berdasarkan
keperluan disiplin bidang seni visual.
2. Mengambil kira pengetahuan dan kemahiran secara
holistik dan tidak melihat daripada fragmen-fragmen yang
berbeza.
3. Menghargai pencapaian pelajar di dalam sesuatu
pengujian, kerana pencapaian yang rendah sekalipun tetap
menjadi indikator kepada sesuatu penguasaan.
4. Melihat kepada proses dan hasil pembelajaran.
5. Mendidik pelajar supaya menguji pencapaian sendiri.
6. Mengajar pelajar untuk memperkenal, membentang dan
mempertahankan hasil karya mereka di hadapan umum.
- Pemerhatian boleh dilakukan oleh guru untuk pengujian
formal (bermarkah) ataupun pengujian tidak formal (untuk
meningkatkan proses pembelajaran).
- Temuramah - Temuramah dapat membantu guru dalam
memahami masalah yang mungkin dialami oleh pelajar di
dalam kelas, melihat tahap pemahaman pelajar terhadap
sesuatu dan boleh digunakan sebagai satu cara untuk
mendekati diri pelajar.
- Perbincangan - Perbincangan boleh melibatkan
sekumpulan pelajar dan ini mengelakkan pelajar
daripada merasa gemuruh ketika diuji.
- Pengujian Berasaskan Persembahan
(Performance-based Assessment) - pelajar melakukan
sesuatu sama ada demonstrasi, pembentangan dan lain-lain.
- Maklum Balas- Borang maklum balas atau questionnaire
boleh diaplikasikan untuk menggantikan
ujian bertulis, dan bentuk soalan yang ditanya adalah soalan
tertutup
Portfolio - Kesemua hasil kerja pelajar – karya seni, latihan,
tugasan bertulis, nota, dan sebagainya
dikumpul dan disusun dengan sistematik di dalam folder
yang berupa fail.
PENGUJIAN KEMAJUAN KANAK-KANAK DALAM
PENDIDIKAN SENI
1. Adakah kanak-kanak gembira dengan pengalaman
pembelajaran positif di dalam kelas? Adakah suasana
pembelajaran selari dengan matlamat belajar kanakkanak?
2. Perlukah sebarang perubahan dibuat di dalam proses
pembelajaran kanak-kanak? Adakah strategi pengajaran
juga perlu diubah? Adakah meletakkan kanak-kanak di
dalam gerak kerja kumpulan memberi lebih manfaat daripada
bekerja secaraindividu?
3. Bagaimanakah kanak-kanak belajar?
Bagaimanakah cara kanak-kanak belajar dapat dikaitkan
dengan harapan guru untuk pelajar?
Bagaimanakah ini dapat dikaitkan dengan harapan pelajar?
Dan apakah pula harapan kanak-kanak terhadap diri mereka
sendiri?
4. Bagaimanakah guru boleh menjadi lebih berkesan?
Bagaimanakah keputusan yang tepat dapat dilakukan untuk
memperbaiki kemajuan kanak-kanak?
5. Bagaimanakah guru dapat berkomunikasi dengan
berkesan tentang kekuatan dan kelemahan pelajar dalam
seni?
Bagaimanakah guru dapat menghebahkan dengan relevan
pencapaian pelajar kepada guru lain, pentadbiran sekolah
dan juga ibu bapa?
PENGUJIAN HASIL KREATIVITI KANAK-KANAK
- pengujian lebih merupakan pengukur kepada kemampuan
guru menfasilitasi pembelajaran, lebih daripada ukuran
kemajuan dan pencapaian pelajar.
- luahan kreatif pelajar mestilah sentiasa digalakkan
walaupun ianya mungkin agak sukar untuk dinilai.
- tahap kreativiti yang ditetapkan oleh guru bukanlah di
standard yang sangat tinggi, dan biarlah bersesuaian dengan
pelajarpelajar di dalam kelas.
- cara mengaplikasikan kemahiran teknikal dan prinsip-
prinsip seni pada sebarang medium seni.
PENGUJIAN DI DALAM PEMBELAJARAN SEJARAH SENI
- Sekiranya pengajaran bertujuan untuk membantu pelajar
mengenali ciri-ciri seni Cina, pengujian pelajar juga perlulah
menjurus ke arah itu.
PENGUJIAN ESTETIKA DALAM SENI
- mengkaji konsep-konsep asas di dalam pembentukan seni,
kecantikan, kualiti seni serta takrifan seni yang dapat
diklasifikasikan sebagai aspekaspek estetika.