11/04/21 Disediakan oleh En.

Zaini B Mat 1
 8.1 PENGENALAN FUNGSI KAWALAN

8.2 JENIS KAWALAN

a. Kawalan Awalan
b. Kawalan Semasa
c. Kawalan Selepas

8.3 PROSES KAWALAN

a. Langkah-langkah dalam proses kawalan

8.4 ALAT-ALAT KAWALAN

a. Belanjawan
b. Carta Gantt
c. Carta Pert/CPM
d. Analisis Titik Pulang Modal (TPM)
e. Pusat Tanggungjawab

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 2

 OBJEKTIF
1. Memahami definisi dan kepentingan
kawalan dalam organisasi
2. Memahami jenis-jenis kawalan
3. Mengaplikasi langkah-langkah dalam
proses kawalan
4. Memahami alat-alat kawalan

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 3

 8.1 PENGENALAN FUNGSI KAWALAN

DEFINISI - Proses memantau prestasi dan

pengambilan tindakan untuk memastikan hasil
tercapai seperti yang dijangkakan.
(David A Holt, Management Principles & Practices)

DEFINISI - Proses untuk menentukan atau

menjamin supaya kegiatan organisasi terarah
kepada pencapaian matlamat yang telah
ditetapkan.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 4

 KEPENTINGAN KAWALAN DALAM ORGANISASI

1. Pastikan objektif tercapai

2. Mengukur prestasi pengurus dan pekerja
3. Organisasi mempunyai kelebihan bersaing
4. Mengukur prestasi perniagaan dengan melihat kepada
piawai/standard yang telah ditetapkan
5. Jaminan kualiti produk dengan mengawasi, memeriksa dan
meningkatkan mutu kawalan.
6. Mengenalpasti peluang dan ancaman terutamanya dalam bidang
persekitaran luaran seperti persaingan, perubahan teknologi,
politik dan undang-undang, ekonomi, dan lain-lain.
7. Bersedia menghadapi perubahan.
• Organisasi sentiasa berdepan dengan persekitaran yang
dinamik (sentiasa berubah)
• Organisasi perlu bersedia dan peka dengan perubahan yang
akan berlaku terutamanya apabila ia melibatkan perubahan
citarasa dan keperluan pengguna
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 5
 8.2 - JENIS-JENIS KAWALAN

KAWALAN
AWALAN

KAWALAN
SELEPAS

KAWALAN
SEMASA
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 6
 KAWALAN AWALAN

DEFINISI - Merupakan kawalan yang dibuat terhadap

input untuk memastikan input yang digunakan semasa
proses transformasi telah memenuhi standard
(piawaian) yang ditetapkan.
DEFINISI – Kawalan yang difokuskan kepada manusia,
bahan (material) dan kewangan yang akan digunakan di
dalam organisasi. ( Richard L. Daft, Management 6th. Edition )

• Input yang perlu dikawal mutu dan standardnya adalah

seperti tenaga kerja, bahan mentah, mesin dan
kewangan.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 7

 TUJUAN KAWALAN AWALAN

• Input perlu dipastikan mutunya untuk mengelakkan

berlakunya kerosakan atau kecacatan yang serius
kepada proses transformasi dan juga kepada output
yang dihasilkan.
• Kawalan dilakukan untuk mengenalpasti dan
mencegah daripada berlakunya kecacatan sebelum
ianya terjadi.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 8

 INPUT ASPEK KAWALAN
• kemahiran
MANUSIA • kelayakan
• ujian bebas dadah

• kualiti
BAHAN MENTAH • masa penghantaran
• penyelenggaraan

• keupayaan
MESIN • penyelenggaraan

• kenalpasti risiko
KEWANGAN • dokumen lengkap – mudah dapat
pembiayaan
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 9
 KAWALAN SEMASA

DEFINISI - Kawalan yang dilakukan untuk memantau

aktiviti-aktiviti yang sedang dilakukan agar
mematuhi/memenuhi standard yang telah ditetapkan
(Richard L. Daft, Management 6th. Edition )

DEFINISI - Merupakan kawalan yang dilakukan semasa

(serentak) proses tranformasi input kepada output berlaku.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 10

 KAWALAN SEMASA
 Pengurus perlu kenalpasti masalah-masalah yang timbul
semasa aktiviti transformasi yang boleh memberi kesan
kepada aktiviti pengeluaran.
 Melibatkan kawalan ke atas manusia dan proses kerja.
 Peraturan dan undang-undang disediakan sebagai panduan
kepada pekerja
 Semua aktiviti kerja dimantau dan dikawal supaya
menepati/menyamai piawaian yang disediakan
 Pembetulan/pembaikan akan dilakukan jika terdapat mana-
mana aktiviti yang tidak mencapai piawaian.
 Teknologi digunakan bagi memudahkan proses kawalan –
contoh : Syarikat pengangkut Schneider National and
Covenant menggunakan komputer untuk mengesan
kedudukan trak pengangkut dan status penghantaran.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 11

 TUJUAN KAWALAN SEMASA

1. Mempastikan semua proses kerja dilaksanakan

menepati piawaian – meminimumkan kos
kerosakan atau pengubahsuaian produk
2. Dapat mengenalpasti dengan tepat bahagian atau
proses yang perlu dibaiki dan tindakan pembetulan
dapat dilaksanakan dengan segera
3. Memantau prestasi pekerja dalam melaksanakan
tugasnya.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 12

 CONTOH KAWALAN SEMASA

JABATAN/BAHAGIAN CONTOH KAWALAN

Juruwang di pasaraya Penggunaan perisian pengurusan rekod
tunai yang dapat mengelakkan penipuan
oleh juruwang.
Bahagian Penggunaan komputer untuk mengesan
Pengangkutan kedudukan treler dan status penghantaran
Bahagian Pengeluaran Pekerja meneliti mesin pengukur tahap
keasidan air agar pH air menepati tahap
yang dikehendaki

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 13

 KAWALAN SELEPAS

DEFINISI - Kawalan yang difokuskan kepada output

organisasi. (Richard L. Daft, Management 6th. Edition )

• Dilakukan untuk memastikan bahawa output yang

dihasilkan telah memenuhi standard yang telah
ditetapkan oleh organisasi.

• Sebarang kesilapan yang berlaku atau yang tidak

memenuhi standard yang ditetapkan boleh dikenalpasti
untuk dibuat pembetulan.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 14

 TUJUAN KAWALAN SELEPAS

1. MENGUBAH POLISI JIKA TERDAPAT RUNGUTAN

PELANGGAN TERHADAP PRODUK SYARIKAT
2. MELIHAT PRESTASI SYARIKAT SECARA
KESELURUHAN
3. MEMPASTIKAN PRODUK MENCAPAI PIAWAIAN
4. SEBAGAI MAKLUMBALAS – JIKA PERLU PIAWAIAN
(STANDARD) ATAU PENCAPAIAN (PERFORMANCE)
PERLU DIUBAHSUAI

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 15

 CONTOH KAWALAN SELEPAS
JABATAN/BAHAGIAN CONTOH KAWALAN
BAHAGIAN PENGELUARAN PEMERIKSAAN AKHIR PRODUK,
PASTIKAN TIADA KECACATAN

BAHAGIAN KEWANGAN MENELITI BELANJAWAN UNTUK

MENELITI ADAKAH SEMUA
PERANCANGAN KEWANGAN
TELAH DILAKSANAKAN
MENGIKUT JADUAL
JABATAN PEMASARAN MEMBUAT SOAL SELIDIK
PASARAN BAGI MENILAI TAHAP
KEPUASAN PENGGUNA
TERHADAP PRODUK SYARIKAT
PENGETUA SEKOLAH MENELITI LAPORAN PRESTASI
PELAJAR AKHIR TAHUN UNTUK
MEMBENTUK STRATEGI BARU
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 16
Kaedah kawalan dalam proses pengeluaran

INPUT TRANSFORMASI OUTPUT

KAWALAN SELEPAS
KAWALAN AWALAN KAWALAN SEMASA Pastikan output
Pastikan input Pastikan hanya menepati piawaian
menepati piawaian tindakan yang betul yang ditetapkan
yang ditetapkan dilaksanakan dan menepati
kehendak pengguna

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 17

 8.3 - PROSES KAWALAN

DEFINISI – Langkah-langkah yang perlu dilakukan

untuk mengawal, melibatkan penetapan piawai,
mengukur prestasi sebenar, membuat perbandingan
antara prestasi dan piawai dan melakukan tindakan
pembaikan supaya objektif yang dirancang tercapai.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 18

 PROSES KAWALAN

1. MENETAPKAN PIAWAI

2. MENILAI PRESTASI SEMASA

3. MEMBANDINGKAN PRESTASI TIDAK 4. MEMBUAT TINDAKAN

DENGAN PIAWAIAN PEMBETULAN
DAN PEMBAIKAN
YA
YA
TERUSKAN

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 19

Sumber: Griffin, Business, International Edition
 LANGKAH-LANGKAH DALAM PROSES KAWALAN
1. MENETAPKAN PIAWAI

DEFINISI - Piawaian merujuk kepada kriteria yang ditetapkan untuk

menilai ciri-ciri kualitatif dan kuantitatif bagi sesuatu yang hendak
diukur. (Hellriegel, Jackson & Slocum – Management 8th. Edition)

 Proses kawalan bermula dengan membentuk objektif dan piawaian

(standard) yang ingin dicapai bagi semua aktiviti dan melibatkan
keseluruhan pekerja di dalam organisasi.

 Piawaian yang hendak dicapai ini perlulah:

 dinyatakan dengan jelas
 boleh diukur
 Realistik
 Mempunyai ciri-ciri dapat memotivasikan pekerja untuk
mencapainya

Contoh: Menetapkan setiap kotak mancis ada 50 batang anak mancis

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 20

 LANGKAH-LANGKAH DALAM PROSES KAWALAN
2. MENGUKUR PRESTASI SEMASA

• Pencapaian sebenar aktiviti-aktiviti kerja semasa akan dimantau dan

diukur.
• Pengukuran boleh dilakukan secara kuantitatif dan juga kualitatif.

• Semasa mengukur, beberapa perkara perlu diambilkira:

• Aktiviti yang ingin diukur
• Bagaimana proses pengukuran akan dilakukan – secara manual atau
menggunakan mesin automatik
• Kekerapan pengukuran dilakukan – melibatkan semua aktiviti atau
menggunakan sampel

Contoh – mengambil sampel sekotak mancis dan membilang

kandungan batang mancis.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 21

 LANGKAH-LANGKAH DALAM PROSES KAWALAN
3. MEMBANDINGKAN ANTARA PIAWAIAN DAN PRESTASI SEBENAR

 Pengurus perlu membuat perbandingan di antara piawaian yang

ditetapkan dengan prestasi sebenar yang dicapai.
 Tujuan perbandingan - mengenalpasti perbezaan di antara maklumat yang
telah dikumpulkan daripada penilaian prestasi sebenar dengan piawaian
yang telah ditetapkan
 Untuk membuat perbandingan, lazimnya pengurus akan bergantung
kepada laporan yang diserahkan kepadanya oleh staf bawahan yang
merekodkan hasil keputusan kemajuan prestasi sebenar.
 Dalam Proses Kawalan Statistikal (SPC) carta kawalan digunakan.
Pencapaian dikira mencapai prestasi jika berada di dalam julat (range)
yang ditetapkan

Contoh – membandingkan bilangan batang mancis adakah sama dengan

piawaian. Ada 2 kemungkinan iaitu mengikut piawaian (50 batang
mancis), menyimpang daripada piawaian – kurang atau lebih daripada 50
batang mancis

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 22

 LANGKAH-LANGKAH DALAM PROSES KAWALAN
4. TINDAKAN PEMBETULAN DAN PEMBAIKAN
 Proses ini dilakukan sekiranya terdapat penyimpangan (prestasi sebenar
lebih rendah daripada piawaian yang telah ditetapkan)

 Tindakan pembetulan /pembaikan dilakukan ke atas tahap-tahap operasi

tertentu yang dikenalpasti menyebabkan penyimpangan

 Pengurus juga perlu mengumpul maklumat yang cukup dari berbagai

sumber sebelum mengambil tindakan pembetulan supaya langkah yang
tepat dapat diambil.

 Jika didapati semua faktor yang dinilai tidak mencapai piawai, piawaian
perlu diubahsuai – mungkin piawaian terlalu tinggi

 Jika tiada penyimpangan, aktiviti akan diteruskan dan dikatakan

mencapai piawaian dan tindakan susulan akan dilaksanakan

Contoh: Kotak mancis yang mengandungi kurang dan lebih daripada 50

batang mancis dikeluarkan dan diisi semula supaya menepati piawaian
(50 batang mancis).
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 23
 8.4 - ALAT-ALAT KAWALAN

CARTA PUSAT
BELANJAWAN PERT/CPM TANGGUNGJAWAB

TITIK PULANG
CARTA GANTT
MODAL

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 24

 BELANJAWAN
(ALAT KAWALAN)

DEFINISI BELANJAWAN – suatu penyata kuantitatif yang dinyatakan

dalam nilai wang yang menghuraikan rancangan pihak pengurusan
untuk mencapai objektif tertentu secara komprehensif dan terperinci
untuk suatu siri tempoh yang ditetapkan di masa akan datang

KAWALAN BELANJAWAN – proses menetapkan sasaran perbelanjaan

organisasi, memantau keputusan dan membandingkannya dengan
belanjawan serta membuat perubahan jika perlu. (Richard L. Daft)

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 25

 TUJUAN BELANJAWAN

1. MEMBANTU MENYEDIAKAN PERANCANGAN AKTIVITI

DENGAN LEBIH EFEKTIF

2. MEMBANTU MENGAGIHKAN SUMBER DENGAN

BERKESAN

3. MEMBANTU DALAM MENGAWAL DAN MEMANTAU

PENGGUNAAN SUMBER SEMASA DALAM TEMPOH
BELANJAWAN

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 26

 CONTOH ALAT BELANJAWAN
JENIS KEGUNAAN ASPEK KAWALAN
BELANJAWAN
BELANJAWAN Meramal perolehan jualan Menentukan jualan dan
HASIL bulanan hasil adalah seperti
diramalkan
BELANJAWAN Jangkaan belian, berbeza Supaya masa dan volum
BAHAN bagi setiap tempoh belian tepat, pengeluaran
bergantung kepada variasi tidak tergendala
BELANJAWAN Jangkaan peruntukan bagi Pemilihan yang tepat,
MODAL belian aset seperti bangunan, meminimumkan kos,
kilang, peralatan memaksimumkan
keuntungan, cepat pulang
modal
BELANJAWAN Jangkaan penerimaan dan Mengawal aliran tunai
TUNAI perbelanjaan tunai bagi siri keluar, menentukan
tempoh tertentu keperluan tunai sentiasa
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat dipenuhi 27
 CARTA GANTT
(ALAT KAWALAN)

DEFINISI – Carta berbentuk bar yang menunjukkan susunan

langkah-langkah/aktiviti di dalam suatu projek dan masa yang
diperuntukkan bagi menyelesaikan setiap langkah/aktiviti tersebut.

• satu kaedah perancangan dan kawalan grafik

yang membolehkan pengurus menentukan tarikh-tarikh bermula
dan berakhirnya sesuatu aktiviti atau projek.
• Jadual keseluruhan dibentuk dengan menetapkan masa
permulaan dan masa siap setiap kegiatan yang perlu
disempurnakan mengikut turutan sehingga tamatnya projek
berkenaan.
• Carta Gantt digunakan untuk mengawal atau memastikan
aktiviti perniagaan dilaksanakan seperti masa yang ditetapkan.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 28

 AKTIVITI PROJEK MENGUBAHSUAI BILIK DARJAH

AKTIVITI MASA
A – Dapatkan kelulusan kewangan 13 April – 20 April
B – Keluarkan kerusi meja dari bilik darjah 20 April – 24 April
C – Beli jubin baru 20 April – 11 Mei
D – Hantar kerusi meja ke bengkel perabot 24 April – 27 April
E – Tanggalkan jubin lama dari lantai bilik darjah 24 April – 8 Mei
F – Pasang jubin baru di lantai bilik darjah 11 Mei – 25 Mei
G – Baiki kerusi meja yang rosak 27 April – 8 Jun
H – Ambil kerusi meja dari bengkel perabot 8 Jun – 12 Jun
I – Susun semula kerusi meja di dalam bilik darjah 12 Jun – 19 Jun

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 29

 CARTA GANTT – PROJEK MENGUBAHSUAI BILIK DARJAH
A

AKTIVITI 20/4 4/5 18/5 1/6 15/6

MASA 13/4 27/4 11/5 25/5 8/6 22/6

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 30
AKTIVITI SIAP AKTIVITI BELUM SIAP
 CIRI-CIRI CARTA GANTT

1. DAPAT MENUNJUKKAN DENGAN JELAS AKTIVITI

YANG SIAP DAN BELUM SIAP
2. KAWALAN MUDAH DILAKUKAN KERANA SEMUA
AKTIVITI DISENARAIKAN SECARA TERSUSUN
3. MASA MULA DAN SIAP SESUATU AKTIVITI
DITUNJUKKAN.
4. MUDAH DIGUNAKAN DAN MENARIK.
5. CARTA INI BOLEH DIUBAHSUAI JIKA MASA ASAL
AKTIVITI PROJEK PERLU DIPINDA KERANA
SESUATU SEBAB YANG TIDAK DAPAT DIELAKKAN.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 31

 CARTA PERT/CPM
(ALAT KAWALAN)

DEFINISI - Rajah yang menggunakan garisan bagi mewakili turutan

aktiviti-aktiviti dan masa yang diperuntukkan di dalam menyiapkan
sesuatu projek di mana melaluinya masa terpanjang (laluan
genting) projek dapat disiapkan boleh diketahui.

 PERT/CPM menggunakan pendekatan grafik untuk menguruskan

sesuatu projek.

 Alat atau teknik yang digunakan oleh pengurus untuk

mengenalpasti dan mengawal tindakan berasingan yang dilakukan
untuk menyiapkan sesuatu projek.

 Jaringan atau gambarajah menunjukkan hubungan serta turutan

berlakunya setiap kegiatan-kegiatan dalam projek tersebut.
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 32
 AKTIVITI PROJEK MENGUBAHSUAI BILIK DARJAH

AKTIVITI MASA
A – Dapatkan kelulusan kewangan 13 April – 20 April
B – Keluarkan kerusi meja dari bilik darjah 20 April – 24 April
C – Beli jubin baru 20 April – 11 Mei
D – Hantar kerusi meja ke bengkel perabot 24 April – 27 April
E – Tanggalkan jubin lama dari lantai bilik darjah 24 April – 8 Mei
F – Pasang jubin baru di lantai bilik darjah 11 Mei – 25 Mei
G – Baiki kerusi meja yang rosak 27 April – 8 Jun
H – Ambil kerusi meja dari bengkel perabot 8 Jun – 12 Jun
I – Susun semula kerusi meja di dalam bilik darjah 12 Jun – 19 Jun

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 33

 PROJEK PENGUBAHSUAIAN BILIK DARJAH
Aktiviti Aktiviti Sebelum Masa
(Hari)
A - 7
B A 4
C A 21
D B 3
E B 14
F C, E 14
G D 42
H F,G 4
I H 7
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 34
 CARTA PERT/CPM
D G
2 4 7
4 42
E
14
B 5
4
A C F H I
Mula 1 3 6 8 Tmt.
7 21 14 4 7

ATAU
D
2 4
4
E G
B 14 42
4
A C F H I
Mula 1 3 5 6 Tmt.
7 21 14 4 7
11/04/21 LALUAN
Disediakan oleh En. Zaini B Mat GENTING (CRITICAL35PATH)
Sumber: Griffin, Business, International Edition
 LALUAN PROJEK

LALUAN A,B,D,G,H,I = 7+4+4+42+4+7 = 66 HARI

LALUAN A,B,E,F,H,I = 7+4+14+14+4+7 = 50 HARI
LALUAN A,C,F,H,I = 7+21+14+4+7 = 53 HARI

 LALUAN A,B,D,G,H,I DIKENALI SEBAGAI LALUAN

GENTING (CRITICAL PATH)

 MASA PROJEK DIJANGKA SIAP IALAH 66 HARI

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 36

 CIRI-CIRI CARTA PERT/CPM

• MENUNJUKKAN DENGAN JELAS AKTIVITI-AKTIVITI

YANG TIDAK BOLEH DILEWATKAN (CRITICAL PATH)

• MENUNJUKKAN AKTIVITI-AKTIVITI YANG BOLEH

DIPANJANGKAN (DELAY) TETAPI TIDAK
MENJEJASKAN MASA SIAP PROJEK

• MENUNJUKKAN DENGAN JELAS HUBUNGAN ANTARA

AKTIVITI-AKTIVITI (SEPERTI AKTIVITI DIJALANKAN
SERENTAK, AKTIVITI SEBELUM YANG PERLU
DISIAPKAN SEBELUM MEMULAKAN AKTIVITI BARU)

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 37

 ANALISIS TITIK PULANG MODAL
(ALAT KAWALAN)

DEFINISI – Analisis yang digunakan untuk mengkaji hubungan antara

jualan (hasil) dengan kos untuk menentukan titik di mana jumlah hasil
akan menyamai jumlah kos dan pada titik tersebut pulangan modal
berlaku.

DEFINISI – Kuantiti produk yang perlu dijual sebelum penjual dapat

melepasi kos berubah dan kos tetap dan membuat keuntungan
(Ricky W. Griffin, Business 4th. Edition)

 Titik pulang modal tercapai bila Jumlah Hasil = Jumlah Kos

 Jika harga jualan setiap unit meningkat, jumlah produk yang perlu
dijual semakin rendah bagi mencapai pulangan modal

 Jika bilangan produk yang dijual semakin meningkat, harga jualan

seunit produk semakin rendah bagi mencapai pulangan modal
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 38
 TUJUAN ANALISIS TITIK PULANG MODAL

1. Syarikat dapat menentukan bilangan unit produk yang

perlu dijual supaya semua kos tetap dan kos berubah
dapat ditampung dan syarikat mula dapat keuntungan.
2. Dapat menentukan harga minimum yang perlu
diletakkan bagi setiap produk bagi mencapai pulang
modal.
3. Syarikat dapat menentukan masa untuk mendapat
pulang modal dengan menentukan harga dan bilangan
produk yang perlu dijual.
4. Menentukan sama ada syarikat mampu bersaing dan
mendapat keuntungan dengan menawarkan produk
pada tingkat harga tertentu

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 39

Katakan syarikat membeli CD dengan harga RM10 dan ingin menjual
semula di pasaran dengan harga RM25 setiap satu. Berapakah kuantiti yang
perlu dijual setahun supaya syarikat dapat menampung semua kos (kos
tetap dan kos berubah) dan mencapai pulang modal. Kos tetap termasuk
sewa bangunan, insurans dan gaji adalah berjumlah RM150,000 setahun.
Kos/hasil TPM tercapai apabila:
(RM) JH=HK
25Q Jumlah hasil (JH)
25Q=150,000+10Q
Q=10,000 unit
Jumlah kos (JK)

150000+10Q
Kos tetap
150,000

10,000 Kuantiti(Q)
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 40
 RUMUS TITIK PULANG MODAL

Titik Pulang Modal tercapai apabila:

Jumlah Hasil =Jumlah Kos
pQ=F+vQ
pQ-vQ=F
Q(p-v)=F
Q=F/(p-v)

Di mana: p= harga
Q= kuantiti TPM
v=kos berubah seunit
F=kos tetap

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 41

PUSAT TANGGUNGJAWAB (RESPONSIBILITY CENTER)

DEFINISI - Kumpulan kerja, jabatan atau bahagian di

dalam syarikat yang dibentuk dan bertanggungjawab
untuk mengawal aktiviti-aktiviti yang melibatkan
kewangan masing-masing supaya selaras dengan
belanjawan syarikat.
(David H. Holt, Management – Principles & Practices)

• Untuk mengawal aktiviti pada setiap fungsi atau jabatan

dalam organisasi, setiap fungsi dijadikan sebagai pusat
tanggungjawab yang bertanggungjawab terhadap
belanjawan syarikat.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 42

 PUSAT
KOS

PUSAT
PUSAT PUSAT
TANGGUNGJAWAB
UNTUNG HASIL

PUSAT
PELABURAN
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 43
Sumber: David H. Holt, Management – Principles and Practices
 PUSAT HASIL (REVENUE CENTERS)

 Pusat ini bertanggungjawab untuk menilai kemampuan syarikat untuk

menjana keuntungan menerusi hasil jualan dan operasi.
 Semua jabatan jualan merupakan pusat hasil.
 Pusat ini memfokuskan tanggungjawab untuk meningkatkan hasil jualan
dan bukan mengawal kos jualan.
 Pusat hasil akan membandingkan pencapaian hasil jualan dengan
ramalan jualan yang disediakan di dalam belanjawan hasil.
 Jika hasil jualan sebenar lebih rendah daripada belanjawan, siasatan
akan dibuat untuk mengenalpasti punca dan langkah akan diambil untuk
mengatasinya dengan segera.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 44

 PUSAT KOS (COST CENTERS)

 Dikenali juga sebagai pusat perbelanjaan.

 Pusat ini hanya bertanggungjawab mengawal perbelanjaan dan kos
yang dijanakan melalui aktiviti-aktiviti kerja dan lazimnya pusat tidak
bertanggungjawab secara langsung terhadap pendapatan.
 Biasanya Jabatan Pengeluaran/Operasi, Jabatan Pentadbiran, Jabatan
Pemasaran dan Unit Pembelian adalah pusat kos.
 Pusat kos akan membuat penilaian terhadap segala perbelanjaan yang
dapat di kawal dengan membuat perbandingan dengan belanjawan
perbelanjaan (expense budget) termasuklah belanjawan tunai.
 Belanjawan perbelanjaan akan menunjukkan semua perbelanjaan yang
terlibat di dalam aktiviti utama syarikat.
 Perbezaan antara perbelanjaan sebenar dan ramalan perbelanjaan
dalan belanjawan akan memberi isyarat kepada pengurus untuk
mengenalpasti punca dan cuba untuk mengatasinya dengan segera.
 Terlebih atau terkurang belanja akan memberi kesan kepada
pencapaian syarikat secara keseluruhan.
11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 45
 PUSAT UNTUNG (PROFIT CENTERS)

 Pusat untung bertanggungjawab kepada kos dan juga hasil.

 Pencapaian dinilai dengan melihat perbezaan antara jumlah hasil dan
juga jumlah perbelanjaan bagi mengetahui kedudukan keuntungan.
 Contoh - Jabatan Pemasaran mempunyai pusat hasil (pejabat jualan)
dan pusat kos (meneliti kos dari aktiviti pengiklanan, kajian pasaran,
perkhidmatan pelanggan dan sebagainya). Dengan itu Pengurus
Pemasaran bertanggungjawab untuk meneliti kedudukan keuntungan
hasil daripada kombinasi operasi pusat hasil dan pusat kos tersebut.
 Pusat untung akan melaporkan kedudukan sebenar sama ada untung
atau rugi.
 Maklumat akan dikongsi bersama dengan bahagian lain seperti
Jabatan Pengeluaran bagi membolehkan tindakan pembetulan
dijalankan jika terdapat mana-mana aktiviti yang bermasalah
seterusnya dapat meningkatkan keuntungan di masa depan.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 46

 PUSAT PELABURAN (INVESTMENT CENTERS)

 Merupakan unit di dalam organisasi di mana pengurus

bertanggungjawab ke atas perbelanjaan modal dan struktur
pelaburan.
 Mengukur prestasi berdasarkan kepada pengurusan aset modal yang
efektif. Ia termasuk kriteria hasil, perbelanjaan dan pelaburan yang
akan mengukur keberkesanan penggunaan aset.
 Pengurus akan menggunakan belanjawan modal sebagai panduan
untuk membuat penilaian ke atas ketepatan perbelanjaan modal.
 Kawalan bukan sahaja memantau perbelanjaan modal tetapi juga
membuat penilaian ke atas keputusan yang diambil terhadap sesuatu
pelaburan melalui analisis kewangan berkaitan seperti pulangan
pelaburan, nilai bersih dan sebagainya.

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 47

11/04/21 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 48