UNDANG-UNDANG JENAYAH SYARI’AH DI BRUNEI :

HALANGAN DAN CABARAN PELAKSANAAN.

SHAMSUL BIN HAJI AHMAD

09D 0014
 Agenda pembentangan

BAHAGIAN 1 UNDANG-UNDANG JENAYAH SYARI’AH : ERA KE

SULTANAN MELAYU BRUNEI.

BAHAGIAN 2 UNDANG-UNDANG JENAYAH SYARI’AH : ERA KE

SULTANAN MUTAKHIR.
1 ISLAM DI BRUNEI : PERKEMBANGAN
DAN KEDUDUKAN.

KEDATANGAN ISLAM

PERKEMBANGAN DAN KEDUD

UKAN ISLAM
 Menurut para Pengkaji sejarah, Islam telah bertapak
di Brunei sejak abad ke-10 Masihi.

 Penduduk-penduduk Alam Melayu menganut Hindu.

 Kekuatan pengaruh Kerajaan Hindu merupakan

penghalang terhadap usaha-usaha penyebaran Islam.
PERINGKAT PERTAMA:
ABAD KE-10 MASIHI

PERINGKAT KEDUA:
ABAD KE-13 MASIHI

PERINGKAT KETIGA:
ABAD KE-16 MASIHI
BA
HA
GIA
N 1
UNDANG-UNDANG JENAYAH
SYARI’AH DI : ERA KESULTANAN
MELAYU BRUNEI.

KES-KES JENAYAH SYARI’AH DI

DALAM HUKUM KANUN BRUNEI

SEJARAH MAKAM RAJA AYANG

PENGAMPUNAN PENGIRAN
BENDAHARA SAKAM
Membunuh tiada setahu Di denda sepuluh se tahil
5 Di bunuh (Qisas)
raja-raja dan menteri sepaha
Di denda sepuluh se tahil Di kudung tangannya
Mencuri 7
sepaha (Hudud)
Di tampar juga
Menampar 8 Setengah harga
(Qisas)
Membawa biduanda org Tidak di kenakan
10 Di denda seharga orang mati
dgn tiada setahu penghulu denda
Mencuri binatang Di denda sepuluh se tahil Sekadar memberi
11
ternakan sepaha harganya
Menawar anak isteri Didenda lima mas / sepuluh
12 Di rejam
orang mas
Bersumpah /
Tuduh menuduh 14 Di bunuh / di denda
bertaubat
Di ganti sepertiga harganya / Barang yang di
Meminjam sesuatu 15
setengah harganya pinjam itu di tentukan

Zina 16 Di bunuh Di dera (Hudud)

 SEBUAH ARTIKEL
MENCERITAKAN

“Menurut sejarah, terdapat dua orang Keluarga Diraja Brunei yang cantik
rupawan dan tampan telah melakukan perbuatan yang menyalahi dengan
hukum Islam, yang perempuan termasyur dengan nama ‘Raja Ayang’. Maka
atas titak perintah Sultan Sulaiman (TM 1432-1485), Sultan Brunei yang
termasyur warak, berpegang teguh kepada lunas-lunas Islam, iaitu siapa sahaja
yang melanggar hukum Islam akan dihukum setimpal dengan perbuatannya.
Mereka pun dihukum menurut undang-undang Islam tetapi hukuman terhadap
mereka itu diwalihkan daripada yang lain, iaitu diaturkan diam di satu tempat
yang disifatkan sebagai rumah di dalam tanah dan dibekalkan dengan
keperluan secukupnya, termasuk mengadakan serombong pernafasan.
Keberangkatan mereka ke tempat dikhaskan itu diarak dengan penuh
kebesaran menurut adat istiadat Diraja Brunei”
 SEJARAH RAJA AYANG

 Sejarah lisan yang nyata.

 Pada zaman pemerintahan Sultan Sulaiman

Pengetua Pusat Sejarah
(TM 1432 – 1485).

Brunei,  Adik-beradik daripada golongan Keluarga Diraja

Yang Berhormat Pehin Brunei.
Jawatan Dalam Seri
 Kesalahan bersekedudukan seakan-akan suami
Maharaja Dato Seri Utama
isteri lalu dihukum mati.
Dr. Haji Awang Mohd. Jamil
Al-Sufri.  Kedua-dua mereka rela menjalani hukuman.
 SEJARAH RAJA AYANG

Cara pelaksanaan hukuman :

 Disediakan sebuah rumah di dalam tanah

Pengetua Pusat Sejarah seakan-akan bukit,
Brunei,
Yang Berhormat Pehin  Di dalamnya bilik untuk tempat tinggal,
Jawatan Dalam Seri
 Di bekalkan dengan makanan termasuk alat
Maharaja Dato Seri Utama
Dr. Haji Awang Mohd. Jamil
memasak.
Al-Sufri.
 Mendiami tempat tersebut sehingga
menghembuskan nafas terakhir.
 Ulasan:

Hukum Syara’ telah menggariskan hukuman terhadap perlakuan tersebut :

 Di dera dengan seratus kali rotan dan di buang negeri

setahun

 Firman Allah Ta’ala:

“Perempuan Yang berzina dan lelaki Yang berzina, hendaklah kamu sebat tiap-tiap
seorang dari keduanya seratus kali sebat; dan janganlah kamu dipengaruhi oleh
perasaan belas kasihan terhadap keduanya dalam menjalankan hukum ugama Allah,
jika benar kamu beriman kepada Allah dan hari akhirat; dan hendaklah disaksikan
hukuman seksa Yang dikenakan kepada mereka itu oleh sekumpulan dari orang-orang
Yang beriman.”

(Surah An-Nuur, Ayat 2)

 Sambungan…

 Rasulullah Sallallahu ‘Alaihi Wa Sallam bersabda, bermaksud:

“Lelaki dan perempuan (yang belum pernah berkahwin) apabila

melakukan zina hendaklah didera seratus kali rotan dan dibuang
negeri setahun”

Hadith Riwayat Muslim

 Pemakaian undang-undang jenayah Syari’ah merupakan lunas

kepada pemerintahan, namun cara menjalankan hukuman pula
kemungkinan bersumberkan daripada Undang-Undang Resam.
 Pengiran Seri Laila lawan Pengiran
Bendahara Sakam

 Pada zaman pemerintahab Sultan Saiful Rijal

(TM1533 -1581)

 Kesalahan : Merampas pengantin perempuan daripada suaminya

ketika berlangsung majlis persandingan.

 Tuduhan : Melanggar kehormatan manusia, tidak menghormati

undang-undang negara, adat istiadat dan
menghilangkan kehormatan pembesar-pembesar
negara
 Pengiran Seri Laila lawan Pengiran
Bendahara Sakam

 Mahkamah telah mendapati beliau bersalah dan dihukum mengikut

hukuman yang tersebut di dalam Hukum Kanun Brunei

 Apabila rayuan dihadapkan, Pengiran Bendahara Sakam diberikan

pengampunan dan kebebasan berdasarkan ‘Undang-Undang
Resam’.
 Pengiran Seri Laila lawan Pengiran
Bendahara Sakam

 Peruntukan Undang-Undang Resam :

 Seseorang yang sangat berjasa, ikhlas hati dan berguna kepada

negara, kalau ia dihukum, boleh diampunkan jika rakyat
memohonkan ampun baginya.

 Suatu undang-undang itu diperbuat oleh Raja dengan persetujuan

rakyat.

Bererti hukuman boleh dibatalkan kerana Raja memang sedia ada

kuasa pengampunan.
 Ulasan:

Hukum Kanun sudah dipraktikkan dalam pemerintahan Sultan

Saiful Rijal dan Sultan-Sultan terdahulu.

Pemakaian Undang-Undang Resam juga diterapkan bersama.

Pelaksanaan hukuman undang-undang jenayah Syari’ah

menghadapi cabaran dan halangan dengan adanya penggunaan
‘Undang-Undang Resam’ dalam masa yang sama.
BAH
AGI
AN
2
UNDANG-UNDANG JENAYAH
SYARI’AH DI : ERA KESULTANAN
MUTAKHIR.

CITA-CITA SULTAN HAJI HASSANAL

BOLKIAH MU’IZZADDIN WADDAULAH
PENUBUHAN MAHKAMAH SYARI’AH
DAN PELAKSANAAN KANUN JINA-I
ISLAM
CABARAN DAN HALANGAN
PELAKSANAAN KANUN JINA-I ISLAM
 CITA-CITA KDYMM KEARAH PENGISLAMAN
UNDANG-UNDANG BRUNEI

Kerajaan Baginda berusaha untuk melaksanakan

Islam sebagai falsafah negara dalam semua
bidang dan kegiatan.

Kerajaan Baginda memutuskan untuk menjadikan

undang-undang Islam sebagai undang-undang
dasar negara

Memperkenankan penubuhan Mahkamah-Mahkamah Syari’ah ke

tahap yang setinggi-tingginya
 KERATAN TITAH KDYMM

“ Kita tahu, tidak ada undang-undang dan

perlembangaan yang lebih benar dan lebih unggul
daripada al-Quran. Kerana itu turut menjadi
kewajipan kita untuk mengutip mana-mana yang
termampu oleh kita melaksanakannya daripada
ajaran-ajaran al-Quran itu. Sebagai misalan, kita
telah pun melaksanakan pengharaman arak, kerana
Sempena Menyambut arak dengan terangnya diharamkan oleh al-
Pelancaran Menulis Al-Quran
Quran.....”
yang menggantikan Cokmar
Universiti Brunei Darussalam. “Begitulah seterusnya, banyak lagi perkara yang
Pada 23hb Februari 1993 ditegah oleh al-Quran itu sudahpun menjadi
sebahagian daripada peraturan dan undang-undang
negara kita…..”
 KERATAN TITAH KDYMM

“ Oleh itu, dengan rasa keimanan yang bulat

terhadap peraturan dan undang-undang Allah, maka
beta telah memperkenankan penubuhan mahkamah-
mahkamah syari’ah sehingga ke tahap yang
setinggi-tingginya, bagi menangani bukan sahaja
pentadbiran undang-udang keluarga, malahan juga
di ketika yang sesuai dan munasabah akan juga
Sempena Hari Keputeraan
mengendalikan Kanun Jina-’I Islam yakni ‘Islamic
Baginda yang ke-50 tahun di
Balai Singgahsana Istana Criminal Act’ selengkapnya, sebagaimana yang
Nurul Iman. dituntut oleh Allah Subhanahu Wa Ta’ala….”
Pada 15hb Julai 1996
 PERKARA YANG DIPERLUKAN DI DALAM
‘PENTADBIRAN DAN PELAKSANAAN’
Perintah Keterangan Mahkamah Syariah : Bagi
pembuktian kes-kes hudud, qisas, diat dan ta’zir.

 Undang-Undang Acara Jenayah Mahkamah

Syariah : Bagi mengendalikan kes-kes hudud,
qisas, diat dan ta’zir

 Pendakwaan yang cekap, berwibawa dan berpengalaman :

Memainkan peranan penting di dalam kes-kes jenayah

 Penguatkuasaan : Bagi penyiasatan yang merupakan asas kepada

sesuatu kes untuk di teruskan

 Peguam Syari’e : Bagi Membantu Mahkamah Syariah menegakkan

keadilan, memberi keputusan dan menjatuhkan hukuman yang adil

 KESALAHAN JENAYAH SYARI’AH
DI BAWAH
AKTA MAJLIS UGAMA ISLAM DAN MAHKAMAH-MAHKAMAH KADI,
PENGGAL 77.

Minuman Yang Memabukkan

Membeli atau menjual atau meminum sebarang minuman yang

Bab 172
memabukkan atau minuman lain yang ditegah oleh hukum Syara’
dalam mana-mana kedai atau tempat awam.
Denda: $500 / Kesalahan kedua $750 / kesalahan seterusnya $1,000.

CONTOH KES Bab 178
(1) (2) (3) (4)
Yang Tertuduh 1 (Perempuan)
Yang Tertuduh 2 (Lelaki)
Lawan
Pendakwa Syari’e
Aduan Orang Awam mengenai seorang
perempuan melahirkan sepasang anak
kembar pada 13th sept 1998 sedangkan
baru bernikah 14th august 1998.
Rangka tuduhan:
Yang Tertuduh 1 dan 2 pada bulan
Januari 1998 hingga julai 1998 waktu
siang dan malam dirumah telah
melakukan persetubahan haram. Dengan
itu kesalahan dihukum dibawah Bab
178(4) akta majlis ugama islam dan
mahkamah2 kadi penggal 77 Semakan
1984. Hukuman : Penjara 6 bulan atau
didenda sebanyak 5ribu ringgit.
 
Persetubuhan Luar Nikah :
Bersekedudukan semula dengan isteri
tanpa melafaz rujuk yang sah.
(Penjara sebulan atau denda $1,000).
Perempuan bersubahat melakukan
perkara di atas. (Penjara 7 hari atau
denda $200)
Persetubuhan haram dengan siapa
yang ditegah oleh hukum Syara’
untuk berkahwin. (Lelaki: penjara 5
tahun / Perempuan: penjara 1tahun.
Persetubuhan haram dengan sama ada
atau tidak menganut ugama
Islam. (Penjara 6 bulan atau denda
$5,000)
Perintah mahkamah:
Tertuduh pertama (perempuan) : Denda
$1,300.00 atau penjara 50 hari.
Tertuduh kedua (lelaki) : Denda $1,300 atau
penjara 50 hari.
 PERLEMBAGAAN

‘Perlembagaan Negeri Brunei 1959’’ menyatakan :

Bab 3(1) The religion of Brunei Darussalam shall be the Muslim

Religion according to the Shefeite Sect of that Religion:
Provided that all other religion may be practised in peace
and harmony by the person professing them in any part of
Brunei Darussalam.

 Bab ini membuat peruntukan khusus mengenai agama Islam.

Persoalan:  Adakah ini bererti undang-undang Islam hendaklah
menjadi undang-undang dasar Negara?
 Adakah bermaksud undang-undang yang berkuatkuasa
 AKTA PEMAKAIAN UNDANG-UNDANG

‘Application of Law ’ menyatakan :

Bab 2 : Tertakluk kepada peruntukan dalam undang-undang ini, dan kecuali

peruntukan lain telah atau akan dibuat oleh sebarang undang-undang
bertulis yang berjalan kuatkuasanya di dalam negeri, Common Law
England dan doktrin ekuiti bersama dengan statut pemakaian am, seperti
yang ditadbir atau dikuatkuasakan di England pada permulaan undang-
undang ini, akan berjalan kuatkuasanya di dalam negeri dengan syarat
Common Law, doktrin ekuiti dan statut pemakaian am itu hanya akan
berjalan kuatkuasanya dalam negeri sejauh mana keadaan negeri dan
penduduknya mengizinkan, dan tertakluk kepada syarat-syarat yang
dikehendaki oleh keadaan tempatan dan adat bumi putera
 Akta ini menyempitkan dan menyekat pemakaian undang-
undang Islam sebagai sumber undang-undang Brunei.

 Akta ini juga menutup pintu bagi undang-undang Islam

untuk dijadikan rujukan terakhir.
 MEMPERKEMASKAN MAHKAMAH SYARIAH

Brunei Darussalam mempunyai dua sistem perundangan dan

kehakiman iaitu Syara’ dan Sivil.

Persoalan : Bagaimana kedudukan kedua-dua sistem

perundangan dan kehakiman ini di Negara kita?

 Langkah mewujudkan satu sistem perundangan dan kehakiman

Islam di Brunei :

 Mahkamah Syari’ah perlu dipertingkatkan bidangkuasanya.

 Mahkamah Syari’ah perlu diberikan segala kemudahan sama

seperti Mahkamah Sivil.
 Seandainya kedua-dua sistem perundangan dan kehakiman
ini masih berterusan dalam keadaan berasingan, maka;

Keadaan ini akan menghambat serta menghalang dan seterusnya

menggagalkan dasar matlamat kerajaan Kebawah Duli Yang
Maha Mulia Paduka Seri Baginda Sultan dan Yang Di-Pertuan.
 SIKAP PEGAWAI UNDANG-UNDANG

Pendedahan dan pemahaman terhadap undang-undang Islam adalah

perlu.

Fokus utama kepada mereka yang berlatarbelakang pendidikan dan

latihan undang-undang Inggeris; Peguam, Pegawai Perundangan dan
Kehakiman.

Persoalan :  Sejauhmana kefahaman, pendedahan dan pengetahuan

golongan ini terhadap undang-undang Islam?

 Adakah kefahaman, pendedahan dan pengetahuan

golongan ini terhadap undang-undang Islam, mencapai
tahap ‘mendukung’ pelaksanaan undang-undang Islam?
 Penyertaan berkesan daripada golongan yang berlatarbelakang
pendidikan dan latihan undang-undang Inggeris terhadap undang-
undang Islam, hendaklah di ambil kira, dengan;

 Memberikan kefahaman, pendedahan dan pengetahuan

secara pendekatan teratur dan berkesan.

 Tujuan : Menggabungkan tenaga dan kepakaran kedua-dua

golongan perundangan dan kehakiman Brunei(Syara’/Sivil)

 Mengintegrasikan kedua-kedua golongan dalam satu

sistem
 MEWUJUDKAN PEGAWAI PERUNDANGAN DAN
KEHAKIMAN YANG BERWIBAWA

 Pendidikan dan Latihan untuk menguasai undang-undang Islam

dan Sivil, hendaklah di wujudkan.

Persoalan :  Sejauhmana pegawai-pegawai perundangan dan

kehakiman yang sedia ada, memberi jaminan
untuk mewujudkan satu sistem perundangan
dan kehakiman Brunei?
 Didikan dan latihan melalui perancangan jangka panjang yang teliti,
teratur dan berkesan ke arah melahirkan pegawai-pegawai
perundangan dan kehakiman yang berwibawa, hendaklah dilakukan
dengan segera, kerana;

 Kejayaan pelaksanaan Undang-Undang Islam sepenuhnya sebagai

undang-undang dasar dan utama, bergantung kepada mereka yang
ahli dalam kedua-dua bidang ini.
 KESIMPULAN….

 Kerajaan Brunei Darussalam di bawah pimpinan KDYMM Paduka Seri Baginda

Sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu’izzaddin Waddaulah telah menggariskan dasar
negara untuk menghayati nilai-nilai Islam dalam semua aspek bernegara dan
berbangsa.

 Kerajaan Brunei Darussalam sedang menuju ke arah pelaksanaan undang-

undang Islam sepenuhnya.

 Usaha giat sedang di lakukan ke arah pelaksanaan undang-undang Islam dengan

menjadikannya sebagai undang-undang dasar dan utama negara.

Bagi pentadbiran dan perlaksanaan kanun jina-I sepertimana kehendak titah

KDYMM, beberapa perkara perlu di wujudkan yang mana perkara-perkara tersebut
sememangnya sedang dilaksanakan.