SENARAI KANDUNGAN

PANDUAN PORTFOLIO

1. PORTFOLIO

2. KULIT PORTFOLIO

3. SENARAI KANDUNGAN PORTFOLIO PRAKTIKUM

4. BIODATA PELAJAR INSTITUT

5. TAKWIM SEKOLAH

6. BORANG KEHADIRAN PRAKTIKUM

7. REKOD PENGAJARAN BERPASANGAN

8. BORANG MAKLUMBALAS PENGAJARAN BERPASANGAN

9. RANCANGAN AKTIVITI KOKURIKULUM

10. LAPORAN AKTIVITI KOKURIKULUM

11. LAPORAN PROJEK/AKTIVITI/PERANAN LAIN

12. JURNAL

13. REFLEKSI

1
 INSTITUT PENDIDIKAN GURU
KAMPUS SULTAN ABDUL HALIM, SG. PETANI, KEDAH.

PORTFOLIO
Portfolio merupakan koleksi hasil kerja guru pelatih yang boleh memberi gambaran tentang
usaha guru pelatih dan pencapaiannya dalam bidang tertentu seperti bidang latihan mengajar.

1. Portfolio atau profil professional merupakan koleksi dokumen yang memberi gambaran
tentang seorang professional dari segi:
Pengetahuan
Kemahiran
Pengalaman
Kelayakan
Matlamat dan Pencapaian

2. Satu bentuk sejarah pencapaian pelajar yang didokumentasikan dan diperkukuhkan dengan
bukti-bukti hasil kerjanya dan kesedaran baru melalui penulisan reflektif. (Shulman, 1992).

3. Koleksi hasil usaha pelajar yang memberi gambaran tentang proses atau usaha-usaha yang
dijalankan serta pencapaian nya di dalam perkara-perkara tertentu. Ini termasuk pemilihan
bahan- bahan, isi kandungan, garis panduan pemilihan, kriteria dan bukti refleksi kendiri
pelajar (Arter and Paulson,1990)

4. Koleksi artifek pengalaman pembelajaran yang dikumpulkan dalam satu jangka waktu tertentu.
(Valencia, Hibert & Afflerbach,1994)

TUJUAN PORTFOLIO:

1. Mendokumentasikan kemahiran dan pengetahuan melalui pengalaman sewaktu praktikum

2. Sebagai landasan komunikasi antara pelajar, pensyarah pembimbing dan guru pembimbing
untuk menilai prestasi pelajar yang diselia.
3. Memberi peluang pelajar menganalisis dan menilai perkembangan dan arah pemikiran mereka.
4. Memberi ruang pelajar membuat refleksi dan menentukan matlamat yang ditetapkan
sepanjang praktikum.
5. Maklum balas tentang keberkesanan pelaksanaan kurikulum sepanjang praktikum.
6. Sebagai asas untuk membuat keputusan dan menetapkan matlamat pengajaran dan
pembelajaran.
7. Alternatif kepada penilaian berbentuk pengujian dan peperiksaan atau penilaian sumatif.
8. Memperkembangkan daya kreativiti melalui penyediaan strategi, tindakan dan idea dalam
meningkatkan pengajaran dan pembelajaran.

CIRI-CIRI PORTFOLIO:

1. Hasil akhir portfolio mestilah menunjukkan pelajar telah terlibat dengan refleksi kendiri.
2. Hasil yang dibuat sendiri oleh pelajar - menghargai usaha dan diri sendiri.
3. Portfolio berbeza dengan folder simpanan pelajar. Maklumat yang bermakna dari folder sahaja
yang perlu dimasukkan ke dalam portfolio.
4. Mesti menggambarkan dengan jelasnya aktiviti pelajar dari sudut rasional, matlamat,
pengalaman, halatuju dan harapan.
5. Mempunyai matlamat yang berbeza dari masa ke semasa. Oleh itu mesti dikemas-kini setiap
masa.
6. Boleh mempunyai beberapa tujuan pada satu masa tetapi tidak bercanggah.

2
7. Mengandungi maklumat yang menggambarkan berlakunya kemajuan dan perkembangan
dalam sesuatu perkara.

TANGGUNG JAWAB GURU PELATIH DALAM MENYEDIAKAN PORTFOLIO:

1. Menyediakan portfolio yang bermakna dan kemas kini.

2. Menyerahkan portfolio kepada guru pembimbing dan pensyarah pembimbing untuk disemak
apabila diminta sepanjang praktikum.
3. Menyiapkan Pernyataan Profesional sebelum dan selepas tamat praktikum

PORTFOLIO YANG BERKUALITI:

1. Berstruktur dan Tersusun

Kemas mengikut cara, peraturan atau kategori yang tertentu sama ada mengikut kronologi,
kategori, tahap kesukaran dan kepentingan bahan.

2. Menunjukkan Peningkatan Perkembangan

Perkembangan dari aspek kognitif, psikomotor dan afektif. Bahan mesti memperlihatkan
proses menyediakannya dari deraf awal hingga hasil akhirnya.

3. Bukti Yang Pelajar Telah Menerima Bimbingan

Perlu disertakan bukti berbentuk tandatangan, komen, cop dan tarikh bimbingan diterima
daripada Pengetua, Guru Besar, guru pakar, guru pembimbing atau mana-mana pihak.

4. Ada Bukti Kolaborasi

Tugasan yang dilakukan melibatkan pelajar dengan pihak lain seperti rakan, guru pembimbing,
guru pakar, guru kanan, pensyarah pembimbing atau mana-mana pihak. Bukti berupa jadual
kerja harian, projek, persediaan mengajar, kertas kerja, ABM, kertas ujian yang dijalankan
secara bersama.

5. Mengandungi Banyak Penulisan, Catatan dan Komen Reflektif

Hasil dari cetusan idea dan pemikiran reflektif pelajar. Pelajar sentiasa mengamalkan refleksi
kendiri serta membuat analisis terhadap semua amalan dan tugas secara sistematik.

7. Menunjukkan Bukti Kemahiran Berfikir Secara Kritis dan Kreatif

Dapat dilihat melalui idea dan hujah yang tersusun, sama ada dengan atau tanpa menggunakan
pengurusan grafik.

8. Mengandungi Bukti Pencapaian Prestasi Pelajar

Semua bentuk penilaian sama ada melalui borang penilaian yang diisi oleh pensyarah, guru
pembimbing atau pengurus sekolah.

Penilaian pengajaran berpasangan atau apa bentuk penilaian rakan sebaya (senarai semak
yang diisi oleh rakan pelajar)
Surat penghargaan, sijil dan bukti prestasi semuanya disimpan dalam portfolio.

9. Mengandungi Bahan Yang Terpilih dan Releven

Mengandungi satu set bahan bukti pembelajaran yang terpilih secara teliti sahaja bukan semua
apa yang dijalankan.
Bahan mestilah yang releven dengan tugasan dan spesifik.

10. Mengandungi Bahan Yang Autentik

Semua bahan mesti yang dibuat sendiri oleh pelajar berasaskan situasi sebenar bukan ditiru
atau diciplak.

3
 PORTFOLIO

PRAKTIKUM /
AMALAN PROFESIONAL

INSTITUT PENDIDIKAN GURU MALAYSIA

KAMPUS SULTAN ABDUL HALIM
08000 SUNGAI PETANI,
KEDAH DARUL AMAN.

NAMA PELAJAR : IZYAN HAZWANI BINTI AZMI

KURSUS / PROGRAM : PISMP PRASEKOLAH
AMBILAN : JANUARI 2008
NAMA SEKOLAH : SEKOLAH KEBANGSAAN SUNGAI LAYAR
MATA PELAJARAN MAJOR : PRASEKOLAH
MATA PELAJARAN MINOR : PENDIDIKAN JASMANI
GURU PEMBIMBING PRAKTIKUM : PUAN AIDA ZULIANA BT AWANG
PENSYARAH PEMBIMBING MAJOR : PUAN RAJMAH BT OTHMAN
PENSYARAH PEMBIMBING MINOR :-

4
 PORTFOLIO PRAKTIKUM /
AMALAN PROFESIONAL
2010
IPG KSAH

PORTFOLIO PRAKTIKUM

5
 ADA (/ )*
SENARAI KANDUNGAN PORTOFLIO PRAKTIKUM TIADA (X)*

01 SENARAI KANDUNGAN PORTFOLIO

02 BORANG BIODATA
03 JADUAL WAKTU MENGAJAR
04 SUKATAN PELAJARAN
05 RANCANGAN SEMESTER (TAHUNAN)
06 GARIS PANDUAN PRAKTIKUM / AMALAN PROFESIONAL
07 BORANG TAKWIM SEKOLAH
A 08 BORANG KEHADIRAN PRAKTIKUM
09 BORANG BIMBINGAN PRAKTIKUM – PR1
10 BORANG REKOD PENGAJARAN BERPASANGAN
11 BORANG MAKLUMBALAS PENGAJARAN BERPASANGAN

12 CARTA ORGANISASI SEKOLAH

13 VISI DAN MISI SEKOLAH
14 PETA LOKASI & PELAN SEKOLAH
15 SENARAI NAMA STAF (AKADEMIK & SOKONGAN)
B 16 PERATURAN-PERATURAN SEKOLAH

17 RANCANGAN AKTIVITI KOKURIKULUM

18 SENARAI NAMA AHLI DAN KEHADIRAN
19 LAPORAN AKTIVITI KOKURIKULUM
C 20 LAPORAN PROJEK / PERANAN LAIN

21 SENARAI DAN MAKLUMAT MURID (KELAS DIAJAR)

22 REKOD PRESTASI / MARKAH UJIAN / PENILAIAN
23 KERTAS SOALAN UJIAN / LATIHAN / LEMBARAN KERJA
D 24 PENULISAN JURNAL

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS SULTAN ABDUL HALIM, SG. PETANI, KEDAH.

Gambar BIODATA PELAJAR INSTITUT

PRAKTIKUM / AMALAN PROFESIONAL

6
 Nama Pelajar Institut
: IZYAN HAZWANI BINTI AZMI
Nombor Kad Pengenalan
: 870906-02-5810
Kursus dan Ambilan
: PISMP PRASEKOLAH AMBILAN JANUARI 2008
Guru Pembimbing Praktikum
: PUAN AIDA ZULIANA BT AWANG
Mata Pelajaran Major
Pensyarah Pembimbing Major : PRASEKOLAH
Mata Pelajaran Minor : PUAN RAJMAH BT OTHMAN
Pensyarah Pembimbing Minor : PENDIDIKAN JASMANI
Alamat Rumah : PUAN RAJMAH BT OTHMAN
: NO 12, KG SEBERANG TELAGA MAS,
06400 POKOK SENA,
Alamat Menginap (Praktikum) KEDAH.
: NO 182 JALAN BPJ 3A/3
Nombor Telefon (hp) BANDAR PUTERI JAYA, KEDAH
Kaum : 0194502804
Jantina : MELAYU
Status Perkahwinan : PEREMPUAN
Kelayakan Akademik : BELUM BERKAHWIN
Kelayakan-kelayakan Lain : SPM (2004)
:-

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS SULTAN ABDUL HALIM, SG. PETANI, KEDAH.

TAK W I M S E K O LAH
(PROGRAM PRAKTIKUM / AMALAN PROFESIONAL)

7
 Nama Pelajar Institut
Nombor Telefon (hp)
Nama Kursus dan Ambilan
Nama Sekolah
Nombor Telefon Sekolah
:………………………………………………………..
:……………………………………………………….. :
……………………………………………………….. :
……………………………………………………….. :
………………………………………………………..

Perhatian:
Sila senaraikan hari cuti umum / cuti peristiwa / cuti ganti / ujian bulanan atau penggal /
peristiwa seperti Hari Sukan Tahunan / aktiviti-aktiviti rasmi sekolah yang melibatkan murid-
murid dari kelas-kelas yang diajar dalam tempoh praktikum sahaja.

Tarikh Hari Cuti / Ujian Bulanan / Peristiwa / Aktiviti Sekolah Catatan

Tandatangan :....................................................................
Nama Pelajar Institut :....................................................................

Tandatangan Guru Besar :.................................................................... :.................

Nama Guru Besar ...................................................
Tarikh :....................................................................

Salinan : 1. Portfolio Praktikum

2. Pensyarah Pembimbing Major
3. Pensyarah Pembimbing Mino

8
 LAM-PT12-11
INSTITUT PENDIDIKAN GURU
KAMPUS SULTAN ABDUL HALIM, SG. PETANI, KEDAH.
BORANG KEHADIRAN PRAKTIKUM / amalan profesional Borang K

BULAN:

Nama Kursus :………………………………………………… Nama Sekolah :…………………………………………………………..

Ambilan :………………………………………………… Alamat Sekolah :…………………………………………………………..

Tempoh Praktikum :………………………………………………… No. Telefon :…………………………………….

TARIKH / HARIBULAN PERSEKOLAHAN

Sila tanda kehadiran dengan tanda ( / ) di dalam ruang yang berkenaan.

MINGGU 1 MINGGU 2 MINGGU 3 MINGGU 4 MINGGU 5

Tarikh >

Bil Nama Major

(K)

Catatan : ......................................................................................................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Tandatangan :………………………………………………. Tandatangan :…………………………………………..……….
Nama Ketua (K) :………………………………………………. Nama Guru Besar :……………………………………………………
Tarikh :………………………………………………. Tarikh :……………………………………………………

Catatan: 1) Setiap cuti mestilah disertakan dengan salinan surat akuan doktor / sijil sakit (M.C.) atau surat kebenaran.
2) Borang kehadiran ini hendaklah diserahkan kepada KU Praktikum setelah disahkan oleh Pengurus Sekolah pada minggu pertama bulan berikutnya.

9
 REKOD PENGAJARAN BERPASANGAN

Nama Pelajar :………………………………………………………………...

Kursus dan Ambilan :………………………………………………………………...
Nama Pelajar :………………………………………………………………...
Nama Pasangan :……………………………………………………………….....
Praktikum :……………………………………………………………….....
Nama Guru Pembimbing

Tarikh Mata Pelajaran Tandatangan Catatan

Mgu dan Hari Masa & Kelas (Tahun) Pasangan (Guru Pembimbing)

10

11

12

Disemak oleh Guru Pembimbing: Disahkan oleh Pensyarah Pembimbing:

Tandatangan : Tandatangan :
Nama : Nama :
Tarikh : Tarikh :

Salinan : 1. Portfolio Praktikum (Kedua-dua pasangan guru pelatih)

BORANG MAKLUMBALAS

10
 PENGAJARAN BERPASANGAN

Catatan
 Sila fokuskan pemerhatian anda terhadap satu atau dua aspek/kemahiran sahaja
dalam setiap sesi pengajaran berpasangan.
 Sila rujuk aspek-aspek tersebut dalam Borang Bimbingan PR 1

Kekuatan / Kelebihan
Perancangan / Pelaksanaan Sesi Pengajaran Pembelajaran

……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…

Kelemahan / Kekurangan
Perancangan / Pelaksanaan Sesi Pengajaran Pembelajaran

……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………

11
 …
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
..

Cadangan Mengatasi Kelemahan / Kekurangan

(Hasil perbincangan)

……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………

12
 …
……………………………………………………………………………………………………………
..
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…
……………………………………………………………………………………………………………
…

Disemak oleh Guru Pembimbing: Disemak oleh Pensyarah Pembimbing:

Tandatangan : Tandatangan :
Nama : Nama :
Tarikh : Tarikh :

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS SULTAN ABDUL HALIM, SG. PETANI, KEDAH.

RANCANGAN AKTIVITI KOKURIKULUM

(Sukan / Unit Beruniform / Persatuan)

13
Nama Pelajar Institut :........................................................................................
Kursus dan Ambilan :........................................................................................
Jenis Kokurikulum :........................................................................................
Guru Penasihat Kokurikulum ........................................................................................

Minggu Tempat /
(Tarikh) Tajuk / Aktiviti Catatan
M1
Menyediakan Rancangan Aktiviti Kokurikulum Bilik Guru
M2
M3
M4
M5
M6
M7
M8
M9
M 10
M 11
M 12

Disemak oleh Guru Penasihat: Disemak oleh Pensyarah Pembimbing:

Tandatangan : Tandatangan :
Nama : Nama :
Tarikh : Tarikh :

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS SULTAN ABDUL HALIM, SG. PETANI, KEDAH.

LAPORAN AKTIVITI KOKURIKULUM

(Aspek G dalam Borang PR 2 : Kokurikulum)

Minggu Ke-

Nama Pelajar :.............................................................................

Jenis Persatuan/Sukan/Unit Beruniform :.............................................................................
Tarikh :.............................................................................
Masa :.............................................................................
Tempat :.............................................................................

14
Nama Guru Penasihat KoKurikulum :.............................................................................
Kehadiran (Lampirkan Borang Kehadiran) :.............................................................................

BAHAGIAN A : AKTIVITI / KEMAHIRAN YANG DIJALANKAN

(Kepimpinan, Kepengurusan, Kejurulatihan dan Kepegawaian)
[Sila lampirkan dokumen sokongan, jika ada]

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

BAHAGIAN B : CATATAN REFLEKSI

(Diisi oleh Pelajar)

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

15
 BAHAGIAN C : BIMBINGAN
(Oleh Guru Penasihat / Guru Pembimbing / Pensyarah Pembimbing)

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

Disemak oleh Guru Penasihat/Pembimbing: Disemak oleh Pensyarah Pembimbing:

Tandatangan : Tandatangan :
Nama : Nama :
Tarikh : Tarikh :

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS SULTAN ABDUL HALIM, SG. PETANI, KEDAH.

LAPORAN PROJEK/AKTIVITI/PERANAN LAIN

(Aspek H dalam Borang PR 2 : Bimbingan, Pengurusan & Pentadbiran)

Laporan Ke –

Nama Pelajar __________________________________________________.

Kursus dan Ambilan __________________________________________________.
Tarikh ____________________ Masa ______________________.
Tempat __________________________________________________.

16
Projek / Aktiviti / Peranan __________________________________________________.

BAHAGIAN A : PERANAN YANG DIJALANKAN

(Sila lampirkan dokumen sokongan seperti kertas kerja, minit mesyuarat,

pelan tindakan, gambar foto, surat perlantikan, laporan khas projek, surat penghargaan dll)

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

BAHAGIAN B : CATATAN REFLEKSI

(Diisi oleh pelajar selapas tamat / siap sesuatu projek / aktiviti)

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

17
 BAHAGIAN C KOMEN / ULASAN / CATATAN
(Diisi oleh Guru Besar / Penolong Kanan / Guru)

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

Disemak oleh pihak sekolah: Disemak oleh Pensyarah Pembimbing:

Tandatangan : Tandatangan :
Nama : Nama :
Tarikh : Tarikh :

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS SULTAN ABDUL HALIM, SG. PETANI, KEDAH.

JURNAL
Satu bentuk catatan berterusan mengenai sesuatu peristiwa, masalah, pencapaian atau bidang
yang perlu diberi pekanan.

Merupakan rekod-rekod refleksi dan aktiviti yang dilaksanakan oleh penyedia portfolio
secara berfokus tentang apa yang telah dipelajari atau dialami dalam situasi sebenar.

“ Effective journal use takes time,

but journals that are done well
provide a unique and valuable
form of learning.”
(Baird, 1999:14)

18
Kegunaan Jurnal:
Jurnal patut digunakan untuk membuat refleksi mengenai pemikiran, perlakuan dan reaksi
kita yang emosional iaitu mengikut perasaan mengenai sesuatu peristiwa ataupun tindakan yang
diambil yang difikirkan perlu dibuat renungan agar kita akan lebih memahami peristiwa dan tindakan
kita itu.

Penulisan jurnal sebagai satu bentuk catatan berterusan mengenai sesuatu peristiwa, masalah,
pencapaian atau bidang yang perlu diberi penekanan. (ms. 58 BPG Okt. 1999)

Matlamat:
Matlamat penulisan jurnal ialah meningkatkan kesedaran, keinsafan diri dan pemahaman
kita mengenai apa yang kita alami atau apa yang telah kita lakukan. Justeru itu, catatan kita haruslah
jujur dan benar.

Pengisian Jurnal:
 Persoalan-persoalan yang menarik
 Pandangan yang relevan dan kritikal
 Kandungan boleh dibincang bersama antara pensyarah penyelia dan guru pembimbing

Aspek Yang Boleh Difokus:

 Pengajaran dan Pembelajaran (P&P)
 Profesion keguruan
 Pelajar / klien
 Iklim sekolah dan pengurusan bilik darjah

Mengapa Diperlukan:

 dapat memberi gambaran menyeluruh tentang seorang profesional.

 Merupakan koleksi, “snapshots” tentang pencapaian guru pelatih pada satu-satu masa
termasuk kekuatannya, bidang yang perlu diusahakan, harapan dan aspirasinya

CONTOH FORMAT JURNAL (Minggu pertama sahaja)

Bilangan Jurnal : Ke-1

Minggu Praktikum : 1
Tarikh Peristiwa / Kejadian : ......... hingga ........
Tajuk Jurnal : Minggu Pertama Di SK ..........................

Disemak oleh Guru Pembimbing Disemak oleh Pensyarah Pembimbing

Tandatangan : Tandatangan :
Nama : Nama :
Tarikh : Tarikh :

___________________________________________________________________________

19
FORMAT JURNAL (Minggu kedua dan seterusnya)

Bilangan Jurnal : Ke-

Minggu Praktikum :
Tarikh Peristiwa / Kejadian :
Tajuk Jurnal : (Anda boleh rujuk aspek-aspek di dalam Borang PR 1,
sesuatu peristiwa, isu, masalah, pencapaian)

1. Masalah / Peristiwa

2. Analisis

3. Cadangan Tindakan Susulan

4. Tempoh Masa Dan Keberkesanan Tindakan Susulan

Disemak oleh Guru Pembimbing Disemak oleh Pensyarah Pembimbing

Tandatangan : Tandatangan :
Nama : Nama :
Tarikh : Tarikh :

Bilangan Jurnal : Ke-1

Minggu Praktikum : Pertama
Tarikh Peristiwa / Kejadian : 3 - 7 Mei 2009
Tajuk Jurnal : Minggu Pertama Di SK Seri Kuala

Pada hari pertama, saya bersama pasangan praktikum melapor diri kepada Encik Ishak Bin
Mohd Khalid, Guru Besar, SK Seri Kuala, Kota Kuala Muda. Kami memperkenalkan diri dan
menyerahkan Surat Pengenalan Diri kepada beliau. Guru Besar memberi taklimat kepada kami
tentang pelbagai perkara berkaitan dengan sekolah, termasuklah :
- sejarah, peraturan, disiplin dan budaya sekolah;
- struktur organisasi, peranan dan tanggungjawab pengurus sekolah, guru penolong kanan,
guru disiplin, guru panitia, guru ko-kurikulum, guru darjah, guru mata pelajaran dan tugas staf
sokongan;
- latar belakang murid dan masyarakat setempat;
- tugas dan tanggungjawab murid di sekolah;
- pengelolaan aktiviti kokurikulum dan maklumat-maklumat lain yang berkaitan.

Selepas waktu rehat kami diperkenalkan kepada guru-guru dan staf sokongan. Selepas kami
dibawa oleh Guru Penolong Kanan berjalan di sekeliling kawasan sekolah kamipun berjumpa dengan
Encik Malek Mohammad, guru pembimbing praktikum kami. Encik Malek Mohammad memberi
bimbingan dan tunjuk ajar kepada kami tentang jadual waktu, sukatan pelajaran, huraian sukatan
pelajaran, panduan guru dan rancangan semester.

Pada hari kedua saya menyediakan Rancangan Semester Bahasa Inggeris dan Pendidikan
Seni Visual. Saya diagihkan 4 waktu mata pelajaran Bahasa Inggeris Tahun 4A, 6 waktu Tahun 5B

20
dan 2 waktu Pendidikan Seni Visual Tahun 5A. Saya tidak menghadapi banyak masalah dalam
penyediaan kedua-dua rancangan semester tersebut kerana telah menghadiri bengkel penulisan
rancangan pengajaran ketika di institut. Tambahan pula, kami dibekalkan oleh pensyarah mata
pelajaran dengan format dan contoh rancangan semester, mingguan dan rancangan pengajaran
harian.

Pada hari ketiga saya diberi peluang oleh guru pembimbing membuat pemerhatian
pengajarannya. Saya amat berterima kasih kepada beliau kerana melalui kesempatan tersebut saya
telah memperolehi banyak pengalaman terutamanya tentang cara pengurusan kelas, penggunaan ICT
dan pengurusan aktiviti kumpulan. Cikgu Malek Mohammad memanglah seorang guru yang
berkeyakinan tinggi dan berjaya menarik minat murid-muridnya. Catatan yang saya buat semasa sesi
pemerhatian amatlah berguna sebagai rujukan saya.

Pada hari kelima, saya menyerahkan Rancangan Semester Bahasa Inggeris dan PSV kepada
Guru Besar dan guru pembimbing untuk disemak. Selepas itu saya masuk ke dalam Kelas 5A
bersama Cikgu Yahya, guru Pendidikan Seni Visual. Saya amat kagum dengan kebolehan beliau
dalam menyampaikan pelajarannya. Dengan cara penyampaian yang menarik dan bakatnya yang
amat tinggi dalam seni visual tak hairanlah mengapa beliau selalu dijemput untuk menjadi fasilitator
kursus PSV di peringkat daerah Kuala Muda/Yan.

Selepas itu saya membuat rancangan mingguan, rancangan pengajaran harian dan
bahan sumber pengajaran dan pembelajaran yang akan saya gunakan dalam minggu kedua.

Disemak oleh Guru Pembimbing Disemak oleh Pensyarah Pembimbing

Tandatangan : Tandatangan :
Nama : Nama :
Tarikh : Tarikh :

Bilangan Jurnal : Ke-2

Minggu Praktikum : Kedua
Tarikh Peristiwa / Kejadian : 10 - 14 Mei 2009
Tajuk Jurnal : Masalah Pengurusan Masa

1. Masalah / Peristiwa

Hari ini (11 Mei 2009) saya telah menghadapi masalah pengurusan masa yang tepat sebagaimana
yang telah dirancangkan. Terdapat aktiviti yang telah dirancangkan dalam pengajaran dan
pembelajaran tidak dapat dijalankan kerana tidak cukup masa. Hal ini menimbulkan masalah bagi
mencapai objektif, khususnya objektif yang akhir dalam proses pengajaran dan pembelajaran pada
hari-hari tertentu .

2. Analisis

Masalah ini timbul kerana aktiviti perbincangan secara kumpulan yang telah saya jalankan itu
ada kalanya telah melebihi masa yang ditetapkan. Didapati pelajar-pelajar mengambil masa yang
agak lama untuk menyiapkan laporan hasil perbincangan dan semasa melaporkan hasil
perbincangan, terdapat beberapa orang pelajar yang tidak dapat menerangkannya dengan lancar
dan cepat. Di samping itu, masalah masa ini juga wujud kerana gangguan aktiviti-aktiviti sekolah
seperti perhimpunan yang telah mengambil masa yang agak lama sehingga mengurangkan masa
yang telah dirancangkan.

3. Cadangan Tindakan Susulan

a. Saya patut membaca buku-buku yang berkaitan dengan perancangan masa dalam sesuatu
proses

21
 pengajaran dan pembelajaran agar dapat menguruskan masa dengan lebih sempurna.

b. Saya akan menyediakan plan A dan plan B pada waktu-waktu tertentu terutama pada hari-hari
yang terlibat dengan perhimpunan sekolah supaya proses pengajaran dan pembelajaran dapat
berjalan lancar dengan masa yang telah dirancangkan .

c. Bagi memastikan bahawa aktiviti perbincangan secara berkumpulan tidak melebihi masa yang
telah ditetapkan, saya akan sentiasa mengingatkan pelajar tentang masa yang ada dan
meminta wakil bagi setiap kumpulan membuat laporan dalam masa yang telah ditetapkan.
Sekiranya perbincangan menyentuh topik yang sama, saya akan memilih beberapa hasil
perbincangan yang terbaik sahaja untuk dibentangkan .

d. Saya akan mendapatkan bimbingan dan nasihat daripada guru dan pensyarah pembimbing di
samping berbincang dengan rakan-rakan guru pelatih.

4. Tempoh Masa Dan Keberkesanan Tindakan Susulan

Saya akan cuba mengatasi masalah ini dalam tempoh seminggu . Pengurusan masa yang baik
adalah perlu bagi memastikan kelancaran proses pengajaran dan pembelajaran. Sekiranya masalah
ini tidak dapat diatasi secepat mungkin sudah tentu objektif yang telah dirancangkan tidak tercapai
sepenuhnya

Disemak oleh Guru Pembimbing Disemak oleh Pensyarah Pembimbing

Tandatangan : Tandatangan :
Nama : Nama :
Tarikh : Tarikh :
INSTITUT PENDIDIKAN GURU
KAMPUS SULTAN ABDUL HALIM, SG. PETANI, KEDAH.

REFLEKSI

Refleksi dalam erti kata lain boleh disebut juga sebagai renungan atau muhasabah.

Refleksi merujuk kepada proses atau aktiviti mengingat kembali pengalaman lalu,
mempertimbang dan menilaikannya untuk tujuan yang lebih luas termasuk untuk merancang
dan melaksanakan langkah-langkah susulan bagi memperoleh pengertian baru berkaitan
dengan pengalaman itu.

Renungan kembali mengenai keputusan atau tindakan dalam situasi sebenar akan
menghasilkan perubahan sikap, amalan, kesedaran dan tingkah laku yang diubah suai
sendiri kesan daripada refleksi yang dilakukan.

Kesimpulannya tujuan refleksi ialah bagi mendapat pemahaman baru, pembaikan

tindakan dan pengukuhan amalan.

Refleksi adalah proses meneutralkan kembali segala

perasaaan negatif yang menyelubungi pengalaman yang
dilalui supaya satu perspektif baru dapat dihasilkan daripada
pengalaman tersebut sekali gus berjaya mengubah
tingkahlaku dan tindakan seseorang.

Boud, 1985.
22
 Satu pemikiran secara mendalam untuk seseorang itu
memikirkan atau merenung semula situasi yang telah dilalui
untuk menganalisis apa yang telah dilakukan dan mengapa
dilakukan sedemikian

Woolfolk, 1995

Objektif Refleksi:

 Mengenalpasti kekuatan/kelemahan dalam P&P

 Merancang serta mengambil tindakan susulan untuk membaiki kelemahan
 Meningkatkan kemahiran keguruan
 Penilaian Kendiri sebagai budaya kerja

Kepentingan Refleksi:

 Membuat penilaian kendiri

 Berfikir secara analitik, kritis & kreatif
 Menganalisis aktiviti pengajaran pembelajaran di sekolah
 Mencari alternatif dalam membuat keputusan
 Mencari jalan penyelesaian
 Mengubah tingkah laku
 Meningkatkan keupayaan GP mentafsir maklumat-maklumat daripada data dengan
lebih cekap lagi

Pra Syarat Membuat Refleksi:

 Keterbukaan

 melihat masalah dari semua aspek

 mengambil kira semua maklumat yang diperoleh sebelum membuat
keputusan pengajaran

 Bertangggungjawab

 bertanggungjawab di atas kejayaan dan segala kegagalan

 Kerelaan

23
  komitmen sepenuhnya terhadap pengajaran
 rajin mengajar semua murid
 dapat memenuhi keperluan profesion

Tahap Penulisan Refleksi:

Sebab, akibat, berhujah dengan

Tahap yang paling diri sendiri, mengaitkan
ideal. Perlu peristiwa yang berlaku dengan
dipraktikkan oleh guru KRITIKA pegangan, prinsip dan falsafah
pelatih L serta melaksanakan tindakan
yang sewajarnya
Tahap Ketiga:
DIALOG
Sebab, akibat berhujah
dengan diri justifikasi
dan tindakan

Tahap Kedua:
PENULISAN REFLEKSI
DESKRIKTIF
Sebab, akibat, justifikasi

Tahap Pertama:

PENULISAN DESKRIPTIF
Melaporkan sesuatu kejadian atau peristiwa
yang berlaku di dalam kelas

24
 Tahap Penulisan Refleksi Hatton & Smith (1995)

CONTOH PENULISAN REFLEKSI DALAM BUKU PERSEDIAAN MENGAJAR

(Dicatat selepas setiap waktu p&p di ruang bawah RPH)

Contoh Penulisan Refleksi: Tahap Pertama – Deskriptif

• Pengajaran tidak dapat diteruskan kerana sebahagian pelajar lambat hadir ke kelas.
• Latihan kebakaran sekolah dijalankan pada waktu pengajaran. Kelas terpaksa
dibatalkan.
• Pelajar mengantuk di dalam kelas.
• Masa pengajaran tidak mencukupi. Aktiviti kelas terpaksa ditangguhkan kepada
pengajaran akan datang.

Contoh Penulisan Refleksi: Tahap Kedua – Refleksi Deskriptif

• Guru mengajar dalam bahasa Inggeris menyebabkan pelajar kurang faham apa yang
disampaikan oleh guru. Guru sepatutnya cuba menerangkan sesuatu istilah dalam
Bahasa Melayu.

• Terdapat beberapa orang pelajar yang membuat bising di dalam kelas dan tidak
menghiraukan pengajaran guru. Guru bertindak memanggil nama pelajar tersebut
dan bertanyakan soalan yang berkaitan.

Contoh Penulisan Refleksi: Tahap Ketiga – Dialog

Contoh 1:

Setelah beberapa kali diselia oleh guru pembimbing dan penyelia, saya dapati
kelemahan saya adalah tidak berupaya menyediakan Bahan Bantu Mengajar yang
menarik ...dan mampu mencungkil idea awal pelajar serta merangsang daya inkuiri
pelajar. Mereka memberikan komen BBM yang saya gunakan tidak dapat membantu
melancarkan pengajaran topik pada hari itu. Saya rasa saya patut terima kritikan
tersebut secara positif. Model Refleksi juga menegaskan guru yang refleksi perlu
bersikap terbuka dan menerima kritikan yang membina. Tapi saya tak kreatif. Tapi
takpelah mungkin saya perlu berbincang dengan rakan dan melayari internet mencari
bahan-bahan yang menarik bagi membantu saya menyediakan BBM yang efektif.

Contoh 2:

Terlalu banyak kelemahan saya
prinsip leraian daya pada hari
pelajar mencuba. Saya tidak
menjawab soalan. Ada isi yang
tajuk yang di ajar.
dalam pengajaran tentang prinsip paduan daya dan
ini. Saya tidak menyediakan contoh soalan untuk
dapat menumpukan satu persatu pelajar untuk
saya tertinggal. Saya kurang persediaan mengenai

Contoh Penulisan Refleksi: Tahap Tertinggi - Kritikal

25
 Saya memang seorang yang tegas semasa mengajar. Saya tidak suka
ketawa semasa mengajar. Saya mesti pastikan pelajar memberikan tumpuan yang
sepenuhnya semasa saya menyampaikan aktiviti pengajaran. Saya akan memarahi
pelajar yang tidak mengendahkan pengajaran saya.

Saya menggunakan pendekatan behaviourisme apabila mengajar kerana

saya ingat lagi masa cikgu saya mengajar fizik beliau menggunakan pendekatan
yang sama. Dan dengan pendekatan cikgu tersebut berjaya mendidik saya menjadi
insan yang berjaya.

Oleh itu, saya percaya pendekatan tersebut akan dapat membantu pelajar
mempelajari fizik. Tetapi....setelah beberapa minggu, saya dapati pendekatan saya
ini menyebabkan prestasi pelajar dalam fizik merosot ... saya dah mula
menggelabah...takut dipersalahkan oleh guru pembimbing...

Kemudian saya cuba melakukan pemikiran dan amalan refleksi seperti yang
disarankan barulah saya tahu betapa zalimnya saya kerana tidak memerhatikan
pelajar yang memerlukan pendekatan yang berbeza-beza antara satu sama lain.

Saya perlu ubah pendekatan pengajaran saya...Saya perlu perbanyakan

aktiviti pengajaran yang dapat menggalakkan pelajar berfikir serta berupaya
mencungkil idea awal pelajar...

Contoh-Contoh Lain:

1. Pengajaran hari ini berjalan seperti dirancang. Masa dapat

diuruskan dengan baik. Murid menyiapkan latihan dalam waktu Apa?
ditetapkan. Terdapat 6-8 orang murid di barisan belakang gagal
menyiapkan latihan seperti diarahkan. Mereka cuma menjawab
soalan 1 dan 6 secara ringkas, sedangkan arahan saya ialah
menjawab dengan lengkap soalan 2 hingga 6. Mereka Mengapa?
memberitahu mereka tidak faham dan tidak jelas berhubung
arahan saya. Apabila saya tanya kepada murid lain, terdapat
beberapa orang lagi memberitahu arahan saya memang kurang
jelas.
Tindakan Susulan
Saya fikir kelemahan saya dalam pengajaran hari ini telah
menyebabkan objektif pelajaran tidak tercapai sepenuhnya.
Kelemahan ini mesti saya atasi dalam pengajaran akan datang.

2. Pengajaran hari ini bermula dengan baik dan lancar. Murid

semuanya terlibat dengan seronok. Melihat keseronokan murid,
beberapa aktiviti tambahan telah saya jalankan untuk melibatkan
semua murid supaya berlaku adil. Kemudiannya saya dapati waktu
pengajaran sudah tamat tanpa sempat membuat penutup. Saya
fikir pengajaran saya hari ini gagal.

Kesilapan saya ialah lari daripada perancangan asal p&p saya. Apa?
Saya sepatutnya mengawal pengajaran saya dan tidak menambah
aktiviti spontan. Untuk pengajaran akan datang, saya mesti
menentukan aspek pengurusan masa tidak terabai.
26
Mengapa?

Tindakan Susulan

27