September 2007

JABATAN PENDIDIKAN KHAS

KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA

KURIKULUM LATIHAN PENDIDIKAN KHAS

BERMASALAH PEMBELAJARAN

PERIGKAT ASAS

MODUL
1

Amalan dan Prinsip Pendidikan Khas

Bermasalah Pembelajaran
Modul 1

AMALAN DAN PRINSIP PENDIDIKAN KHAS

BERMASALAH PEMBELAJARAN

1.0 Pengenalan:
Kursus ini bertujuan memperkenalkan asas-asas Pendidikan Khas,
konsep keperluan dan murid-murid berkeperluan khas. Ia juga
memberi pengenalan dan kemahiran asas kepada guru supaya dapat
mengendalikan kelas-kelas khas bermasalah pembelajaran dengan
berkesan. Kemahiran asas yang akan diperkenalkan ialah amalan dan
prinsip pendidikan khas, struktur organisasi dan institusi-institusi yang
terlibat.

2.0 Matlamat:
Mewujudkan kesedaran dan pembina sikap yang positif terhadap
perlaksanaan Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran.

3.0 Objektif :
3.1 Guru-guru mendapat pendedahan dan pengetahuan terhadap
latar belakang Program Pendidikan Khas Bermasalah
Pembelajaran di Malaysia.
3.2 Memberi maklumat tentang prosedur kemasukan murid-murid
khas ke Program Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran.
4.0 Jangkamasa: 2 jam

5.0 Kandungan
Bahagian 1 : Falsafah, Visi, Misi dan Sejarah Pendidikan Khas
Bahagian 2 : Struktur Organisasi Pendidikan Khas di peringkat
Kementerian, Jabatan dan Sekolah
Bahagian 3 : Program Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran
Bahagian 4 : Prosedur Kemasukan Kanak-kanak Berkeperluan Khas
ke Program Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran
Bahagian 5 : Pengenalan Akta Pendidikan Khas dalam negara
Bahagian 6 : Arahan dan Pekeliling Pendidikan Khas

2
Modul 1

BAHAGIAN 1

FALSAFAH DAN SEJARAH PERKEMBANGAN PENDIDIKAN KHAS

1.1 Falsafah Pendidikan Kebangsaan

“Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke arah

memperkembangkan lagi potensi individu secara menyeluruh dan

bersepadu untuk mewujudkan insan yang seimbang dan harmonis dari

segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan

kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bagi melahirkan rakyat

Malaysia yang berilmu pengetahuan, berketrampilan, berakhlak mulia,

bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri

serta memberi sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran

keluarga, masyarakat dan negara.”

1.2 Falsafah Pendidikan Khas

“Pendidikan Khas di Malaysia adalah satu usaha yang berterusan

untuk melahirkan insan yang berkemahiran, berhaluan, berupaya,

beriman, berdikari, mampu merancang dan menguruskan kehidupan

serta menyedari potensi diri sendiri sebagai seorang individu dan ahli

masyarakat yang seimbang dan produktif selaras dengan falsafah

pendidikan negara.”

Refleksi :

Huraikan perbezaan dan persamaan antara Falsafah Pendidikan

Kebangsaan dan Falsafah Pendidikan Khas.

3
Modul 1

1.3 Visi Pendidikan Khas

Menyediakan perkhidmatan yang berkualiti kepada murid-murid

berkeperluan khas ke arah kecemerlangan hidup sejajar dengan

hasrat Falsafah Pendidikan Kebangsaan.

1.4 Misi Pendidikan Khas

Menyediakan pendidikan yang berkualiti kepada murid-murid

berkeperluan khas untuk menjadikan mereka insan yang mampu

berdikari, berjaya dalam hidup dan memberikan sumbangan bakti

kepada masyarakat dan negara.

Refleksi :

Sejauhmanakah visi dan misi Pendidikan Khas tercapai selepas program

PKBP dilaksanakan lebih dari satu dekad?

1.5 Sejarah Perkembangan Pendidikan Khas Bermasalah

Pembelajaran (PKBP)

Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran diwujudkan berdasarkan

kepada keputusan perbincangan Jawatankuasa Advokasi Persatuan

Kanak-Kanak Terencat Akal Selangor & Wilayah Persekutuan pada 3

Oktober 1987.

1988 - Jabatan Pelajaran Wilayah Persekutuan menubuhkan

Kelas Khas Bermasalah Pembelajaran (KKBP)yang

pertama di SRK(L) Jalan Batu 1, Kuala Lumpur ( dua

4
Modul 1

kelas dengan dua puluh orang murid, tiga orang guru

terlatih).

- Jabatan Pelajaran Selangor membuka dua kelas di

SRK Jalan Raja Muda, Seksyen 4, Shah Alam,

Selangor.

1990 - Ujian Percubaan Alat Penilaian Kelas Khas

Bermasalah Pembelajaran (KKBP), di mana dua ratus

orang murid dari kelas-kelas percantuman telah diuji.

- Mesyuarat menganalisa data dari ujian percubaan

di Universiti Malaya.

1991 - Kursus satu tahun bermasalah pembelajaran

bermula di Maktab Perguruan Ilmu Khas.

1992 - Pembukaan program Pendidikan Khas

Bermasalah Pembelajaran (PKBP) di seluruh negara

secara berperingkat.

1993 - Pendidikan Khas di Falkuti Pendidikan, UKM.

Program ini merupakan program gabungan Prinsip

Pendidikan Am dan Prinsip Pendidikan Khas.

1994 - Pembukaan program Pendidikan Khas

Bermasalah Pembelajaran perintis di peringkat sekolah

menengah di SMK Yaacob Latiff, Jalan Peel dan SMK

Bandar Baru Sentul, Kuala Lumpur, SMK Seksyen 9,

Shah Alam.

1995 - Pendidikan Inklusif bermula

(Sumber data: JPK)

5
Modul 1

BAHAGIAN 2

STRUKTUR ORGANISASI PENDIDIKAN KHAS DI PERINGKAT

KEMENTERIAN, JABATAN DAN SEKOLAH.

2.0 : Setiap badan mempunyai struktur organisasi masing-masing. Bagi

Pendidikan Khas pula, struktur organisasinya adalah sebagaimana rajah-
rajah berikut

Struktur Organisasi Pendidikan Khas di Peringkat Kementerian

Timbalan Ketua
Pengarah Pelajaran

Bahagian Bahagian Bahagian

Perancangan Pengurusan Latihan dan
& Sekolah Khidmat
Pembangunan Bantu

Unit
Pengurusan

6
Modul 1

2.2 : Struktur Organisasi Pentadbiran Pendidikan Khas Di

Peringkat Jabatan Pendidikan Negeri Dan Di Peringkat
Sekolah

PENGARAH PELAJARAN
NEGERI

Ketua Ketua Ketua Ketua Ketua

Sektor Sektor Sektor Sektor Sektor
Pengurusan Pengurusan Pengurusan Pembangunan Pendidikan
& Sekolah Akademik Manusia Islam &
Perkhidmatan Moral

Unit Pendidikan Khas

Contoh kedudukan penyelaras di

sekolah (rendah & menengah)
GURU BESAR/ PENGETUA
SEK.

Guru Penolong Guru Penolong

Kanan Hal Kanan
Ehwal Murid Kurikulum

Penyelaras
Pendidikan
Khas

Guru
Guru-guru
Pendidikan
Khas
Murid

Murid

7
Modul 1

Refleksi :

Lakarkan struktur organisasi Program Pendidikan Khas

Bermasalah Pembelajaran di sekolah anda.

Struktur Organisasi Program Pendidikan khas Bermasalah Pembelajaran

Sekolah 3333333333333333333333333333.

8
Modul 1

BAHAGIAN 3

PROGRAM PENDIDIKAN KHAS BERMASALAH PEMBELAJARAN

3.0 Definisi Pendidikan Khas ?

Pendidikan Khas bererti program yang dirancang khusus untuk

memenuhi pelbagai keperluan murid-murid khas. Ini termasuk

pengunaan bahan-bahan khas, peralatan khas, teknik pengajaran dan

pembelajaran mengikut tahap kebolehan dan keupayaan murid.

Ia bertujuan untuk MENDIDIK dan MEMBENTUK murid melalui

• perkembangan mental

• kestabilan emosi

• integrasi sosial

3.1 Ciri-ciri Program Pendidikan Khas

Antara beberapa perkara penting yang perlu dititikberatkan sebelum

program pendidikan khas dapat dilaksanakan adalah seperti berikut :

• guru-guru terlatih khas

• pendekatan pelbagai disiplin

• rancangan pendidikan individu

• kurikulum khas

• objektif pengajaran yang nyata, bermakna dan berjangka pendek

• analisis tugasan

• penglibatan murid secara aktif dalam pengajaran dan pembelajaran

• penilaian berterusan, penyimpanan rekod dan RPI

• kaedah pengajaran khas

9
Modul 1

• bimbingan dan kaunseling ibu bapa dan murid

3.2 Siapakah yang terlibat dalam Pendidikan Khas ?

Pendidikan Khas melibatkan SEMUA murid-murid berkeperluan khas

yang diajar oleh guru terlatih khas. Pendidikan Khas juga melibatkan

pelbagai khidmat sokongan untuk membantu murid-murid khas belajar

dengan lebih berkesan.

3.3 Murid-murid Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran

Murid-murid bermasalah pembelajaran merupakan golongan murid-

murid yang telah dikenalpasti dan disahkan oleh pakar profesional

klinikal sebagai mengalami kecacatan yang mengganggu proses

pembelajaran. Kecacatan yang dialami boleh dikategorikan mengikut

tahap kefungsian murid-murid dalam kemahiran-kemahiran berikut :

• kognitif

• tingkahlaku sosial/perkembangan sosial

• penguasaan bahasa lisan/pertuturan

• penguasaan membaca

• kemahiran perkembangan (development skills)

• kemahiran matematik

(sumber : Unit Pendidikan Khas,

Jabatan Pendidikan Wilayah Persekutuan, Kuala Lumpur)

10
Modul 1

3.4 Program Integrasi Pendidikan Khas

Selain daripada sekolah khas, Kementerian Pelajaran juga

menjalankan program integrasi pendidikan khas bermasalah

penglihatan, bermasalah pendengaran dan bermasalah pembelajaran.

Program integrasi ini dikendalikan dan menerima bantuan peruntukan

daripada Jabatan Pendidikan Negeri yang menjadi Pusat

Tanggungjawab.

3.5 Pendidikan Inklusif

Pendidikan Inklusif adalah program bagi menempatkan murid

Pendidikan Khas yang telah menguasai sebahagian atau sebahagian

besar mata pelajaran (akademik) ke kelas biasa untuk mengikuti

suasana pembelajaran normal.

Pendidikan inklusif boleh dijalankan dalam dua bentuk:

3.5.1 Separa Inklusif

- Murid mengikuti pembelajaran di kelas biasa untuk mata

pelajaran tertentu sahaja.

- Waktu selebihnya mengikuti program di kelas khas.

- Senarai nama murid pada daftar program Pendidikan khas.

- Guru Pendidikan Khas terlibat sebagai pembimbing atau guru

pendamping.

- Mengambil ujian mata pelajaran terlibat sama dengan murid

biasa.

11
Modul 1

3.5.2 Inklusif Sepenuh Masa

- Murid mengikuti semua mata pelajaran di kelas biasa seperti

murid biasa.

- Senarai nama murid kekal dalam daftar kelas khas.

- Guru kelas biasa boleh rujuk atau minta bantuan daripada guru

Pendidikan Khas (guru pendamping) sekiranya terdapat

sebarang masalah sama ada dari segi pembelajaran atau

tingkahlaku.

- Pelajar pendidikan khas yang layak dari segi pencapaian

akademik boleh diberi peluang untuk mengambil peperiksaan

UPSR/PMR/SPM dsb.

Program Pendidikan Inklusif ini boleh dilaksanakan di sekolah rendah

dan menengah bergantung kepada laporan prestasi atau RPI oleh guru

untuk menentukan sama ada seseorang murid itu layak atau

sebaliknya.

Refleksi :

amakan tiga buah sekolah di kawasan anda yang mempunyai

Pendidikan Inklusif bagi murid-murid PKBP.

a)
b)
c)

12
Modul 1

BAHAGIAN 4

PROSEDUR KEMASUKAN MURID-MURID PENDIDIKAN

KHAS BERMASALAH PEMBELAJARAN TAHUN PERTAMA

DI PROGRAM INTEGRASI

Mula

Ambil Borang Pendaftaran Kanak-Kanak

Berkeperluan Khas di Jabatan Pelajaran Negeri

Isi Borang dan Buat Pemeriksaan

Kembalikan Borang Yang Lengkap

ke Jabatan Pelajaran Negeri

Proses Penilaian

Temuduga Ibu bapa

Tawaran Penempatan

Tempoh Percubaan

Pengesahan Penempatan

13
 Modul 1

4.1 Struktur Perkhidmatan Pendidikan Khas

Perkhidmatan Pendidikan Khas

tahap (Deno, 1970)
perkhidmatan

sekolah
berasrama
penuh

kelas khas
sepenuh masa

kelas biasa separuh masa

kelas khas separuh masa

kelas biasa dengan perkhidmatan

pendidikan sokongan

kelas biasa dengan perkhidmatan

rundingan
untuk guru normal

kelas normal sepenuh masa

7
bilangan murid

14
Modul 1

4.2 Perkhidmatan dan Penempatan Murid Khas

Kurang
Teruk

Tahap 6 : Pusat Penjagaan/ Latihan Harian

Tahap 5 : Kelas Khas penuh masa

Program Khas dengan Guru Khas

Tahap Masalah

Bilangan murid
Tahap 4 : Kelas Khas – Separuh Masa

Program Khas – Guru Biasa

Tahap 3 : Kelas Biasa – Guru Biasa

Perkhidmatan Guru Khas

Tahap 2 : Kelas biasa – Guru Biasa

Khidmat sokongan dan Guru Khas

Ringan

Ramai

Tahap 1 : Kelas Biasa

Guru Biasa

Kurikulum Biasa

15
Modul 1

BAHAGIAN 5

PENGENALAN AKTA PENDIDIKAN KHAS DALAM NEGARA

5.1 Akta Pendidikan Bagi Semua Jenis Kanak-Kanak Cacat 1975

Public Law 94-142

Komponen-komponen :

5.1.1 Mengenalpasti kanak-kanak khas

Mengenalpasti kanak-kanak khas melalui ujian saringan.

5.1.2 Pendidikan Percuma

Memastikan setiap murid khas diberi pendidikan percuma.

5.1.3 “Due Process”

Ibu bapa/Penjaga murid-murid khas berhak mendapat penerangan

yang secukupnya. Ibu bapa murid-murid khas berhak mendengar “due

process” yang tidak berat sebelah, jikalau mereka tidak bersetuju

dengan keputusan pentadbiran sekolah.

5.1.4 Keizinan Ibu bapa

Sebelum murid-murid dinilai, ditempatkan atau dirancang

pendidikannya, terlebih dahulu mesti mendapat keizinan daripada ibu

bapa murid-murid tersebut.

16
Modul 1

5.1.5 Persekitaran yang tidak terhad

Murid-murid khas mesti diberi pendidikan di dalam keadaan

persekitaran yang tidak terhad, yang konsisten dengan keperluan

pendidikannya dan seboleh-bolehnya bersama dengan murid-murid

biasa.

5.1.6 Rancangan Pendidikan Individu

Setiap murid mesti disediakan RPI secara bertulis mengikut tahap

pencapaian dan keperluannya.

5.1.7 Penilaian yang tidak berat sebelah

Murid-murid khas perlu dinilai di dalam semua bidang yang berkaitan

dengan ketidakupayaan mereka. Penilaian ini hendaklah adil dari segi

bahasa, budaya dan ketidakupayaan murid-murid tersebut.

5.1.8 Rahsia

Segala keputusan-keputusan perancangan, penilaian dan penempatan

mesti dirahsiakan. Walaubagaimanapun ibu bapa dibenarkan meneliti

rekod-rekod, perancangan, penilaian dan penempatan anak-anak

mereka.

5.1.9 Kursus dalam Perkhidmatan

Latihan mesti diberi kepada guru-guru khas dan para profesional yang

berkaitan dengan pendidikan khas.

17
Modul 1

5.1.10 Penglibatan Ibu bapa

Ibu bapa perlu melibatkan diri dalam program pendidikan khas.

5.2 Surat Pekeliling

Surat Pekeliling Pendidikan Khas merujuk kepada arahan-arahan, dasar-

dasar atau peraturan-peraturan yang telah diputuskan oleh Jabatan

Pendidikan Khas atau Kementerian Pelajaran Malaysia untuk dipatuhi

atau dilaksanakan.

5.3 Kepentingan Surat Pekeliling

• panduan tindakan

• rujukan

• menyampaikan maklumat terkini

• penyelarasan program

• melindungi kepentingan murid-murid khas

• memberi penjelasan atau pentafsiran maklumat

18
Modul 1

KUIZ

1. Apakah prinsip utama yang ditekankan dalam Falsafah Pendidikan Khas?

(A) pendidikan untuk semua

(B) program berlandaskan kefungsian

(C) pergaulan yang berterusan dengan murid biasa

(D) keperluan kasih sayang dan penerimaan kumpulan

2. Berapa jenis penempatan pendidikan disediakan untuk murid-murid

berkeperluan khas. Penempatan manakah yang merupakan penempatan

yang paling terhad?

(A) Kelas khas

(B) Bilik resos

(C) Sekolah khas harian

(D) Sekolah khas berasrama

3. Salah satu matlamat pendidikan khas ialah supaya murid-murid

berkeperluan khas dapat berdikari dan menyumbang kepada

perkembangan negara. Yang manakah antara berikut merupakan usaha

yang membantu mencapai matlamat ini?

(A) penyediaan guru-guru yang bertauliah dan berkelayakan

(B) pengajaran dilakukan mengikut tahap kebolehan murid

(C) penekanan kepada penguasaan kemahiran pra-vokasional

(D) kebenaran untuk mengubahsuaikan kurikulum mengikut tahap

kebolehan murid

19
Modul 1

4. Bagi menjayakan pelaksanaan pendidikan inklusif, semua faktor yang

berikut perlu diambil kira kecuali

(A) khidmat sokongan perlu disediakan

(B) guru khas perlu selalu berkerjasama dengan guru kelas biasa

(C) guru kelas mesti terlatih dalam bidang pendidikan khas

(D) beberapa pengubahsuaian perlu dijalankan untuk membantu murid

dalam pembelajaran

5. Yang manakah antara berikut tidak termasuk dalam tugasan guru khas di

sekolah?

(A) mengawasi skim buku teks

(B) mendapatan sokongan dan penglibatan komuniti

(C) melaksanakan program yang diperlukan oleh murid khas

(D) menyediakan khidmat bimbingan dan kaunseling untuk murid dan ibu

bapa jika perlu

20
Modul 1

Bahan rujukan/bacaan tambahan

Ashman, Adrian & Elkiar, John (1990) Educating Children with Special
Needs.
GGGGPrentice Hall : New York.

Bachor, Dan G. & Crealock, Carol. (1986) Instructional Strategies for

Students with Special Needs. GGGGGG.Prentice Hall : New York.

Cole, Peter & Chan Lorna. (1990) Methods and Strategies for Special
Children. GGG.Prentice Hall : New York.

Kementerian Pelajaran Malaysia, (1992) Surat Pekeliling-Pekeliling

Pendidikan Khas (1979 – 1991). Kuala Lumpur : Unit Pendidikan Khas,
Bahagian Sekolah,

Kementerian Pelajaran Malaysia (2000). Buku Panduan Rancangan

Pendidikan Individu (RPI) murid-murid berkeperluan khas.

21