SISTEM PENTADBIRAN MALAYSIA

Bab 3 – Sistem Pentadbiran Malaysia

1. Bidang kuasa kerajaan persekutuan dan kerajaan negeri
a. senarai persekutuan
- hal ehwal luar negara
- pertahanan
- keselamatan dalam negeri
- undang-undang acara sivil dan jenayah
- pentadbiran keadilan
- kewargenegaraan
- warganegara asing
- jentera kerajaan
- perdagangan dan perushaan
- perkapalan
- pelayaran dan perikanan
- perhubungan dan pengangkutan
- siasatan dan penyelidikan
- pelajaran
- perubatan
- kesihatan
b. senarai bersama
- kebajikan masyarakat
- pemberian biasiswa
- perlindungan binatang liar
- kebersihan tempat awam dan kesihatan awam
- parit dan tali air pertanian
c. senarai negeri
- undang-undang agama Islam
- urusan tanah
- hal-hal pertanian
- pembalakan
- perkhidmatan – pasar , lesen tempat hiburan
- projek perumahan
- tanah untuk pengkebumian
- perkhidmatan feri
- jalan raya
- bekalan air
- lesen menangkap ikan di sungai
sistem
YDA
- pemegang kuasa pentadbiran tertinggi persekutuan
- mengetuai negara selama 5 tahun
- menyimpan dan menggunakan mohor besar persekutuan
- dipilih dan dipecat oleh MRR
- pemilihan/ pemecatan – memerlukan 5 orang atau lebih raja Melayu
- dilarang - menjalankan tugas sebagai raja dinegerinya ,memegang jawatan berpencen,
berniaga , menerima bayaran sebagai raja di negerinya , meninggalkan negara lebih daripada
15 hari tanpa kebenaran MRR bukan atas urusan negara
- bertindak mengikut nasihat kabinet – mendapat maklumat tentang pentadbiran negara ,
merasmi dan membubarkan parlimen
- melantik jemaah menteri yang dinamakan oleh PM
- mengisytiharkan darurat dalam negara dan undang-undang tentera apabila keadaan
memerlukannya
- mentauliahkan duta negara ke luar negeri
- menerima tauliah duta asing
- bertindak mengikut budi bicaranya dalam
- melantik PM
- Tidak bersetuju pembubaran parlimen
- Memanggil mesyuarat MRR
- Melantik ketua hakim negara , hakim mahkamah agung , hakim mahkamah tinggi , anggota
suruhanjaya , juru adudit negara , peguam negara , setiausaha dewan rakyat / dewan negara ,
YD ng dan ahli dewan negara
Majili Raja- Raja
- ditubuhkan oleh perlembagaan dan dianggotai oleh raja-raja Melayu dan YDP negeri
- persidangan MRR kerap diadakan untuk membincangkan perkara mengenai dasar negara
- mengadakan persidangan untuk membincangkan perkara berkaitan kepentingan MRR
- tidak ada pengerusi tetap , tetapi dilantik dalam kalangan raja untuk sesuatu persidangan
- mempunyai satu mohor besar raja-raja
- jurucakap – penyimpan mohor besar raja-raja ( setiausaha )
- bersetuju / tidak tentang amalan atau upacaraa agama dan adat meliputi seluruh persekutuan
/ sempadan negara
- MRR perlu dirujuk terlebih dahulu tentang perubahan dasar tentang pentadbiran ,
kedudukan istimewa orang Melayu dan bumiputera lain dibawah perkara 153 perlembagaan
Kabinet
- badan pemerintah kerajaan persekutuan dan bukan badan pentadbir
- pengerusi – PM
- anggota – jemaah menteri / dilantik oleh YDA dengan nasihat PM
- dari kalangan anggota DR dan Dnegara
- setiausaha kabinet ialah ketua setiausaha negara / bukan jemaah menteri
- fungsi
- a. Membuat dasar kerajaan
- b. Membentuk dasar kordinasi antara kementerian
- c. mengendalikan sebarang masalah kecemasan
- d. Tertakluk kepada tanggungjawab bersama/ kolektif
- e. Seseorang menteri kabinet tertakluk kepada tanggungjawab individu
- jawatankuasa kabinet – boleh tetap / sementara
kementerian
- badan pentadbiran yang tertinggi
- melaksanakan segala tanggungjawab kerajaan
- mempunyai jabatan / unit / bahagian dan badan berkanun dan bukan berkanun
- menteri tertentu dibantu oleh Timbalan menteri dan setiausaha parlimen
- pegawai pentadbir utama yang paling kanan ialah ketua setiausaha iaitu penasihat kepada
menteri , terutama dalam hal-hal yang berkaitan dengan dasar kerajaan
- Jabatan Perdana Menteri ialah kementerian utama dalam pentadbiran kerjaan persekutuan
- Ketua setiausaha negara / KSN ialah pegawai pentadbir utama di JPM. Ia menjadi penasihat
utama kepada PM dalam hal pentadbiran persekutuan dan ketua perkhidmatan awam.
- KSN menghadiri mesyuarat kabinet sebagai setiausaha kabinet
- KSN memanggil dan mempengerusikan mesyuarat KS kementerian untuk tujuan
penyelarasan kementerian dan melaporkan keputusan mesyuarat kabinet tentang dasar
kerajaan

suruhanjaya
- agensi yang boleh bergerak bebas dalam menjalankan tugas secara objektif , adil dan
saksama
- contoh – SPP ( suruhanjaya perkhidmatan pendidikan ) SP Awam , SPKehakiman, S polis ,
Majlis Angkatan Tentera
- SPR – suruhanjaya pilihanraya – menguruskan pilihanraya
- Suruhanjaya khas – mengkaji perkara sensitif dengan adil bagi tujuan penyiasatan /
cadangan tertentu yang difikirkan perlu oleh kerajaan

Ketua audit negara

- dilantik oleh YDA
- pemecatan mengikut cara seperti mana hakim
- tidak boleh menjawat jawatan lain dalam perkhidmatan awam
- memastikan wujudnya akauntabiliti dalam pentadbirab dan pengurusan wang awam melalui
pengauditan akaun dan aktiviti kerajaan persekutuan / negeri/ badan berkanun dan majlis
agama Islam
Sultan / YD negeri
- memegang kuasa eksekutif / pentadbiran tertinggi di negeri masing-masing
- mempunyai keutamaan mengatasi orang lain di negeri masing-masing / ketua negeri
- dipilih berdasarkan pewarisan tahta negeri
- sultan / raja lebih utama daripada YD ng
- raja menjadi ketua agama di negeri masing-masing / YD ng tak
Yang Dipertua negeri
- dilantik untuk tempoh 4 tahun
- boleh dilantik semula untuk penggal berikutnya
- mestilah warganegara
- bertindak mengikut budi bicara
- bertindak mengikut nasihat majlis mesyuarat kerajaan negeri
- melantik anggota SPA negeri
- memberi keampunan kepada pesalah mahkamah

Dewan Undangan Negeri

- menggubal / meminda undang-undang ( mengikut senarai negeri / bersama )
Majlis mesyuarat kerajaan
- majlis mesyuarat EXCO
- Sabah ( kabinet negeri ) dan Sarawak – majlis tertinggi
- Menjalankan kuasa eksekutif atas nama raja/ YD negeri

Suruhanjaya perkhidmatan awam negeri

- berbentuk tetap atau khas
- ahlinya dilantik oleh raja / YD negeri atas nasihat Menteri Besar/ ketua menteri
- semua negeri kecuali Perlis , Negeri Sembilan , Melaka dan Pulau Pinag mempunyai SPA
negeri

2. agensi awam
a. agensi pusat
- bertanggungjawab bagi membantu , menyelaras dan mengawal perjalanan agensi pelaksana
- membekalkan dua keperluan asas kepada agensi pelaksana iaitu personel dan kewangan
b. agensi pelaksana
- kementerian / jabatan melaksanakan kerja-kerja pembangunan dan memberi perkhidmatan
kepada orang ramai
agensi pusat
1. Perbendaharaan
merumus , merancang dan melaksanakan dasar kewangan dan belanjawan kerajaan
persekutuan
menganalisis kedudukan ekonomi negara dan antarabangsa / membuat unjuran ekonomi bagi
tujuan perancangan
 memberi pelbagai perkhidmatan seperti kontrak pusat , pinjaman perumahan dan pinjaman
kepada agensi kerajaan / negeri
menyelia dan mengatur industri insurans

2. jabatan Perkhidmatan Awam

 menggubal / melaksanakan dasar-dasar personel seperti dasar pengambilan dan penamatan
kerja , perlantikan , kenaikan pangkat dan disiplin dalam perkhidmatan awam
dasar gaji , elaun dan pencen bagi sektor awam
mewujudkan jawatan dalam perkhidmatan awam
menyelesaikan sebarang ketidakpuasan kakitangan kerajaan mengenai gaji
menyediakan kemudahan latihan kakitangan kerajaan ( INTAN )

3. UPE unit perancang ekonomi

- merancang pembangunan ekonomi negara
- rancangan pembangunan lima tahun
4. UPP unit penyelarasan dan pelaksanaan -
- mengawasi agensi dan perbadanan awam yang tertentu supaya kegiatannya selaras dengan
kehendak DEB , dasar penswastaan negara dan dasar wawasan negara
- membantu menyelesaikan masalah kontraktor bumiputera

perbadanan awam
Badan berkanun
- penubuhannya di bawah undang-undang parlimen atau DUN seperti akta atau enakmen
- boleh menubuhkan anak-anak syarikat
- contoh MARA
- lebih efektif apabila dipisahkan daripada peranan sebuah jabatan kerajaan
- faedah pengkhususan dapat dimanfaatkan
- mengelakkan karenah pentadbiran
- ada lembaga pengarah khas – beri kesan baik keada perjalanan dan pentadbiran organisasi
Badan tidak berkanun
- dibawah akta syarikat
- kerajaan mempunyai kepentingan ekuiti
- boleh menubuhkan anak syarikat
- contoh PETRONAS , Petronas Dagang
- mempergiat aktiviti ekonomi dan perniagaan
- mendapatkan keuntungan kerajaan kerana ekuitinya dipegang oleh pihak kerajaan
- melaksanakan kegiatan dalam bidang yang enggan diceburi oleh pihak swasta kerana sebab
tertentu
Tujuan penubuhan
- membolehkan penglibatan kerajaan secara terus dan lebih berkesan dalam bidang
pembangunan sosioekonomi negara
- menceburi kegiatan yang tidak diceburi oleh sektor swasta kerana kurang menguntungkan
atau memerlukan modal besar
- memastikan pembangunan yang pesat dan teratur
Ciri
1. lebih bebas / tidak terikat kepada peraturan pentadbiran kerajaan
2. boleh menguruskan sendiri aspek perkhidmatan seperti pengambilan , kenaikan pangkat
dan pemberhentian kerja
3. autonomi dalam hal pengurusan dan kewangan
4. boleh memiliki harta / kumpulan wang
5. dapat bergerak dengan pantas / berkesan
6. kawalan kerajaan keatasnya agak longgar
7. perlu kemuka anggaran belajawan dan rancangan pembangunan tahunan
lembaga pengarah
- berada di bawah portfolio seorang menteri
- ketua eksekutif – pengurus besar
- ahli lembaga pengarah dilantik oleh menteri
- lembaga pengarah bertanggungjawab bagi pembentukan dasar dan pengawasan
perjalanannya
- dipecahkan kepada beberapa bahagian
- mempunyai cawangan diperingkat negeri , daerah dan sebagainya

kakitangan
- dianggap kakitangan awam
- tidak tertakluk kepada SPA
- kakitangan lain boleh dipinjamkan / tukar ke sini
- perlu juga merujuk kepada JPA dan perbendaharaan untuk kelulusan
- badan tidak berkanun – bebas melantik / ada skim perkhidmatan sendiri

perbadanan awam negeri

- penubuhannya tertakluk pada undang-undang parlimen atau DUN seperti enakmen
- bagi tidak berkanun – dibawah akta syarikat

majlis
- terdapat 2 jenis iaitu mejlis perundangan yang diperuntukan oleh perlembagaan persekutuan
seperti MRR , Majlis Tanah negara dan Majlis negara bagi kerajaan tempatan dan sebagainya
- contoh – Majlis Pembangunan negara , Majlis Keselamatan negara , Majlis Perhutanan
negara, Majlis Tanah negara , MTEN , Majlis Perumahan negara
Sumber kewangan negeri
- cukai langsung – cukai tanah , hasil lombong , cukai perhutanan
- cukai tak langsung – hiburan
- bentuk hasil bukan cukai – bayaran lesen , bayaran pendaftaran perniagaan , royalti
petroleum , kayu kayan , bayaran perkhidmatan , hasil sewa harta benda kerajaan , hasil
jualan tanah , hasil PBT , bekalan air, agama ( zakat fitrah baitulmal )
- peruntukan daripada kerajaan pusat – ikut bilangan penduduk / bina jalan raya
kumpulan wang luar janga
- bertujuan memenuhi keperluan perbelanjaan pengurusan luar jangka yang berlaku
- diperolehi daripada Kumpulan Wang persekutuan Disatukan
- digunakan untuk membiayai perbelanjaan kerajaan dan dianggap pendahuuan / mesti
diganti dengan suatu belajawan tambahan melalui rang undang-undang perbekalan diluluskan
oleh parlimen

belanjawan
- segala hasil dan wang diterima oleh Kerajaan Persekutuan akan dijadikan KWPD
- KWPD menanggung segala pencen , pampasan , ganjaran yang ditanggung oleh
persekutuan dan segaa hutang yang dipertanggungjawabkan kepada persekutuan
- Belajawan terbahagi kepada perbelanjaan tanggungan , bekalan dan pembangunan
pihak berkuasa tempatan
bidang kuasa
- meluluskan anggaran belanjawan
- meluluskan pinjaman
- meluluskan perjawatan
- mengesahkan undang-undang kecil
- melantik ahli majlis / YDP
autonomi
- mengutip cukai di kawasan dalam bidang kuasa mereka – cukai sampah , cukai pintu , cukai
bangunan dan bangunan tambahan
- mengadakan undang-undang kecil - letak kereta, pelesenan perniagaan ,gerai , penjaja
- menyediakan tempat perniagaan tertentu seperti pasar , kawasan gerai , rekreasi
- mengadakan kumpulan wang PBT yang terletak dibawah kawalannya untuk pembiayaan
beberapa projek

majlis perbandaran
- biasanya berada di pusat bandar
- jumlah penduduk melebihi 100 000 orang
- hasil pendapatannya tidak kurang daripada RM 5 juta
- untuk perkhidmatan bandar
- boleh melebihi satu –jika terdapat lebih daripada satu bandar besar di negeri berkenaan
- pemegang kuasa eksekutif- YDP dilantik oleh kerajaan negeri
- jumlah ahli – 8-24 orang ( ahli majlis )

Majlis daerah
- terletak di luar pusat bandar
- penduduk kurang 100 000 orang
- pendapatan tahunan kuran RM 5 juta
- memerlukan banyak projek prasarana
- YDP dilantik oleh kerajaan ngeri ( biasanya Pegawai daerah )
- Bilangan ahli – 8- 12

kriteria pemberian oleh kerajaan persekutuan dalam memberi peruntukan kepada kerajaan
tempatan
- bilangan penduduk
- luas kawasan
- jumlah hasil kutipan