Prof. Dr.

Quraish Shihab

Nama lengkapnya adalah Muhammad Quraish Shihab. Ia lahir tanggal 16 Februari 1944 di
Rapang, Sulawesi Selatan.[1] Ia berasal dari keluarga keturunan Arab yang terpelajar. Ayahnya,
Prof. KH. Abdurrahman Shihab adalah seorang ulama dan guru besar dalam bidang tafsir.
Abdurrahman Shihab dipandang sebagai salah seorang tokoh pendidik yang memiliki reputasi
baik di kalangan masyarakat Sulawesi Selatan. Kontribusinya dalam bidang pendidikan terbukti
dari usahanya membina dua perguruan tinggi di Ujungpandang, yaitu Universitas Muslim
Indonesia (UMI), sebuah perguruan tinggi swasta terbesar di kawasan Indonesia bagian timur,
dan IAIN Alauddin Ujungpandang.

Ia juga tercatat sebagai mantan rektor pada kedua perguruan tinggi tersebut: UMI 1959 ± 1965
dan IAIN 1972 ± 1977. Sebagai seorang yang berpikiran maju, Abdurrahman percaya bahwa
pendidikan adalah merupakan agen perubahan. Sikap dan pandangannya yang demikian maju itu
dapat dilihat dari latar belakang pendidikannya, yaitu Jami¶atul Khair, sebuah lembaga
pendidikan Islam tertua di Indonesia. Murid-murid yang belajar di lembaga ini diajari tentang
gagasan-gagasan pembaruan gerakan dan pemikiran Islam. Hal ini terjadi karena lembaga ini
memiliki hubungan yang erat dengan sumber-sumber pembaruan di Timur Tengah seperti
Hadramaut, Haramaian dan Mesir. Banyak guru-guru yang didatangkarn ke lembaga tersebut, di
antaranya Syaikh Ahmad Soorkati yang berasal dari Sudan, Afrika.

Sebagai putra dari seorang guru besar, Quraish Shihab mendapatkan motivasi awal dan benih
kecintaan terhadap bidang studi tafsir dari ayahnya yang sering mengajak anak-anaknya duduk
bersama. Pada saat-saat seperti inilah sang ayah menyampaikan nasihatnya yang kebanyakan
berupa ayat-ayat al-Qur'an. Quraish kecil telah menjalani pergumulan dan kecintaan terhadap al-
Qur¶an sejak umur 6-7 tahun. Ia harus mengikuti pengajian al-Qur¶an yang diadakan oleh
ayahnya sendiri. Selain menyuruh membaca al-Qur¶an, ayahnya juga menguraikan secara
sepintas kisah-kisah dalam al-Qur¶an. Di sinilah, benih-benih kecintaannya kepada al-Qur¶an
mulai tumbuh.[2]

Pendidikan formalnya dimulai dari sekolah dasar di Ujungpandang. Setelah itu ia melanjutkan ke
sekolah lanjutan tingkat pertama di kota Malang sambil ³nyantri´ di Pondok Pesantren Darul
Hadis al-Falaqiyah di kota yang sama. Untuk mendalami studi keislamannya, Quraish Shihab
dikirim oleh ayahnya ke al-Azhar, Cairo, pada tahun 1958 dan diterima di kelas dua sanawiyah.
Setelah itu, ia melanjutkan studinya ke Universitas al-Azhar pada Fakultas Ushuluddin, Jurusan
Tafsir dan Hadits. Pada tahun 1967 ia meraih gelar LC (setingkat sarjana S1). Dua tahun
kemudian (1969), Quraish Shihab berhasil meraih gelar M.A. pada jurusan yang sama dengan
tesis berjudul ³al-I¶jaz at-Tasryri¶i al-Qur'an al-Karim (kemukjizatan al-Qur'an al-Karim dari
Segi Hukum)´.

Pada tahun 1973 ia dipanggil pulang ke Ujungpandang oleh ayahnya yang ketika itu menjabat
rektor, untuk membantu mengelola pendidikan di IAIN Alauddin. Ia menjadi wakil rektor bidang
akademis dan kemahasiswaan sampai tahun 1980. Di samping mendududki jabatan resmi itu, ia
juga sering memwakili ayahnya yang uzur karena usia dalam menjalankan tugas-tugas pokok
tertentu. Berturut-turut setelah itu, Quraish Shihab diserahi berbagai jabatan, seperti koordinator
Perguruan Tinggi Swasta Wilayah VII Indonesia bagian timur, pembantu pimpinan kepolisian
Indonesia Timur dalam bidang pembinaan mental, dan sederetan jabatan lainnya di luar kampus.
Di celah-celah kesibukannya ia masih sempat merampungkan beberapa tugas penelitian, antara
lain Penerapan Kerukunan Hidup Beragama di Indonesia (1975) dan Masalah Wakaf Sulawesi
Selatan (1978).

Untuk mewujudkan cita-citanya, ia mendalami studi tafsir, pada 1980 Quraish Shihab kembali
menuntut ilmu ke almamaternya, al-Azhar, mengambil spesialisasi dalam studi tafsir al-Qur'an.
Ia hanya memerlukan waktu dua tahun untuk meraih gelar doktor dalam bidang ini. Disertasinya
yang berjudul ³Nazm ad-Durar li al-Biqa¶i Tahqiq wa Dirasah (Suatu Kajian terhadap Kitab
Nazm ad-Durar [Rangkaian Mutiara] karya al-Biqa¶i)´ berhasil dipertahankannya dengan
predikat summa cum laude dengan penghargaan Mumtaz Ma¶a Martabah asy-Syaraf al-Ula
(sarjana teladan dengan prestasi istimewa).

Pendidikan Tingginya yang kebanyakan ditempuh di Timur Tengah, Al-Azhar, Cairo ini, oleh
Howard M. Federspiel dianggap sebagai seorang yang unik bagi Indonesia pada saat di mana
sebagian pendidikan pada tingkat itu diselesaikan di Barat. Mengenai hal ini ia mengatakan
sebagai berikut:

Ketika meneliti biografinya, saya menemukan bahwa ia berasal dari Sulawesi Selatan, terdidik di
pesantren, dan menerima pendidikan tingginya di Mesir pada Universitas Al-Azhar, di mana ia
menerima gelar M.A dan Ph.D-nya. Ini menjadikan ia terdidik lebih baik dibandingkan dengan
hampir semua pengarang lainnya yang terdapat dalam Popular Indonesian Literature of the
Quran dan, lebih dari itu, tingkat pendidikan tingginya di Timur Tengah seperti itu menjadikan ia
unik bagi Indonesia pada saat di mana sebagian pendidikan pada tingkat itu diselesaikan di
Barat. Dia juga mempunyai karier mengajar yang penting di IAIN Ujung Pandang dan Jakarta
dan kini, bahkan, ia menjabat sebagai rektor di IAIN Jakarta. Ini merupakan karier yang sangat
menonjol.

Tahun 1984 adalah babak baru tahap kedua bagi Quraish Shihab untuk melanjutkan kariernya.
Untuk itu ia pindah tugas dari IAIN Ujung Pandang ke Fakultas Ushuluddin di IAIN Jakarta. Di
sini ia aktif mengajar bidang Tafsir dan Ulum Al-Quran di Program S1, S2 dan S3 sampai tahun
1998. Di samping melaksanakan tugas pokoknya sebagai dosen, ia juga dipercaya menduduki
jabatan sebagai Rektor IAIN Jakarta selama dua periode (1992-1996 dan 1997-1998). Setelah itu
ia dipercaya menduduki jabatan sebagai Menteri Agama selama kurang lebih dua bulan di awal
tahun 1998, hingga kemudian dia diangkat sebagai Duta Besar Luar Biasa dan Berkuasa Penuh
Republik Indonesia untuk negara Republik Arab Mesir merangkap negara Republik Djibauti
berkedudukan di Kairo.

Kehadiran Quraish Shihab di Ibukota Jakarta telah memberikan suasana baru dan disambut
hangat oleh masyarakat. Hal ini terbukti dengan adanya berbagai aktivitas yang dijalankannya di
tengah-tengah masyarakat. Di samping mengajar, ia juga dipercaya untuk menduduki sejumlah
jabatan. Di antaranya adalah sebagai Ketua Majelis Ulama Indonesia (MUI) Pusat (sejak 1984),
anggota Lajnah Pentashhih Al-Qur'an Departemen Agama sejak 1989. Dia juga terlibat dalam
beberapa organisasi profesional, antara lain Asisten Ketua Umum Ikatan Cendekiawan Muslim
se-Indonesia (ICMI), ketika organisasi ini didirikan. Selanjutnya ia juga tercatat sebagai
Pengurus Perhimpunan Ilmu-ilmu Syariah, dan Pengurus Konsorsium Ilmu-ilmu Agama
Dapertemen Pendidikan dan Kebudayaan. Aktivitas lainnya yang ia lakukan adalah sebagai
Dewan Redaksi Studia Islamika: Indonesian journal for Islamic Studies, Ulumul Qur 'an,
Mimbar Ulama, dan Refleksi jurnal Kajian Agama dan Filsafat. Semua penerbitan ini berada di
Jakarta.

Di samping kegiatan tersebut di atas, H.M.Quraish Shihab juga dikenal sebagai penulis dan
penceramah yang handal. Berdasar pada latar belakang keilmuan yang kokoh yang ia tempuh
melalui pendidikan formal serta ditopang oleh kemampuannya menyampaikan pendapat dan
gagasan dengan bahasa yang sederhana, tetapi lugas, rasional, dan kecenderungan pemikiran
yang moderat, ia tampil sebagai penceramah dan penulis yang bisa diterima oleh semua lapisan
masyarakat. Kegiatan ceramah ini ia lakukan di sejumlah masjid bergengsi di Jakarta, seperti
Masjid al-Tin dan Fathullah, di lingkungan pejabat pemerintah seperti pengajian Istiqlal serta di
sejumlah stasiun televisi atau media elektronik, khususnya di.bulan Ramadhan. Beberapa stasiun
televisi, seperti RCTI dan Metro TV mempunyai program khusus selama Ramadhan yang diasuh
olehnya.
Quraish Shihab memang bukan satu-satunya pakar al-Qur'an di Indonesia, tetapi kemampuannya
menerjemahkan dan meyampaikan pesan-pesan al-Qur'an dalam konteks masa kini dan masa
modern membuatnya lebih dikenal dan lebih unggul daripada pakar al-Qur'an lainnya.

Dalam hal penafsiran, ia cenderung menekankan pentingnya penggunaan metode tafsir maudu¶i
(tematik), yaitu penafsiran dengan cara menghimpun sejumlah ayat al-Qur'an yang tersebar
dalam berbagai surah yang membahas masalah yang sama, kemudian menjelaskan pengertian
menyeluruh dari ayat-ayat tersebut dan selanjutnya menarik kesimpulan sebagai jawaban
terhadap masalah yang menjadi pokok bahasan. Menurutnya, dengan metode ini dapat
diungkapkan pendapat-pendapat al-Qur'an tentang berbagai masalah kehidupan, sekaligus dapat
dijadikan bukti bahwa ayat al-Qur'an sejalan dengan perkembangan iptek dan kemajuan
peradaban masyarakat.
Quraish Shihab banyak menekankan perlunya memahami wahyu Ilahi secara kontekstual dan
tidak semata-mata terpaku pada makna tekstual agar pesan-pesan yang terkandung di dalamnya
dapat difungsikan dalam kehidupan nyata. Ia juga banyak memotivasi mahasiswanya, khususnya
di tingkat pasca sarjana, agar berani menafsirkan al-Qur'an, tetapi dengan tetap berpegang ketat
pada kaidah-kaidah tafsir yang sudah dipandang baku. Menurutnya, penafsiran terhadap al-
Qur'an tidak akan pernah berakhir. Dari masa ke masa selalu saja muncul penafsiran baru sejalan
dengan perkembangan ilmu dan tuntutan kemajuan. Meski begitu ia tetap mengingatkan
perlunya sikap teliti dan ekstra hati-hati dalam menafsirkan al-Qur'an sehingga seseorang tidak
mudah mengklaim suatu pendapat sebagai pendapat al-Qur'an. Bahkan, menurutnya adalah satu
dosa besar bila seseorang mamaksakan pendapatnya atas nama al-Qur'an.

Quraish Shihab adalah seorang ahli tafsir yang pendidik. Keahliannya dalam bidang tafsir
tersebut untuk diabdikan dalam bidang pendidikan. Kedudukannya sebagai Pembantu Rektor,
Rektor, Menteri Agama, Ketua MUI, Staf Ahli Mendikbud, Anggota Badan Pertimbangan
Pendidikan, menulis karya ilmiah, dan ceramah amat erat kaitannya dengan kegiatan pendidikan.
Dengan kata lain bahw ia adalah seorang ulama yang memanfaatkan keahliannya untuk
mendidik umat. Hal ini ia lakukan pula melalui sikap dan kepribadiannya yang penuh dengan
sikap dan sifatnya yang patut diteladani. Ia memiliki sifat-sifat sebagai guru atau pendidik yang
patut diteladani. Penampilannya yang sederhana, tawadlu, sayang kepada semua orang, jujur,
amanah, dan tegas dalam prinsip adalah merupakan bagian dari sikap yang seharusnya dimiliki
seorang guru.

ϲ
͊ ϟ˶΅˴ Ϊ͊ ϟ΍ Ω˶ Ϯ˴ γ˴Ϸ΍ Ϯ˵Α΃˴(605-688 ϡ) ˬΎ̒ϴΑ˶ ή˴ ϋ ˴ Ύ̒ϳ˶ϮΤ˴ϧϭ˴ ΍˱ήϋ ˶ Ύ˴η ϥ ˴ Ύ˴ϛϭ˴ ΐ˶ϟΎ˴σ ϲ˶Α΃˴ Ϧ ˶Αϲ ͋ Ϡ˶ϋ
˴ Ϊ˶ Ϭ˴ϋ ϲ˶ϓ Γ˶ ή˴ μ˴Βϟ΍ Γ˴ έ˴ Ύ˴ϣ·˶ ϲ ˴ ϟ˶ϭ˴ ˬ˴Ϧϴ˶όΑ˶ Ύ͉Θϟ΍ Ϧ˶ϣ
Ύ˴ϬϘ˴ ϔ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ ΍˱Ωϭ˵Ϊό˴ϣ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ˶ϩΪ˶ ϋ˶ ΍˴Ϯϗ˴ ϭ˴ ϲ ͋ Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍ Ϣ˶ Ϡ˶ϋ ϊ˴ ο˶ ΍˴ϭ ή˵ Β˴ Θ˴ ό˵ϳΎ˱Ϥϟ˶Ύ˴ϋ Ύ˱Βϴ˶τΧ ˴ ϥ ˴ Ύ˴ϛϭ˴ ˯˶ . . Abu al-Aswad ad-Du¶ali (605-
688 Masehi) : Salah seorang Tabi¶in. Beliau pernah dilantik menjadi gabenur Basrah pada zaman
pemerintahan Saidina Ali bin Abi Talib. Beliau adalah seorang penyair terkenal dan pakar
bahasa Arab, dianggap salah seorang pengasas ilmu nahu dan qawaid (kaedah) bahasa Arab.
Beliau juga merupakan ahli fiqh, khatib serta alim. ϱ ͊ ή˶ ό˴ η˴Ϸ΍ Ϧ ˶δ ˴Τ ˴ ϟ΍ Ϯ˵Α΃˴( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 936 ϡ) ˬ˴Ϧϴ˶ϤϠ͋Ϝ˴ Θ˴ Ϥ˵ ϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ
ϟ΍ ˯˶ ΍˴έ΁˴ϭ ˯˶ Ύ˴ϬϘ˴ ϔ˵ ϟ΍ Δ˶ ϟ͉Ω˶ ΃˴ Ϧ
˴ ϴ˴Α ϥ
˴ ί˴ ΍˴ϭ Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ Ϧ˶ϣ ˬ˳ΐΘ˵ϛ˵ Δ˶ ό˴ δ˶Η ϲ˶ϟ΍˴ϮΣ ˴ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˶Γή˴ ϋ ˶ Ύ˴ηϷ ˴ ΍ΐ ˵ ϫ˴ ά˴ϣ Ϫ˶ ϴ˴ϟ·˶ ΐ ˵ δ ˴ Ϩ˵ϳ ˬ˶Δϟ˴ΰ˶ Θ˴ ό˵Ϥ³ ϝ ˶ Ϯ˵λ΃˵ Ϧ˴ϋ Δ˵ ϧ˴ Ύ˴ΑϹ ˶΍
Δ˶ ϧ˴ Ύ˴ϳΪ͋ ϟ΍. ³ . Abu al-Hasan al-Asy¶ariy (Meninggal dunia pada tahun 963 Masehi) : Di antara imam
dalam ilmu usuluddin, beliau telah membuat perbandingan di antara dalil-dalil (pendapat) ahli
fiqh dan mu¶tazilah. Pengasas mazhab al-Asyaa¶irah, beliau telah mengarang 9 buah kitab dan di
antara karangan beliau ialah: ³Al-Ibanah An Usul Ad-Diyaanah´ (Penjelasan terhadap dasar2
agama) ϱ ͊ Ω˶ Ϯ˵όδ˴Ϥϟ΍ Ϧ ˶δ˴Τ ˴ ϟ΍ Ϯ˵Α΃˴( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 957 ϡ) ϰ͉ΘΣ ˴ ή˴ μ˶ϣ ϲ˶ϓ ή͉ Ϙ˴ Θ˴ γ˶΍ Ϣ͉ Λ˵ Γ˳ ή˴ ϴ˶Μϛ˴ Ω˳ Ύ˴ϠΑ˶ ϰ˴ϟ·˶ Ϟ ˴Σ˴ έ˴ ˬ͇ϱΩ˶ ΍˴Ϊϐ˴Α ˲Δϟ˴Ύ͉Σέ˴ ϭ˴ ϲ ͇ ϓ˶ ΍˴ήϐ˵Οϭ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵
Ϣ˶ ϣ˴ Ϸ˵ ΍Φ ˴ ϳ˶έΎ˴Η ζ˵ ϗ˶ Ύ˴ϨΗ˵ ΐ ˳ Θ˵ϛ˵ ή˶ θ˴ϋ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˶ϪΗ˶ Ύ˴ϓϭ˴ . ϰ˴Ϡϋ˴ Ϫ˵ Β˵Θ˵ϛ˵ Δ˶ ϴ͉Ϥ͋ ϫ˴ Ϸ
˴ ΍ Ϧ˶ϣ ή˳ ϴ˶Βϛ˴ έ˳ Ϊ˴ϗ. Abu al-Hasan al-Mas¶udi
(meninggal dunia tahun 957 Masehi) : Pengkaji sejarah, geografi dan penjelajah dari Baghdad.
Beliau telah menjelajah ke beberapa buah negeri sebelum menetap di Mesir sehingga meninggal
dunia di sana. Beliau juga telah mengarang lebih dari 10 buah buku mengenai sejarah berbagai
bangsa. Buku-buku beliau banyak memberikan banyak manfaat. ϲ ͊ ϧ˶ ϭ˵ήϴ˴Βϟ΍ ϥ ˶ Ύ˴Τϳ͉ήϟ΍ Ϯ˵Α΃˴(973-1048
ϡ) σ ˴ ϭ˴ ϲ ͇ ϓ˶ ΍˴ήϐ˵Οϭ˴ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ϋ
˴ Ϛ ˳ Ϡ˴ϓ˴ Ϣ˵ ϟ˶Ύ˴ϋϭ˴ ϲ ͇ο ˶ Ύ˴ϳέ˶ ϭ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ Ύ˴Ϭϓ˴ ή˴ ϋ
˴ Δ˳ ϴ͉Ϡ˶Ϙ˴ϋ Ϣ˵ ψ ˴ ϋ˴΃ Ϫ˵ ϧ͉ ΄˴Α˶ ϒ˴ λ˶ ϭ˵ Ϊ˴ϗϭ˴ ˬ˶ϡΎ˴Ϡγ˶Ϲ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ Ϣ˶ ψ
˴ ϋ˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϲϟ˶Ϊ˴ ϴ˴λϭ˴ ˲ΐϴ˶Β
ϳ˶ήθ˶όϟ΍˴ϭ Δ˶ ΋˴ Ύ˶Ϥϟ΍ Ϧ˴ϋ Ϯ˵Αή˴Η Ύ˱ΒΘ˵ϛ˵ ϒ ˴ Ϩ͉λ ˴ ˬΎ˴ϫέ˶ Ϯ˴ Τ˶ϣ ϝ ˴ Ϯ˴Σ έ˵ ϭ˵ΪΗ˴ ν ˴ έ˴Ϸ΍ ϥ ͉ ·˶ ϝ
˴ Ύ˴ϗ Ϧ˶ϣ ϝ ˵ ϭ͉ ΃˴ Ϯ˴ ϫ˵ ϭ˴ ˬ˵Φϳ˶έΎ͉Θϟ΍˴Ϧ. Abu ar-Raihan al-
Bairuni (973-1048 Masehi) : Seorang pakar sejarah, matematik, astronomi, geografi, kedoktoran
dan farmasi bangsa Arab. Salah seorang alim ulama Islam yang terkenal. Mengikut sejarah,
beliau merupakan seorang ahli sains terkenal dan orang pertama yang menyatakan bahawa bumi
beredar mengelilingi poros. Beliau telah mengarang lebih dari 120 buah buku. ϲ͋ΒϨ˴ Θ˴ Ϥ˵ ϟ΍ ΐ ˶ ϴ͋τ͉ ϟ΍ Ϯ˵Α΃˴(
915-965 ϡ) Ϊ˶ ΋˶ Ύ˴μϘ˴ Α˶ ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ ˬ͋ϲΑ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ ή˶ ό͋θϟ΍ ϲ˶ϓ Δ˶ ϴ͉ϋ ˶ ΍˴ΪΑ˶Ϲ΍ Δ˶ Ϙ˴ ϳ˶ήτ ͉ ϟ΍ ϡ˵ Ύ˴ϣ·˶ ˬ˶Ώή˴ ό˴ ϟ΍ ˯˶ ΍˴ήό˴ η ˵ έ˶ Ύ˴Βϛ˶ Ϧ˶ϣ Ϫ˶ Β͋Σ ˵ ϭ˴ Δ˶ Ϥ˴ Ϝ˶Τϟ΍˴ϭ ΢ ˶ ϳ˶ΪϤ˴ ϟ΍
Ϧ˴ ϴ͋ϴϣ˶ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍ ή˴ ό˴ η˴΃ Ώ ˵ ή˴ ό˴ ϟ΍ ϩ˵ Ϊ͊ ό˵ ϳ˴ ˬ˶Γή˴ ϣ˴ Ύ˴ϐϤ˵ Ϡ˶ϟ. Abu at-Tayyib al-Mutanabbi (915-965 Masehi) : Beliau di antara
penyair Arab yang terkenal, seorang pakar terhadap kaedah mencipta syair Arab. Beliau sangat
terkenal dengan qasidah, kata-kata hikmat dan kecintaan terhadap pengembaraan. Orang-orang
Arab menganggap beliau sebagai ³Penyair Islam yang terkenal´. Δ˶ ϴ˴ ϫ˶ Ύ˴Θό˴ ϟ΍ Ϯ˵Α΃˴( 748-825 ϡ) ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η
ˬ˶Ϊϫ͊ΰϟ΍ ϰ˴ϟ·˶ Ϫ˴ Π ˴ Η͉΍˴ϭ Ρ ˴ Ϊ˴Ϥϟ΍˴ϭ ϝ ˴ ΰ˴ ϐ˴ ϟ΍ ϝ ˴ ΰ˴ Θ˴ ϋ˶΍Ϊ˶ ϴ˶ηή͉ ϟ΍ ϥ
˴ ϭ˵έΎ˴ϫ Ϊ˴ Ϩ˶ϋ ˲Δϴ˴ ϟ˶Ύ˴ϋ ˲Δϧ˴ Ύ˴Ϝϣ˴ Ϫ˵ ˴ϟ ϥ ˴ Ύ˴ϛ. Abu al-Atahiah (748-825 Masehi) :
Seorang penyair Islam, Syair berbentuk asmara dan puji-pujian ditinggalkan dan menitikberatkan
kepada kezuhudan. Belaiu mendapat sanjungan yang tinggi di sisi Khalifah Harun ar-Rasyid. Ϯ˵Α΃˴
ϱ͋ήό˴ Ϥ˴ ϟ΍ ˯˶ Ύ˴Ϡό˴ ϟ΍( 973-1057 ϡ) Δ˶ ϓ˴ ή˶ ό˴ϣ ϲ˶ϓ Δ˱ ϳ˴ ΁ ϥ ˴ Ύ˴ϛϭ˴ ϕ˶ ή˴ ϔ˶ ϟ΍ Ϊ˶ ΋˶ Ύ˴Ϙϋ
˴ ϲ˶ϓϭ˴ ΐ ˶ ϫ˶ ΍˴άϤ˴ ϟ΍˴ϭ ϥ ˶ Ύ˴ϳΩ˴ϷΎ˶Α Ύ˱Ϥϟ˶Ύ˴ϋ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓϭ˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η
Ϫ˵ δ ˴ ϔ˴ϧ Ύ˴ϋΩ˴ ˬ΍˱Ϊϫ˶ ΍˴ί ε ˴ Ύ˴ϋ ˬ˶έΎ˴ΒΧ˴Ϸ΍˴ϭ Φ ˶ ϳ˶έΎ͉Θϟ΍³˴Ϧϴ˶ϫέ˴ Ϧ ˶ ϴ˴δΒ˴ Τ˴Ϥϟ΍´ˬ κ˴Ϩϓ˴˷ ˴ ΄˴ϜΛ˴έ˴ Ϣ˶ϧ β˴Βό˶ϴϧ˴ Ϛ˶ΗΎ˴Α˱΍ ϭ˴ϼϋ˴Ϊϳ˶ Ω˴ Ϣ˶ϧ ϻΩ˷ϭ˴ ΍˴Ϯ˶ϴϧ˴ ϼθ˷ϋ ˶ ή˶ϳ˷Γ˴ ˬ˶
Γ˳ ή˴ ϴ˶Μϛ˴ Ε ˳ Ύ˴ϐϟ˵ ϰ˴ϟ·˶ Ϫ˵ Β˵Θ˵ϛ˵ Ζ˴ϤΟ ˶ ή˵Η. Abu al-Ala¶ Al-Ma¶arri (973-1057 Masehi) : Seorang penyair dan ahli
falsafah Islam. Alim dalam bidang agama, mazhab-mazhab dan pegangan setiap kumpulan
agama. Seorang yang sangat mahir dalam bidang sejarah. Hidup di dalam kezuhudan dan
menggelarkan dirinya sebagai ³Tawanan di dalam dua penjara´. Beliau telah mengarang lebih
dari 70 buah buku dan beberapa buah antologi (diwan) syair. Buku-buku beliau telah
diterjemahkan ke dalam berbagai bahasa. ϲ ͋ ϧ˶ Ύ˴Ϭϔ˴ λ˴Ϸ΍ Ν ˶ ή˴ ϔ˴ ϟ΍ Ϯ˵Α΃˴( 897-967 ϡ) ˬ˶Δϐ˴ Ϡ͊ϟ΍˴ϭ Φ ˶ ϳ˶έΎ͉Θϟ΍˴ϭ Ώ˶ Ω˴ Ϸ ˴ ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ
Ώ ˵ Ύ˴Θϛ˶ Ύ˴ϬϤ͋ ϫ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ ΐ ˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ϒ ˴ ϟ͉˴΃³ϲ˶ϧΎ˴ϏϷ ˴ ΍´ˬ Ω˴Ϯϧ˴˷˴ ϒ˶ϴϫ˶ ϖ ˳ ϴ˶ϗΩ˴ Ώ ˳ Ϯ˵Ϡγ˵΄Α˶ Φ ˴ ϳ˶έΎ͉Θϟ΍. Abu al-Faraj al-Asbahani (897-
967 Masehi) : Di antara pakar-pakar terkemuka di dalam bidang sastra, sejarah dan bahasa.
Beliau telah mengarang beberapa buah kitab dan yang paling terkenal di antaranya ialah ³Al-
Aghani´ [Lagu-lagu] yang mana beliau mencatatkan tentang sejarah secara saintifik dan
terperinci. ϱ ͊ ϭ˶ ΍˴ήϫ͉ΰϟ΍ Ϣ˶ γ ˶ Ύ˴Ϙϟ΍ Ϯ˵Α΃˴(1030-1106 ϡ) ˶Ώή˴ ό˴ ϟ΍ Ϊ˴ Ϩ˶ϋ Δ˶ Σ ˴ ΍˴ήΠ ˶ ϟ΍ ϲ˶ϓ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ Ϧ˴ϣ ϝ ˵ ϭ͉ ΃˴ ˬ˶Ϫϧ˶ Ύ˴ϣί˴ ϲ˶ϓ Ώ ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Ϧ˴ ϴ˶Σ΍͉ήΠ ˴ ϟ΍ ή˵ Β˴ ϛ˴΃
Ώ˶ Ύ˴ΘϜ˶ ϛ˴ ³˶ϒϳ˶ήμ͉Θϟ΍ ϒ ˶ ϴ˶ϟ΄͉Θϟ΍ Ϧ˴ϋ ΰ˴ Π ˴ϋ ˴ Ϧ˴Ϥϟ˶´ˬ Ύ˶δΘ˴ΣΪ˴Λ˴ ϵ˴ΎΗ˳ Ν˶έΎ˴ Τ˶ϳΓ˴˷ ˱ Ϛ˴Μϳ˶ έ˴Γˬ˱ ζ˴Ϥϟ˴˴ Ϧ˵ΑϮ˵ Ϗ˵ ϻΰ˷ϫ˴ έ˴΍Ϯ˶ϳ˶˷ Ϛ˵ϟ˴˷ ϑ˵έϮ˵ ϋ˶ ϼτ˷Α˶ ˶˷ ϭ˴ϼμ˷ϧ˶ Ύ˴ϋ˴ΎΗ˶
Δ˶ ϴ͉ ϟ˶Ύ˴τϳ˶Ϲ΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉δ ˶ ϧ˴ήϔ˴ ϟ΍˴ϭ Δ˶ ϳ͉ή˶ Β˶όϟ΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉˶Ϩϴ˶ΗΎ͉Ϡϟ΍ ϰ˴ϟ·˶ Ϫ˵ Β˵Θ˵ϛ˵ Ζ˴ϤΟ ˶ ή˵Η ˬ˶ϪΑ˶ Δ˶ Ϙ˴ Τ ˴ Ϡ˵Ϥϟ΍. Abu al-Qasim az-Zahrawi (1030-1106
Masehi) : Di antara pakar-pakar bedah yang paling mahir di negeri-negeri Arab pada zaman
beliau. Orang pertama yang mengarang berkenaan dengan pembedahan di kalangan bangsa Arab
seperti, ³At-Tasrif Liman Ajaz An At-Ta¶lif´. Beliau telah mencipta banyak alat-alat
pembedahan yang baru. Kelebihan az-Zahrawi merangkumi setiap bentuk ilmu perobatan serta
peralatan-peralatannya. Buku-buku beliau telah diterjemahkan ke dalam bahasa Latin, Ibrani,
Perancis dan Itali. ˯˶ Ύ˴ϓϮ˴ ϟ΍ Ϯ˵Α΃˴ ϲ ͊ ϧ˶ Ύ˴Οί˴ Ϯ˵Βϟ΍(940-998 ϡ) Ϧ ˴ ϴ˶ϤΟ ˶ ή˴ΘϤ˵ ϟ΍ Ϊ˵ Σ
˴ ΃˴ ˬ˱ΔΒ˴ σ˶ Ύ˴ϗ Ώ ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ ϲ͋ϴο ˶ Ύ˴ϳέ˶ Ϣ˵ ψ ˴ ϋ˴΃ ˬ͇ϲϜ˶ Ϡ˴ϓ˴ ˲αΪ˶ Ϩ˴Ϭϣ˵
ϩ˶ έ˶ Ύ˴Λ΁ Ϧ˶ϣ ˬ˳ΐΘ˵ϛ˵ Δ˶ δ ˴ Ϥ˴Χ ϲ˴ϟ΍˴ϮΣ ˴ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˶Δϴ͉ ϧ˶ Ύ˴ϧϮ˵ϴϟ΍ Ϧ˶ϣ ϡ˶ Ύ˴ψό˶ ϟ΍³˵Δγ ˴ Ϊ˴ Ϩ˴Ϭϟ΍. ³ Abu al-Wafa¶ al-Buzjani (940-998 Masehi) :
Seorang ahli astronomi dan ahli matematik Arab paling terkemuka yang pernah ada. Beliau
merupakan salah seorang penterjemah yang mahir dari Yunani (Greece). Beliau telah mengarang
kira-kira 5 buah buku dan yang terkenal di antaranya ialah, ³Al-Handasah´ [geometri]. ή˳ Ϝ˴Α Ϯ˵Α΃˴
έ˶ Ύ˴τϴ˴Βϟ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1340 ϡ) Α˴ έ˶ Ύ˴ΠΗ˴ ω ˴ Ω˴ ϭ˴΃ϭ˴ ˬ˶Ϟϴ˴Ψϟ΍ ν ˶ ΍˴ήϣ˴΄Α˶ Ύ˱Ϥϟ˶Ύ˴ϋ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ˴ϥϭ˵ϭΎ˴Ϡϗ˴ Ϧ ˶ Α ή˶ λ ˶ Ύ͉Ϩϟ΍ Ϟ ˶ ϴ˴Ψϟ˶ ΍˱ήΑ͋Ϊ˴ ϣ˵ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ͇ϱή˶ τ ˴ ϴ˴Α ˲ΐϴ˶Βσ ˴ ϲ˶ϓ Ϫ˵
Ώ˶ Ύ˴Θϛ˶ ³˶Ϟϴ˴Ψϟ΍ ν ˶ ΍˴ήϣ˴΃ Δ˶ ϓ˴ ή˶ ό˴ϣ ϲ˶ϓ Ϟ ˶ ϳ˴Ϯϟ΍ ϒ ˶ ˶ηΎ˴ϛ. ³ Abu Bakar al-Baitar (meninggal dunia pada tahun 1340
Masehi) : Seorang doktor veterinar (haiwan) dan penjaga kuda milik an-Nasir bin Qalawun,
mahir mengenai penyakit-penyakit pada kuda. Beliau telah mencurahkan hasil penyelidikannya
di dalam buku, ³Kasyifu Al-Waili fi Ma¶rifati Amradhi Al-Khaili´ (Kajian menyeluruh untuk
mengetahui tentang penyakit-penyakit kuda). ϲ ͊ Ϙ˶ Ϭ˴ ϴ˴Βϟ΍ ή˳ Ϝ˴Α Ϯ˵Α΃˴( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1066 ϡ) ϲ ͇ ό˶ ϓ˶ Ύ˴η ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴ , ϰ˴Ϡϋ ˴ ˲ήϴ˶Βϛ˴ ˲Ϟπ˴ϓ Ϫ˵ ϟ˴
Ϫ˶ ϔ˶ ϴ˶ϧΎ˴μΗ˴ Γ˶ ή˴ Μ˴Ϝϟ˶ ϲ ͋ ό˶ ϓ˶ Ύ͉θϟ΍ ΐ
˶ ϫ˴ ά˴Ϥϟ΍, Β˴ ϛ˶ Ϧ˶ϣ ή˵ Β˴ Θ˴ ό˵ϳΚ ˶ ϳ˶ΪΤ
˴ ϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ
˵ έ˶ Ύ, ΐ ˳ Θ˵ϛ˵ ή˶ θ˴ϋ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ Ϩ͉λ ˴ , Ϫ˶ ϔ˶ ϴ˶ϧΎ˴μΗ˴ Ϣ͋ ϫ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ³ϯ˴ήΒ˵Ϝϟ΍ Ϧ ˵ Ϩ˴ δ
͊ ϟ΍. ³
Abu Bakar al-Baihaqi (meninggal dunia pada tahun 1066 Masehi) : Seorang yang faqih dalam
mazhab Syafie. Beliau mempunyai kelebihan dalam mazhab Syafie kerana buku-buku
karangannya banyak membincangkan kaedah mazhab tersebut. Beliau juga dianggap sebagai
ulama besar hadis dan telah mengarang lebih dari 10 buah buku. Di antara yang paling terkenal
ialah, ³As-Sunan al-Kubra´. ϱ˶ί΍͉ήϟ΍ ήϜ˴Α Ϯ˵Α΃˴(864-923 ϡ) ˯˶ Ύ˴ϴϤϴ˶Ϝϟ΍ ϲ˶ϓ ω ˴ ή˴ Α˴ ˬϢ˶ϬΘ˶ ϔ˴ γ
˶ Ύ˴Ϡϓ˴ ϭ˴ ϡ˶ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍ ˯˶ Ύ͉Βσ˶ ΃˴ Ϣ˶ ψ
˴ ϋ˴΃ Ϧ˶ϣ
Ϧ˶ϣ ˬ͋ΐτ ͋ ϟ΍ ϲ˶ϓ Ύ˴Ϭϔ˵ μ˶ϧ Ώ ˳ Ύ˴Θϛ˶ ϲ˴Θ΋˴ Ύ˶Ϥϟ΍ Ϧ˴ϋ Ζ˴ϓΎ˴ϧ΃˴ ˲Γή˴ ϴ˶Μϛ˴ Ϫ˵ ϔ˵ ϴ˶ϧΎ˴μΗ˴ ˬ˶ϚϠ˴ϔ˴ ϟ΍˴ϭ ή˶ ό͋θϟ΍ ˶Ϣψ˴ϧϭ˴ ϰ˴Ϙϴ˶γϮ˵Ϥϟ΍˴ϭ Ϫ˶ Β˶ Θ˵ϛ˵ ή˶ Ϭ˴ η˴΃³ϱ˶ϭΎ˴Τϟ΍´ Δ˵ ϟ˴Ύ˴γέ˶ ϭ˴
³˶έΪ˴ Π ˵ ϟ΍˶ΔΒ˴ μ˴Τϟ΍˴ϭ ϱ. ³ Abu Bakar Ar-Razi (864-923 Masehi) : Tergolong di antara doktor-doktor dan
 ahli-ahli falsafah Islam yang terkemuka. Beliau sangat mahir di dalam bidang ilmu kimia, musik,
mengarang syair dan astronomi. Beliau juga telah mengarang lebih dari 200 buah buku dan
sebahagian darinya berkenaan dengan kedoktoran. Di antara buku-buku yang termasyhur ialah,
³Al-Hawi´ dan risalah ³Al-Judari wa Al-Hasbah´ (penyakit cacar dan campak). ϲ ͊Χ˶ ή˴Ϝϟ΍ ή˳ Ϝ˴Α Ϯ˵Α΃˴
(ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1020 ϡ) δ˵ϣ ϲ ͇ο ˶ Ύ˴ϳέ˶ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ ϲ˶ϓ ϲ˶ϓΎ˴Ϝϟ΍ Ώ ˵ Ύ˴Θϛ˶ Ύ˴ϬϤ͋ ϫ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ ˬ˶ΏΎ˴δΤ ˶ ϟ΍˴ϭ ή˶ Β˴Πϟ΍ ϲ˶ϓ ˲ΓΪ˴ ϳ˶Ϊϋ ˴ ˲ΕΎ˴ϔϨ͉μ ˴ ϣ˵ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˴Ω΍˴Ϊϐ˴Α Ϟ ˶ ϫ˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ˲ϢϠ˶
Ώ˶ Ύ˴δΤ ˶ ϟ΍. Abu Bakar al-Karkhi (meninggal dunia pada tahun 1020 Masehi) : Ahli matematik Islam,
tinggal di Baghdad. Kebanyakan karangan-karangan beliau adalah dalam bidang aljabar dan
aritmetik. Di antara yang terkenal ialah, ³Al-Kafi´ [memadai] dalam bidang aritmetik. ϡ˳ Ύ͉ϤΗ˴ Ϯ˵Α΃˴
(788-845 ϡ) ϓ˶ Ϫ˵ Ϥ˶Σ΍˴ΰϳ˵ Ϣ˴ϟ Ύ˱ϐϠ˴Β˴ϣ ή˶ ό͋θϟ΍ Ϧ˶ϣ ώ˴ Ϡ˴Α˴ ˬ˶Δϴ͉γ ˶ Ύ͉Βό˴ ϟ΍ Δ˶ ϟ˴ϭ͉Ϊϟ΍ Ϧ˶ϣ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ϋ
˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η ϩ˵ ή˴ ό˶η Ϧ ˴ Ϥ͉ ο ˴ ˬ˶ϊγ ˶ ΍˴Ϯϟ΍ Ϫ˶ ϟ˶Ύ˴ϴΨ ˴ Α˶ ί˴ Ύ˴Θϣ˶΍ ˬ˲ΪΣ ˴ ˴΃ Ϫ˶ ϴ
Θ˴ ό˵Ϥϟ΍ έ˶ Ύ˴μΘ˶ ϧ˶΍ Ϊ˴ ό˴Α Ύ˴ϫΪ˴ θ ˴ ϧ˴΃ ϲ˶Θϟ͉΍ Ϛ ˴ Ϡ˶Η Ύ˴ϫή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ Ϧ ˴ ϳ˶ϭ΍˴ϭΩ˴ Γ˵ Ϊ͉ ϋ ˶ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶ϝΎ˴Μϣ˴Ϸ΍˴ϭ Ϣ˶ Ϝ˴ Τ˶ ϟ΍ Ϧ˶ϣ ή˴ ϴ˶ΜϜ˴ ϟ΍ Δ˶ ό˴ ϗ˴ϭ ϲ˶ϓ Ϣ˶ μ ˶ ³Δ͉ϳέ˶ Ϯ˵Ϥϋ ˴ . ³ Abu
Tammam (788 ± 845 Masehi) : Penyair Arab di zaman Abbasiah. Syair beliau mencapai tahap
kecemerlangan paling tinggi dan tidak dapat ditandingi, mempunyai kelebihan melalui khayalan
beliau yang meluas. Syair-syair beliau banyak mengandungi kata-kata hikmat dan perumpamaan.
Beliau mempunyai beberapa buah dewan (antologi) syair dan di antara yang termasyhurnya ialah
yang dialunkan setelah kemenangan Khalifah al-Muktasim di dalam peperangan Amuriah. Ϯ˵Α΃˴
ϥ
˵ ί˶ Ύ˴Ψϟ΍ ή˳ ϔ˴ ό˴Ο( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1010 ϡ) ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ ϡ˶ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍ ϲ˶ϓ Ϧ ˴ ϴ͋ϴϜ˶ Ϡ˴ϔ˴ ϟ΍ έ˶ Ύ˴Βϛ˶ Ϧ˶ϣ Ϣ˶ϬϤ͋ ϫ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ ΐ ˳ Θ˵ ˵ϛ ϊ˶ Α˴ έ˴΃ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ Δ˶ γ˴ Ϊ˴ Ϩ˴Ϭϟ΍˴ϭ Ε ˶ Ύ͉ϴο ˶ Ύ˴ϳή͋ ϟΎ˶Α
³˵Δϳ͉Ω˶ Ϊ˴ ό˴ ϟ΍ Ϟ
˵ ΋˶ Ύ˴δϤ˴ ϟ΍. ³ Abu Jaafar al-Khazin (meninggal dunia pada tahun 1010 Masehi) : Salah seorang
ahli astronomi Islam yang terkemuka. Beliau sangat alim di dalam matematik dan geometri
(kajiukur). Beliau juga telah mengarang lebih dari empat buah buku dan di antara yang
terpenting ialah ³Al-Masa¶il Al-Adadiah´. ϲ ͊γ ˶ Ϯ͊τϟ΍ ή˳ ϔ˴ ό˴Ο Ϯ˵Α΃˴(995-1067 ϡ) Δ˶ ό˴ ϣ˶ Ύ˴Ο β ˵ γ ͋ Ά˴ ϣ˵ ϲ ͇ ό˶ ϴ˶η ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴ ϭ˴ ˲ήδ ͋ ϔ˴ ϣ˵
Η˴ ϒ ˶ Π ˴ Ϩ͉ϟ΍ Ϫ˶ ϔ˶ ϴ˶ϧΎ˴μΗ˴ ή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ Ε ˳ ΍͉ήϣ˴ Γ˴ Ϊ͉ ϋ ˶ ϒ ˶ Ϡ˴Θ͉Ϡ˶ϟ Ϫ˵ Β˵Θ˵ϛ˵ Ζ˴οή͉ ό˴ ³˶ϥ΁ή˵Ϙϟ΍ ϡ˶ Ϯ˵Ϡό˵ ϟ˶ ϊ˵ ϣ˶ Ύ˴Πϟ΍ ϥ ˵ Ύ˴ϴΒ˴ ϟ΍´ ϭ˴ ´˶Δό˴ ϴ͋θϟ΍ Ϊ˴ Ϩ˶ϋ Κ ˵ ϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍. ³ Abu
Jaafar at-Tusi (995-1067 M) : Pentafsir dan ahli fiqh golongan Syiah, pengasas universiti An-
Najaf. Buku-buku beliau hampir musnah beberapa kali dan di antara karangan beliau yang
termasyhur ialah, ³Al-Bayan Al-Jami¶ Li Ulum Al-Quran´ [uraian menyeluruh terhadap ulum al-
Quran] dan ³Al-Hadis Inda Asy-Syiah´ [hadis di sisi Syiah]. ϲ ͊ ϟ˶΍˴ΰϐ˴ ϟ΍ Ϊ˶ϣΎ˴Σ Ϯ˵Α΃˴(˵ϮΗ˵ ϲ ˴ ϓ͋ 1111 ϡ) ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓ
Ώ
˶ ΐ ˴ Ϙ͋ ϟ˵ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋϭ˴ ³˶ϡΎ˴Ϡγ˶Ϲ΍ Δ˶ Π ͉Σ˵ ´ˬ Ϟ˴ϫ˵ ΄˴ϜΛ˴έ˵ Ϣ˶ϧ ΃˴ήΒ˴ϋΓ˴ ˴ ϊ˴ηέ˴ ˴ ϡ˵ΆϠ˴ϓ˴˷ ΍˱ˬ Ϣ˶ϧ ΄˴θϫ˴έ˶ Ϛ˵ΘΒ˵ ϫ˶ ˶ ³˶Ϧϳ͋Ϊϟ΍ ϡ˶ Ϯ˵Ϡϋ ˵ ˯˵ Ύ˴ϴΣ˶·. ³ Abu Hamid Al-
Ghazali (meninggal dunia pada tahun 1111 Masehi) : Ahli falsafah dan ulama Islam, digelarkan
dengan ³Hujjatul Islam´ [Pakar dalam Islam]. Beliau mempunyai lebih dari empat belas buah
karangan dan di antara buku-buku beliau ialah ³Ihya¶ Ulum Ad-Din´. ϱ ͊ έ˶ Ϯ˴ Ϩ˴ ϳ͋Ϊϟ΍ Δ˴ ϔ˴ ϴ˶ϨΣ
˴ Ϯ˵Α΃˴( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 895
ϡ) έ͋ Ά˴ ϣ˵ ϭ˴ ˲αΪ˶ Ϩ˴Ϭϣ˵ ϔ˴ γ ˶ Ύ˴Ϡϔ˴ ϟ΍ Δ˶ Ϥ˴ Ϝ˶Σ Ϧ ˴ ϴ˴Α ϊ˴ Ϥ˴ Ο˴ Ϫ˵ ϧ͉΃˴ ϱ
͊ Ϊ˶ ϴ˶ΣϮ͉Θϟ΍ ϥΎ͉ϴΣ ˴ Ϯ˵Α΃˴ Ϫ˵ Ϩ˴ϋ ϝ˴ Ύ˴ϗ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ Ε˳ Ύ˴Βϧ˴ Ϣ˵ ϟ˶Ύ˴ϋϭ˴ ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓϭ˴ ˲ΥΏ ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ ϥ ˶ Ύ˴ϴΑ˴ ϭ˴ Δ˶ . ϲ˶ϓ Ϫ˵ ϟ˴ϭ˴
˲ϢϜ˴ Σ
˶ ϭ˴ ˯˵ ΍˴ϭέ˶ ϭ˴ ˲ϡΪ˴ ϗ˴ ϭ˴ ˲ϕΎ˴γ Ϧ ͈ ϓ˴ Ϟ͋ ϛ˵ . ΐ
˳ Θ˵ϛ˵ ή˶ θ˴όϟ΍ Ϧ˴ϋ Ϯ˵Αή˴ϳ Ύ˴ϣ ϒ ˴ Ϩ͉λ˴ . Abu Hanifah ad-Dainawari (meninggal dunia
pada tahun 895 Masehi) : Jurutera, ahli sejarah, ahli falsafah dan saintis dalam bidang tumbuhan,
berbangsa Arab. Abu Hayyan at-Tauhidi berkata: Beliau telah mengumpulkan di antara kata-kata
hikmat ahli falsafah dan kefasihan bahasa Arab. Beliau memiliki kemahiran dalam segala bidang
ilmu. Beliau juga telah mengarang lebih dari sepuluh buah buku. ϱ ͊ Ϊ˶ ϴ˶ΣϮ͉Θϟ΍ ϥ ˴ Ύ͉ϴΣ ˴ Ϯ˵Α΃˴( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1010
ϡ) ϭ˴ ϝ ˶ Ϊ˴όϟ΍ Ϟ ˶ ϫ˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ˲ϑϮ͋ μ ˴ Θ˴ ϣ˵ ϲ͇ ϟ˶ΰ˶ Θ˴ ό˵ϣ ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ˴ ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓϭ˴ ˲ΐΗ˶ Ύ˴ϛΔ˶ Α˴ Ύ˴ΘϜ˶ ϟ΍ ϲ˶ϓ Ϊ˳ ϳ˶ήϓ˴ ί˳ ΍˴ήσ ˶ ΐ ˵ Σ˶ Ύ˴λ ˬ˶Ϊϴ˶ΣϮ͉Θϟ΍. Abu Hayyan at-
Tauhidi (meninggal dunia pada tahun 1010 Masehi) : Penulis dan ahli falsafah bangsa Arab yang
berpegang dengan pegangan Muktazilah, sangat terkenal dengan keadilan dan berpegang teguh
dengan ketauhidan Allah. Beliau mempunyai gaya tersendiri yang tidak dapat ditandingi di
dalam bidang penulisan. ϲ ͊ ϧ˶ Ύ˴Θδ˶Πδ ͋ ϟ΍ Ω˴ ϭ˵ ΍˴Ω Ϯ˵Α΃˴(817-889 ϡ) Ώ ˵ Ύ˴Θϛ˶ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶Κϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ³˶ϦϨ˴ δ ͊ ϟ΍´ˬ Ϣ˶ϧ ϼμ˷Σ ˶ Ύ˴Σ˶ ϼδ˷Η˶ Γ˴˷ .˶
Abu Daud as-Sijastani (meninggal dunia pada tahun 817-889 M) : Salah seorang imam dalam
bidang hadis. Beliau mempunyai kitab ³As-Sunan´ yang tergolong di antara enam buah kitab
hadis sahih. ϲ ͊ ϟ˶ά˴ Ϭ˵ ϟ΍ ΐϳ˴΅Ϋ˵ Ϯ˵Α΃˴( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 648 ϡ) ϙ ˴ ή˴ Θ˴ η˶΍ ˬ˲ϡή˴ π˴Ψϣ˵ ˲ϞΤ˴ϓ ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η Δ˴ ϴ͉˶Ϙϳ˶ήϓ˶· ΢ ˶ Θ˴ϓ ϲ˶ϓ³˵Δϴ͉ϟ˶Ύ˴Τϟ΍ β ˵ ϧ˵ Ϯ˵Η. ³ Abu
Zuaib al-Huzali (meninggal dunia pada tahun 648 M) : Penyair Islam yang hebat dan hidup di
dalam dua generasi. Beliau telah mengambil bahagian di dalam pembukaan Afrika ³Tunisia
sekarang´. Ϊ˳ ϳ˴ί Ϯ˵Α΃˴ ϲ ͇Ψ ˶ Ϡ˴Βϟ΍(850-934 ϡ) Ϫ˶ Α˶ Ύ˴ΘϜ˶ ˶Α ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ ˬΎ˱ΑΎ˴Θϛ˶ ή˴ θ ˴ϋ ˴ Δ˴ ό˴ Α˴ έ˴΃ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ Ύ˴ϴϓ˶ ΍˴ήϐ˵Πϟ΍˴ϭ Δ˶ ϔ˴ δ ˴ Ϡ˴ϔϟ΍ ϲ˶ϓ ˲Ϣ˶ϟΎ˴ϋ
 ³˶Ϣϴ˶ϟΎ˴ϗϷ ˴ ΍ έ˵ Ϯ˴ λ
˵ . ³ Abu Zaid al-Balkhi (850-934 M): Ahli dalam filsafat dan geografi, telah
mengarang lebih dari empat belas buah buku, dan bukunya yang terkenal adalah ³Shuwar al-
Aqaliim´. ϲ ͊ Ϙ˶ τ
˶ Ϩ˴Ϥϟ΍ ϥ ˴ Ύ˴Ϥϴ˴Ϡγ
˵ Ϯ˵Α΃˴( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 990 ϡ) Ύ˴ϬϤ͋ ϫ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ ΐ ˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ
˴ ϖ ˳τ ˶ Ϩ˴ϣ Ϣ˵ ϟ˶Ύ˴ϋϭ˴ ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓ³ ϥ ˵ ΍˴Ϯλ ˵
Δ˶ Ϥ˴ Ϝ˶Τϟ΍´ Η˴ Ϫ˶ ϴ˶ϓ Ϟ ˴Π ͉γ ˴ Δ˶ ϴ͉ϣ˶ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉ϧ˶ Ύ˴ϧϮ˵ϴϟ΍ Δ˶ ϔ˴ δ˴ Ϡ˴ϔϟ΍ Φ ˴ ϳ˶έΎ. Abu Sulaiman al-Mantiqi (meninggal dunia pada tahun
990 Masehi) : Ahli falsafah berbangsa Arab dan mahir di dalam ilmu mantiq. Beliau telah
mengarang beberapa buah buku dan yang terkenalnya ialah, ³Siwan Al-Hikmah´ [pemelihara
hikmat], di dalamnya mencatatkan sejarah falsafah Yunani dan falsafah Islam. ϲ ͊δ ˶ ϳ˶έΩ˶Ϲ΍ Ϫ˶ Ϡ͉ϟ΍ Ϊ˶ Β˴ϋ Ϯ˵Α΃˴
(1100-1165 ϡ) ϓ˶ ΍˴ήϐ˵Πϟ΍ ΐ ˶ Θ˵ϛ˵ ή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ Ϫ˵ Η˵ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ˬ͋ΐτ ͋ ϟ΍˴ϭ Ύ˴ϴϓ˶ ΍˴ήϐ˵ΠϟΎ˶Α ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ ˬ͇ϲΑ˶ ή˶ ϐ˴ϣ ˲Δϟ˴Ύ͉Σέ˴ Ε ˳ Ύ˴ϐϟ˵ Γ˶ Ϊ͉ ϋ˶ ϰ˴ϟ·˶ Ζ˴ϤΟ ˶ ή˵Η Ϊ˴ϗϭ˴ Δ˶ Ϥ˴ ϳ˶ΪϘ˴ ϟ΍ Ύ˴ϴ
Δ˳ ϴ͉Α͋ϭ˵έϭ˵΃. Abu Abdullah al-Idrisi (1100-1165 Masehi) : Seorang pengembara dari Morocco yang
pakar dalam bidang geografi dan kedoktoran. Beliau telah mengarang beberapa buah dan di
antara buku-buku yang termasyhurnya ialah buku geografi lama dan telah diterjemahkan ke
dalam berbagai bahasa Eropa. ϲ ͊ ϧ˶ ί˶ Ύ˴Ϥϟ΍ ϥ
˴ Ύ˴ϤΜ˵ϋ Ϯ˵Α˴΃( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 863 ϡ) ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ˶Δϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Δ˶ ϐ˴ Ϡ͊ϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ
˵ έ˶ Ύ˴Βϛ˶ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϱή˶ μ˴Α ϱ ͇ Ϯ˶ ϐ˴ ϟ˵
ή˵ Μ˴ ϛ˴΃ Ϫ˵ ϟ˴ ˬΎ̒ϴϘ˶ Η˴ ϭ˴ Ύ˱ϋέ˶ ϭ˴ Ύ˴ϬϤ͋ ϫ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ Ε ˳ Ύ˴ϔϨ͉μ ˴ ϣ˵ Δ˶ Θ͉γ ˶ Ϧ˶ϣ³˵ϒϳ˶ήμ͉Θϟ΍. ³ Abu Othman al-Mazini (meninggal dunia pada
tahun 863 Masehi) : Seorang pakar bahasa dari Basrah, tergolong di antara ulama bahasa Arab
yang terkemuka. Seorang yang wara¶ dan penuh ketakwaan. Beliau mempunyai lebih dari enam
buah karang dan di antara yang terpentingnya ialah ³At-Tasrif´. ρ ˵ Ύ͉ϴΨ ˴ ϟ΍ ϲ ͈ Ϡ˶ϋ˴ Ϯ˵Α΃˴( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 835 ϡ) ϲ ͇ Ϝ˶ ˴Ϡϓ˴
Δ˶ ϴ͉Ϩ˶ ϴ˶ΗΎ͉Ϡϟ΍ ϰ˴ϟ·˶ Ϫ˶ Β˶ Θ˵ϛ˵ ξ˵ ό˴Α Ζ˴ϤΟ ˶ ή˵Η ˬ˶ϡΎ˴Ϡγ˶Ϲ΍ Φ ˶ ϳ˶έΎ˴Η ϲ˶ϓ Ϧ ˴ ϴ͋ϴϜ˶ Ϡ˴ϔ˴ ϟ΍ ή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ˴ϋ. Abu Ali al-Khayyat (meninggal dunia
pada tahun 835 Masehi) : Ahli astronomi berbangsa Arab dan di antara ahli falak (astronomi)
yang termasyhur di dalam sejarah Islam. Ahli-ahli astronomi Eropa mengenali beliau dengan
nama al-Bohali. Setengah dari buku-buku karangan beliau telah diterjemahkan ke dalam bahasa
Latin. ϲ ͊ ϧ˶ ΍˴ΪϤ˴Τϟ΍ α ˳ ΍˴ήϓ˶ Ϯ˵Α΃˴(932-968 ϡ) ή˴ Ϭ˴ η˴΃ Ϣ˴ ψ ˴ Ϩ˴ ϓ˴ ϡ˵ ϭ͊ήϟ΍ ϩ˵ ή˴ γ ˴ ΃˴ ˬ˴ϥ΍͉ήΣ ˴ ϭ˴ ΎΠΒϨϣ Ϊ˴ Ϡ͉Ϙ˴ ˴Η ˬ˲Γή˴ ϴ˶Μϛ˴ ϊ˵ ΋˶ Ύ˴ϗϭ˴ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˲αέ˶ Ύ˴ϓϭ˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴ηϭ˴ ˲ήϴ˶ϣ΃˴
ϩ˶ Ϊ˶ ΋˶ Ύ˴μϗ˴ ³˶ΕΎ͉ϴϣ˶ ϭ͊ήϟ΍. ³ Abu Firas al-Hamdani (932-968 Masehi) : Seorang Amir, penyair dan
pahlawan berkuda. Beliau pernah terlibat di dalam beberapa peperangan. Menjadi gubenur di
Minbaja dan Harran. Beliau pernah ditawan oleh tentera Roma di mana dari itulah beliau telah
menghasilkan qasidah yang paling masyhur ³Ar-Romiyyat´ (Wanita-wanita Rom). Ϟ ˳ ϣ˶ Ύ˴ϛ Ϯ˵Α΃˴( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵
951 ϡ) (˴ϢϠ˴γ˴΃ Ϧ ˵Αω ˵ Ύ˴Πη ˵ )ˬ Ϣ˵Ϭϧ˴ Ϊ˶γ˲Ϯ˴ϋϼ ˴ ϣ˶ ˵ ΢˶γΎ˴Α˳ Ϣ˶λή˶ϳ˲ˬ˷ ΎθΘ˴ϫή˴ Η˴ ϡ˵ΆϠ˴ϓ˴˷ Ύ˴Θ˵ϫ˵ ϒ˶ϳ ΃˵ϭέ˵ϮΑ˷΍˴. Abu Kamil (meninggal dunia
pada tahun 951 Masehi) : (Syuja¶ bin Aslam), seorang pakar matematik dari Mesir. Karangan-
karangan beliau sangat terkenal di Eropa. ϲ ͊ ϔ˶ Ϙ˴ Μ͉ϟ΍ Ϧ˴ΠΤ˶ϣ Ϯ˵Α΃˴( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 650 ϡ) ˯˱ Ύ˴ϠΑ˴ ϰ˴ϠΑ˴΃ˬ˲ωΎ˴Πη ˵ ˲αέ˶ Ύ˴ϓϭ˴ ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η
ϩ˶ ή˶ ό˶η ή˵ Ϭ˴ η˴΃ ˬ˶Δϴ͉γ ˶ Ω˶ Ύ˴Ϙϟ΍ Δ˶ ϛ˴ ή˴ ό˴ϣ ϲ˶ϓ Ύ˱Ϩδ ˴ ˴Σ ή˶ Χ ˶ Ύ˴ϔϤ˴ ϟ΍ ϲ˶ϓ. Abu Mihjan Ath-Thaqafi (meninggal dunia pada tahun
650 Masehi) : Seorang penyair Islam dan pahlawan berkuda yang berani, pernah mengambil
bahagian di dalam peperangan al-Qadisiah. Syair beliau yang termasyhur adalah syair
kemegahan. ΃˴ ϲ ͊Ψ ˶ Ϡ˴Βϟ΍ ή˳ θ ˴ ό˴ϣ Ϯ˵Α( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 788-886 ϡ) ϒ ˵ θ ˶ Θ˴ Ϝ˵ϣ ˬ˶ϥΎ˴δϧ˶Ϲ΍ Γ˶ Ύ˴ϴΣ ˴ ϲ˶ϓ ϡ˶ Ϯ˵ΠϨ͊ ϟ΍ ή˶ ϴ˶Λ΄˴Η ϲ˶ϓ ˲ΕΎ˴γ΍˴έΩ˶ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ͇ϲϜ˶ Ϡ˴ϓ˴ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ
Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ϲ˶ϓ έ˶ Ύ˴Ϝϓ˴Ϸ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ζ ˴ ϗ˴ Ύ˴ϧ ˬ˶έΰ˴Πϟ΍˴ϭ Ϊ͋ Ϥ˴ ϟΎ˶Α ϖ ˵ Ϡ͉ό˴ Θ˴ Η˴ Δ˳ ϴ͉Ϥ˶ Ϡ˶ϋ Δ˳ Ϙ˴ ϴ˶ϘΣ˴ . Abu Ma¶syar al-Balakhi (788-886 Masehi)
: Seorang pakar astronomi. Beliau pernah mempelajari bahawa bintang-bintang memberi kesan
dalam kehidupan manusia dan menemui fakta berhubung dengan pasang dan surut air. Beliau
membincangkan pelbagai permasalahan di dalam karangan-karangannya. ϲ ͊ Β˶ ϟ˶Ύ˴όΜ͉ϟ΍ έ˳ Ϯ˵μϨ˴ϣ Ϯ˵Α΃˴(961-
1038 ϡ) Δ˶ ϐ˴ Ϡ͊ϟ΍˴ϭ Φ ˶ ϳ˶έΎ͉Θϟ΍˴ϭ Ώ ˶ Ω˴ Ϸ
˴ ΍ΐ ˶ Θ˵ϛ˵ Ϧ˶ϣ ΍˱ήϴ˶Μϛ˴ ϒ ˴ Ϩ͉λ˴ ˬ˶Δϴ͉γ ˶ Ύ͉Βό˴ ϟ΍ Δ˶ ϟ˴ϭ͉Ϊϟ΍ Ϧ˶ϣ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ϭ˴ ϱ ͇ Ϯ˶ ϐ˴ ϟ˵ϭ˴ ˲ΐϳ˶Ω΃˴ Ϧ˶ϣ Ύ˱ΑΎ˴Θϛ˶ Ϧ ˴ ϴ˶όδ͋Θϟ΍ ϰ˴Ϡϋ ˴ Ϊ˵ ϳ˶ΰΗ˴
Ύ˴ϬϤ͋ ϫ˴ ΃˴³˵ΔϤ˴ ϴ˶Θϳ˴ ή˶ μ˴όϟ΍ Ϟ ˶ ϫ˴΃ ˯˶ ΍˴ήό˴ η ˵ ϲ˶ϓ ή˶ ϫ͉Ϊϟ΍. ³ Abu Mansur ath-Tha¶alibi (961-1038 Masehi) : Sasterawan,
pakar bahasa dan ahli sejarah pada masa pemerintahan kerajaan Abbasiah. Beliau banyak
menulis buku-buku berkenaan dengan sastera, sejarah dan bahasa. Karangan-karangan beliau
lebih dari sembilan puluh buah buku dan di antara yang terpenting ialah ³Yatimatu Ad-Dahri Fi
Syu¶ara¶ Ahli Al-Asri´. ϲ˶Α΍˴έΎ˴ϔϟ΍ ήμ˴ϧ Ϯ˵Α΃˴(878-950 ϡ) Ε ˶ Ύ͉ϴο˶ Ύ˴ϳή͋ ϟ΍˴ϭ ϖ ˶τ
˶ Ϩ˴ϤϟΎ˶Α Ύ˱Ϥϟ˶Ύ˴ϋ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ˴Ϧϴ˶ϤϠ˶δ˵Ϥϟ΍ Δ˶ ϔ˴ γ ˶ Ύ˴Ϡϓ˴ Ϣ˶ ψ
˴ ϋ˴΃ Ϧ˶ϣ
΋˴ Ύ˶ϣ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˶Δϴ͉ϧ˶ Ύ˴ϧϮ˵ϴϟ΍ Δ˶ ϔ˴ δ
˴ Ϡ˴ϔϟ΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉ϣ˶ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍ Δ˶ ό˴ ϳ˶ήθ ͉ ϟ΍ Ϧ ˴ ϴ˴Α ϖ ˴ ϴ˶ϓϮ͉Θϟ΍ ϝ ˴ ϭ˴ Ύ˴Σ ˬϰ˴Ϙϴ˶γϮ˵Ϥϟ΍˴ϭΏ ˳ Ύ˴Θϛ˶ Δ˶ . Abu Nasru al-Farabi
(878-950 Masehi) : Salah seorang ahli falsafah Islam yang terkenal dan pakar dalam ilmu
mantiq, matematik dan musik. Beliau telah mencoba membuat penyesuaian di antara syariat
Islam dan falsafah Yunani, beliau juga telah mengarang lebih dari seratus buah buku. α ˳ ΍˴Ϯϧ˵ Ϯ˵Α΃˴
 (757-814 ϡ) η ˴ ˬ͋ϲΑ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Ώ ˶ Ω˴ Ϸ ˴ ΍Φ ˶ ϳ˶έΎ˴Η ϲ˶ϓ ˯˶ ΍˴ήό˴ θ ͊ ϟ΍ ή˶ Β˴ ϛ˴΃ Ϧ˶ϣ Δ˴ ϳ͉ή˶ π ˴ Τ ˴ ϟ΍ Ϫ˵ Θ˴ Ϙ˴ ϳ˶ήσ˴ ή˶ ό͋θϟ΍ ϲ˶ϓ Ξ ˴ Ϭ˴ ϧ˴ Ϧ˴ϣ ϝ ˵ ϭ͉ ΃˴ ˬ˶ϩή˶ μ˴ϋ ϲ˶ϓ ϕ ˶ ΍˴ήό˶ ϟ΍ ή˵ ϋ ˶Ύ
Δ˶ ϳ͉ϭ˶ Ϊ˴ Β˴ ϟ΍ Δ˶ Π
˴ Ϭ͉Ϡϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϫ˵ Ο ˴ ή˴ Χ˴΃ϭ˴ Abu Nuwas (757-814 Masehi) : Salah seorang penyair terkenal di dalam
sejarah kesusasteraan Arab dan merupakan penyair Iraq pada zamannya. Beliau adalah orang
pertama yang mencipta syair mengikut cara modern serta menjauhi dari menggunakan dialek
badawi. ϱ˶ήϜ˴ δ˴όϟ΍ ϝΎ˴Ϡϫ˶ Ϯ˵Α΃˴( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1005 ϡ) ϋ ˴ Ϧ˶ϣ ή˵ Μ˴ ϛ˴΃ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶ΔϏ ˴ Ύ˴ϠΒ˴ ϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ ή˶ Β˴ ϛ˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴ηϭ˴ ˲ΐϳ˶Ω΃˴ ˬ˳ΕΎ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ Γ˶ ή˴ θ
ΐ
˵ Σ ˶ Ύ˴λ³˶Ϧϴ˴Θϋ ˴ Ύ˴Ϩμ͋ ϟ΍ Ώ ˶ Ύ˴Θϛ˶ : ή˶ Μ͉Ϩϟ΍˴ϭ Ϣ˶ ψ͉Ϩϟ΍. ³ Abu Hilal al-Askari (meninggal dunia pada tahun 1005
Masehi) : Sastrawan dan penyair berbangsa Arab serta salah seorang di antara pakar ilmu
balaghah. Beliau mempunyai lebih dari sepuluh buah karangan dan beliau juga adalah pengarang
buku ³Kitab As-Sina¶atain: An-Nazmu Wa An-Nathru´. ϲ˶ΑϮ˵Ϙό˴ϴϟ΍ Ϊ˵ Ϥ˴ Σ˴΃( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 905 ϡ) ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ϭ˴ ϲ ͇ ϓ˶ ΍˴ήϐ˵Ο
Θ˴ Ϝ˶ Α˶ ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ Ϫ˵ Ϩ͉Ϝ˶ ϟ˴ϭ˴ ΐ˳ Θ˵ϛ˵ Δ˴ Λ˴ Ύ˴ϠΛ˴ ϒ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˶έΎ˴ϔγ˴Ϸ΍ ή˵ ϴ˶Μϛ˴ ϱ ͇ Ω˶ ΍˴Ϊϐ˴Α Ϫ˶ Α˶ Ύ³ϥ΍˴ΪϠ˵Βϟ΍´ Ϧ˴ϋ Ώ ˶ Ω˴ Ϸ ˴ ΍˴ϭ ω ˶ Ύ˴ϤΘ˶ ΟΎ˶ϟ΍˴ϭ Φ ˶ ϳ˶έΎ͉Θϟ΍ ϲ˶ϓ Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ψΣ ˴ Ύ˴Ϡϣ˵ Ϫ˶ ϴ˶ϓ ϥ˴ ϭ͉ Ω˴ ϱ˶άϟ͉΍
Ύ˴ϫέ˴ ΍˴ί ϲ˶Θϟ͉΍ Ω˶ Ύ˴ϠΒ˶ ϟ΍. Ahmad al-Yaakubi (meninggal dunia pada tahun 905 Masehi) : Pakar geografi dan
sejarah dari Baghdad dan banyak mengembara. Beliau telah mengarang tiga buah buku tetapi
terkenal melalui bukunya, ³Al-Buldan´, di mana beliau mencatatkan tentang sejarah,
kemasyarakatan dan kebudayaan negeri-negeri yang telah dilawatinya. ϩΎ˴θΑ˴ήϋ ˴ Ϧ ˵ Α Ϊ˵ Ϥ˴ Σ˴΃( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1388-
1450 ϡ) έ˴ ϭ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ Δ˶ ϴ˴ ϛ˶ ή͊Θϟ΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉γ ˶ έ˶ Ύ˴ϔϟ΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟΎ˶Α ˲ΕΎ˴ϔϨ͉μ ˴ ϣ˵ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ͇ϲϘ˶ θ˴ϣΩ˶ ˲Δϟ˴Ύ͉Σ. Ahmad bin Arabsyah (1388-1450
Masehi) : Pakar sejarah dan pengembara dari Damaskus. Beliau telah mengarang beberapa buah
buku di dalam bahasa Arab, Fersi dan Turki. ΃˴ έϮ˵Ϥϴ˴Η Ϊ˴ϤΣ(1871-1930 ϡ) Ϧ˶ϣ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ϭ˴ ˲ΚΣ ˶ Ύ˴Α ˬ˲ΐϳ˶Ω΃˴
Ύ˱ΑΎ˴Θϛ˶ Ϧ ˴ ϴ˶όΑ˴ έ˴Ϸ΍ Ϧ˶ϣ Ώ ˵ ή˵ Ϙ˴ϳ Ύ˴ϣ ϒ ˴ Ϩ͉λ ˴ ˬ˶Δϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Δ˶ ϐ˴ Ϡ͊ϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ . Ahmad Taimur (1871-1931 Masehi) : Sasterawan,
penyelidik dan ahli sejarah dari Mesir. Tergolong di antara pakar bahasa Arab. Beliau telah
mengarang hampir empat puluh buah buku. ϲ˶ϗϮ˴η Ϊ˴ϤΣ˴΃(1868-1932 ϡ) ˯˶ ΍˴ήό˴ η ˵ ή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η
ή˶ ό͋θϟ΍ ϥ ˶ Ϯ˵Ϩϓ˵ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϩ˶ ή˶ ό˶η ϲ˶ϓ Ξ ˴ ϟ˴Ύ˴ϋˬ˶˯΍˴ήό˴ θ ͊ ϟ΍ ή˶ ϴ˶ϣ΄˴Α˶ ΐ ˴ Ϙ͋ ϟ˵ ˬ˶Κϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ ή˶ μ˴όϟ΍. Ahmad Syauqi (1868-1932 Masehi) :
Seorang penyair dari Mesir, tergolong di antara para penyair zaman moden yang termasyhur dan
diberi gelaran, amir (ketua) para penyair. Syair beliau mengatasi kebanyakan seni-seni syair. Ϊ˵ Ϥ˴ Σ˴΃
ϕΎ˴ϳΪ͋θϟ΍ α˶έΎ˴ϓ(1804-1888 ϡ) ΃˴ Γ˶ Ϊ˴ ϳ˶ήΟ ˴ β ˵ γ ͋ Ά˴ ϣ˵ ˬ˶Δ͉ϴΑ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Δ˶ ϓ˴ Ύ˴Τμ
͉ ϟ΍ Ω˶ ΍͉ϭέ˵ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϲϧ˶ Ύ˴ϨΒ˵ϟ ϱ ͇ Ϯ˶ ˴ϐϟ˵ϭ˴ ˲ΐϳ˶Ω³˶ΐ΋˶ ΍˴ϮΠ ˴ ϟ΍´ˬ Ϟ˴ϫ˵ ϡ˴΍ ϱ˴ήΑ˵ϭ ϊ˴ϧ
Ε˳ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ή˶ θ˴όϟ΍. Ahmad Faris asy-Syidyaq (1804-1888 Masehi) : Sasterawan dan pakar bahasa dari
Libanon. Tergolong di antara pelopor kewartawanan dalam bahasa Arab. Pengasas akhbar ³Al-
Jawa¶ib´. Beliau telah mengarang lebih dari sepuluh buah buku. ˯˶ ΍˴Ϊϔ˶ ϟ΍ Ϯ˵Α΃˴ Ϟ ˵ ϴ˶ϋΎ˴Ϥγ˶·(1273-1331 ϡ) ˲ήϴ˶ϣ΃˴
˲ήϴ˶Ϭη ˴ ϲ ͇ ϓ˶ ΍˴ήϐ˵Οϭ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ . Ismail Abu al-Fida¶ (1273-1331 Masehi) : Raja, ahli sejarah dan ahli
geografi yang terkemuka. ϡ˳ ϭ͊ήΟ ˵΁Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1323 ϡ) Ϫ˶ Α˶ Ύ˴ΘϜ˶ Α˶ ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ ˬ͇ϲΑ˶ ή˶ ϐ˴ϣ Ϯ˳ Τ˴ϧ Ϣ˵ ϟ˶Ύ˴ϋ ˬ͊ϲΟ ˶ Ύ˴ϬϨ͉μϟ΍ Ϫ˶ Ϡ͉ϟ΍ Ϊ˶ Β˴ϋ Ϯ˵Α΃˴
³˶Δϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Ϣ˶ Ϡ˶ϋ ϲ˶ϓ Δ˵ ϴ͉ϣ˶ ϭ͊ήΟ ˵ ϵ΍ Δ˵ ϣ˴ Ϊ͋ Ϙ˴ Ϥ˵ ϟ΍. ³ Ibnu Ajurrum (723 Hijrah, 1323 Masehi) : Abu Abdullah as-
Sanhaji, pakar nahu bahasa Arab dari Morocco. Beliau terkenal dengan bukunya, ³Al-
Muqaddimah Al-Ajurrumiah Fi Ilmi Al-Arabiah´. ϝ ˶ Ύ˴Οή͋ ϟ΍ ϲ˶Α΃˴ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1040 ϡ) ˬ͇ϲδ ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴΃ ϲ
͇ο ˶ Ύ˴ϳ˶έϭ˴ ϲ ͇ Ϝ˶ Ϡ˴ϓ˴
Θ˴ η΍ Ϫ˶ Α˶ Ύ˴ΘϜ˶ Α˶ Ώ˶ ή˴ϐϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ Ϊ˴ Ϩ˶ϋ ή˴ Ϭ˴ ³˶ϡϮ˵ΠϨ͊ϟ΍ ϡ˶ Ύ˴ϜΣ˴΃ ϲ˶ϓ ω ˶ έ˶ Ύ˴Βϟ΍´ˬ Ε˵ήΠ˶ϤΗ˴ ΄˴όϣ˴ϼϫ˵ ˵ Έ˶Ϡϯ ˴ ϼϟ˷Ύ˴Θ˶ϴϨ˶ϳΓ˴˷ .˶ Ibnu Abi ar-Rijal
(meninggal dunia pada tahun 1040 Masehi) : Seorang ahli astronomi dan matematik dari
Andalusia. Beliau terkenal di kalangan ulama Arab dengan buku, ³Al-Bari¶ Fi Ahkam An-
Nujum´. Hasil-hasil karangan beliau telah diterjemahkan ke dalam bahasa Latin. ή˶ Ϝ͊θϟ΍ ϲ˶Α΃˴ Ϧ ˵ Α˶΍
(ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1281 ϡ) Ϯ͊τϟ΍ Ϧ ˶ ϳ͋Ϊϟ΍ ή˶ ϴ˶μϧ˴ ϊ˴ ϣ˴ Ϟ ˴ Ϥ˶ ϋ
˴ ˬ˴ΔΒ˴ σ ˵ ή˵ϗ Ϟ ˶ ϫ˴΃ Ϧ˶ϣ ϲ ͇δ ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴΃ ϲ
͇ Ϝ˶ Ϡ˴ϓ˴ ΐ˳ Θ˵ϛ˵ ή˶ θ˴ϋ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ Ϩ͉λ ˴ ˬ˴ΔϏ ˴ ΍˴ήϣ˴ Ϊ˶ λ ˴ ή˴ϣ ϲ˶ϓ ϲ ͋γ ˶
Ύ˴ϫή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ³˶ϡϮ˵ΠϨ͊ϟ΍ ϲ˶ϓ Ε ˳ Ύ˴ϟΎ˴Ϙϣ˴ ϊ˵ Α˴ έ˴Ϸ΍. ³ Ibnu Abi asy-Syukri (meninggal dunia pada tahun 1281 Masehi)
: Seorang ahli astronomi dari Andalusia yang tinggal di Cordova (Qurtubah). Beliau berkerja
bersama Nusair ad-Din at-Tausi di balai meneropong Maraghah. Beliau juga telah mengarang
lebih dari sepuluh buah buku dan di antara yang termasyhur ialah, ³Al-Arba¶ Maqalat Fi An-
Nujum´, (Empat makalah tentang bintang). ϕ ˳ Ω˶ Ύ˴λ ϲ˶Α΃˴ Ϧ ˵ Α˶΍ ( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1077 ϡ) ˬέϮ˵ΑΎ˴δϴ˴ϧ Ϟ ˶ ϫ˴΃ Ϧ˶ϣ ˲ϑϮ˵δ˴Ϡϴ˴ϓϭ˴ ˲ΐϴ˶Βσ ˴
ϲ˶ϧΎ͉Μϟ΍ ρ΍˴ήϘ˵δΑ˶ ΐ ˵ Ϙ͉ Ϡ˴ϳ˵ ˬβϴ˶Ϩϴ˶ϟΎ˴Οϭ˴ ρ ˴ ΍˴ήϘ˵Α˴΃ Ε ˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ Ρ ˴ ή˴ η ˴ ˬΎ˴Ϩϴ˶γ Ϧ ˶ Α˶΍ ά˵ ϴ˶ϤϠ˶Η. Ibnu Abi Sadiq (meninggal dunia pada
tahun 1077 Masehi) : Seorang doktor dan ahli falsafah dari Naisabur, murid Ibnu Sina. Beliau
telah menjelaskan hasil karangan Abuqrat dan Galinis, beliau juga digelar dengan Sokrates
Kedua. έ˶ Ύ˴τϴ˴Βϟ΍ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1248 ϡ) Ε ˳ Ύ˴Βϧ˴ Ϣ˵ ϟ˶Ύ˴ϋ ˬϰ˴τγ˵Ϯϟ΍ ϥ ˶ ϭ˵ήϘ˵ ϟ΍ ϲ˶ϓ ϲ ͋ ό˶ ϴ˶Βτ ͉ ϟ΍ Φ ˶ ϳ˶έΎ͉Θϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ Ϣ˵ ψ ˴ ϋ˴΃ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ͇ϲδ ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴΃
 Ώ
˵ Ύ˴Θϛ˶ Ύ˴ϫή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ΐ ˳ Θ˵ϛ˵ Ζ ͋ γ ˶ ³˶Δϳ˴ ά˶ Ϗ˴Ϸ΍˴ϭ Δ˶ ϳ˴ ϭ˶ Ω˴Ϸ΍ Ε ˶ Ύ˴ϔϨ͉μ˴ Ϥ˵ ϟ˶ ϊ˶ ϣ˶ Ύ˴Πϟ΍. ³ Ibnu al-Baitar (meninggal dunia pada tahun
1248 Masehi) : Pakar terkemuka di dalam sejarah biologi pada kurun pertengahan dan pakar di
dalam bahagian botani (kaji tumbuhan) di Andalusia. Beliau telah mengarang lebih dari enam
buah buku manakala yang termasyhurnya ialah ³Al-Jami¶ Limusannafaat Al-Adwiah Wa Al-
Aghziah´. [Himpunan Buku-buku Mengenai Ilmu obat-obatan dan Makanan]. Α˶΍ ϱ ͋ ί˶ Ϯ˴Πϟ΍ Ϧ ˵ (1120-
1200 ϡ) ϩ˶ έ˶ Ύ˴Λ΁ Ϧ˶ϣ ˬ˶Δϓ˴ ή˶ ό˴Ϥϟ΍ ω ˶ ϭ˵ήϓ˵ ϰ͉Θη ˴ ϲ˶ϓ Ύ˱ΑΎ˴Θϛ˶ Ϧ ˴ ϳ˶ήθ˶ϋ Ϧ˶ϣ Ώ ˵ ή˵ Ϙ˴ϳ Ύ˴ϣ ϒ ˴ Ϩ͉λ ˴ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ϭ˴ ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴ ³Ϣ˴ϣϷ ˵ ΍Φ ˶ ϳ˶έΎ˴Η ϲ˶ϓ Ϣ˶ψΘ˴ Ϩ˵Ϥϟ΍. ³
Ibnu al-Jauzi (1120-1200 Masehi) : Ulama fiqhh dan ahli sejarah berbangsa Arab. Beliau telah
mengarang hampir dua puluh buah buku dalam pelbagai bidang ilmu pengetahuan, di antaranya
ialah, ³Al-Muntazim Fi Tarikh Al-Umam´. ΐ ˶ Ο ˶ Ύ˴Τϟ΍ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1249 ϡ) Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ϱ ͇ Ϯ˶ Τ˴ϧϭ˴ ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴
ϣ˵ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˴Ϧϴ͋ϳϮ˶ ϐ˴ Ϡ͊ϟ΍˶ϪϘ˶ϔϟ΍ ϝ ˶ Ϯ˵λ΃˵ϭ˴ ν ˶ ϭ˵ήό˴ ϟ΍˴ϭ ϑ ˶ ή͉μϟ΍˴ϭ Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍ ϲ˶ϓ ˲ΕΎ˴ϔϟ͉Ά˴ . Ibnu al-Hajib (meninggal dunia pada tahun
1249 Masehi) : Ulama fiqh dan pakar nahu bahasa Arab dari Mesir dan tergolong di antara
pakar-pakar bahasa. Beliau mempunyai karangan di dalam bidang nahwu, saraf, arudh (mengkaji
bentuk-bentuk sajak dan puisi) dan usul fiqh. ϲ ͋ ϣ˶ ϭ͊ήϟ΍ Ϧ ˵ Α˶΍(836-896 ϡ) Δ˶ ϟ˴ϭ͉Ϊϟ΍ ˯˶ ΍˴ήό˴ η ˵ Ϣ˶ ψ ˴ ϋ˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ˲ήϋ ˶ Ύ˴η
ω˶ Ϋ˶ Ύ͉Ϡϟ΍ ˯˶ Ύ˴ΠϬ˶ ϟ΍˴ϭ ω ˶ έ˶ Ύ˴Βϟ΍ ϒ ˶ λ˴ϮϟΎ˶Α ϑ ˴ ή˶ ϋ˵ ˬ˶Δϴ͉γ ˶ Ύ͉Βό˴ ϟ΍. Ibnu ar-Rumi (836-896 Masehi) : Seorang penyair dan
tergolong di antara penyair kerajaan Abbasiah Uthmaniah yang terkenal. Sangat terkenal dengan
sifat kemahiran dan sindirannya yang pedas. ή˶ σ ˶ Ύ͉θϟ΍ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1375 ϡ) Ϛ ˶ Ϡ˴ϔ˴ ϟΎ˶Α ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ ˬ͇ϲϠ˶ϋ ˴ Ϧ ˶δ ˴Τ ˴ ϟ΍ Ϯ˵Α΃˴
Ϧ˶ϣ ˬ˶ΏΎ˴δΤ ˶ ϟ΍˴ϭ Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ˬϖθ˴ϣΩ˶ Ϟ ˶ ϫ˴΃³˵ΏΎ˴ϟή˶τγ˶Ϲ΍. ³ Ibnu asy-Syatir (meninggal dunia pada tahun
1375 Masehi) : Abu al-Hasan Ali, seorang pakar astronomi dan matematik dari Damaskus. Di
antara karangan-karangan beliau yang termasyhur ialah ³Al-Istirlab´. ϲ ͊δ ˶Χ ˴ ή͉δϟ΍ ΐ ˶ ϴ͋τ͉ ϟ΍ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 899
ϡ) ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˶ϥϮ˵Ϩϔ˵ ϟ΍˴ϭ Ώ ˶ Ω˴ Ϸ ˴ ΍˴ϭ Δ˶ γ ˴ Ύ˴ϴ͋δϟ΍˴ϭ Δ˶ ϔ˴ δ
˴ Ϡ˴ϔϟ΍˴ϭ Φ ˶ ϳ˶έΎ͉ΘϟΎ˶Α Ϣ˶ Ϡ˶όϟ΍ ή˴ ϳ˶ΰϏ ˴ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓ Ϊ˶ π ˶ Θ˴ ό˵Ϥϟ΍ Ϣ˵ Ϡ͋ό˴ ϣ˵ ˬΎ˱ΑΎ˴Θϛ˶ ή˴ θ ˴ϋ ˴ Δ˴ ό˴ Α˴ έ˴΃ Ϧ˶ϣ
δ˵ϣϭ˴ Ϫ˵ Ϙ˵ ϳ˶Ϊλ ˴ ϭ˴ ϩ˵ έ˵ Ύ˴θΘ˴ . Ibnu at-Taib as-Sarkhasi (meninggal dunia pada tahun 899 Masehi) : Seorang
ahli falsafah Arab yang sangat alim dalam bidang sejarah, falsafah, politik, kebudayaan dan
kesenian. Beliau telah mengarang lebih dari empat puluh buah buku. Beliau juga merupakan
guru, sahabat dan penasihat kepada al-Muktadhad. ϲ ͋ Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1148 ϡ) ή˵ Χ ˶ ΁˴ϭ β ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴Ϸ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ Ϣ˵ ˴ΗΎ˴Χ
Ύ˴ϬϨ˶ϣ Δ˴ Ϩ͉δ ͊ ϟ΍˴ϭ ϥ ˴ ΁ή˵Ϙϟ΍ ϝ ˵ ϭ˴ Ύ˴ϨΘ˴ Η˴ ˲Γή˴ ϴ˶Μϛ˴ ˵ϒϴ˶ϧΎ˴μΗ˴ Ϫ˵ ϟ˴ ˬΎ˴Ϭχ ˶ Ύ͉ϔΣ
˵ ϭ˴ Ύ˴ϬΘ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴³˶ϥ΁ή˵Ϙϟ΍ ˵ϡΎ˴ϜΣ˴΃. ³ Ibnu al-Arabi (meninggal dunia
pada tahun 1148 Masehi) : Merupakan ulama, imam dan hafiz Andalusia yang terakhir. Beliau
mempunyai banyak karangan yang berkenaan dengan al-Quran dan sunah, di antaranya, ³Ahkam
Al-Quran´. Ϊ˶ ϴ˶Ϥό˴ ϟ΍ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 970 ϡ) ϲ ͋ Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ ϥ˶ Ύ˴ϴΒ˴ ϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ ή˵ Β˴ Θ˴ ό˵ϳ ˬ˶Δϟ˴ϭ͉Ϊϟ΍ Ϧ ˶ ϛ˵ήϟ˶ ΍˱ήϳ˶ίϭ˴ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ͇ϲϬ˶ ϳ˴ϮΑ˵ ˲ΐϳ˶Ω΃˴ϭ˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η. Ibnu
al-Amid (meninggal dunia pada tahun 970 Masehi) : Seorang penyair dan sasterawan dari
Buwaihi. Beliau merupakan menteri kepada Ruknu ad-Daulah. Beliau juga dianggap sebagai
salah seorang daripada pakar kesenian bahasa Arab. ϡ˶ ΍͉Ϯό˴ ϟ΍ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1158 ϡ) Ώ ˵ Ύ˴Θϛ˶ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ͇ϲδ ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴΃ Ε
˳ Ύ˴Βϧ˴ Ϣ˵ ϟ˶Ύ˴ϋ
³˶Δϴ͉δ ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴Ϸ΍ Δ˶ Σ ˴ Ύ˴Ϡϔ˶ ϟ΍´ˬ Ϯ˴ϫϭ˵ ˴ Ϣ˶ϧ ϼϣ˴έΎ˴Π˶ϋ˶ ϒ˶ϳ Ε˴΍ή˶ϴΧ˶ ϊ˶Ϡϣ˶ ϼϨ˷Α˴ Ύ˴Η˶. Ibnu al-Awwam (meninggal dunia pada tahun
1158 Masehi) : Seorang pakar ilmu tumbuhan dari Andalusia. Beliau telah mengarang buku
berjudul, ³Al-Filahah Al-Andalusiah´, yang menjadi salah satu rujukan di dalam sejarah ilmu
tumbuhan. ν ˶ έ˶ Ύ˴ϔϟ΍ Ϧ ˵ Α˶΍(1181-1235 ϡ) Ε ˶ ΍͉άϠ˶ϟ Ϫ˶ Τ ˶ ΋˶ ΍˴ΪϤ˴ Α˶ ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ ˬ͇ϲϓ˶ Ϯ˵λ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ϋ
˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η ˬ͈ϲϠ˶ϋ ˴ Ϧ ˶ Α Ϊ˶ η˶ ή˵ϣ Ϧ ˶Αϲ ͋ Ϡ˶ϋ ˴ Ϧ ˵ Α ή˵ Ϥ˴ ϋ ˵
Δ˶ ϴ͉Ϭ˶ ϟ˴Ϲ˶ ΍. Ibnu al-Faridh (1181-1235 Masehi) : Umar bin Ali bin Mursyid bin Ali, seorang penyair
Arab serta ahli sufi. Beliau sangat terkenal dengan syair-syair yang memuji zat Allah. ΐ ˶ ϴ˶ϘϨ͉ ϟ΍ Ϧ ˵ Α˶΍
(1494 ϡ-1563 ϡ) ϴ͉Ϝ˶ Ϡ˴ϔ˴ ϟ΍ Δ˶ ϴ͉γ ˶ Ϊ˴ Ϩ˴Ϭϟ΍ Ε ˶ Ύ˴ϟϵ΍ ϊ˶ ο˴ϭ ϲ˶ϓ ΍˱ήϫ˶ Ύ˴ϣ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬϰ˴Ϙϴ˶γϮ˵Ϥϟ΍˴ϭ ή˶ ό͋θϟ΍˴ϭ Ώ ˶ Ύ˴δΤ ˶ ϟ΍˴ϭ Ϛ ˶ Ϡ˴ϔ˴ ϟΎ˶Α ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ ˲ΐϴ˶Βσ ˴ Ϊ˶ λ˴ήϟ˶ Δ˶
ΐ˶ ϛ˶ ΍˴ϮϜ˴ ϟ΍. Ibnu al-Naqib (1494-1563 Masehi) : Seorang dokter, pakar dalam bidang astronomi,
matematik, syair dan musik. Beliau mempunyai kepandaian mencipta peralatan astronomi untuk
meneropong bintang-bintang. Ϧϴ˶ϤγΎ˴ϴϟ΍ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1204 ϡ) Ύ˴δΤ ˶ ϟΎ˶Α ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ ˬ͇ϲο ˶ Ύ˴ϳέ˶ ˲ΐΗ˶ Ύ˴ϛ ϖ ˶τ ˶ Ϩ˴Ϥϟ΍˴ϭ Δ˶ γ ˴ Ϊ˴ Ϩ˴Ϭϟ΍˴ϭ Ω˶ Ϊ˴ ό˴ ϟ΍˴ϭ Ώ ˶
Δ˶ Ϡ˴Α˴ Ύ˴ϘϤ˵ ϟ΍˴ϭ ή˶ Β˴Πϟ΍ ϲ˶ϓ ˲ΕΎ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶Ϣϴ˶ΠϨ͉Θϟ΍˴ϭ. Ibnu al-Yasmin (meninggal dunia pada tahun 1204 Masehi) :
Seorang penulis dalam bidang matematik. Beliau merupakan pakar dalam matematik, pengiraan,
geometri, ilmu mantiq dan kaji bintang. Beliau juga mempunyai karangan-karangan yang
berkaitan dengan aljabar dan logaritma. Ϫ˴ΟΎ˴Α Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1138 ϡ) ˬϮ˵τγ˶έ΃˴ Ε ˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ Ρ ˴ ή˴ η˴ ˬ˲ήϴ˶Ϭη ˴ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ϋ˴ ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓ
΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉Β͋τ ͋ ϟ΍ Ϫ˶ ϓ˶ έ˶ Ύ˴όϤ˴ Α˶ ί˴ Ύ˴Θϣ˶΍Δ˶ ϴ͉Ϙ˶ ϴ˶ γ
˶ Ϯ˵Ϥϟ΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉Ϝ˶ Ϡ˴ϔ˴ ϟ. Ibnu Bajah (meninggal dunia pada tahun 1138 Masehi) : Orang
 barat mengenali beliau dengan nama Ibnu Bajja, seorang ahli falsafah Arab yang termasyhur.
Beliau telah menguraikan karangan Aristotles. Beliau juga terkenal dengan pengetahuannya
dalam bidang kedoktoran, astronomi dan musik. Δ˴ σ ˴ Ϯ˵τΑ˴ Ϧ ˵ Α˶΍(1304-1377 ϡ) Ϣ˶ ϟ˴Ύ˴όϟ΍ ˯˴ Ύ˴Τϧ˴΃ ϑ ˴ Ύ˴σ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲Δ˴ϟΎ͉Σέ˴
Ι˵ Ύ˴ϠΜ͉ϟ΍ Ϫ˵ Η˵ Ύ˴ϠΣ˶έ Ζ˴ϗή˴ ϐ˴Θγ˶΍ ˬ˶ϑϭ˵ήό˴Ϥϟ΍29 Δ˶ ϳ˴ ΍˴ϭή͋ ϟ΍ Δ˶ ϧ˴ Ύ˴ϣ΃˴ϭ˴ Δ˶ ψ ˴Σ ˴ Ύ˴ϠϤ˵ ϟ΍ Δ˶ ϗ͉ Ϊ˶ Α˶ ί˴ Ύ˴Θϣ˶΍ ˬΎ˱ϣΎ˴ϋ. Ibnu Batutah (1304 ± 1377
Masehi) : Seorang pengembara yang beragama Islam. Beliau telah menjelajah segenap pelosok
dunia yang telah dikenali. Ketiga-tiga pengembaraan beliau memakan masa dua puluh sembilan
tahun. Beliau juga terkenal dengan pemerhatia yang teliti dan perawi yang amanah. Δ˴ ϴ˴ Ϥ˶ ϴ˴Η Ϧ ˵ Α˶΍
(1263-1328 ϡ) Ώ ˶ ΐ ˴ Ϙ͋ ϟ˵ ˬ͋ϲϠ˶Β˴ Ϩ˴Τϟ΍ ΐ ˶ ϫ˴ ά˴Ϥϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴ ³˴Ϧϳ˶ΪϬ˶ Θ˴ Π˵Ϥϟ΍ ϡ˶ Ύ˴ϣ·˶ϭ˴ Δ˶ Ϩ͉ δ ͊ ϟ΍ ϲ˶ϴΤ˵ϣ´ˬ Ϟ˴ϫ˵ ΄˴ϜΛ˴έ˵ Ϣ˶ϧ Φ˴Ϥγ˶ ϡ˵ΆϠ˴ϓ˴˷ Ύ˴Η˳ Ϣ˶ϧ
Ώ˵ Ύ˴Θϛ˶ Ύ˴ϫή˶ Ϭ˴ η˴΃³ϯ˴ϭΎ˴Θϔ˴ ϟ΍. ³ Ibnu Taimiah (1263 ± 1328 Masehi) : Seorang pakar dalam hukum (faqih)
yang berbangsa Arab, di antara imam kapada mazhab Hambali. Beliau telah digelar dengan,
³Penghidup sunah dan imam para mujtahid´. Beliau juga mempunyai lebih dari lima buah
karangan, yang terkenalnya ialah, ³Al-Fatawa´. ή˳ ϴ˴ΒΟ ˵ Ϧ ˵ Α˶΍(1145-1217 ϡ) Ε ˳ Ύ˴ϠΣ˶έ Ι ˶ Ύ˴ϠΜ˴ Α˶ ϡ˴ Ύ˴ϗ ˬ͇ϲδ ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴΃ Δ˴ϟΎ͉Σέ˴
Ϫ˵ Α˵ Ύ˴Θϛ˶ Ύ͉ϟ·˶ Ύ˴ϬϨ˶ϣ Ύ˴ϨϠ˶μϳ˴ Ϣ˴ϟ Ϧ˶Ϝϟ˴ϭ˴ ΐ ˳ Θ˵ϛ˵ Ι ˶ Ύ˴ϠΛ˴ ϲ˶ϓ ϩ˵ Ϊ˴ ϫ˴ Ύ˴η Ύ˴ϣ ϥ ˴ ϭ͉ Ω˴ ˬ˴Δϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ έ˴ Ύ˴τϗ˴Ϸ΍ Ϣ˶Ϭϴ˶ϓ Ώ ˴ Ύ˴Ο΍ Δ˶ Ϡ˴Σ͋ήϟ΍ Ϧ˴ϋ ϰ˴ϟϭ˵Ϸ³˳ήϴ˴ΒΟ ˵ ˶ϦΑ˶΍ Ε ˵ Ύ˴ϠΣ˶έ´ˬ
ή˳ ό˶η ϥ ˵ ΍˴Ϯϳ˶Ω Ϫ˵ ϟ˴ϭ˴ Ε ˶ Ύ˴ϔϨ͉μ
˴ Ϥ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˵ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ˵Ϫϟ˴. Ibnu Jubair (1145 ± 1217 Masehi) : Seorang pengembara dari
Andalusia. Beliau telah melakukan tiga kali pengembaraan menjelajah dunia Arab dan telah
membukukan apa yang disaksikan di dalam tiga buah buku, tetapi hanya sebuah buku yaitu dari
pengembaraan pertama beliau saja yang telah sampai kepada kita, iaitu ³Rehlah Ibnu Jubair´.
Beliau juga mempunyai beberapa buah karangan dan sebuah himpunan (dewan) syair. Ο ˴ Ϧ ˵ Α˶΍ ή˳ ϳ˶ή
ϱ͊ ή˶ Β˴ τ ͉ ϟ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 923 ϡ) Ϫ˶ Β˶ Θ˵ϛ˵ Ϧ˴ϣ ˬ͇ϲό˶ ϓ˶ Ύ˴η ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴ ϭ˴ ˲ήδ ͋ ϔ˴ ϣ˵ ϭ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ³˶ϥ΁ή˵Ϙϟ΍ ή˶ ϴ˶δϔ˴Η ϲ˶ϓ ϥ ˶ Ύ˴ϴΒ˴ ϟ΍ ϊ˵ ϣ˶ Ύ˴Ο´ Ώ ϑ ˵ ϭ˵ήό˴Ϥϟ΍³͋ϱή˶ Β˴ τ ͉ ϟ΍ ή˶ ϴ˶δϔ˴Η. ³
Ibnu Jarir at-Tobari (meninggal dunia pada tahun 923 Masehi) : Seorang ahli sejarah, pentafsir
dan faqih mazhab Syafie. Di antara kitab-kitab beliau ialah, ³Jami¶ Al-Bayan Fi Tafsir Al-
Quran´ yang dikenali dengan ³Tafsir At-Tobari´. Δ˴ ϟ˴ΰ˴Ο Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1100 ϡ) ϰ˴Ϡϋ ˴ Ϣ˴ Ϡ˴γ˴΃ ϲ͇ ϧ˶ ΍˴ήμ˴ϧ ϲ ͇ ˶Αή˴ ϋ ˴ ˲ΐϴ˶Βσ ˴
Αϲ ͋ Ϡ˶ϋ ˴ ϲ˶Α΃˴ Ϊ˶ ϳ˴ Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ͋ϲΑ˶ ή˶ ϐ˴Ϥϟ΍ Ϊ˶ ϴ˶ϟϮ˴ ϟ΍ Ϧ ˶ ³˶ΔΒ˴ ϛ͉ ή˴ Ϥ˵ ϟ΍ Δ˶ ϳ˴ ϭ˶ Ω˴Ϸ΍ ϲ˶ϓ Ν ˶ Ύ˴ϬϨ˶Ϥϟ΍ Ώ ˵ Ύ˴Θϛ˶ ´˴ϭ´˶ϥ΍˴ΪΑ˴Ϸ΍ Ϣ˵ ϳ˶ϮϘ˴Η´ˬ Ϧ˵ϘϠ˶Η˴ ϡ˵ΆϠ˴ϓ˴˷ Ύ˴ Θ˵ϫ˵ Έ˶Ϡϯ ˴
Δ˶ ϴ͉Ϩ˶ ϴ˶ΗΎ͉Ϡϟ΍. Ibnu Jazlah (meninggal dunia pada tahun 1100 Masehi) : Seorang dokter bangsa Arab
beragama Kristen yang memeluk Islam melalui Abi Ali bin al-Walid al-Maghribi. Di antara
karangan-karangan beliau yang termasyhur ialah ³Kitab Al-Minhaj Fi Al-Adwiah Al-
Murakabah´ dan ³Taqwim Al-Abdan´. Karangan-karangan beliau telah diterjemahkan ke dalam
bahasa Latin. ϲ͋ϨΟ ˶ Ϧ ˵ Α˶΍(942-1002 ϡ) Ύ˴ϫή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ˳ΐΘ˵ϛ˵ β ˶ Ϥ˴Χ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ΍˱ήϋ ˶ Ύ˴η ϥ ˴ Ύ˴ϛϭ˴ ˬ͋ϲΑ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍˴ϭ Δ˶ ϐ˴ Ϡ͊ϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ
Ώ˵ Ύ˴Θϛ˶ ³ κ ˶ ΋˶ Ύ˴μΨ ˴ ϟ΍³ Ibnu Jinni (942-1002 Masehi) : Salah seorang di antara pakar bahasa dan pakar
nahwu bahasa Arab. Beliau merupakan seorang penyair dan telah mengarang lebih dari lima
buah buku, di antara yang terkenal ialah, ³Al-Khasais´. ϲ ͊ ϧ˶ Ύ˴ϠϘ˴ δ˴όϟ΍ ή˳ Π ˴Σ ˴ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1449 ϡ) ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ϭ˴ ˲ΙΪ͋ Τ ˴ ϣ˵
˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ Γ˶ ή˴ ϴ˶ΜϜ˴ ϟ΍ ϩ˶ έ˶ Ύ˴Λ΁ Ϧ˶ϣ ˬ˶Κϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍´ ϱ˶έΎ˴ΨΒ˵ ϟ΍ ΢ ˶ ϴ˶Τλ ˴ Ρ ˶ ή˴θΑ˶ ϱ˶έΎ˴Βϟ΍ ΢ ˵ Θ˴ϓ. ³ Ibnu Hajar al-Asqalani
(meninggal dunia pada tahun 1449 Masehi) : Ahli hadis dan ahli sejarah dari Mesir. Beliau
adalah di antara imam ulama hadis dan di antara kitab hasil karangan beliau ialah, ³Fathu Al-
Bari Bi Syarhi Sahih Al-Bukhari´. ϡ˳ ΰ˴Σ Ϧ ˵ Α˶΍(994-1064 ϡ) ϥ ͉ ·˶ Ϟ
˴ ϴ˶ϗ ˬ͇ϲδ ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴΃ ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴ ϭ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ϭ˴ ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓϭ˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η
Ϫ˵ Α˵ Ύ˴Θϛ˶ Ϊ͊ ό˴ ϳ˵ ˬ˳ΏΎ˴Θϛ˶ Δ˶ ΋˴ Ύ˶Ϥό˴ Α˴ έ˴Ϸ΍ Ζ˴ϐϠ˴Α˴ Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ³ϟ΍ ϲ˶ϓ Ϟ ˵ μ˴ϔϟ΍˶ϞΤ ˴ Ϩ͋ϟ΍˴ϭ ˯˶ ΍˴Ϯϫ˴Ϸ΍˴ϭ Ϟ ˶ Ϡ˴Ϥ˶ ´ ϥ ˶ Ύ˴ϳΩ˴Ϸ΍ Δ˶ ϧ˴ έ˴ Ύ˴Ϙϣ˵ Ϣ˶ Ϡ˶ϋ ϲ˶ϓ ϒ ˳ ϟ͉Ά˴ ϣ˵ ϝ ˴ ϭ͉ ΃˴. Ibnu
Hazmi (994-1064 Masehi) : Seorang penyair, ahli falsafah, ahli sejarah dan seorang faqih yang
beragama Islam, berasal dari Andalusia. Dikatakan bahawa buku-buku karangan beliau mencapai
empat puluh buah. Buku ³Al-Faslu Fi Al-Milal Wa Al-Ahwa¶ Wa An-Nihal´ dianggap karangan
pertama yang membincangkan tentang perbandingan agama. Ϟ ˳ ϗ˴ Ϯ˴Σ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 978 ϡ) ϲ ͇ ϓ˶ ΍˴ήϐ˵Οϭ˴ ˲Δϟ˴Ύ͉Σέ˴
Ϲ˶ ΍ έ˴ Ύ˴τϗ˴Ϸ΍ Ώ ˴ Ύ˴Ο ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ Ϫ˶ Α˶ Ύ˴ΘϜ˶ Α˶ ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ ˬ˴Δϴ͉ϣ˶ Ύ˴Ϡγ³˶νέ˴Ϸ΍ Γ˵ έ˴ Ϯ˵λ. ³ Ibnu Hauqal (meninggal dunia pada tahun 978
Masehi) : Seorang pengembara dan ahli geografi berbangsa Arab. Beliau telah menjelajahi
segenap dunia Islam dan di antara kitab beliau yang terkenal ialah ³Suratu Al-Ardh´. ϥ ˴ ϭ˵ΪϠ˵Χ Ϧ ˵ Α˶΍
(1332-1406 ϡ) Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˶ωΎ˴ϤΘ˶ Ο˶ϻ΍ Ϣ˶ Ϡ˶ϋϭ˴ ˶Φϳ˶έΎ͉Θϟ΍ Δ˶ ϔ˴ δ ˴ Ϡ˴ϓ Ϣ˶ Ϡ˶ϋ β ˴ γ ͋ Ά˴ ϣ˵ ή˵ Β˴ Θ˴ ό˵ϳ ˬ͇ϲΑ˶ ˴ήϋ ˴ ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓϭ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ Ύ˴ϫή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ΐ ˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍
Ώ˵ Ύ˴Θϛ˶ ³˶Δϣ˴ Ϊ͋ Ϙ˴ Ϥ˵ ϟ΍. ´ ϳ͉ ή˶ ψ ˴ ϧ˴ ϰ˴Ϡϋ ˴ Ε˴ϮΘ˴ Σ˶΍ ϲ˶Θϟ͉΍˶ωΎ˴ϤΘ˶ Ο˶ϻ΍˴ϭ Φ ˶ ϳ˶έΎ͉Θϟ΍ ϲ˶ϓ Δ˳ ϗ˴ Ϯ˵Βδ˴ϣ ή˶ ϴ˴Ϗ ˳ΕΎ. Ibnu Khaldun (1332-1406 Masehi)
: Ahli sejarah dan ahli falsafah berbangsa Arab. Beliau dianggap pengasas ilmu falsafah sejarah
 dan ilmu Sosiologi. Beliau banyak mengarang buku dan yang termasyhur di antaranya ialah,
kitab ³Al-Muqadimah´ yang mengandungi teori-teori yang tidak disebut di dalam kitab-kitab
sejarah dan di dalam kitab-kitab ilmu kemasyarakatan. ϥ ˴ Ύ˴ϜϠ˴Χ Ϧ ˵ Α˶΍(1211-1282 ϡ) ή˳ ϴ˴ γ ˶ ΐ ˵ Η˶ Ύ˴ϛϭ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵
έ˶ Ύ͉Θϟ΍ Ϣ˶ Π ˴ ό˵Ϥϟ΍ ΐ ˵ Σ ˶ Ύ˴λ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ή˶ ϴ˶Ϭθ ͉ ϟ΍ ϲ
͋Ψ ˶ ϳ³˶ϥΎ˴ϣΰ͉ ϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϨΑ˴΃ ˯˶ Ύ˴Βϧ˴΃ϭ˴ ϥ ˶ Ύ˴ϴϋ˴Ϸ΍ Ε ˶ Ύ͉ϴϓ˶ ϭ˴ . ³ Ibnu Khalkan (1211 ± 1282
Masehi) : Ahli sejarah dan penulis autobiografi berbangsa Arab. Pengarang mu¶jam sejarah yang
terkenal iaitu, ³Wafiyat Al-A¶yan Wa Amba¶ Abna¶ Az-Zaman´. Ϊ˳ η˵έ Ϧ ˵ Α˶΍(1126-1198 ϡ) ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓ
ϴ˴Α ϖ ˴ ϴ˶ϓϮ͉Θϟ΍ ϝ ˴ ϭ˴ Ύ˴Σ ˬ˶ϚϠ˴ϔ˴ ϟ΍˴ϭ Ε ˶ Ύ͉ϴο˶ Ύ˴ϳή͋ ϟ΍˴ϭ ΐ ͋ τ͋ ϟ΍˴ϭ ή˶ ό͋θϟ΍˴ϭ Ϫ˶ Ϙ˶ϔϟΎ˶Α Ύ˱Ϥϟ˶Ύ˴ϋ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ͇ϲδ ˶ ˵ϟΪ˴ ϧ˴΃ ϲ
͇ Α˶ ή˴ ϋ ˴ Δ˶ ϴ͉ϧ˶ Ύ˴ϧϮ˵ϴϟ΍ Δ˶ ϔ˴ δ
˴ Ϡ˴ϔϟ΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉ϣ˶ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍ Δ˶ ό˴ ϳ˶ήθ ͉ ϟ΍ Ϧ ˴.
Ibnu Rusydi (1126-1198 Masehi) : Ahli filsafah berbangsa Arab dari Andalusia. Beliau
merupakan pakar dalam bidang ilmu fiqh, syair, kedoktoran, matematik dan astronomi. Beliau
juga telah cuba membuat penyesuaian di antara Syariah Islam dan falsafah Yunani. ή˳ ϫ˴ί Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵
1162 ϡ) μ ˴ μ ͋ Ψ ˴ Θ˴ Ϥ˵ ϟ΍ ΐ˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ϒ
˴ ϟ͉΃˴ ˬ͋ΐτ ͋ ϟ΍ ϲ˶ϓ Ε ˶ Ύ˴ϓ΍˴ήΨ˵ ϟ΍˴ϭ Γ˴ Ϋ˴ Ϯ˴ ό͉θϟ΍ Ώ ˴ έ˴ Ύ˴Σ ˬ͇ϲδ ˶ ˵ϟΪ˴ ϧ˴΃ ϲ͇ Α˶ ή˴ ϋ
˴ ˲ΐϴ˶Βσ ˴ Ζ˴ϧΎ˴ϛ ϲ˶Θϟ͉΍˴ϭ ΐ ͋ τ ͋ ϟ΍ ϲ˶ϓ Δ˶
ή˴ θ ˴ϋ ˴ ϊ˴ Α˶ Ύ͉δϟ΍ ϥ ˶ ή˴Ϙϟ΍ Δ˶ ϳ˴ Ύ˴Ϭϧ˶ ϰ͉ΘΣ ˴ ϯ˴ήΒ˵ϛ ˲Δ͉ϴϤ͋ ϫ˴ ΃˴ Ύ˴Ϭϟ˴. Ibnu Zahru (meninggal dunia pada tahun 1162 Masehi) :
Seorang dokter berbangsa Arab dari Andalusia. Beliau mencoba mengelakkan perobatan secara
sihir dan perkara-perkara karut. Beliau juga banyak mengarang buku-buku perobatan yang
banyak memainkan peranan penting hingga akhir kurun ketujuh belas. ϥ ˴ ϭ˵Ϊϳ˴ί Ϧ ˵ Α˶΍(1004-1071
ϡ) Α˴ ϭ˵άό˵ ϟ΍˴ϭ Δ˶ ϗ͉ ή͋ ϟΎ˶Α Ϫ˵ Α˵ Ϯ˵Ϡγ˵΃ ί˴ Ύ˴Θϣ˶΍ Κ ˵ ϴ˴Σ Ώ ˶ ή˶ ϐ˴Ϥϟ΍ ϱ˶ήΘ˵ Τ˵ΒΑ˶ ϰ͉Ϥδ ˴ ϳ˵ ϥ
˴ Ύ˴ϛ ˲ήϋ ˶ Ύ˴ηϭ˴ ˲ΐ˶ΗΎ˴ϛ ˬ͇ϲδ ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴΃ ˲ήϳ˶ίϭ˴ Ϫ˶ ϴ˶Βθ͉Θϟ΍ Ϧ ˶ δ˵Σϭ˴ Δ˶ . Ibnu Zaidun
(1004 ± 1071 Masehi) : Menteri Andalusia, penulis dan penyair yang dinamakan dengan,
³Buhturi di Barat´, di mana gaya bahasa beliau termasyhur dengan kelembutan, indah didengar
dan perumpamaan yang indah. ϱ ͊ ή˶ ϫ͉ΰϟ΍ Ϊ˳ ό˴γ Ϧ ˵ Α˶΍(784-845 ϡ) Ώ ˶ Ύ˴Θϛ˶ ΐ ˵ Σ ˶ Ύ˴λ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ϭ˴ ˲ΙΪ͋ Τ ˴ ϣ˵ ³΍ Ε ˶ Ύ˴ϘΒ˴ τ
͉ϟ
ϯ˴ήΒ˵Ϝϟ΍´ Ϧ ˴ ϴ˶όΑ˶ Ύ͉Θϟ΍˴ϭ Δ˶ Α˴ Ύ˴Τμ ͉ ϟ΍ Ε ˶ Ύ˴ϘΒ˴ σ˴ ϲ˶ϓ. Ibnu Sa¶du az-Zahri (784 ± 845 Masehi) : Ahli hadis dan ahli
sejarah beragama Islam, pengarang kitab ³Al-Tabaqat Al-Kubra´ yang membincangkan tentang
peringkat-peringkat sahabat dan tabiin. Ϧ ˴ ϳ˶ήϴ˶γ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 729 ϡ) ή˶ ϴ˶δϔ˴Ηϭ˴ ω ˶ έ˴ Ϯ˴ ϟΎ˶Α ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ ˬ˶Ϧϳ͋Ϊϟ΍ ϡ˶ Ϯ˵Ϡϋ ˵ ϲ˶ϓ Ϫ˶ Θ˶ ϗ˴ϭ ϡ˵ Ύ˴ϣ·˶
Ϫ˶ Β˶ Θ˵ϛ˵ Ϧ˶ϣ ˬΎ˴ϳ΅͊ήϟ΍³Ύ˴ϳ΅͊ήϟ΍ ή˵ ϴ˶Βό˴Η´ ϡ˶ Ύ˴ϠΣ˴Ϸ΍ ή˶ ϴ˶δϔ˴Η ϲ˶ϓ. Ibnu Sirin (meninggal dunia pada tahun 729 Masehi) :
Seorang imam di dalam ilmu-ilmu agama pada zaman beliau yang terkenal dengan kewarakan
dan tafsir mimpi. Di antara karangan-karangan beliau ialah ³Ta¶bir Ar-Rukya´ yang
membicarakan tentang tafsir mimpi. Ύ˴Ϩϴ˶γ Ϧ ˵ Α˶΍(980-1037 ϡ) Ύ˴Η ϲ˶ϓ Δ˶ ϔ˴ γ ˶ Ύ˴Ϡϔ˴ ϟ΍˴ϭ ˯˶ Ύ͉Βσ ˶Ϸ ˴ ΍ ή˶ Β˴ ϛ˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ˶ϡΎ˴Ϡγ˶Ϲ΍ Φ ˶ ϳ˶έ
Ώ˵ Ύ˴Θϛ˶ Ύ˴ϫή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ˴Δ΋˴ Ύ˶Ϥϟ΍ Ϫ˵ Η˵ Ύ˴ϔϨ͉μ ˴ ϣ˵ Ε˴ίϭ˴ Ύ˴ΠΗ˴ ³ϥϮ˵ϧΎ˴Ϙϟ΍´ ϭ˴ ΐ ͋ τ͋ ϟ΍ ϲ˶ϓ³˵˯Ύ˴ϔθ ͋ ϟ΍´ Δ˶ ϔ˴ ˴δϠ˴ϔϟ΍ ϲ˶ϓ. Ibnu Sina (980-1037 Masehi)
: Salah seorang di antara dokter-dokter dan ahli-ahli filsafat yang terkemuka di dalam sejarah
Islam. Karangan-karangan beliau melebihi seratus buah buku, di antara karangannya yang
termasyhur ialah buku ³Al-Qanun´ dalam bidang kedoktoran dan ³Al-Shifa¶´ dalam bidang
falsafah. Ϟ ˳ ϴ˴ϔσ ˵ Ϧ ˵ Α˶΍(1100-1185 ϡ) ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ͇ϲδ ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴΃ ϲ͇ϋ˶ Ϯ˵γϮ˴ϣ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ Δ˵ μ ͉ ϗ˶ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ΍˱ήϋ ˶ Ύ˴ηϭ˴ Ύ̒ϴϜ˶ ˴Ϡϓ˴ ϭ˴ Ύ˱ϓϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓϭ˴ Ύ˱Βϴ˶Βσ ˴ ³˴ϥΎ˴ψϘ˴ϳ Ϧ ˶Αϲ ͋Σ ˴´
Ϧ˶ ϳ͋Ϊϟ΍˴ϭ Δ˶ ϔ˴ δ ˴ Ϡ˴ϔϟ΍ Ϧ ˴ ϴ˴Α ϖ ˴ ϴ˶ϓϮ͉Θϟ΍ Ύ˴Ϭϴ˶ϓ ϝ
˴ ϭ˴ Ύ˴Σ ϲ˶Θϟ͉΍˴ϭ. Ibnu Tufail (1100-1185 Masehi) : Seorang pakar ensiklopedia
dari Andalusia, dokter, ahli filsafat, ahli astronomi dan penyair. Beliau telah menulis kisah
³Hayyu bin Yaqzan´ di mana melaluinya beliau coba membuat penyesuaian di antara falsafah
dan agama. ϱ ͈ έ˶ ΍˴άϋ ˶ Ϧ˵ Α˶΍( ϲ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1320 ϡ) Ϝ˶ ϟ˴ ˬ˶ΐ˵ΘϜ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ͇ϲΑ˶ ή˶ ϐ˴ϣ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ϋ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ Ϫ˶ Α˶ Ύ˴ΘϜ˶ Α˶ ή˴ Ϭ˴ Θ˴η˶΍ Ϫ˵ Ϩ͉³ Ώ ˵ ή˳ ϐ˵Ϥϟ΍ ϥ ˵ Ύ˴ϴΒ˴ ϟ΍
Ώ˶ ή˶ ϐ˴Ϥϟ΍˴ϭ β ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴Ϸ΍ ϙ ˶ Ϯ˵Ϡϣ˵ έ˶ Ύ˴ΒΧ˴΃ ϲ˶ϓ. ³ Ibnu Izari (meninggal dunia pada tahun 1320 Masehi) : Ahli sejarah
berbangsa Arab yang tinggal di Morocco (Maghribi). Beliau telah banyak mengarang buku tetapi
lebih terkenal melalui bukunya ³Al-Bayan Al-Mugharrab Fi Akhbar Muluk Al-Andalus Wa Al-
Maghrib´. ή˴ ϛ˶ Ύ˴δϋ ˴ Ϧ ˵ Α˶΍(1105-1175 ϡ) ΐ ˶ Ϙ˴ Ϡ˴Α˶ ΍˱έϮ˵Ϭθ˴ϣ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ˬ˶ϩή˶ μ˴ϋ ϲ˶ϓ Κ ˶ ϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ³ Ϧ ˶Αφ ˶ ϓ˶ Ύ˴Τϟ΍
ή˴ ϛ˶ Ύ˴δϋ ˴ ´ˬ ΄˴Ϡϓ˴˷ ˴ ϼϋ˴Ϊϳ˶ ΍˴ϫϤ˷˶ Ϭ˴ ΄˴ ϧ˶Ϣ Α˶ Θ˵Ϝ˵ ϼ ϧ˶Ϣ Ω˴ ³˶ήϴ˶ΒϜ˴ ϟ΍ ϖ ˴ θ˴ϣΩ˶ Φ ˵ ϳ˶έΎ˴Η.´ Ibnu Asakir (1105-1175 Masehi) : Salah seorang
pakar hadis pada zaman beliau dan juga ahli sejarah berbangsa Arab yang terkenal dengan
panggilan ³Al-Hafiz bin Asakir´. Beliau banyak mengarang buku dan di antara yang terkenalnya
ialah ³Tarikh Dimasyq Al-Kabir´. Ϟ ˳ ϴ˶Ϙϋ ˴ Ϧ ˵ Α˶΍(1298-1367 ϡ) Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ή˵ Ϭ˴ η˴΃ ˬ˶ΓΎ˴ΤϨ͊ϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ϱ ͇ Ϯ˶ Τ˴ϧ
³Ϛ ˳ ϟ˶Ύ˴ϣ Ϧ ˶ Α˶΍ Δ˶ ϴ͉ϔ˶ ϟ˴΃ Ρ
˵ ή˴η³ Ibnu Aqil (1298-1367 Masehi) : Ahli nahwu dari Mesir dan salah seorang di
antara pakar-pakar nahwu bahasa Arab. Karangan beliau yang paling termasyhur ialah, ³Syarhu
Alfiah Ibnu Malik´. Δ͉ϳί˶ Ϯ˴Πϟ΍ Ϣ͋ϴϗ˴ Ϧ ˵ Α˶΍( ϲ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1350 ϡ) ή˴ ϴ˶Μϛ˴ Ϫ˵ Η˵ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ˬ˴Δϔ˴ γ ˶ Ύ˴Ϡϔ˴ ϟ΍ ϡ˴ ϭ˴ Ύ˴ϗ ˬ͇ϲϘ˶ θ˴ϣΩ˶ ϲ ͇ Ϡ˶Β˴ Ϩ˴Σ ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴ Ύ˴ϬϨ˶ϣϭ˴ ˲Γ³ Ν ˵ έ˶ ΍˴Ϊϣ˴
Ϧ˴ ϴ˶Ϝϟ˶Ύ͉δϟ΍. ³ Ibnu Qayyim al-Jauziah (meninggal dunia pada tahun 1350 Masehi) : Seorang yang
faqih dalam mazhab Hambali dari Damsyik, yang menentang dan mengkritik metodologi ahli
falsafah. Karangan-karangan beliau adalah banyak, di antaranya ³Madarij As-Salikin´. ή˳ ϴ˶Μϛ˴ Ϧ ˵ Α˶΍
(1300-1372 ϡ) ϋ ˴ Ϧ˶ϣ ˲Δϧ˴ Ϯ͉ Ϝ˴ ϣ˵ ΐ˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍ Ϛ ˴ Ϡ˶Η ΐ ˵ Ϡ˴Ϗ˴΃ ˬΎ˱ΑΎ˴Θϛ˶ ή˴ θ ˴ϋ ˴ Ϊ˴ Σ ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ Ϩ͉λ ˴ ˬ͇ϲϘ˶ θ˴ϣΩ˶ ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ϭ˴ ˲φϓ˶ Ύ˴Σ ˬ˶˯΍˴ΰΟ˴Ϸ΍ Ϧ˶ϣ Ω˳ Ϊ˴
Ϫ˶ Β˶ Θ˵ϛ˵ ή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ³Ύ˴ϬϨ͋ϟ΍˴ϭ Δ˵ ϳ˴ ΍˴ΪΒ˶ ϟ΍˵Δϳ˴ ´ ˴ϭ³˶Ϣϴ˶ψό˴ ϟ΍ ϥ ˶ ΁ή˵Ϙϟ΍ ή˵ ϴ˶δϔ˴Η´ ˯˴ ΍˴ΰΟ˴΃ Δ˶ ό˴ Α˴ έ˴΃ Ϧ˶ϣ. Ibnu Katsir (1300- 1327 Masehi) :
Seorang hafiz (penghafaz hadis), ahli sejarah dan seorang yang fakih dari Damaskus. Beliau
telah mengarang lebih dari sebelas buah buku dan kebanyakannya terdiri dari beberapa juz. Di
antara buku-buku beliau yang termasyhur ialah, ³Al-Bidayah Wa An-Nihayah´ dan ³Tafsir Al-
Quran Al-Azim´ dalam empat jilid. Ϊ˳ Ο ˶ Ύ˴ϣ Ϧ˵ Α˶΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1498 ϡ) Ϟ ˶Σ ˶ ΍˴Ϯγ˴ Ϧ˶ϣ Ύ˴ϣΎ˴Ο ΍˴Ω Ϯ˵ϜγΎ˴ϓ Ω˴ Ύ˴ϗ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ˲ΡΎ͉Ϡϣ˴ ϭ˴ ˲έΎ͉ΤΑ˴
·˶έ˶ Ύ˴ΤΑ˶Ϲ΍ Ϣ˶ Ϡ˶ϋ ϲ˶ϓ Ύ˱ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ Ϧ ˴ ϳ˶ήθ˶ϋ Ϯ˴ Τ˴ϧ ϙ ˴ ή˴ Η˴ ˬ˶ΪϨ˶Ϭϟ΍ Ϟ ˶Σ ˶ ΍˴Ϯγ˴ ϰ˴ϟ·˶ Δ˶ ϴ͉ϗ˶ ή͉θϟ΍ Ύ˴ϴϘϳ˶ήϓ. Ibnu Majid (meninggal dunia pada
tahun 1498 Masehi) : Nakoda kapal serta jurumudi berbangsa Arab, yang mengemudikan kapal
Vasco da Gama ketika belayar dari persisiran pantai Afrika Timur hingga ke persisiran pantai
India. Beliau menghasilkan lebih kurang 20 karangan tentang ilmu yang berkaitan dengan
perkapalan (mengembara melalui lautan). Ϛ ˳ ϟ˶Ύ˴ϣ Ϧ ˵ Α˶΍(1204-1274 ϡ) ϛ˴ ˬ˲έϮ˵Ϭθ˴ϣ ϲ ͇δ ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴΃ ϱ
͇ Ϯ˶ ϐ˴ ϟ˵ ϲ˶ϓ Ύ˱ϣΎ˴ϣ·˶ ϥ ˴Ύ
Ϣ˶ γΎ˶Α Δ˵ ϓ˴ ϭ˵ήό˴Ϥϟ΍ Γ˵ Ϊ˴ ϴ˶μϘ˴ ϟ΍ Ύ˴ϫή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ Ϊ˶ ˶΋Ύ˴μϘ˴ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ Ϣ˴ ψ ˴ ϧ˴ ˬ˶ϮΤ͉Ϩϟ΍˴ϭ Ε ˶ ΍˴˯΍˴ήϘ˶ ϟ΍³˳Ϛϟ˶Ύ˴ϣ Ϧ ˶ Α Δ˶ ϴ͉ϔ˶ ϟ˴΃´ Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍ Ϊ˴ ϋ ˶ ΍˴Ϯϗ˴ Ύ˴Ϭϴ˶ϓ κ ˴ Ψ ͉ ϟ˴ Κ
˵ ϴ˴Σ
Ζ˳ ϴ˴Α ϒ ˶ ϟ˴΃ ϲ˶ϓ Δ˴ ϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍. Ibnu Malik (1204 ± 1274 Masehi) : Pakar bahasa yang termasyhur berasal dari
Andalusia. Beliau pernah menjadi pakar rujukan di dalam ilmu qiraat dan nahwu. Beliau telah
menyusun beberapa antologi syair di mana yang termasyhurnya ialah antologi yang terkenal
dengan nama ³Alfiah bin Malik´. Antologi tersebut memuatkan sebanyak seribu bait ringkasan
kaedah bahasa Arab. έ˳ Ϯ˵ψϨ˴ϣ Ϧ ˵ Α˶΍(1232-1311 ϡ) ϩ˵ Ύ˴ϋΩ˴ Ύ˱ϤΨ˴ο Ύ˱ϤΠ ˴ ό˵ϣ ϊ˴ ο ˴ ϭ˴ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ϱ ͈ Ϯ˶ ϐ˴ ϟ˵³˶Ώή˴ ό˴ ϟ΍ ˴ϥΎ˴δϟ˶´ˬ ϙ˴Ύϧ˴
Ϭ˴ ϟ˶Ϯ˵λ΃˵ ϰ˴Ϡϋ ˴ ϝ ͊ Ϊ˵ Η˴ Κ
˵ ϴ˴ΤΑ˶ Γ˶ ή˴ ϴ˶ΒϜ˴ ϟ΍ ΐ
˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍ κ˶ ϴ˶ΨϠ˴ΘΑ˶ Ύ˱ϣή˴ ϐ˵ϣΎ˱ΑΎ˴Θϛ˶ ή˴ θ ˴ϋ ˴ Ϊ˴ Σ ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ κ ˴ Ψ ͉ ϟ˴ ˬΎ˴ϬΑ˶ ϰ͉Ϩϐ˴ Θ˴ Η˴ Ω˵ Ύ˴ϜΗ˴ ϭ˴ Ύ. Ibnu Manzur
(1232 ± 1311 Masehi) : Pakar bahasa yang berasal dari Mesir. Beliau adalah pengarang mu¶jam
(kamus) yang sangat besar bernama ³Lisan Al-Arab´ [Dialek Arab] ± Kamus Lengkap Bahasa
Arab. Beliau sangat suka mengarang kitab-kitab yang besar, jika diperhatikan kepada isi
kandungan dan maksud kitab tersebut. Beliau pernah mengarang lebih dari sebelas buah kitab. Ϧ ˵ Α˶΍
β˴ ϧ˵ Ϯ˵ϳ( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1009 ϡ) Β˴ ϛ˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ϲ ͇ Ϝ˶ Ϡ˴ϓ˴ ή˵ Β˴ ϛ˴΃ Ύ˴Ϭϟ˴ ϥ˴ Ύ˴ϛ ϲ˶Θϟ͉΍ Ε ˶ Ύ˴ϟΩ˴ Ύ˴όϤ˵ ϟ΍˴ϭ Ϧ ˴ ϴ˶ϧ΍˴ϮϘ˴ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ω ˴ Ϊ˴ Θ˴ Α˶΍ ˬ˶Ώή˴ ό˴ ϟ΍ Ϛ ˶ Ϡ˴ϔ˴ ϟ΍ ˶˯Ύ˴ϤϠ˴ϋ
˵ ή˶
Δ˶ ϋ ˴ Ύ͉δϟ΍ ϝ ˴ ϭ˵ΪϨ˴Α ω ˴ ή˴ Θ˴ Χ˶΍ ˬΕΎϤΘϳ˶έΎ˴ϏϮ͊Ϡϟ΍ ϑ ˶ Ύ˴θΘ˶ ϛ˶΍ ϲ˶ϓ ή˶ Λ˴ Ϸ ˴ ΍. Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ Ϥ˵ Α˶ ϲ˴ Ϩ˶ ϋ
˵ ϭ˴ ˬ˶Δϴ͉δ ˶ ϧ˶ήϔ˶ ϟ΍ ϰ˴ϟ·˶ Ϫ˶ Β˶ Θ˵ϛ˵ ξ ˵ ό˴Α Ζ˴ϤΟ ˶ ή˵ΗϦ ˶ ϴ͋μϟ΍ Ϯ͊ϴϜ˶ Ϡ˴˴ϓ Ϫ˶ . Ibnu
Yunus (meninggal dunia pada tahun 1009 Masehi) : Seorang ahli astronomi yang berasal dari
Mesir, yang juga merupakan di antara pakar-pakar astronomi berbangsa Arab yang terkenal.
Beliau telah menciptakan berbagai hukum (kaedah) dan persamaan yang sangat memberi kesan
terhadap penemuan logaritma. Beliau juga telah mencipta bandul jam. Sesetengah buku-buku
beliau telah diterjemahkan ke dalam bahasa Perancis dan di antara karangan-karangan tersebut
juga telah mendapat perhatian para ahli astronomi dari China. ϲ ͊ ό˶ Ϥ˴ λ˴Ϸ΍(740-831 ϡ) Ϊ˵ Σ ˴ ΃˴ϭ˴ Ώ ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Δ˵ ϳ˴ ϭ˶ ΍˴έ
ϛ˶ ή˴ θ ˴ϋ˴ Δ˴ δ ˴ Ϥ˴Χ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ Ϩ͉λ˴ ˬ˶Ϧϴ˶ϣϷ ˴ ΍ Δ˶ ϔ˴ ϴ˶ϠΨ
˴ ϟ΍ Ϣ˵ Ϡ͋ό˴ ϣ˵ ˬ˲ήϴ˶Ϭη ˴ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ϋ˴ ϱ ͇ Ϯ˶ ϐ˴ ϟ˵ ˬϢ˶Ϭϴ˶ϓ Ϣ˶ Ϡ˶όϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ύ˴ϬϤ͋ ϫ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ Ύ˱ΑΎ˴Θ³˵ΕΎ͉ϴό˶ Ϥ˴ λ˴Ϸ΍´ έ˶ ϲ˶ϓ Δ˶ ϳ˴ ΍˴ϭ
Ώ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ έ˶ Ύ˴όη˴΃. Al-Asma¶ie (740-831 Masehi) : Seorang perawi dan di antara salah seorang alim
ulama Arab. Pakar bahasa Arab yang termasyhur dan guru kepada Khalifah al-Amin. Beliau
telah mengarang lebih dari lima belas buah buku, antara yang terpentingnya ialah, ³Al-
Asma¶iyyat´ yang menghimpunkan syair-syair berbahasa Arab. ϥΎ˴Ϥό͊Ϩϟ΍ Δ˴ ϔ˴ ϴ˶ϨΣ ˴ Ϯ˵Α΃˴ ϡ˵ Ύ˴ϣϹ ˶ ΍(699-767 ϡ) Ϧ˶ϣ
Δ˶ ϴ͉Ϭ˶ Ϙ˶ϔϟ΍ ΐ ˶ ϫ˶ ΍˴άϤ˴ ϟ΍ Ϊ˶ Σ ˴ ΃˴ ϲ
͋ ϔ˶ Ϩ˴ Τ
˴ ϟ΍ ΐ
˶ ϫ˴ ά˴Ϥϟ΍ ΐ ˵ Σ˶ Ύ˴λ ˬ˶ϕ΍˴ήό˶ ϟ΍ Ϫ˴ ϴ˶Ϙϓ˴ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ˶ϡΎ˴Ϡγ˶Ϲ΍ ˯˶ Ύ˴Ϭ˴Ϙϓ˵ Ϣ˶ ψ ˴ ϋ˴΃ Δ˶ ό˴ Α˴ έ˴Ϸ΍. Imam Abu Hanifah an-
Nu¶man (699-767 Masehi) : Salah seorang dari ulama fiqh Islam yang terkenal dan merupakan
penasehat agama di Iraq. Pengasas mazhab Hanafi, salah satu dari empat mazhab fiqh. Ϊ˵ Ϥ˴ Σ˴΃ ϡ˵ Ύ˴ϣϹ ˶΍
Ϟ˳ Β˴ Ϩ˴Σ Ϧ ˵ Α( Ε780-855 ϡ) ϣ˶ ΐ ˶ ϫ˶ ΍˴άϤ˴ ϟ΍ Ϊ˶ Σ
˴ ΃˴ ˬ͋ϲϠ˶˴ΒϨ˴Τϟ΍ ΐ ˶ ϫ˴ ά˴Ϥϟ΍ ΐ ˵ Σ ˶ Ύ˴λ ˬ˶ϩή˶ μ˴ϋ ϲ˶ϓ Κ ˶ ϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ Ϟ ˶ ϫ˴΃ ϡ˵ Ύ˴ϣ·˶ ˬ˶ϡΎ˴Ϡγ˶Ϲ΍ ˯˶ Ύ˴ϬϘ˴ ϓ˵ Ϣ˶ ψ ˴ ϋ˴΃ Ϧ
Δ˶ ό˴ Α˴ έ˴Ϸ΍ Δ˶ ϴ͉Ϭ˶ Ϙ˶ϔϟ΍. Imam Ahmad bin Hambal (780-855 Masehi) : Salah seorang dari ulama fiqhh Islam
yang terkenal dan merupakan ketua ahli hadis pada zaman beliau. Pengasas mazhab Hambali,
iaitu salah satu dari empat mazhab fiqh. ϲ ͊ϋ ˶ ΍˴ίϭ˴Ϸ΍ ϡ˵ Ύ˴ϣϹ ˶ ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 707-774 ϡ) ΐ˴ϫά˴ϣ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ͋ϲϣ˶ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍ Ϫ˶ Ϙ˶ϔϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ
·˶ ˬ˶ϡΎ͉θϟ΍ Ω˶ Ύ˴ϠΑ˶ ϲ˶ϓ ΍˱ήθ ˶ Θ˴ Ϩ˵ϣ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˲ϑϭ˵ήό˴ϣ ͇ϲϬ˶ Ϙ˶ϓϦ ˴ ϴ˶ΛΪ͋ Τ
˴ Ϥ˵ ϟ΍ ή˶ Α˶ Ύ˴ϛ΃˴ Ϧ˶ϣ ˬ˶Ϊϫ͊ΰϟ΍˴ϭ Ϫ˶ Ϙ˶ϔϟ΍ ϲ˶ϓ Δ˶ ϴ͉ϣ˶ Ύ͉θϟ΍ έ˶ Ύ˴ϳΪ͋ ϟ΍ ϡ˵ Ύ˴ϣ. Imam Al-Auza¶ie
 (707-774 Masehi) : Salah seorang daripada ulama fiqh Islam. Pengasas mazhab fiqh yang
diketahui tersebar di negeri Syam. Orang yang paling alim dalam bidang fiqh di Syam dan
terkenal dengan kezuhudan dan beliau juga tergolong dari kalangan ulama muhaddisin yang
terkenal. ϲ ͊ ό˶ ϓ˶ Ύ͉θϟ΍ ϡ˵ Ύ˴ϣϹ ˶ ΍(767-819 ϡ) Ϡ˴ϋ ˴ α ˴ έ˴ Ω˴ ˴ϭ Δ˶ Ϩ˴ ϳ˶ΪϤ˴ ϟ΍ ϲ˶ϓ Ύ˱Ϝϟ˶Ύ˴ϣ ϡ˴ Ύ˴ϣϹ ˶ ΍ ϡ˴ ί˴ Ύ˴ϟ ˬ˶έΎ˴Β˶Ϝϟ΍ Δ˶ ό˴ Α˴ έ˴Ϸ΍˴ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ Ϸ ˴ ΍ Ϊ˵ Σ
˴ ΃˴ Ϫ˶ ϴ˴ϟ·˶ ΐ
˵ δ ˴ Ϩ˵ϳ ˬ˶Ϫϴ
Ώ˵ Ύ˴Θϛ˶ ϩ˶ έ˶ Ύ˴Λ΁ Ϧ˶ϣϭ˴ Ε ˶ Ύ˴ϔϨ͉μ ˴ Ϥ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˵ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶Δό˴ Α˴ έ˴Ϸ΍ Δ˶ ϴ͉Ϭ˶ Ϙ˶ϔϟ΍ ΐ ˶ ϫ˶ ΍˴άϤ˴ ϟ΍ Ϊ˵ Σ
˴ ΃˴ ϲ
͊ ˶όϓ˶ Ύ͉θϟ΍ ΐ ˵ ϫ˴ ά˴Ϥϟ΍ ³͋ϡϷ ˵ ΍. ³ Imam asy-Syafi¶i (767-
819 Masehi) : Salah seorang dari empat orang imam Ahli Sunnah yang terkenal. Beliau selalu
mengunjungi Imam Malik di Madinah dan belajar daripadanya. Mazhab Syafie dinisbahkan
kepada beliau, di mana Mazhab tersebut adalah salah satu dari empat mazhab fiqh. Beliau
mempunyai beberapa karangan dan di antara yang paling terkenal ialah, kitabnya ³Al-
Umm´. β ˳ ϧ˴ ΃˴ Ϧ ˵ΑϚ ˵ ϟ˶Ύ˴ϣ ϡ˵ Ύ˴ϣϹ ˶ ΍(712-795 ϡ) ϩ˶ έ˶ Ύ˴Λ΁ Ϧ˶ϣ ˬ˶Δό˴ Α˴ έ˴Ϸ΍ Δ˶ ϴ͉Ϭ˶ Ϙ˶ϔϟ΍ ΐ ˶ ϫ˶ ΍˴άϤ˴ ϟ΍ Ϊ˵ Σ ˴ ΃˴ ˬ͊ϲϜ˶ ϟ˶Ύ˴Ϥϟ΍ ΐ ˵ ϫ˴ ά˴Ϥϟ΍ Ϫ˶ ϴ˴ϟ·˶ ΐ ˵ δ ˴ Ϩ˵ϳ³˵΄σ ͉ Ϯ˴ Ϥ˵ ϟ΍´ˬ
ϲ͋ ϣ˶ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍ Ϫ˶ Ϙ˶ϔϟ΍ ϲ˶ϓ ή˴ Ϭ˴ χ ˴ Ώ ˳ Ύ˴Θϛ˶ ϝ ˵ ϭ͉ ΃˴. Imam Malik bin Anas (712-795 Masehi) : Pengasas mazhab Maliki,
salah satu dari empat mazhab fiqh. Di antara karangan beliau ialah, ³Al-Muwattak´, kitab
pertama yang dikeluarkan di dalam fiqh Islam. ϱ ͊ ή˶ Ψ˴τλ˶ϻ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 957 ϡ) Ύ˴ϴϓ˶ ΍˴ήϐ˵Πϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ Ϧ˶ϣ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ Δ˴ϟΎ͉Σέ˴
ϓ˶ ΍˴ήϐ˵Πϟ΍ ϲ˶ϓ ϲ ͋Ψ ˶ Ϡ˴Βϟ΍ Ϊ˳ ϳ˴ί ϲ˶Α΃˴ Ε ˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ Ϥ˵ Α˶ ϥ˴ Ύ˴όΘ˴ γ˶΍ ˬ˶ΪϨ˶Ϭϟ΍ Ω˶ Ύ˴ϠΑ˶ ξ ˴ ό˴Αϭ˴ Ώ ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Ω˴ Ύ˴Ϡ˶Α ϑ˴ Ύ˴σ ˬ˴Ϧϳ˶έϮ˵Ϭθ˴Ϥϟ΍ Ϧ˶ϣ ή˳ ϴ˶Μϛ˴ ϰ˴ϟ·˶ Ϫ˵ ϟ˵Ύ˴Ϥϋ˴΃ Ζ˴ϤΟ ˶ ή˵Η ˬΎ˴ϴ
Ε˶ Ύ˴ϐϠ͊ϟ΍. Al-Istakhri (meninggal dunia pada tahun 957 Masehi) : Seorang pengembara beragama
Islam dan salah seorang pakar geografi yang termasyhur. Beliau telah mengembara ke negeri-
negeri Arab dan sebagian dari India. Buku-buku geografi karangan Abu Zaid al-Balkhi
merupakan rujukan beliau. Hasil-hasil karangan beliau pula telah diterjemahkan ke dalam
berbagai bahasa. ϲ ͊ ϧ˶ Ύ͉ΘΒ˴ ϟ΍(858-929 ϡ) Ϫ˶ Α˶ Ύ˴ΘϜ˶ Α˶ ˴ήϬ˴ Θ˴ η˶΍ ˬ˳Δϗ͉ Ϊ˶ Α˶ ϝ ˶ Ϯ˵μϔ˵ ϟ΍ ϝ ˴ Ϯ˵σ Ω˴ Ϊ͉ Σ ˴ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ Ϛ ˳ Ϡ˴ϓ˴ Ϣ˵ ϟ˶Ύ˴ϋ ˬ˲ΪϤ͉ Τ ˴ ϣ˵ Ϫ˶ Ϡ͉ϟ΍ Ϊ˶ Β˴ϋ Ϯ˵Α΃˴
³Ξϳ͋ΰϟ΍. ³ Al-Battani (858-929 Masehi) : Abu Abdullah Muhammad, seorang pakar astronomi
berbangsa Arab. Beliau telah menentukan tempo masa setiap musim dengan terperinci dan
terkenal dengan bukunya yang bertajuk ³Az-Zij´. ϱ ͊ ή˶ Θ˵ Τ˵Βϟ΍(820-897 ϡ) ή˴ ϋ ˶ Ύ˴η ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ͇ϲγ ˶ Ύ͉Βϋ ˴ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ϋ
˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η
Ο˴ Ύ˴Βϳ͋Ϊϟ΍ Ϧ ˶ δ˵ΤΑ˶ ϑ ˴ ή˶ ϋ ˵ ˬ˶Ϟϛ͋ Ϯ˴ Θ˴ Ϥ˵ ϟ΍˶Δό˴ ϴ˶Βτ ͉ ϟ΍ ϒ ˶ λ˴ϭ ϲ˶ϓ ω ˴ ή˴ Α˴ ϭ˴ Δ˶ . Al-Buhturi (820-897 Masehi) : Seorang penyair
berbangsa Arab di zaman pemerintahan Abbasiah. Beliau merupakan penyairnya Al-Mutawakkil
dan terkenal dengan kata-kata pengantar yang indah dan mahir menggambarkan alam. ϝ΍ ϱ ͊ έ˶ Ύ˴ΨΑ˵
(810-870 ϡ) Ϫ˵ Α˵ Ύ˴Θϛ˶ Ϊ͊ ό˴ ϳ˵ ϭ˴ ˬ˴Ϧϴ˶ΛΪ͋ Τ ˴ Ϥ˵ ϟ΍ έ˶ Ύ˴Βϛ˶ Ϧ˶ϣ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ³͋ϱέ˶ Ύ˴ΨΒ˵ ϟ΍ ΢ ˵ ϴ˶Τλ ˴ ´ϕ ˶ Ύ˴Ϡσ˶Ϲ΍ ϰ˴Ϡϋ ˴ Κ ˶ ϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ ΐ ˶ Θ˵ϛ˵ ΢ ͉λ˴ ΃˴ϭ˴ Ϣ˴ ψ ˴ ϋ˴΃. Al-
Bukhari (810 ± 870 Masehi) : Seorang Ulama Islam. Di antara ahli hadis yang terkenal dan kitab
beliau ³Sahih Al-Bukhari´ dianggap kitab hadis yang paling unggul dan paling sahih. ϱ ͊ ή˶ ϴ˶λϮ˵Βϟ΍
(1213- 1297 ϡ) ϝ ˴ Ϯ˵γή͉ ϟ΍ Ύ˴Ϭϴ˶ϓ Ρ ˵ Ϊ˶ Θ˴ Ϥ˴ϳ ϲ˶Θϟ͉΍ ϩ˶ Ϊ˶ ΋˶ Ύ˴μϘ˴ Α˶ ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η(˴ϢϠ͉γ ˴ ϭ˴ Ϫ˶ ϴ˴Ϡϋ ˴ Ϫ˵ Ϡ͉ϟ΍ ϰ͉Ϡλ ˴ ) Γ˶ Ϊ˴ ϴ˶μϘ˴ ϛ˴ ³ή˵Βϟ΍Γ˴Ω´ˬ ϙ˴Ύϧ˴
΍˱ήϫ˶ Ύ˴ϣ Ύ˱σΎ͉τΧ ˴ ϭ˴ Ύ˱ΛΪ͋ Τ˴ ϣ˵ . Al-Busairi (1213 ± 1297 Masehi) : Seorang penyair dari Mesir, terkenal dengan
qasidah-qasidah memuji Rasulullah s.a.w seperti qasidah ³Al-Burdah´. Beliau adalah seorang
ahli hadis penulis khat yang mahir. Β˴ ϟ΍ ϱ ͊ ϭ˶ Ύ˴πϴ( ϲ ˴ ϓ͋ ˵ϮΗ˵ 1286 ϡ) ϲ˶Θϟ͉΍ ΐ ˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ϒ ˴ Ϩ͉λ ˴ ˬ˶ϥ΁ή˵Ϙϟ΍ ϱ˶ήδ ͋ ϔ˴ ϣ˵ Ϊ˵ Σ ˴ ΃˴
Ύ˴ϬϤ͋ ϫ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ Ϧ ˶ ϳ͋Ϊϟ΍ ϡ˴ Ϯ˵Ϡϋ ˵ ϝ ˵ ϭ˴ Ύ˴ϨΘ˴ Η˴ ³˶Ϟϳ˶ϭ΄͉Θϟ΍ έ˵ ΍˴ήγ˴΃ϭ˴ Ϟ ˶ ϳ˶ΰϨ͉Θϟ΍ έ˵ ΍˴Ϯϧ˴΃´ Δ˶ Ϩ͉δ ͊ ϟ΍ Ϟ ˶ ϫ˴΃ ˴ΪϨ˶ϋ Δ˱ Ϥ˴ ϴ˶ψϋ ˴ Δ˱ ϧ˴ Ύ˴Ϝϣ˴ Ϟ ͊ Θ˴ Τ˴ϳ ϱ˶άϟ͉΍. Al-Baidhawi
(meninggal dunia pada tahun 1286 Masehi) : Salah seorang pentafsir al-Quran dan banyak
mengarang buku-buku berkenaan ilmu agama. Di antara buku yang terkenal ialah, ³Anwar At-
Tanzil Wa Asrar At-takwil´. Beliau mempunyai kedudukan yang tinggi di sisi ahli
Sunnah. ϱ ͊ ά˶ ϣ˶ ή͋Θϟ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 892 ϡ) Ϫ˵ Α˵ Ύ˴Θϛ˶ Ϊ͊ ό˴ ˵ϳ ˬ˶ΐΘ˵Ϝ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˶Κϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ έ˶ Ύ˴Βϛ˶ Ϧ˶ϣ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲ΙΪ͋ Τ ˴ ϣ˵ ³˵΢ϴ˶Τμ ͉ ϟ΍ ϊ˵ ϣ˶ Ύ˴Πϟ΍´
Δ˶ Θ͉δ͋ ϟ΍ Κ ˶ ϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ ΐ ˶ Θ˵ϛ˵ ΢ ͋λ ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ. At-Tirmizi (meninggal dunia pada tahun 892 Masehi) : Seorang ahli hadis
dan ulama hadis yang terkenal. Beliau telah mengarang beberapa buah buku dan kitab beliau
³Al-Jami¶ As-Sahih´ adalah salah satu di antara enam buah kitab hadis yang besar. ϲ ͊ Β˶ Ϡ˴ό͉Μϟ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵
1046 ϡ) Ϥ͉ Τ ˴ ϣ˵ Ϧ ˵ Α Ϊ˵ Ϥ˴ Σ˴΃ϛ˵ Ϧ˶ϣ ˬ˳ΐΘ˵ϛ˵ β ˶ Ϥ˴Χ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˴Ϧϴ˶Χέ͋ Ά˴ Ϥ˵ ϟ΍˴ϭ Ϧ ˴ ϳ˶ήδ ͋ ϔ˴ Ϥ˵ ϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ͊ϱέ˶ Ϯ˵ΑΎ˴δϴ͉Ϩϟ΍ Ϣ˴ ϴ˶ϫ΍˴ήΑ˶· Ϧ ˶ Α Ϊ˶ Ϫ˶ Β˶ Θ˵ ³ ˵β΋˶ ΍˴ήό˴ ϟ΍
˯˶ Ύ˴ϴΒ˶ ϧ˴Ϸ΍ κ ˶ μ ˴ ϗ˶ ϲ˶ϓ. ³ Ath-Tha¶labi (meninggal dunia pada tahun 1046 Masehi) : Ahmad bin
Muhammad bin Ibrahim An-Naisaburi, di antara ulama pentafsir dan ahli, sejarah yang terkenal.
Beliau telah mengarang lebih dari lima buah buku, di antaranya ³Al-Arais Fi Qasas Al-
Ambia¶´. φ ˵Σ ˶ Ύ˴Πϟ΍(775-868 ϡ) ή˶ Ψ͊δϟ΍˴ϭ ϑ ˶ ή͊ψϟΎ˶Α ϑ ˴ ˶ήϋ ˵ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ϲ ͇γ ˶ Ύ͉Βϋ˴ ˲ΐϳ˶Ω΃˴ Ϧ˶ϣ ˬ˳ΏΎ˴Θϛ˶ ϲ˴Θ΋˴ Ύ˶ϣ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˶Δϋ ˴ έ˶ Ύ˴Βϟ΍ Δ˶ ϳ˴
Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ή˶ Ϭ˴ η˴΃³˵˯Ύ˴ϠΨ ˴ Β˵ ϟ΍. ³ Al-Jahiz (775-868 Masehi) : Seorang sastrawan berbangsa Arab di zaman
 pemerintahan Abbasiah. Sangat terkenal dengan kebolehan dan kemahiran beliau dalam bidang
jenaka dan sindiran. Beliau telah mengarang lebih dari dua ratus buah buku dan di antara yang
termasyhurnya ialah ³Al-Bukhala¶´. ϱ ͊ ή˶ ϳ˶ήΤ ˴ ϟ΍(1054-1122 ϡ) Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ή˵ Ϭ˴ η˴΃ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴ηϭ˴ ˲ΐΗ˶ Ύ˴ϛϭ˴ ˲ΐϳ˶Ω΃˴
³˵ΕΎ˴ϣΎ˴ϘϤ˴ ϟ΍. ³ Al-Hariri (1054-1122 Masehi) : Sasterawan, penulis dan penyair berbangsa Arab. Di
antara karangan- karangan beliau yang termasyhur ialah ³Al-Maqamat´. ϱ ͊ ή˶ μ˴Βϟ΍ Ϧ ˵δ ˴Τ˴ ϟ΍(642-728
ϡ) έ˶ Ύ˴Βϛ˶ Ϧ˶ϣ ˬ˶ϪϨ˶ ϣ˴ ί˴ ϲ˶ϓ Δ˶ ϣ͉ Ϸ ˵ ΍ ή˵ Β˴Σϭ˴ ˬ˶Γ˴ήμ˴Βϟ΍ Ϟ ˶ ϫ˴΃ ϡ˵ Ύ˴ϣ·˶ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴ Ϊ˶ ϫ͊ΰϟ΍˴ϭ ϑ ˶ Ϯ͊ μ ˴ Θ͉ϟ΍ ϰ˴Ϡϋ ˴ ϡ˵ Ϯ˵Ϙϳ˴ Ϫ˵ Β˵ ϫ˴ ά˴ϣ ˬ˶ϡΎ˴ϠϜ˴ ϟ΍˴ϭ Κ ˶ ϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ˵ . Al-
Hasan Al-Basri (642-728 Masehi) : Seorang Islam yang sangat faqih dan pemerintah Basrah.
Beliau adalah seorang yang sangat alim pada zamannya malah beliau adalah salah seorang dari
ulama-ulama hadis dan teologi (tauhid) yang terkemuka. Mazhabnya banyak menitikberatkan
soal-soal tasawuf dan kezuhudan. Ϣ˶ Μ˴ ϴ˴Ϭϟ΍ Ϧ ˵ΑϦ ˵δ ˴Τ ˴ ϟ΍(965-1040 ϡ) ϲ˶ϓ ϲ ͈ ΋˶ Ύ˴ϳΰϴ˶ϓ Ϣ˵ ψ
˴ ϋ˴΃ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ϲ ͇ο ˶ Ύ˴ϳέ˶ ϭ˴ ϲ ͇ Ϝ˶ Ϡ˴ϓ˴ ˲αΪ˶ Ϩ˴Ϭϣ˵
ή˴ ό˴ ϟ΍ Ϣ˶ ϟ˴Ύ˴όϟ΍˶ϓ ˲Γή˴ ϴ˶Μϛ˴ ˲ΕΎ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶Ϫϔ˶ ϴ˶ϧΎ˴μΗ˴ Ϧ˶ϣ ˯˵ Ύ˴ϤϠ˴ό˵ ϟ΍ Ω˴ Ύ˴ϓ΃˴ ˬ˶ΕΎ͉ϳή˶ μ ˴ Β˴ ϟ΍ Ϣ˶ Ϡ˶ϋ Ϊ˵ ΋˶ ΍˴έ ˬϰ˴τγ˵Ϯϟ΍ ϥ ˶ ϭ˵ήϘ˵ ϟ΍˴ϭ ϲ ͋ Α˶ Ύ˴ϫή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ϡ˶ Ϯ˵Ϡό˵ ϟ΍ Ϛ ˴ Ϡ˶Η ϲ
Ώ
˵ Ύ˴Θϛ˶ ³˶ήχ ˶ Ύ˴ϨϤ˴ ϟ΍´ Ε ˶ Ύ͉ϳή˶ μ ˴ Β˴ ϟ΍ ϲ˶ϓ. Al-Hasan bin Al-Haitham (965-1040 Masehi) : Orang-orang barat
mengenali beliau dengan nama al-Hazim, seorang ahli falak, ahli astronomi dan ahli matematik
beragama Islam. Beliau adalah ahli fisika berbangsa Arab yang terkemuka di sekitar negara-
negara Arab pada abad pertengahan. Beliau juga seorang saintis di bidang optik. Saintis-saintis
banyak merujuk kepada buku-buku karangan beliau malah buku-buku karangannya dalam
bidang tersebut sangat banyak seperti yang termasyhurnya ialah kitab: ³Al-Manazir´ di bidang
sains optik. ϲ ͊ ϧ˶ ί˶ Ύ˴Ψϟ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1155 ϡ) ϓ˴ ϩ˶ έ˶ Ύ˴Λ΁ Ϧ˶ϣ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲αΪ˶ Ϩ˴Ϭϣ˵ ϲ ͇ Ϝ˶ Ϡ˴³˶ΔϤ˴ Ϝ˶Τϟ΍ ϥ ˵ ΍˴ΰϴ˶ϣ´ Ε ˶ Ύ˴ϐϠ͊ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˶ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ϰ˴ϟ·˶ Ϣ˴ Ο ˶ ή˵Η ϱ˶άϟ͉΍. Al-
Khazini (meninggal dunia pada tahun 1155 Masehi) : Seorang ahli astronomi dan ahli falak
Islam. Beliau telah mengarang beberapa buah buku, terutamanya buku ³Mizan Al-Hikmah´
[Neraca Hikmat] yang diterjemahkan ke dalam beberapa bahasa. ϱ ͊ Ω˶ ΍˴Ϊϐ˴Βϟ΍ ΐ ˵ ϴ˶τΨ ˴ ϟ΍(1002-1071
ϡ) Ϫ˶ Β˶ Θ˵ϛ˵ ή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ˳ΕΎ˴ϔϨ͉μ ˴ ϣ˵ ϊ˶ δ˶Η Ϧ˶ϣ ˵ήΜ˴ ϛ˴΃ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ͇ϱΩ˶ ΍˴Ϊϐ˴Α ˲ΙΪ͋ Τ ˴ ϣ˵ ϭ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ³˴Ω΍˴Ϊϐ˴Α Φ ˵ ϳ˶έΎ˴Η´ ό˴ Α˴ έ˴΃ ϲ˶ϓ΍˱ΪϠ͉Π ˴ ϣ˵ ή˴ θ˴ϋ ˴ Δ˴ . Al-Khatib Al-
Baghdadi (1002-1071 Masehi) : Seorang ahli sejarah dan ulama Hadis yang berasal dari
Baghdad. beliau telah menulis lebih dari sembilan buah buku, di antara yang termasyhurnya
ialah buku ³Tarikh Baghdad´ [Sejarah Baghdad] dalam empat belas jilid. Ϊ˴ Ϥ˴ Σ˴΃ Ϧ ˵ΑϞ ˵ ϴ˶ϠΨ
˴ ϟ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 791
ϡ) ϲ ͈ Α˶ ή˴ ϋ
˴ ϱ͈ Ϊ˶ Π ˴ Α˴΃ Ϣ˳ Π˴ ό˵ϣ ϝ ˴ ϭ͉ ΃˴ ϒ
˴ ϟ͉΃˴ ˬ˶νϭ˵ήό˴ ϟ΍ Ϣ˶ Ϡ˶ϋ ϊ˵ ο ˶ ΍˴ϭ ˬ˶Δϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Δ˶ ϐ˴ Ϡ͊ϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ. Al-Khalil bin Ahmad (meninggal
dunia pada tahun 791 Masehi) : Salah seorang pakar bahasa Arab dan pengasas ilmu Arudh.
Beliau adalah pengarang mu¶jam abjad Arab (AL Ain) yang pertama. ϲ ͊ Ϩ˶ τ˵ϗ έ˴ ΍͉Ϊϟ΍(ϲ͋ϓϮ˵ Η˵ 995 ϡ) ˲ΙΪ͋ Τ ˴ ϣ˵
ϟ͉΃˴ Ε˶ ΍˴˯΍˴ήϘ˶ ϟ΍˴ϭ Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍ ϲ˶ϓ Ύ˱Ϥϟ˶Ύ˴ϋ ϥ ˴ Ύ˴ϛϭ˴ ϩ˶ ή˶ μ˴ϋ ϲ˶ϓ Κ ˶ ϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ ϡ˵ Ύ˴ϣ·˶ ˬ˴Ω΍˴Ϊϐ˴Α Ϟ˶ ϫ˴΃ Ϧ˶ϣ Ϫ˶ ˶ϔϴ˶ϧΎ˴μΗ˴ ή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ΐ ˳ Θ˵ϛ˵ Δ˶ ό˴ Α˴ έ˴΃ ϲ˴ϟ΍˴ϮΣ ˴ ϒ ˴ ³Ϧ ˵ Ϩ˴ δ
͊ ϟ΍³
Ad-Daruqutni (meninggal dunia pada tahun 995 Masehi) : Seorang muhaddis yang berasal dari
Baghdad. Beliau juga seorang ulama hadis pada zamannya dan seorang yang alim dalam masalah
nahwu dan qiraat. Beliau telah mengarang lebih kurang empat buah buku, di antara yang
termasyhurnya ialah buku ³As-Sunan´ salah sebuah bukunya yang besar. ϲ ͊ ϣ˶ έ˶ ΍͉Ϊϟ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 869 ϡ) Ϧ˶ϣ
Ω˴ Ϯ˵Α΃˴ϭ˴ ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ϡ˵ Ύ˴ϣϹ ˶ ΍ ϩ˶ ά˶ ϴ˶ϣΎ˴ϠΗ˴ Ϧ˶ϣ ˬ˴Ϧϴ˶ΛΪ͋ Τ ˴ Ϥ˵ ϟ΍ ϡ˶ Ύ˴Ϡϋ˴΃ Ϫ˵ Α˵ Ύ˴Θϛ˶ ˬ˳Γή˴ Θ˴ϔϟ˶ Ϊ˴ Ϩ˴ϗή˴Ϥγ ˴ ˴˯Ύ˴πϗ˴ ϰ͉ϟϮ˴ Η˴ ˬ͊ϲ΋˶ Ύ˴δϨ͉ϟ΍˴ϭ ϱ ͊ ά˶ ϣ˶ ή͋Θϟ˴΍ϭ˴ Ω˴ ϭ˵ ΍³͋ϲϣ˶ έ˶ ΍͉Ϊϟ΍ Ϧ ˵ Ϩ˴ γ
˵ ´ Ϧ˶ϣ
Κ˶ ϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ ΐ ˶ Θ˵ϛ˵ ΢ ͋λ˴ ΃˴. Ad-Darimi (meninggal dunia pada tahun 869 Masehi) : Salah seorang muhaddis
yang terkemuka. Di antara murid-muridnya ialah Imam Muslim, Abu Daud, At-Tirmizi dan An-
Nasa¶ie. Beliau pernah menjadi pemerintah Samarkand. Kitabnya ³Sunan Ad-Darimi´ adalah
termasuk di dalam enam buah kitab hadis yang terkemuka. ϱ ͊ ή˶ θ˴ Ψ˴ϣΰ͉ ϟ΍(1075-1144 ϡ) Δ˶ ϐ˴ Ϡ͊ϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϊ˵ Σ ˴ ΃˴
ϭ˴ Ύ˴ϫή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ΐ ˳ Θ˵ϛ˵ ή˶ θ˴ϋ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ Ϩ͉λ ˴ ˬ˶ϡΎ˴Ϡγ˶Ϲ΍ Φ ˶ ϳ˶έΎ˴Η ϲ˶ϓ ή˶ ϴ˶δϔ͉Θϟ΍˴ϭ Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍³˵ϑΎ͉θϜ˴ ϟ΍´ ϥ ˶ ΁ή˵Ϙϟ΍ ή˶ ϴ˶δϔ˴Η ϲ˶ϓ. Az-Zamakhsyari
(1075-1144 Masehi) : Salah seorang dari pakar bahasa, nahwu dan tafsir di dalam sejarah Islam.
Beliau telah mengarang lebih dari sepuluh buah kitab, di antara yang termasyhurnya ialah kitab
tafsir al-Quran yang bernama ³Al-Kasyaf´. ϲ ͊ ϧ˶ Ύ˴Βϴ͉θϟ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 821 ϡ) Ϊ˵ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶Ώή˴ ό˴ ϟ΍ Ε ˶ Ύ˴Π˴ϬϠ˴Α˶ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋϭ˴ ϲ ͇ ϓ˶ Ϯ˵ϛ ϱ ͇ Ϯ˶ ϐ˴ ϟ˵
ϋ˴ ϝ ˴ Ϯ͉ ϋ
˴ ϲ˶Θϟ͉΍ ΐ ˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣΎ˱Ϙϴ˶Ϡό˴Ηϭ˴ Ύ˱Σή˴η Δ˶ ͉ϴϔ˶ Ϩ˴ Τ ˴ ϟ΍ ΐ ˶ ϫ˴ ά˴ϣ ˯˵ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ Ύ˴Ϭϴ˴Ϡ. Asy-Syaibani (meninggal dunia pada tahun 821
Masehi) : Seorang pakar bahasa dari pusat pengajian Kufi (Kufah). Beliau telah mengarang
beberapa buah kitab yang menjadi panduan ulama-ulama mazhab Hanafi. ϒ ˵ γ ˵ Ϯ˵ϳ ϲ ͊ Ϡ˶ϋ˴ Φ ˵ ϴ͉θϟ΍(1863-
1913 ϡ) Ώ ˶ ϑ ˴ ή˶ ϋ ˵ ˬ˳ήϴ˶Βϛ˴ ϲ ͈γ ˶ Ύ˴ϴγ ˶ ή˳ ϴ˶Λ΄˴Η Ε
˴ ΍˴Ϋ ˳ΕΎ͉ϠΠ ˴ ϣ˴ Γ˴ Ϊ͉ ϋ
˶ ΄˴θ ˴ ϧ˴΃ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ϲ ͇ ϔ˶ Τ˴λ˴ ´˶Δϴ͉ϣ˶ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍ Δ˶ ϓ˴ Ύ˴Τμ ͉ ϟ΍ Φ ˶ ϴ˴η. ³ Ali Yusuf
 (1863-1913 Masehi) : Seorang wartawan Mesir. Beliau mengasaskan beberapa buah majalah
politik yang mempunyai pengaruh besar sehingga beliau digelar sebagai ³Tokoh Wartawan
Islam´. ϩ˵ Ϊ˵ Β˴ϋ Ϊ͉ϤΤ ˴ ϣ˵ Φ ˵ ϴ͉θϟ΍(1849-1905 ϡ) Ϟ ˴ Ϥ˶ ϋ
˴ ˬ˶ΡΎ˴Ϡλ˶Ϲ΍˴ϭ Ϊ˶ ϳ˶ΪΠ͉Θϟ΍ ϰ˴ϟ·˶ Ϧ ˴ ϴ˶ϋ΍͉Ϊϟ΍ Ϧ ˴ ϴ˶ϤϠ˶δ˵Ϥϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ϲ ͇γ ˶ Ύ˴ϴγ˶ Ύ˱ϴΘ˶ ϔ˴ϣ
ϒ˶ ϴ˶ϟ΄͉Θϟ΍˴ϭ β ˶ ϳ˶έΪ͉ΘϟΎ˶Α Ϟ ˴ ϐ˴ Θ˴ η΍˴ϭ ˬ˶Δϳ͉ή˶ μ˶Ϥϟ΍ ˶έΎ˴ϳΪ͋ Ϡ˶ϟ. Muhammad Abduh (1849-1905 Masehi) : Seorang ahli politik
Mesir. Beliau adalah salah seorang dari ulama-ulama Islam yang menyeru ke arah reformasi dan
renovasi. Beliau pernah menjadi mufti Mesir serta senantiasa mengajar dan mengarang. ΐ ˵ Σ˶ Ύ͉μϟ΍
Ω˳ Ύ͉Βϋ˴ Ϧ ˵ Α(938-995 ϡ) Ϫ˶ Β˶ Θ˵ϛ˵ Ϧ˶ϣ ˬ˴Ϧϴ͋ϴϬ˶ ϳ˴ϮΒ˵ ϟ΍ ˶˯΍˴έί˴ Ϯ˵ ϟ΍ έ˶ Ύ˴Βϛ˶ Ϧ˶ϣ ˬ˲ήϋ ˶ Ύ˴ηϭ˴ ϱ ͇ Ϯ˶ ϐ˴ ϟ˵ϭ˴ ˲ΐϳ˶Ω˴΃³˵ςϴ˶ΤϤ˵ ϟ΍´ Δ˶ ό˴ Β˴γ ϲ˶ϓ ϱ ͇ Ϯ˶ ϐ˴ ϟ˵ ˲ϢΠ
˴ ό˵ϣ Ϯ˴ ϫ˵ ϭ˴
Ε˳ ΍˴ΪϠ͉Π ˴ ϣ˵ . As-Sahib bin Abbad (938-995 Masehi) : Seorang sastrawan, ahli bahasa dan penyair yang
terkemuka. Beliau adalah salah seorang menteri Buwaihi yang memegang jabatan penting.
Beliau telah mengarang beberapa buah kitab, di antaranya ialah kamus bahasa yang bernama
³Al-Muhit´ dalam tujuh jilid. ˯˵ ΍͉ήϔ˴ ϟ΍(761-822 ϡ) ϒ ˴ Ϩ͉λ ˴ ˬ˶ΏΩ˴ Ϸ ˴ ΍ϥ ˶ Ϯ˵Ϩϓ˵ ϭ˴ Δ˶ ϐ˴ Ϡ͊ϟΎ˶Α Ϣ˵ϬϤ˵ Ϡ˴ϋ˴΃ϭ˴ Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍ ϲ˶ϓ Ϧ ˴ ϴ͋ϴϓ˶ Ϯ˵Ϝϟ΍ ϡ˵ Ύ˴ϣ·˶
Ώ˵ Ύ˴Θϛ˶ Ύ˴ϬϨ˶ϣ ΐ ˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍³˶ϥ΁ή˵Ϙϟ΍ ϲ˶ϧΎ˴όϣ˴ . ³ Al-Farra¶ (761-822 Masehi) : Salah seorang pakar nahwu di
pusat pengajian Kufi (Kufah) malah beliau adalah orang yang paling mahir di antara mereka
tentang bahasa dan kesenian kesusasteraan pada masa tersebut. Beliau telah mengarang beberapa
buah buku, di antaranya buku ³Ma¶ani Al-Quran´ [Pengertian al-Quran]. ϝ΍ ϕ ˵ Ω˴ ί˴ήϓ˴ ( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 729
ϡ) Ϟ ˶τ ˴ Χ˴Ϸ΍˴ϭ ήϳ˶ήΟ ˴ Ϫ˶ ϴ˴Ϥμ˴Χ Ϧ ˴ ϴ˴Αϭ˴ Ϫ˵ Ϩ˴ ϴ˴Α ΄˴θ
˴ ϧ˴ ˬ˶ωΫ˶ Ύ͉Ϡϟ΍ ˯˶ Ύ˴ΠϬ˶ ϟΎ˶Α Ϫ˵ Α˵ Ϯ˵Ϡγ˵΃ ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ ˬ͇ϱϮ˶ ϣ˴ ΃˵ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ϋ
˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η Κ ˶ Ϡ͉Μ˴ Ϥ˵ ϟΎ˶Α ΍Ϯ˵ϓή˶ ϋ˵ ϰ͉Θ˴Σ ˯˶ Ύ˴ΠϬ˶ ϟ΍ Δ˵ ϛ˴ ή˴ ό˴ϣ
ϱ͋ Ϯ˶ ϣ˴ Ϸ ˵ ΍. Al-Farazdaq (meninggal dunia pada tahun 729 Masehi) : Penyair Arab dari kerajaan
Umaiyyah. Gayanya masyhur dengan sindiran yang pedas. Beliau pernah mengambil bahagian di
dalam melawan dua orang penyair terkenal Jarir dan al-Akhtal sehingga mereka terkenal dengan
gelaran ³Tiga penjuru kerajaan Umaiyyah´. ϱ ͊ Ω˶ Ύ˴Α΁ίϭ˵ήϴ˴ϔϟ΍(1329-1415 ϡ) ˯˴ Ύ˴πϗ˴ ϲ ˴ ϟ˶ϭ˴ ˬ˶ΏΩ˴ Ϸ ˴ ΍˴ϭ Δ˶ ϐ˴ Ϡ͊ϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ˶΋΃˴ Ϧ˶ϣ
ϩ˶ έ˶ Ύ˴Λ΁ ή˵ Ϭ˴ η˴΃ ˬ˴Ϊϴ˴Αί˵ ³˵ςϴ˶ΤϤ˵ ϟ΍ α ˵ Ϯ˵ϣΎ˴Ϙϟ΍. ³ Al-Fairuzabadi (1329-1415 Masehi) : Salah seorang pakar bahasa
dan sastrawan yang terkemuka dan beliau pernah menjadi pemerintah Zabid. Beliau banyak
menulis buku-buku, di antara yang termasyhurnya ialah ³Al-Qamus Al-Muhit´ [Kamus
Muhit]. ϲ ͊ ΋˶ Ύ˴δϜ˶ ϟ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 805 ϡ) ϟ͉΃˴ ˬ˶Ϧϴ˶ϣϷ ˴ ΍˴ϭ Ϊ˶ ϴ˶ηή͉ ϟ΍ Ώ˵ Ω͋ Ά˴ ϣ˵ ˬ˶Δό˴ Β͉δϟ΍ ˯˶ ΍͉ήϘ˵ ϟ΍ Ϊ˵ Σ ˴ ΃˴ ˬ͇ϲϓ˶ Ϯ˵ϛ ϱ ͇ Ϯ˶ Τ˴ϧ ϲ˶ϓ Ύ˱ΑΎ˴Θϛ˶ Ϧ ˴ ϳ˶ήθ˶ϋ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴
Γ˶ ˯˴ ΍˴ήϘ˶ ϟ΍˴ϭ Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍. Al-Kisa¶ie (meninggal dunia pada tahun 805 Masehi) : Seorang ahli nahwu dari
pusat pengajian Kufi (Kufah). Beliau adalah salah seorang dari tujuh orang yang membaca al-
Quran dalam bentuk yang berbeda tetapi benar. Beliau adalah gurunya Khalifah Harun ar-Rasyid
dan Khalifah al-Ma¶mun. Beliau telah mengarang lebih dari dua puluh buah kitab tentang nahu
bahasa Arab dan bentuk bacaan al-Quran. ϱ ͊ Ϊ˶ Ϩ˶Ϝϟ΍(796-873 ϡ) ή˴ ό˴ ϟ΍ Δ˶ ϔ˴ γ ˶ Ύ˴Ϡϓ˴ έ˶ Ύ˴Βϛ˶ Ϧ˶ϣ Ε ˶ Ύ͉ϴο˶ Ύ˴ϳή͋ ϟΎ˶Α ϲ ˴ Ϩ˶ ϋ
˵ ˬ˶Ώ
Ϥ˴ ϟ΍ ω ˶ ϭ˵ήϓ˵ ϰ͉Θη ˴ ϲ˶ϓ ˲Γή˴ ϴ˶Μϛ˴ ˲ΐΘ˵ϛ˵ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶Δϔ˴ ˴δϠ˴ϔϟ΍˴ϭ ϰ˴Ϙϴ˶γϮ˵Ϥϟ΍˴ϭ Ϛ ˶ Ϡ˴ϔ˴ ϟ΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉ό˶ ϴ˶Βτ
͉ ϟ΍ ϡ˶ Ϯ˵Ϡό˵ ϟ΍˴ϭ ϖ ˶τ ˶ Ϩ˴Ϥϟ΍˴ϭΔ˶ ϓ˴ ή˶ ό. Al-Kindi (796 ± 873
Masehi) : Salah seorang dari ahli filsafat Arab yang terkemuka. Beliau dikenali dengan minatnya
terhadap ilmu matematik, mantiq, sains fisika, astronomi, musik dan falsafah. Beliau telah
mengarang beberapa buah kitab di dalam pelbagai bidang ilmu. ϱ ͊ Ϊ˶ ϳ˶ήΗ˵ Ύ˴Ϥϟ΍( ϲϓϮΗ944 ϡ) Ϧ˶ϣ ˬ͇ϲϔ˶ Ϩ˴ Σ ˴ ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴
Σ˶ Ϯ͉Θϟ΍ Ϣ˶ Ϡ˶ϋ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ϊ˶ Β˴γ Ϧ˶ϣ ή˵ Μ˴ ϛ˴΃ Ϫ˵ ϟ˴ ϡ˶ Ύ˴Ϡ˴Ϝϟ΍ Ϣ˶ Ϡ˶ϋ ϲ˶ϓ Δ˵ ϳ͉Ϊ˶ ϳ˶ήΗ˵ Ύ˴Ϥϟ΍ Δ˵ γ ˴ έ˴ Ϊ˴Ϥϟ΍ Ϫ˶ ϴ˴ϟ·˶ ΐ ˵ δ ˴ Ϩ˵Η ˬ˶ϪϘ˶ϔϟ΍ ϝ ˶ Ϯ˵λ΃˵ϭ˴ ή˶ ϴ˶δϔ͉Θϟ΍˴ϭ Ϊ˶ ϴ Ε ˳ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ . Al-Matiridi
(meninggal dunia pada tahun 944 Masehi) : Seorang yang faqih di dalam mazhab Hanafi. Beliau
adalah salah seorang dari pakar-pakar ilmu tauhid, tafsir dan usul fiqh. Beliau merupakan
pengasas sekolah khusus dalam bidang tauhid ³Sekolah Al-Maturidiah´ dan beliau telah
mengarang lebih dari tujuh buah buku. Ω˵ ή͈ Β˴ Ϥ˵ ϟ΍(826-898 ϡ) ϟΎ˶Α Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ ΃˴ Ϧ˶ϣ Ώ ˶ Ω˴ Ϸ ˴ ΍ ϲ˶ϓ Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ Ϸ ˴ ΍ Ϊ˵ Σ˴ ΃˴ ˬ˶Γή˴ μ˴Β
Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ Ϣ͊ ϫ˴ ΃˴ ΐ
˳ Θ˵ϛ˵ ϊ˶ Β˴γ Ϧ˶ϣ ή˴ Μ˴ ϛ˴΃ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˶έΎ˴ΒΧ˴Ϸ΍˴ϭ³˵Ϟϣ˶ Ύ˴Ϝϟ΍. ³ Al-Mubarrad (826-898 Masehi) : Salah seorang dari
pakar-pakar nahwu dari pusat pengajian Basrah. Beliau adalah salah seorang pakar di dalam
sastra Arab. Beliau telah mengarang lebih da ri tujuh buah buku, di antara yang terpentingnya
ialah ³Al-Kamil´ [Yang Lengkap]. ϱ ͊ ή˶ Ϙ˵Ϥϟ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1631 ϡ) Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ Ϧ˶ϣ ˬ˴ήμ˶ϤΑ˶ ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ ˬ˴ϥΎ˴δϤ˶Ϡ˶Η Ϟ ˶ ϫ˴΃ Ϧ˶ϣ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵
Γ˶ ή˴ ϴ˶ΜϜ˴ ϟ΍³˵΢ϔ˴ϧ ΐ ˶ ϴ˶σή͉ ϟ΍ β ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴Ϸ΍ Ϧ˶ μ˵Ϗ Ϧ˶ϣ ˶ΐϴ͋τϟ΍. ³ Al-Muqarri (meninggal dunia pada tahun 1631 Masehi) :
Seorang ahli sejarah yang berasal dari Tilmisan tetapi meninggal dunia di Mesir. Beliau telah
mengarang beberapa buah buku dan yang terpentingnya ialah ³Nafhu At-Tayyibi Min Ghusni
Al-Andalusi Al-Ratibi´. ϱ ͊ ΰ˶ ϳ˶ήϘ˴Ϥϟ΍(1364-1441 ϡ) Ϫ˶ Β˶ Θ˵ ˵ϛ Ϣ͋ ϫ˴ ΃˴ Ϧ˶ϣ ˬΎ˴Ϭϴ˶ϓ ˯˴ Ύ˴πϘ˴ ϟ΍ ϰ͉ϟϮ˴ Η˴ ϭ˴ Γ˶ ή˴ ϫ˶ Ύ˴ϘϟΎ˶Α Ϊ˴ ϟ˶ϭ˵ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵
 ³˵ΔϤ˴ ϳ˶ΪϘ˴ ϟ΍ Δ˵ ϴ͉ϣ˶ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍ Ω˵ Ϯ˵ϘϨ͊ϟ΍´ˬ Ε˴ήΠ˴ϣ˴ Έ˶Ϡ˴ϯ ϼϟ˷Ύ˴Θ˶ϴϨ˶ϳΓ˴˷ .˶ Al-Maqrizi (1364-1441 Masehi) : Seorang ahli sejarah
Mesir yang dilahirkan di Cairo dan menjadi pemerintah di sana. Beliau telah mengarang
beberapa buah buku, yang terpentingnya ialah buku ³An-Nuqud Al-Islamiah Al-Qadimah´
(Mata uang Lama Islam) yang diterjemahkan ke dalam bahasa Latin. ϲ ͊ ΋˶ Ύ˴δϨ͉ϟ΍( ϲ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 915 ϡ) Δ˶ Ϥ͉ ΋˶ Ϸ ˴ ΍ Ϊ˵ Σ
˴ ΃˴
Ϫ˵ Α˵ Ύ˴Θϛ˶ Ϊ͊ ό˴ ϳ˵ ˬ˶ΐϫ˴ ά˴Ϥϟ΍ ϲ ͊ ό˶ ϓ˶ Ύ˴η ˬ˶υΎ͉ϔΤ ˵ ϟ΍³ϯ˴ήΒ˵Ϝϟ΍ Ϧ ˵ Ϩ˴ δ
͊ ϟ΍´ Γ˶ Ϊ˴ Ϥ˴ Θ˴ ό˵Ϥϟ΍ Κ ˶ ϳ˶ΪΤ˴ ϟ΍ ΐ ˶ Θ˵ϛ˵ Ϧ˶ϣ. Al-Nasa¶ie (meninggal dunia pada
tahun 915 Masehi) : Salah seorang dari penghafal hadis terkemuka dari mazhab Syafie yang
berasal dari Khurasan. Kitabnya ³As-Sunan Al-Kubra´ [Sunan Yang Besar] adalah terdiri dari
enam buah kitab hadis yang menjadi rujukan terpercaya. ϱ ͊ ή˶ ϔ͉Ϩϟ΍( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 965 ϡ) ΍˶ ˬ͇ϲϗ˶ ΍˴ήϋ ˶ ϲ ͇ ϓ˶ Ϯ˵λ ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η
Ϫ˶ ϴ˴ΑΎ˴ΘϜ˶ Α˶ ³˶ϒϗ˶ ΍˴ϮϤ˴ ϟ΍´ ϭ˴ ´˶ΕΎ˴Βσ ˴ Ύ˴ΨϤ˵ ϟ΍´ ϑ ˶ Ϯ͊ ˴μΘ͉ϟ΍ ϲ˶ϓ. Al-Nafri (meninggal dunia pada tahun 965 Masehi) :
Seorang penulis Sufi Iraq yang terkenal dengan dua buah kitabnya ³Al-Mawaqif´ dan ³Al-
Mukhatabat´ tentang tasawuf. ϱ ͊ Ϊ˶ ϗ˶ ΍˴Ϯϟ΍(747-822 ϡ) Ϧ˶ϣ ˬ˴Ω΍˴Ϊϐ˴Α ϰ˴Ϡϋ ˴ Ύ˱ϴο˶ Ύ˴ϗ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ˶ϡΎ˴Ϡγ˶Ϲ΍ ϲ˶ϓ Ϧ ˴ ϴ˶Χέ͋ Ά˴ Ϥ˵ ϟ΍ ϡ˶ Ϊ˴ ϗ˴΃ Ϧ˶ϣ
Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ³˴Δϴ͉Ϙ˶ ϳ˶ήϓ˶· ΢ ˵ Θ˴ϓ. ³ Al-Waqidi (meninggal dunia pada tahun 747-822 Masehi) : Salah seorang dari
pakar sejarah yang terkemuka di dalam sejarah Islam. Beliau pernah menjadi pemerintah di
Baghdad. Di antara buku yang telah beliau karang ialah ³Fathu Afriqiah´ [Pembukaan
Afrika]. ϲ ͊ ϧ˶ ΍˴άϤ˴ Ϭ˴ ϟ΍ ϥ
˶ Ύ˴ϣΰ͉ ϟ΍ ϊ˵ ϳ˶ΪΑ˴ ( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 1007 ϡ) Ώ ˶ Ω˴ Ϸ˴ ΍ ϲ˶ϓ Ε ˶ Ύ˴ϣΎ˴ϘϤ˴ ϟ΍ Ϧ ͋ ϓ˴ β ˵ γ ͋ Ά˴ ϣ˵ ˬ͇ϲΑ˶ ˴ήϋ ˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴ηϭ˴ ˲ΐΗ˶ Ύ˴ϛ Ρ ˶ Ϊ˴ϤΑ˶ ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ ˬ͋ϲΑ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍
˯˶ ΍˴έί˴ Ϯ˵ ϟ΍˴ϭ ˯˶ ΍˴ήϣ˴ Ϸ ˵ ΍. Badi¶ az-Zaman al-Hamazani (698-1007 Masehi) : Seorang penulis dan penyair
berbangsa Arab. Beliau merupakan pengasas kesenian berkutbah atau pengucapan dalam
kebudayaan Arab dan sangat termasyhur dengan pujian terhadap para pemerintah dan
menteri. ϥΎ͉ϴΣ ˴ Ϧ ˵ Α ή˵ Α˶ Ύ˴Ο( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 815 ϡ) ή˵ Β˴ ˴Θό˵ϳ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ϲ ͇ ΋˶ Ύ˴ϴϤϴ˶ϛϭ˴ ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓ³˶Δϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϴϤϴ˶Ϝϟ΍ Ύ˴Α΃˴´ˬ Ϟ˴ϫ˵ Ϣ˶΋Ύ˴Η˵ ϼϣ˵ΆϠ˴ϓ˴˷ Ύ˴Η˶ ϒ˶ϳ ϼϜ˶ϴϤϳ˴΍˯˶ˬ
ϴ͉Ϩ˶ ϴ˶ΗΎ͉Ϡϟ΍ ϰ˴ϟ·˶ Ύ˴ϬϤ˵ ψ ˴ ό˵ϣ Ϣ˴ Ο ˶ ή˵ΗΏ ˶ ή˴ϐϟ΍ ˯˵ Ύ˴Ϥ˴Ϡϋ ˵ Ύ˴Ϭϴ˴Ϡϋ ˴ Ϊ˴ Ϥ˴ Θ˴ ϋ΍˴ϭ Δ˶ . Jabir bin Hayyan (meninggal dunia pada tahun 815
Masehi) : Seorang ahli filsafat dan ahli kimia yang beragama Islam. Beliau dianggap ³Bapak
kimia Arab´. Beliau mempunyai beratus-ratus karang dalam bidang kimia, kebanyakannya telah
diterjemahkan ke dalam bahasa Latin serta diakui oleh para saintis barat. ˲ήϳ˶ήΟ ˴ (653-733 ϡ) ˲ήϋ ˶ Ύ˴η
Ώ ΍Ϯ˵ϓή˶ ϋ ˵ ϰ͉ΘΣ ˴ ˬ˶ϕΩ˴ ί˴ήϔ˴ ϟ΍˴ϭ Ϟ ˶τ ˴ Χ˴Ϸ΍ Ϫ˶ ϴ˴Ϥμ˴Χ ˯˶ Ύ˴ΠϬ˶ Α˶ ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ ˬ͇ϱϮ˶ ϣ˴ ΃˵ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ϋ
˴ ³ϱ ͋ Ϯ˶ ϣ˴ Ϸ˵ ΍ ˶ΚϠ͉Μ˴ Ϥ˵ ϟ΍³ Jarir (653-733 Masehi) :
Seorang penyair berbangsa Arab yang hidup di zaman pemerintahan Umaiyyah. Beliau sangat
terkenal dengan syair celaan ketika melawan dua orang penyair terkenal, Al-Akhtal dan Al-
Farazdaq, sehingga mereka terkenal dengan gelaran, ³Tiga penjuru kerajaan Umaiyyah´. ϝ ˵ Ύ˴ϠΟ
˴
ϲ ͊σ ˶ Ϯ˵ϴδ ͊ ϟ΍ Ϧ ˶ ϳ͋Ϊϟ΍(1445-1505 ϡ) Ϯ˵ Τ˴ϧ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ͇ϲϋ ˶ Ϯ˵γϮ˴ϣ ϱ ͇ ή˶ μ˶ϣ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ600 Φ ˶ ϳ˶έΎ͉Θϟ΍˴ϭ Δ˶ ϐ˴ Ϡ͊ϟ΍˴ϭ Κ ˶ ϳ˶ΪΤ˴ ϟ΍˴ϭ ή˶ ϴ˶δϔ͉Θϟ΍˴ϭ Ϫ˶ Ϙ˶ϔϟ΍ ϲ˶ϓ ϒ ˳ Ϩ͉μ˴ ϣ˵ .
Jalaluddin as-Sayuti (1445-1505 Masehi) : Seorang pakar ensiklopedia dari Mesir. Beliau
mempunyai kira-kira 600 buah buku dalam bidang fiqh, tafsir, hadis, bahasa dan sejarah. ϝ ˵ Ύ˴ϤΟ˴
ϲ ͊ ϧ˶ Ύ˴ϐϓ˴Ϸ΍ Ϧ ˶ ϳ͋Ϊϟ΍(1838-1897 ϡ) ϰ˴ϟ·˶ Ύ˱ϴϋ ˶ ΍˴Ω Ώ
˶ ή˴ϐϟ΍˴ϭ ϕ ˶ ή͉θϟ΍ ϲ˶ϓ ϝ ˴ Ύ˴Ο ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓ ˬ͊ϲϨ˶ ϴ˴δΤ ˵ ϟ΍ έ˳ Ϊ˴ ϔ˴λ Ϧ ˵ Α Ϊ˵ Ϥ͉ Τ ˴ ϣ˵ Γ˶ Ϊ˴ Σ˴Ϯϟ΍
Γ˴ Ϊ˴ ϳ˶ήΟ ˴ ΄˴θ ˴ ϧ˴΃ ˬ˶Δϴ͉ϣ˶ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍³ϰ˴ϘΛ˵Ϯϟ΍ Γ˶ ϭ˴ ή˵όϟ΍´ˬ ϙ˴Ύϧ˴ ω˴΍ή˶ϓ΍˱ Ώ˶ϼϠ˷Ϗ ˵ Ύ˴Η˶ ϼϋ˴ήΒ˴ ϳ˶ Γ˴˷ ˶ ϭ˴ϼϓ˴΍ή˶δϳ˶ Γ˴˷ ˶ ϭ˴ϼδ˷Ϩ˶ δ˶ϛή˶ϴΘ˶ϳΓ˴˷ ˶ ϭ˴ϼΗ˷ή˵ Ϝ˶ϳΓ˴ ˶ Ϯ˴Θό˴ Ϡ˴ϣ˴˷ ˴ ϼϓ˴ήϨ˴ δ˶ϳΓ˴˷ ˴
Δ˴ ϴ͉γ ˶ ϭ͊ήϟ΍˴ϭ Δ˴ ϳ͉ΰ˶ ϴ˶ϠΠ ˶ ϧ˶Ϲ΍˴ϭ. Ϫ˵ ϟ˴³˶ϥΎ˴ϐϓ˴Ϸ΍ Φ ˵ ϳ˶έΎ˴Η´ ϭ˴ ³˴Ϧϴ͋ϳή˶ ϫ͉Ϊϟ΍ ϰ˴Ϡϋ ˴ Ω͋ ή͉ ϟ΍ ϲ˶ϓ ˲Δϟ˴Ύ˴γέ˶ ´ ϩ˵ Ϊ˵ Β˴ϋ Ϊ͉ϤΤ ˴ ϣ˵ Φ ˵ ϴ͉θϟ΍ ϩ˵ ά˵ ϴ˶ϤϠ˶Η ˬ˶Δϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ ϰ˴ϟ·˶ Ύ˴ϤϬ˵ Ϥ˴ Ο˴ ή˴Η.
Jamaluddin al-Afghani (1838-1897 Masehi) : Beliau adalah Muhammad bin Safdar al-Husaini.
Seorang ahli filsafat beragama Islam. Beliau telah menjelajah ke timur dan barat untuk menyeru
ke arah perpaduan Islam. Beliau telah mengasaskan akhbar ³Al-Urwah Al-Wuthsqa´. Beliau
mahir dalam bahasa Arab, Fersi, Sanskrit, Turki dan pernah belajar bahasa Perancis, Inggeris dan
Rusia. Beliau mempunyai buku ³Tarikh Al-Afghan´ dan ³Risalah Fi Ar-Raddi Ala Ad-
Dahriyyin´. Kedua-duanya diterjemahkan ke dalam bahasa Arab oleh murid beliau, Syeikh
Muhammad Abduh. Ϣϴ˶ϫ΍˴ήΑ˶· φ ˵ ϓ˶ Ύ˴Σ(1872-1932 ϡ) ϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ ˯˶ ΍˴ήό˴ η ˵ ί˶ ή˴ Α˴΃ Ϊ˴ Σ˴ ΃˴ ή˵ Β˴ Θ˴ ό˵ϳ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η ή˶ μ˴όϟ΍ ϲ˶ϓ Δ˶
Ϟ˶ ϴ͋Ϩϟ΍ ή˶ ϋ ˶ Ύ˴θΑ˶ ΐ ˴ Ϙ͋ ϟ˵ ˬ˶Κϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍. Hafiz Ibrahim (1872-1932 Masehi) : Seorang penyair dari Mesir, salah
seorang di antara penyair dalam bahasa Arab yang terkemuka di zaman modern. Terkenal
dengan gelaran ³Penyair Sungai Nil´. ϥ ˵ Ύ͉δΣ ˴ Ζ ˳ Α˶ Ύ˴Λ ˵ϦΑ( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 674 ϡ) Ϯ˵ΠϬ˴ϳ Ϧ˴ϣ Ϯ˵ΠϬ˴ϳ ϥ ˴ Ύ˴ϛ ˬ˲ϡή˴ π˴Ψϣ˵ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ϋ
˴ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η
ϝ˶ Ϯ˵γή͉ ϟ΍ ή˴ ϋ ˶ Ύ˴η ή˵ Β˴ Θ˴ ό˵ϳ Ϛ ˴ ϟ˶ά˴ ϟ˶ϭ˴ ϡ˴ Ύ˴Ϡγ˶Ϲ΍˴ϭ ϝ ˴ Ϯ˵γή͉ ϟ΍. Hassan bin Thabit (meninggal dunia pada tahun 674 Masehi)
: Seorang penyair berbangsa Arab yang hidup dua zaman (Jahiliah dan Islam). Beliau mencela
sesiapa yang mencela Rasulullah dan agama Islam, oleh itu beliau dianggap penyair Rasulullah
 s.a.w. ϱ ͊ ϭ˶ Ύ˴τϬ͉τϟ΍ Δ˵ ϋ ˴ Ύ˴ϓέ˶ (1801-1873 ϡ) ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ ˬ͊ϱϭ˶ Ύ˴τϬ͉τϟ΍ ϲ ͈ Ϡ˶ϋ ˴ Ϧ ˶Αϱ ͈ ϭ˶ Ϊ˴ Α˴ Ϧ˵ Α ϊ˵ ϓ˶ ΍˴έ Δ˵ ϋ
˴ Ύ˴ϓ˶έ Ϧ˶ϣ ή˵ Β˴ Θ˴ ό˵ϳ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ϲ ͇ ϔ˶ Τ
˴λ ˴ ϭ˴
ϔ˴ ϟ΍ Ϧ˴ϋ Ϣ˴ Ο ˴ ή˴Ηϭ˴ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˴Δϳ͉ή˶ μ˶Ϥϟ΍ ϊ˶ ΋˶ Ύ˴ϗϮ˴ ϟ΍ Γ˴ Ϊ˴ ϳ˶ήΟ ˴ ΄˴θ˴ ϧ˴΃ ˬ˴ήμ˶ϣ ϲ˶ϓ Δ˶ Μ˴ ϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ Δ˶ ϳ͉ή˶ Ϝ˶ϔϟ΍ Δ˶ π ˴ Ϭ͉Ϩϟ΍ Ω˶ ΍͉ϭέ˵ Γ˱ ή˴ ϴ˶Μϛ˴ Ύ˱ΒΘ˵ϛ˵ Δ˶ ϴ͉δ˶ ϧ˴ή. Rifa¶ah At-
Tahtawi (1801-1873 Masehi) : Beliau adalah Rifa¶ah Rafi¶ bin Badawi bin Ali At-Tahtawi,
seorang yang alim dan seorang wartawan yang berasal dari Mesir. Beliau dianggap sebagai salah
seorang daripada pelopor kebangkitan pemikiran modern di Mesir. Beliau adalah pengasas
akhbar ³Al-Waqa¶ik Al-Misriyah´ [Akhbar Mesir]. Beliau banyak mengarang buku serta
menterjemah buku dari bahasa Perancis. ˲ΏΎ˴ϳέ˶ί( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 845 ϡ) ϙ ˶ Ϯ˵ϠϤ˵ ϟ΍ ϝ ˶ ΍˴ϮΣ˴΄Α˶ ˲ϑέ˶ Ύ˴ϋ ˬ˲ήϋ ˶ Ύ˴ηϭ˴ ϲ ͇ Ϙ˶ ϴ˶γϮ˵ϣ Δ˴ϐΑ˶ Ύ˴ϧ
δ˴ Ϥ˴Χ Ω˶ Ϯ˵όϟ΍ ϲ˶ϓ Ϟ ˴ ό˴ Ο
˴ ϱ˶άϟ͉΍ Ϯ˴ ϫ˵ ˬ˶˯Ύ˴ϤϠ˴ό˵ ϟ΍ ˶έΩ˶ ΍˴Ϯϧ˴ ϭ˴ ˯˶ Ύ˴ϔϠ˴Ψ ˵ ϟ΍ ή˶ ϴ˴ γ
˶ ϭ˴ ˯˶ Ύ˴Ϩϐ˶ ϟ΍ ϲ˶ϓ α˴έϮ˵Ϝϟ΍ ϡ˴ Ϊ˴ Ψ˴Θγ˶΍ Ϧ˴ϣ ϝ ˵ ϭ͉ ΃˴ Ϯ˴ ϫ˵ ϭ˴ έ˳ Ύ˴Ηϭ˴΃ Δ˴ . Ziryab
(meninggal dunia pada tahun 845 Masehi) : Seorang ahli musik dan penyair yang pintar. Beliau
sangat peka terhadap hal ihwal Raja-raja, sirah-sirah Khalifah dan ulama-ulama anekdot (ulama
yang mempunyai kisah pendek). Beliaulah pencetus ide memasang lima utas tali pada kecapi
(gambus) dan beliaulah orang pertama yang menggunakan korus di dalam nyanyian. ϲ ͊ Ϩ˶ ϳ˶ϭΰ˴Ϙϟ΍ Ύ͉ϳή˶ ϛ˴ ί˴
(1208-1283 ϡ) μ ˴ ϣ˵ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ϲ ͇ ϓ˶ ΍˴ήϐ˵Ο ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ Φ˶ ϳ˶έΎ͉Θϟ΍˴ϭ Δ˶ γ˴ Ύ˴ϴδ ͋ ϟ΍˴ϭ ϥ ˶ Ϯ˴Ϝϟ΍ Γ˶ ΄˴θ˴ϧϭ˴ Δ˶ ό˴ ϴ˶Βτ ͉ ϟ΍ Ϣ˶ Ϡ˶ϋ ϲ˶ϓ ˲ΕΎ˴ϔϨ͉. Zakaria Al-
Qazwini (1208-1283 Masehi) : Ahli sejarah dan geografi Islam. Beliau banyak mengarang buku-
buku yang berkaitan dengan ilmu fisika, ilmu kosmologi (ilmu yang berkaitan dengan
pembentukan alam), politik dan sejarah. Ϫ˶ ϳ˴ϮΒ˴ ϴ˶γ( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵797 ϡ) Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍ ˯˶ Ύ˴ϤϠ˴ϋ ˵ ή˶ Β˴ ϛ˴΃ Ϧ˶ϣ Ϊ͊ ό˴ ϳ˵ ˬ͇ϲγ ˶ έ˶ Ύ˴ϓ ϱ͇ Ϯ˶ Τ˴ϧ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ
Ϣ˶ γΎ˶Α ϑ
˵ ή˴ ό˵ϳ Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍ ϲ˶ϓ Ύ˱ΑΎ˴Θϛ˶ ϊ˴ ο ˴ ϭ˴ ˬ͋ϲΑ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍(˶Ϫϳ˴ϮΒ˴ ϴ˶γ Ώ ˶ Ύ˴Θϛ˶ ). Sibawaih (meninggal dunia pada tahun 797 Masehi)
: Seorang ulama nahwu yang berasal dari Fersi. Beliau adalah salah seorang dari ulama-ulama
nahwu Arab yang terkemuka. Beliau telah mengarang kitab nahwu yang dikenali dengan nama
³Kitab SiBawaih´. ϲ ͊γ ˶ Ϊ˶ Ϙ˴Ϥϟ΍ Ϧ ˶ ϳ͋Ϊϟ΍ β
˵ Ϥ˴η(͋ϓϮ˵Η ϲ ˴ 990 ϡ) ΐ ˵ Σ ˶ Ύ˴λ ˬ˶έΎ˴ΒϜ˶ ϟ΍ Ϧ ˴ ϴ͋ϴϓ˶ ΍˴ήϐ˵Πϟ΍ Δ˵ Ϥ˴ Η˶ Ύ˴Χ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ Δ˴ϟΎ͉Σέ˴ ϭ˴ ϲ ͇ ϓ˶ ΍˴ήϐ˵Ο
³˶Ϣϴ˶ϟΎ˴ϗϷ
˴ ΍ Δ˶ ϓ˴ ή˶ ό˴ϣ ϲ˶ϓ Ϣ˶ ϴ˶γΎ˴ϘΘ͉ϟ΍ Ϧ ˶δ ˴ Σ˴΃. ³ Syamsuddin Al-Maqdisi (meninggal dunia pada tahun 990 Masehi)
: Seorang ahli geografi dan penjelajah Arab. Beliau merupakan orang terakhir dari kalangan ahli-
ahli geografi yang terkemuka. Beliau telah mengarang buku ³Ahsan At-Taqasim Fi Ma¶rifah Al-
Aqalim´ [Buku Terbaik Untuk Mengetahui Negara]. ϲ ͊γ ˶ Ϯ˵ϟϷ ˴ ΍Ϧ ˶ ϳ͋Ϊϟ΍ Ώ ˵ Ύ˴Ϭη ˶ (1802-1854 ϡ) Ϣ˵ ϟ˶Ύ˴ϋϭ˴ ˲ΐϳ˶Ω΃˴
Η˴ ΐ ˵ Σ˶ Ύ˴λ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ή˳ ϴ˶δϔ³ϲ˶ϧΎ˴όϤ˴ ϟ΍ Ρ ˶ ϭ˵έ´ Ϣ˶ ϳ˶ήϜ˴ ϟ΍ ϥ ˶ ΁ή˵Ϙϟ΍ ή˶ ϴ˶δϔ˴Η ϲ˶ϓ. Shihabuddin Al-Alusi (1802-1854 Masehi) :
Seorang sastrawan dan ulama tafsir Arab. Beliau telah mengarang kitab ³Ruh Al-Ma¶ani´
tentang tafsir al-Quran. Ϡ͋Τ ˶ ϟ΍ Ϧ ˶ ϳ͋Ϊϟ΍ ϲ͊ ϔ˶ λ
˴ ϲ ͊ (1277-1349 ϡ) ϥ ˵ ΍˴Ϯϳ˶Ω Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶έΎ˴ΒϜ˶ ϟ΍ Ϧ˶ϣ ϲ ͇ ϗ˶ ΍˴ήϋ˶ ˲ήϋ ˶ Ύ˴η³˶έϮ˵ΤϨ͊ϟ΍ έ˵ έ˴ Ω˵ ´ˬ Ϯ˴ϔϴ˶ ϫ˶
29 Ύ˴ϬϨ˶ϣ Ϟ ͇ ϛ˵ Γ˱ Ϊ˴ ϴ˶μϗ˴ 29 Δ˶ Ϡ˴δ ˴ Ϡ˴δϤ˵ ϟ΍ Δ˶ ϴ͉΋˶ Ύ˴ΠϬ˶ ϟ΍ ϑ˶ ϭ˵ήΤ ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ ϑ ˳ ή˴ΤΑ˶ ϲ˶ϬΘ˴ Ϩ˴Ηϭ˴ Γ˳ Ϊ˴ ϴ˶μϗ˴ Ϟ ͋ ϛ˵ ˵ΕΎ˴ϴΑ˴΃ ΃˵Ϊ˴ Β˴Η ˬΎ˱Θϴ˴Α. Safiuddin Al-Hiliy
(1277-1349 Masehi) : Seorang penyair Iraq yang terkemuka. Beliau telah mengarang beberapa
buah himpunan (dewan) syair di antaranya ialah Dewan ³Durar An-Nuhur´ [Kalung Berlian]
yang terdiri dari 29 qasidah. Setiap qasidah mengandung 29 bait syair dan bait syair setiap
qasidah tersebut bermula dan berakhir mengikut abjad secara tersusun. α ˵ Ύ˴ϧή˶ϓ Ϧ ˵Αα ˵ Ύ͉Βϋ ˴(ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 887
ϡ) Γ˶ έ˴ Ύ˴ΠΤ
˶ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ν ˴ Ύ˴Οΰ͊ ϟ˴΍ ς˴ Β˴ Ϩ˴Θγ˶΍ ˬ˶βϟ˵Ϊ˴ ϧ˴Ϸ΍ ϰ˴ϟ·˶ Δ˴ ϴ͉ϗ˶ ή͉θϟ΍ ϰ˴Ϙϴ˶γϮ˵Ϥϟ΍ Ϟ ˴Χ˴ Ω˴΃ ˬ͇ϲδ ˶ ϟ˵Ϊ˴ ϧ˴΃ ϲ
͇ Α˶ ή˴ ϋ
˴ ˲ωή˶ Θ˴ Ψ˵ϣˬ λ˴Ϩϊ˴ ˴ ΁ Ϧ˴ϣ ϝ ˵ ϭ͉ ΃˴ ˬ˶Ϧϣ˴ ΰ͉ ϟ΍ Ώ ˶ Ύ˴δΤ˶ ϟ˶ Δ˱ ϟ˴
ζ˳ ϳ˶έ Ϧ˶ϣ ˯˳ ΍˴Ωή˶ Α˶ ϥ ˶ ΍˴ήϴ˴ τ
͉ Ϡ˶ϟ Δ˳ ϟ˴ϭ˴ Ύ˴ΤϤ˵ Α˶ ϡ˴ Ύ˴ϗ. Abbas bin Firnas (meninggal dunia pada tahun 887 Masehi) :
Seorang pencipta Arab yang berasal dari Andalusia. Beliau telah memperkenalkan musik timur
di Andalusia. Beliau menghasilkan kaca dari batu dan mencipta mesin untuk menghitung waktu.
Beliau adalah orang pertama yang mencoba terbang memakai bulu burung. ΩΎ͉Ϙό˴ ϟ΍ ΩϮ˵ϤΤ˴ϣ αΎ͉Βϋ ˴
(1889-1964 ϡ) Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˴Ϧϳ˶ΩΪ͋ Π ˴ Ϥ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ˲ήϋ ˶ Ύ˴ηϭ˴ ϲ ͇ ϓ˶ Ύ˴Τλ ˴ ϭ˴ ˲Ϊϗ˶ Ύ˴ϧ Ύ˴ϬϨ˶ϣϭ˴ ˬ˶ϡΎ˴Ϡγ˶Ϲ΍ ϡ˶ Ύ˴Ϡϋ˴΃ ˶ήϴ˴ γ ˶ Δ˵ Ϡ˴δ ˶ Ϡ˶γ³˳ΪϤ͉ Τ ˴ ϣ˵ Δ˵ ϳ͉ή˶ Ϙ˴ Β˴ϋ´ˬ
³˴ήϤ˴ ϋ˵ Δ˵ ϳ͉ή˶ Ϙ˴ Β˴ϋ. ³ Abbas Mahmud Al-Aqqad (1889-1964 Masehi) : Seorang pengulas, wartawan dan
penyair Mesir. Beliau adalah terdiri dari orang-orang yang membuat pembaharuan. Beliau telah
mengarang buku ³Siar A¶lam Al-Islam´ [Perangkaan Biografi Umat Islam Yang Terkemuka],
³Abqariyyah Muhammad´ [Kebijaksanaan Muhammad] dan ³Abqariyyah Umar´
[Kebijaksanaan Umar]. ϲ˶Ηή˴ΒΠ ˴ ϟ΍ Ϧ˶ Ϥ˴ Σ͉ήϟ΍ Ϊ˵ Β˴ϋ(1754-1822 ϡ) η˴΃ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ϰ˴Ϡϋ ˴ Δ˶ ϴ͉δ˶ ϧ˴ήϔ˴ ϟ΍ Δ˶ Ϡ˴Ϥ˴ΤϠ˶ϟ Υ ˴ έ͉ ΃˴ Ϧ˴ϣ ή˵ Ϭ˴
ή˴ μ˶ϣ(1798 ϡ)ˬ Ε˵ήΠ˶ϤΗ˴ Ϛ˵ΘΒ˵ϫ˵ ˵ Έ˶Ϡϯ ˴ ϼϓ˴ήϨ˴ δ˶ϳΓ˴˷ .˶ Abdul Rahman Al-Jabarti (1754-1822 Masehi) : Seorang
ahli sejarah Mesir yang sangat dikenali dengan catatannya tentang peristiwa Perancis menyerang
Mesir pada (1798). Buku-bukunya diterjemahkan ke dalam bahasa Perancis. ϲ ͊ Β˶ ϛ˶ ΍˴ϮϜ˴ ϟ΍ Ϧ˶ Ϥ˴ Σ͉ήϟ΍ Ϊ˵ Β˴ϋ
 (1849-1902 ϡ) Ρ ˶ Ύ˴Ϡλ˶Ϲ΍˴ϭ Δ˶ π ˴ Ϭ͉Ϩϟ΍ ϰ˴ϟ·˶ Ϫ˶ Η˶ Ϯ˴ ϋ˴Ωϭ˴ ϩ˶ ˶έή͊ Τ ˴ Θ˴ Α˶ ή˴ Ϭ˴ Θ˴ η˶΍ ˬ͇ϱέ˶ Ϯ˵γ ˲ΐϳ˶Ω΃˴ϭ˴ ϲ ͇ ϓ˶ Ύ˴Τλ ˴ . Abdul Rahman Al-
Kawakibi (1849-1902 Masehi) : Seorang wartawan dan sastrawan Syria yang sangat dikenali
dengan sikap keterbukaan serta seruannya ke arah kesadaran dan perubahan. ϡ˳ Ύ˴θϫ˶ Ϧ ˵ΑϚ ˶ Ϡ˶Ϥ˴ ϟ΍ Ϊ˵ Β˴ϋ( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵
828 ϡ) ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ ˬ˶έΎ˴όη˴ϸϟ˶ ˲Δϳ˴ ϭ˶ ΍˴έ ˬ ˲ΐϳ˶Ω΃˴ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ Ώ ˶ Ύ˴Θϛ˶ ΐ ˵ Σ ˶ Ύ˴λ ˬˬ˶έΎ˴ΒΧ˴Ϸ΍˴ϭ Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍˴ϭ Δ˶ ϐ˴ Ϡ͊ϟ΍˴ϭ Ώ ˶ Ύ˴δϧ˴ϷΎ˶Α³˶Δϳ͉Ϯ˶ Β˴ Ϩ͉ϟ΍ Γ˶ ˴ήϴ͋δϟ΍´
Ώ˶ ϑ ˶ ϭ˵ήό˴Ϥϟ΍³˳ϡΎ˴θϫ˶ Ϧ ˶ Α˶΍ Γ˶ ή˴ ϴ˶γ. ³ Abdul Malik bin Hisyam (meninggal dunia pada tahun 828 Masehi) :
Seorang Islam dari bangsa Arab yang merupakan ahli sejarah, sastrawan, pendeklamasi syair
serta seorang yang alim tentang nasab, bahasa dan nahwu bahasa Arab. Beliau telah mengarang
buku ³As-Sirah An-Nabawiyyah´ [Sirah Nabi] yang dikenali dengan ³Sirah Ibnu Hisyam´. ΰ͊ ϋ ˶
ή˶ ϴ˶ΛϷ
˴ ΍Ϧ ˵ΑϦ ˶ ϳ͋Ϊϟ΍(1160-1233 ϡ) ϩ˶ έ˶ Ύ˴Λ΁ Ϧ˶ϣϭ˴ ΐ ˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ ˬ˲ήϴ˶Βϛ˴ ϲ ͇ Α˶ ή˴ ϋ
˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ˴ϭ ˬ˶Κϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ ϲ˶ϓ ˲ϡΎ˴ϣ·˶³˵Ϟϣ˶ Ύ˴Ϝϟ΍´ ϲ˶ϓ
Φ˶ ϳ˶έΎ͉Θϟ΍. Izuddin bin Al-Athir (1160-1233 Masehi) : Seorang ulama hadis dan ahli sejarah Arab
yang terkemuka. Beliau telah mengarang beberapa buah buku, di antaranya ialah buku sejarah
yang bernama:´Al-Kamil´ [Yang Lengkap]. ϙ˴έΎ˴Βϣ˵ ϲ ͊ Ϡ˶˴ϋ(1823-1893 ϡ) Δ˶ π ˴ Ϭ͉Ϩϟ΍ ϥ ˶ Ύ˴ϛέ˴΃ Ϊ˵ Σ ˴ ΃˴ ˬ͇ϱή˶ μ˶ϣ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ
ό˵ ϟ΍ έ˶ ΍˴Ωϭ˴ ˬ˶Δϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Δ˶ ό˴ Β˴ τ˴Ϥϟ΍ ˯˶ Ύ˴θϧ˶· ϰ˴Ϡϋ ˴ Ϟ ˴ Ϥ˶ ϋ˴ ˬ˴ήμ˶ϣ ϲ˶ϓ Δ˶ ϴ͉Ϥ˶ Ϡ˶όϟ΍˶ϡϮ˵Ϡ. Ali Mubarak (1823-1893 Masehi) : Seorang
pakar dari Mesir dan salah seorang daripada pakar-pakar terkemuka yang mengasaskan gerakan
saintifik di Mesir. Beliau telah berusaha menubumhkan pusat percetakan Arab dan Darul
Ulum. Ύ˴Ϝϟ΍ Ϧ ˶ ϳ͋Ϊϟ΍ Ω˵ Ύ˴Ϥϋ˶ ΐ ˵ Η˶ (͊ϲϧ˶ Ύ˴Ϭϔ˴ λ˴Ϸ΍ Ω˵ Ύ˴Ϥό˶ ϟ΍) (1125-1200 ϡ) Υ ˴ έ͉ ΃˴ϭ˴ ϲ͉ Α˶ Ϯ͊ϳϷ˴ ΍Ϧ ˶ ϳ͋Ϊϟ΍ Ρ ˴ Ύ˴Ϡ˴λ ϡ˴ ί˴ Ύ˴ϟ ˬ˶ΏΎ͉ΘϜ˵ ϟ΍ ή˶ Α˶ Ύ˴ϛ΃˴ Ϧ˶ϣ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵
Ϫ˶ Α˶ ϭ˵ήΣ ˵ ϭ˴ ϩ˶ έ˶ Ύ˴ΒΧ˴΄ϟ˶. Imaduddin Al-Katib [Al-Imad Al-Asfahani] (1125-1200 Masehi) : Seorang ahli
sejarah dan salah seorang dari penulis-penulis terkemuka. Beliau senantiasa mengiringi
Salahuddin dan mencatat sejarahnya serta sejarah peperangannya. ϱ˶ί΍͉ήϟ΍ Ϧ ˶ ϳ͋Ϊϟ΍ ή˵ Ψ˴ϓ(1150-1209
ϡ) ϋ ˴ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶ϥ΁ή˵Ϙϟ΍ ϱ˶ήδ ͋ ϔ˴ ϣ˵ ή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ ˲ΐϴ˶Βσ ˴ ϭ˴ ˲ϑϮ˵δϠ˴ϴ˴ϓϭ˴ ˲ήδ ͋ ϔ˴ ϣ˵ ˲ϡΎ˴ϣ·˶ Ύ˴ϬϤ͊ ϫ˴ ΃˴ ˬ˶Δϴ͉ γ ˶ έ˶ Ύ˴ϔϟ΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟΎ˶Α Ε ˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ Ϥ˵ ϟ΍ Ε˵ ΍˴ήθ ˴ ³˶ΐϴ˴ϐϟ΍ ΢ ˵ ϴ˶ΗΎ˴ϔϣ˴ ´
ϥ˶ ΁ή˵Ϙϟ΍ ή˶ ϴ˶δϔ˴Η ϲ˶ϓ. Fakhruddin Ar-Razi (1150-1209 Masehi) : Seorang Imam, ahli filsafat dan seorang
doktor. Beliau adalah seorang pentafsir al-Quran yang terkemuka. Beliau telah mengarang
beberapa buah kitab di dalam bahasa Arab dan Fersi, di antara yang terpentingnya ialah kitab
tafsir ³Mafatih Al-Ghaib´ [Kunci Perkara Yang Ghaib]. ή˳ ϴ˴ϫί˵ Ϧ ˵Αΐ ˵ ό˴ϛ( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 647 ϡ) έ˶ Ϊ˴λ ˯˶ ΍˴ήό˴ η ˵ Ϧ˶ϣ
Β˶ Ϩ͉ϟ΍ Ύ˴Πϫ˴ ˬ˶ϡΎ˴Ϡγ˶Ϲ΍͋ϲΒ˶ Ϩ͉ϟ΍ ΢ ˶ ϳ˶Ϊϣ˴ ϲ˶ϓ Δ˴ ϴ͉ϣ˶ Ύ͉Ϡϟ΍ Ϫ˵ Η˴ Ϊ˴ ϴ˶μϗ˴ ΄˴θ ˴ ϧ˴΃ϭ˴ Ϫ˵ ϣ˴ Ύ˴Ϡγ˶· Ϧ ˴ Ϡ˴ϋ˴΃ Ϣ͉ Λ˵ ˬ͉ϲ. Kaab bin Zuhair (meninggal dunia pada
tahun 647 Masehi) : Salah seorang dari penyair zaman kebangkitan Islam. Pada zaman tersebut
beliau banyak menghina Nabi tetapi setelah beliau memeluk Islam beliau mencipta syairnya ³Al-
Lamiah´ yang banyak memuji Nabi. ϲ ͊ ϣ˶ ί˶έ΍˴ϮΨ ˵ ϟ΍ Ϊ˴ Ϥ˴ Σ˴΃ Ϧ ˵ Α Ϊ˵ Ϥ͉ Τ˴ ϣ˵ ( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 997 ϡ) ϝ ˵ ϭ͉ ΃˴ ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ϲ ͇ ˶ϧΎ˴γ΍˴ήΧ ˵ ˲ΚΣ ˶ Ύ˴Αϭ˴ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ
Ύ˴ϫΎ˴Ϥγ˴΃ Δ˶ ϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟΎ˶Α Δ˱ ϋ
˴ Ϯ˵γϮ˴ϣ ϒ ˴ ϟ͉΃˴ Ϧ˴ϣ³˶ΗΎ˴ϔϣ˴ ϡ˶ Ϯ˵Ϡό˵ ϟ΍ ΢ ˴ ϴ. ³ Muhammad bin Ahmad Al-Khawarizmi (meninggal
dunia pada tahun 997 Masehi) : Seorang saintis Islam dan penyelidik yang berasal dari
Khurasan. Beliau adalah orang yang pertama mengarang ensiklopedia di dalam bahasa Arab
yang dinamakan dengan ³Mafatih Al-UIum´ [Kunci Pengetahuan]. ϕ ˴ Ύ˴Τγ˶· Ϧ ˵ Α Ϊ˵ Ϥ͉ Τ
˴ ϣ˵ ( ϲ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 768
ϡ) Ώ ˶ Ύ˴Θϛ˶ ΐ˵ Σ ˶ Ύ˴λ ˬ˶έΎ˴ΒΧ˴ϸϟ˶ Ύ˱ϗϮ˴γ α ˶ Ύ͉Ϩϟ΍ Ϧ ˶δ ˴ Σ˴΃ Ϧ˶ϣ ϥ ˴ Ύ˴ϛϭ˴ Κ ˶ ϳ˶ΪΤ ˴ ϟ΍ υ ˶ Ύ͉ϔΣ˵ Ϧ˶ϣ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ³˶Δϳ͉Ϯ˶ Β˴ Ϩ͉ϟ΍ Γ˶ ή˴ ϴ͋δϟ΍´ Ώ ϑ ˶ ϭ˵ήό˴Ϥϟ΍³ Γ˶ ή˴ ϴ˶γ
ϕ˴ Ύ˴Τγ˶· Ϧ ˶ Α˶΍. ³ Muhammad bin Ishak (meninggal dunia pada tahun 768 Masehi) : Seorang ahli
sejarah Arab, salah seorang dari penghafal hadis dan beliau adalah perawi terbaik pada masa
tersebut. Beliau telah mengarang kitab ³As-Sirah An-Nabawiyyah´ [Sirah Nabi] yang dikenali
dengan ³Sirah Ibnu Ishak´. ϲ ͊ ϣ˶ ί˶έ΍˴ϮΨ ˵ ϟ΍ ϰ˴γϮ˵ϣ Ϧ ˵ Α Ϊ˵ Ϥ͉ Τ ˴ ϣ˵ (780-850 ϡ) ϲ ͇ ϓ˶ ΍˴ήϐ˵Ο ϲ ͇ Ϝ˶ Ϡ˴ϓ˴ ϲ͇ο ˶ Ύ˴ϳέ˶ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ ˬ˶ΫΎ˴Θγ˵ϷΎ˶Α Ζ ˵ ό˴ Ϩ˵ϳ
Ϡ͉ϟ΍ ϰ˴ϟ·˶ Δ˶ Ϥ˴ Ο ˴ ή˴ΘϤ˵ ϟ΍ ΐ ˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˵ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ Ϫ˵ ˴ϟ ˬ˶ήΒ˴Πϟ΍ Ϣ˶ Ϡ˶ϋ ϊ˴ ο ˶ ΍˴ϭ ή˵ Β˴ Θ˴ ό˵ϳ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ Δ˶ ϴ͉Ϩ˶ ϴ˶ΗΎ. Muhammad bin Musa Al-
Khawarizmi (780-850 Masehi) : Beliau digelar sebagai [Profesor]. Beliau adalah ahli
matematika, astronomi, geografi dan sejarah Arab. Beliau dianggap sebagai pengasas aljabar.
Beliau telah mengarang beberapa buah buku tentang bidang-bidang di atas termasuk sains
seterusnya beliau menterjemahkannya pula ke bahasa Latin. ϱ˶Ωϭ˵έΎ˴Βϟ΍ ϲ˶ϣΎ˴γ ΩϮ˵ϤΤ˴ϣ(1840-1904
ϡ) ϓ˶ Δ˶ ϳ͉ή˶ ό͋θϟ΍ Δ˶ π ˴ Ϭ͉Ϩϟ΍ ϥ ˶ Ύ˴ϛέ˴΃ Ϧ˶ϣ ˬ˶ΔϏ ˴ Ύ˴ϠΒ˴ ϟ΍˴ϭ Δ˶ ϟ˴Ϯ˵Ϭδ͊ ϟΎ˶Α ϩ˵ ή˵ ό˶η ί˴ Ύ˴Θϣ˶΍ ˬ˲ήϴ˶Βϛ˴ ϱ ͇ ή˶ μ˶ϣ ˲ήϋ ˶ Ύ˴ηϲ ͋ Α˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Ϧ ˶σ˴ Ϯ˴ ϟ΍ ϲ. Mahmud Sami
Al-Barudi (1840-1904 Masehi) : Seorang penyair terkemuka Mesir. Syairnya berbentuk mudah
dan fasih (balaghah). Beliau adalah salah seorang penyumbang syair terkemuka ke dalam
gerakan perkembangan syair di negara-negara Arab. Ϣ˶λΎ˴ϋ Ϧ ˵ Α ή˵ μ˴ϧ( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 708 ϡ) Ϧ˶ϣ ˬ͇ϲΑ˶ ή˴ ϋ ˴ ϱ ͇ Ϯ˶ Τ˴ϧϭ˴ ˲Ϫϴ˶Ϙϓ˴
ϒ˴ Σ˶ Ύ˴μϤ˴ ϟ΍ ς ˴ Ϙ͉ ϧ˴ Ϧ˴ϣ ϝ ˵ ϭ͉ ΃˴ϭ˴ ˬ͋ϲΑ˶ ή˴ ό˴ ϟ΍ Ϯ˶ Τ͉Ϩϟ΍ ϲ˶όο
˶ ΍˴ϭ Ϟ ˶ ΋˶ ΍˴ϭ΃˴. Nasr bin Asim (meninggal dunia pada tahun 807
Masehi) : Seorang yang faqih dan ahli nahwu Arab. Beliau dianggap sebagai salah seorang dari
pakar-pakar bahasa yang mula-mula menggariskan nahwu bahasa Arab dan orang pertama yang
meletakkan titik pada ayat-ayat al-Quran. ϲ ͊γ˶ Ϯ͊τϟ΍ Ϧ
˶ ϳ͋Ϊϟ΍ ή˵ ϴ˴μϧ˵ (1201-1274 ϡ) ˬ˲ϢϠ˶δ˵ϣ ϲ ͇ο ˶ Ύ˴ϳέ˶ ϭ˴ ϲ
͇ Ϝ˶ Ϡ˴ϓ˴ ˲Ϣϟ˶Ύ˴ϋ
λ˴ Δ˶ ϴ͉γ˶ έ˶ Ύ˴ϔϟ΍˴ϭ Δ˶ ϴ͉Α˶ ή˴ ό˴ ϟΎ˶Α ΐ
˶ Θ˵Ϝ˵ ϟ΍ Ϧ˶ϣ Ϊ˴ ϳ˶Ϊό˴ ϟ΍ ϒ ˴ Ϩ͉. Nusair Ad-Din At-Tausi (1201 ± 1274 Masehi) : Seorang ahli
astronomi dan ahli matematik Islam. Beliau telah mengarang beberapa buah buku tentang
matematik, astronomi dan agama dalam bahasa Arab dan Farsi sehingga beliau dianggap sebagai
tokoh untuk kedua kebudayaan Arab dan Fersi. ˯Ύ˴τϋ ˴ Ϧ˵ΑϞ ˵λ
˶ ΍˴ϭ( ϲ ˴ ϓ͋ Ϯ˵ Η˵ 748 ϡ) Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶Δϟ˴ΰ˶ Θ˴ ό˵Ϥϟ΍ ΐ
˵ ϫ˴ ά˴ϣ Ϫ˵ ϟ˴ ΐ˵ δ ˴ Ϩ˵ϳ
Ϡ˴γ˶Ϻϟ˶ Δ˶ ϔ˴ ϟ˶Ύ˴ΨϤ˵ ϟ΍ ˯˶ ΍˴έϵ΍˴ϭ ϯ˴έΎ˴μϨ͉ϟ΍˴ϭ Ω˶ Ϯ˵Ϭ˴ϴϟ΍ ϰ˴Ϡϋ ˴ Ω͋ ή͉ ϟ΍ ϲ˶ϓ Ϟ ˵ π˴ϔϟ΍˴ϒϴ˶ϧΎ˴μΗ˴ Γ˵ Ϊ͉ ϋ
˶ Ϫ˵ ϟ˴ ˬ˶ϡΎ. Wasil bin Atta¶ (meninggal dunia
pada tahun 748 Masehi) : Mazhab Muktazilah dinisbahkan kepada beliau. Beliau mempunyai
kelebihan di dalam menyangkal orang-orang Yahudi, Nasrani (Kristian) dan pandangan-
pandangan yang bertentangan dengan Islam. Beliau telah mengarang beberapa buah buku. Ε ˵ Ϯ˵ϗΎ˴ϳ
ϱ
͊ Ϯ˶ Ϥ˴ Τ
˴ ϟ΍(1179-1229 ϡ) Ϫ˶ Η˶ Ύ˴ϔϟ͉Ά˴ ϣ˵ ή˶ Ϭ˴ η˴΃ Ϧ˶ϣ ˬΐ˴Ϡ˴Σ ϲ˶ϓ ε ˴ Ύ˴ϋ ˬ͇ϲϓ˶ ΍˴ήϐ˵Οϭ˴ ˲Υέ͋ Ά˴ ϣ˵ ³˶ϥ΍˴ΪϠ˵Βϟ΍ Ϣ˵ Π˴ ό˵ϣ. ³ Yaqut Al-Hamawi
(1178-1229 Masehi) : Seorang ahli sejarah dan ahli geografi. Beliau tinggal di Halab. Beliau
telah mengarang beberapa buah buku, di antara buku yang termasyhurnya ialah ³Mu¶jam Al-
Buldan´

Dikutip Dari: http://www.2lisan.com/biografi/tokoh-islam/biografi-singkat-para-tokoh-tokoh/

|