KESALAHAN KATA GANTI NAMA

DIRI

BML 3053 :
MORFOLOGI BAHASA MELAYU

SITI ZUBAIDAH BT IBRAHIM

D20091035632

PENDIDIKAN GEOGRAFI (AT33)

SEMESTER 2 2010/2011

KUMPULAN : C

PENSYARAH : AHMAD KHAIR MOHD NOR

1
 Isi kandungan

Bil Isi kandungan Muka

surat
1.0 Konsep kata ganti nama diri. 1

2.0 Jenis- jenis dan bentuk kata ganti 2-4

nama diri.

3.0 Pandangan ahli Tatabahasa mengenai 4–8

kata ganti nama diri.
3.1 Perbezaan pendapat antara ahli
Tatabahasa.
3.2 Persamaan pendapat antara ahli
Tatabahasa.
3.3 Rumusan mengenai kata ganti
nama diri.
4.0 Kesimpulan 9
Rujukan

1.0 Konsep kata ganti nama diri.

2
 Menurut pandangan Ahmad Khair Mohd Nor (2007), kata ganti nama merupakan bentuk
perkataan yang tugasnya adalah untuk menjadi pengganti bagi kata nama. Kata nama banyak
digunakan bagi merujuk kepada kata nama lain atau perkataan yang tergolong dalam golongan
kata nama. Kata ganti nama diri juga merupakan salah satu daripada golongan kata ganti nama.
Menurut beliau lagi, kata ganti nama diri merupakan perkataan atau kata yang dapat
menggantikan kata nama manusia. Dalam erti kata lain, kata ganti nama diri ialah kata ganti
nama yang merujuk kepada diri sendiri ataupun orang lain.

Berdasarkan pandangan Arbak Othman (1985), kata ganti nama mempunyai lima jenis
iaitu kata ganti nama orang atau diri, kata ganti nama pertanyaan, kata ganti nama umum, kata
ganti nama tunjuk dan kata ganti nama hubungan. Kata ganti nama orang atau diri merupakan
perkataan yang bertugas sebagai pengganti nama orang. Kehidupan seharian manusia banyak
menuntuk agar manusia untuk berkomunikasi sesama sendiri. Oleh sebab itu, dengan adanya
kata ganti nama diri akan membolehkan manusia berkomunikasi dengan lebih berkesan dan
lancar. Mengikut Abdullah Hassan (2006), kata ganti nama diri digunakan apabila kita tidak
mahu menyebut nama sebenar orang itu.

Menurut Tatabahasa Dewan (2010), kata ganti nama diri merupakan kata yang tergolong
dalam golongan kata ganti nama. Kata ganti nama diri bermaksud kata nama yang menjadi
pengganti kepada sesuatu benda, perkara atau manusia. Kata ganti nama diri boleh digunakan
untuk merujuk pelbagai perkara dan tidak hanya merujuk kepada manusia saja. Penggunaan kata
ganti nama diri akan memudahkan lagi pemahaman terhadap apa yang cuba diperkatakan dengan
merujuk kepada kata ganti nama tersebut secara terus.

Kata ganti nama diri banyak digunakan dalam perbualan masyarakat Melayu.
Penggunaan kata ganti nama diri membolehkan masyarakat berkomunikasi dengan lebih
berkesan tanpa mewujudkan kecelaruan atau pertindihan makna. Penggunaan kata ganti nama
diri juga membolehkan masyarakat membezakan panggilan-panggilan tertentu yang merujuk
kepada makna-makna tertentu. Contohnya panggilan beta hanya digunakan oleh raja yang
merujuk kepada dirinya saja dan rakyat biasa tidak boleh menggunakan kata ganti nama diri
tersebut.

2.0 Jenis- jenis dan bentuk kata ganti nama diri.

3
 Menurut pandangan Ahmad Khair Mohd Nor (2007), kata ganti nama diri dapat
dibahagikan kepada tiga golongan kata iaitu kata ganti nama diri orang pertama, kata ganti nama
diri orang kedua dan kata ganti nama diri orang ketiga. Kata ganti nama diri orang pertama
merujuk kepada orang yang sedang bercakap atau bertutur dan dalam bentuk penulisan pula kata
ganti nama diri pertama merujuk kepada penulis itu sendiri. Antara kata ganti nama diri pertama
ialah saya, aku, beta, hamba, patik, kami, kita, kami semua dan kita semua. Manakala kata ganti
nama diri kedua pula merujuk kepada orang yang dilawan bercakap atau orang yang diajak
bercakap. Dalam erti kata lain, kata ganti nama diri kedua merujuk kepada pendengar dalam
sesuatu peristiwa ataupun pembaca dalam bidang penulisan. Contoh perkataan kata ganti nama
diri kedua ialah anda, awak, engkau, dikau, kamu, kalian, kau dan mu. Golongan terakhir bagi
kata ganti nama diri ialah kata ganti nama diri ketiga. Kata ganti nama diri ketiga merujuk
kepada orang yang sedang diperkatakan. Orang yang sedang diperkatakan itu boleh hadir
ataupun tidak hadir dalam lingkungan peristiwa tersebut. Contoh perkataan kata ganti nama diri
ketiga ialah ia, dia, beliau, mereka dan –nya.

Bil. Golongan kata ganti nama Contoh perkataan.

diri. Tunggal Jamak
1 Kata ganti nama diri Saya, aku, beta, Kami, kita, kami
pertama. hamba, patik, daku semua dan kita
dan ku. semua.
2 Kata ganti nama diri kedua. Anda, awak, engkau, Kamu dan kalian.
dikau dan mu.
3 Kata ganti diri ketiga. Dia, ia, beliau dan Mereka.
–nya.

Berdasarkan Tatabahasa Dewan (2010), kata ganti nama diri boleh terbahagi kepada dua
kumpulan iaitu kata ganti nama diri tanya dan kata ganti nama diri orang. Kata ganti nama diri
tanya ialah perkataan yang melibatkan pertanyaan mengenai sesuatu perkara, tempat dan
manusia. Terdapat tiga bentuk kata ganti nama diri tanya iaitu siapa yang merujuk kepada

4
orang, apa yang merujuk kepada perkara dan mana yang merujuk kepada benda dan orang.
Manakala kata ganti nama diri orang mempunyai tiga jenis kategori iaitu merujuk kepada diri
orang tertentu. Antara kategori kata ganti nama diri orang ialah kata ganti nama diri pertama
yang mengandungi perkataan seperti saya, aku, beta, patik, kami dan kita. Kategori kedua pula
ialah kata ganti nama diri kedua yang mempunyai perkataan seperti anda, saudara, engkau,
awak dan kamu. Kategori ketiga pula ialah kata ganti nama diri ketiga dan mengandungi
perkataan seperti ia, dia, beliau, mereka dan –nya.

Arbak Othman (1985) dan Abdullah Hassan (2006), telah menyenaraikan kata ganti nama
diri orang kepada tiga kumpulan utama iaitu ganti nama diri pertama, ganti nama diri kedua dan
ganti nama diri ketiga. Setiap kata ganti nama diri ini mempunyai peranan dan fungsi yang
berbeza dan fungsi kata ganti nama ini mempunyai persamaan dengan yang telah diperkatakan
oleh Ahmad Khair Mohd Nor.

Berdasarkan kepada rujukan yang telah dilakukan dapat disimpulkan disini bahawa kata
ganti nama diri telah banyak ditafsirkan dan mempunyai pandangan yang berbeza antara ahli
Tatabahasa. Terdapat ahli Tatabahasa yang mengatakan bahawa kata ganti nama diri
mempunyai dua kategori yang utama iaitu kata ganti nama diri tanya dan kata ganti nama diri
orang. Namun demikian, Ahmad Khair Mohd Nor hanya mengkelaskan kata ganti nama diri
yang merujuk terus kepada manusia dan binatang. Beliau hanya mengatakan bahawa kata ganti
nama diri terdiri daripada tiga golongan kata iaitu kata ganti nama diri pertama, kedua dan
ketiga. Walaupun terdapat perbezaan antara kelas golongan yang diberikan namun konteks
penggunaan kata masih lagi sama. Rumusanya ialah kata ganti nama diri pertama pada
kebiasaanya digunakan bagi mengantikan diri kita yang sedang bercakap. Kata ganti nama diri
kedua pula digunakan bagi panggilan orang yang sedang dilawan bercakap dan kata ganti nama
5
diri ketiga digunakan untuk panggilan yang merujuk kepada seseorang yang ingin kita
perkatakan.

3.0 Pandangan ahli Tatabahasa mengenai kata ganti nama diri.

3.1 Perbezaan pendapat antara ahli Tatabahasa.

Terdapat beberapa perbezaan antara ahli Tatabahasa iaitu mengenai kesalahan

kata ganti nama diri. Mengikut pandangan Ahmad Khair Mohd Nor (2007), Abdullah
Hassan (2006) dan Arbak Othman (1985), kata ganti nama diri hanya tergolong dalam
tiga jenis bentuk kata ganti nama diri sahaja iaitu kata ganti nama diri pertama, kata ganti
nama diri kedua dan kata ganti nama diri ketiga. Kegunaan dan fungsi kata ganti nama
diri adalah berbeza mengikut orang atau apa yang cuba diperkatakan. Contohnya, kata
ganti nama diri digunakan oleh penutur atau penulis bagi menggantikan gelaran bagi
dirinya manakala kata ganti nama diri kedua digunakan bagi merujuk kepada orang yang
dilawan bercakap atau yang sedang membaca. Kata ganti nama diri ketiga merupakan
kata ganti nama yang merujuk kepada orang yang sedang diperkatakan. Namun
demikian, penggolongan bagi kata ganti nama diri mengikut Tatabahasa Dewan (2010),
mempunyai dua golongan yang utama iaitu kata ganti nama diri tanya dan kata ganti
nama diri orang. Kata ganti nama diri tanya banyak digunakan dalam bentuk pertanyaan.
Contohnya ialah penggunaan kata ganti nama diri siapa merujuk kepada pertanyaan yang
melibatkan elemen manusia manakala pertanyaan menggunakan kata apa pula merujuk
kepada sesuatu benda dan penggunaan kata mana merujuk kepada tempat. Penggunaan
kata ganti nama diri orang yang telah dikemukakan oleh Tatabahasa Dewan tidak
mempunyai perbezaan yang ketara dengan pendapat yang telah dikemukakan oleh
Ahmad Khair Mohd Nor, Abdullah Hassan dan Arbak Othman.

Mengikut pendapat yang telah dikemukakan oleh kamus Tatabahasa Dewan, kata
ganti nama diri tanya mempunyai unsur-unsur penggandaan untuk membawa maksud
rujukan tidak tentu atau unsur penegasan. Contohnya penggunaan perkataan apa boleh
mengalami unsur penggandaan seperti “bawalah apa-apa yang ada”. Ayat tersebut

6
membawa maksud apa saja yang kita ada kita kita boleh mambawanya. Manakala
perkataan mana apabila digandakan akan memberikan maksud rujukan kepada benda
atau perkara yang diperkatakan. Contohnya ialah “ambillah mana-mana yang kamu
suka”. Proses penggandaan bagi perkataan siapa akan memberikan maksud dan rujukan
kepada manusia. Contoh ayat ialah “siapa-siapa pun boleh bersuara”. Proses
pengandaan kata ganti nama diri tanya ini hanya terdapat dalam Tatabahasa Dewan
sahaja kerana dalam penulisan Ahmad Khair Mohd Nor, Abdullah Hassan dan Arbak
Othman tidak mempunyai ulasan mengenai kata ganti nama diri tanya.

Proses penggolongan kata ganti nama diri orang juga boleh digolongkan dalam
bentuk kata ganti nama diri tunggal ataupun jamak. Ahmad Khair Mohd Nor telah
mengkategorikan bentuk kata ganti nama diri orang kepada bentuk tunggal dan jamak.
Menurut beliau lagi, kata ganti nama diri pertama mempunyai dua kategori iaitu tunggal
dan jamak. Contoh kata ganti nama diri pertama yang tergolong dalam golongan tunggal
adalah seperti perkataan saya, aku, beta, hamba, patik, daku dan ku. Manakala bagi
perkataan jamak pula ialah kami, kita, kami semua dan kita semua. Kata ganti nama diri
kedua pula boleh dam bentuk tunggal atau jamak. Kata ganti nama ini boleh
menunjukkan tunggal atau jamak bergantung pada konteks penggunaanya. Antara ganti
nama diri kedua ialah anda, awak, engkau, dikau, kamu, kalian, kau dan mu. Manakala
mengikut Tatabahasa Dewan, Abdullah Hassan dan Arbak Othman pengolongan bagi
kata ganti nama diri dalam bentuk tunggal atau jamak tidak dikemukakan pendapat
mengenai pengolonggan kata dalam bentuk tunggal mahupun jamak. Tatabahasa Dewan,
Abdullah Hassan dan Arbak Othman hanya menyatakan jenis kata ganti nama diri sahaja
yang tergolong kepada tiga jenis iaitu pertama, kedua dan ketiga.

Penggunaan kata –nya dalam penerangan yang diberikan oleh kedua-dua buku
agak berbeza. Hal ini adalah kerana, Ahmad Khair Mohd Nor telah menyatakan bahawa
penggunaan kata –nya boleh digunakan dalam menggantikan ganti nama diri dia atau ia
dan diletakkan di akhir kata seolah-olah menjadi akhiran. Contohnya ayat ialah “surat itu
ditulis oleh dia”. Apabila perkataan dia digantikan dengan perkataan –nya maka ayatnya
adalah seperti berikut “surat itu ditulis olehnya”. Perkataan –nya boleh berfungsi sebagai
pemilik seperti ayat tersebut “rumahnya di Kampung Bahagia”. Perkataan –nya juga

7
boleh merujuk kepada objek. Contohnya ialah “dia menulisnya dengan cepat”. Ahmad
Khair Mohd Nor tidak menyatakan fungsi penggunaan perkataan –nya secara lebih
terperinci berbanding dengan Tatabahasa Dewan. Hal ini adalah kerana, Tatabahasa
Dewan telah menyatakan bahawa perkataan –nya merupakan kata Pascakata. Kata
Pascakata merupakan bentuk kata yang hadir selepas perkataan. Perkataan –nya boleh
berfungsi sebagai penekan dan pembenda. Kata penekan ialah kata yang memberi
penegasan kepada kata yang bergabung denganya. Contoh dalam ayat ialah “pokok
rambutan itu nampaknya akan mati”. Manakala kata pembenda ialah bentuk yang
menjadikan sesuatu perkataan yang bukan daripada kata nama sebagai kata nama.
Contohnya ialah lajunya, sakitnya, lantangnya, manisnya dan banyak lagi. Manakala
mengikut Abdullah Hassan, kata ganti nama –nya hadir di akhir kata nama yang
membawa maksud milik. Contoh ialah rumahnya, emaknya, kejayaanya dan penjaganya.
Kata ganti nama –nya juga boleh hadir di akhir kata sifat yang akan memyebabkan kata
sifat ini berubah menjadi kata nama. Contoh ialah besarnya, tingginya dan hijaunya.

3.2 Persamaan pendapat antara ahli Tatabahasa.

Ulasan atau pendapat ahli Tatabahasa mengenai kata ganti nama diri ini kadang-
kala mempunyai ciri-ciri persamaan. Antaranya ialah keempat-empat orang ahli
Tatabahasa ini telah menyenaraikan jenis-jenis kata ganti nama diri ini kepada tiga jenis
iaitu kata ganti nama diri pertama, kata ganti nama diri kedua dan kata ganti nama diri
ketiga. Ketiga-tiga jenis kata ganti nama diri ini mempunyai fungsi dan peranan yang
sama. Kata ganti nama diri digunakan untuk mengantikan kata pangilan bagi yang
sedang bercakap atau penulis. Kata ganti nama diri kedua digunakan bagi mengantikan
kata panggilan bagi orang yang sedang dilawan bercakap atau pembaca. Manakala kata
ganti nama diri ketiga digunakan untuk menunjukkan orang yang sedang diperkatakan.

Selain daripada itu juga, Ahmad Khair Mohd Nor dan Abdullah Hassan telah
menyenaraikan bahawa penggunaan kata ganti nama diri mempunyai ciri-ciri
kesantunanya yang tersendiri. Hal ini adalah kerana, penggunaan perkataan saya
melambangkan penggunaan kata yang lebih formal dan mempunyai tanda hormat yang

8
tinggi dalam perbualan yang melibatkan perbezaan umur, pangkat, penulisan dan majlis-
majlis yang formal. Manakala penggunaan perkataan aku lebih kepada bahasa basahan
yang biasa digunakan apabila bercakap dengan sahabat yang rapat dan dalam konteks
perbualan yang tidak formal. Penggunaan perkataan aku juga banyak digunakan ketika
berdoa dan pembicaraan batin seperti dalam ungkapan “ampunilah segala dosa ku/aku”.
Disamping itu juga, perkataan aku boleh mengalami singkatan kata daripada perkataan
aku kepada perkataan –ku dan selalunya digunakan di belakang perkataan.

Menurut Arbak Othman dan Ahmad Khair Mohd Nor telah menyatakan bahawa
perkataan kami dan kita dalam kata ganti nama diri orang yang pertama mempunyai
konteks penggunaan kata yang berbeza. Hal ini adalah kerana, perkataan kami
menyisihkan orang kedua sedangkan perkataan kita memasukkan orang kedua. Secara
ringkasnya, kami tidak memasukkan orang kedua atau pendengar dipihak penutur
manakala kita melibatkan semua pihak sama ada sebagai pendengar, penutur atau pihak
lain. Perkataan kita dipakai jika orang kedua yang ditujukan percakapannya itu meliputi
orang yang sedang bercakap manakala perkataan kami digunakan jika tidak meliputi
orang kedua yang dilawan bercakap itu. Contohnya ialah “kami tidak makan daging
kambing” dan “kita tidak makan daging kambing”. Berdasarkan kepada contoh ayat
diatas dapat disimpulkan bahawa perkataan kami itu melambangkan orang kedua saja
yang tidak makan daging kambing manakala perkataan kita memberi makna orang kedua
juga tidak makan daging kambing.

Disamping itu juga, dalam penggunaan kata ganti nama diri orang ini boleh
wujudnya singkatan perkataan. Contohnya, perkataan engkau akan mengalami singkatan
kepada kau. Penyingkatan kata ganti nama diri orang ini tidak akan menukarkan jenis
kata ganti nama diri orang ini daripada jenis kata ganti nama diri pertama kepada kata
ganti nama kedua walaupun mengalami penyingkatan kata. Penyingkatan ini juga tidak
akan merubah fungsi perkataan dalam penggunaan ayat. Contohnya, “engkau/kau
hendak ke mana?”.

3.3 Rumusan mengenai kata ganti nama diri.

9
 Kata ganti nama diri mempunyai persamaan dan perbezaan dalam ulasan setiap
pendapat yang dikemukakan oleh ahli Tatabahasa. Namun demikian, konsep dan fungsi
yang cuba diketengahkan dalam kata ganti nama diri mempunyai pendapat yang sama.
Konsep yang dikemukakan adalah yang berkaitan dengan panggilan ganti nama diri yang
diberikan kepada manusia bagi menggantikan penggunaan pangilan nama. Fungsi kata
ganti nama diri juga berkaitan dengan kesantunan dalam setiap perkataan kata panggilan
yang digunakan itu dan bersesuaian dengan konteks masa.

Terdapat sesetengah ahli Tatabahasa yang berpendapat bahawa kata ganti nama
diri boleh digolongkan dalam kategori tunggal dan jamak. Melalui pengelasan yang
dibuat ini akan memudahkan lagi masyarakat membezakan jenis perkataan panggilan
yang sesuai untuk mereka menggunakannya. Contohnya, bagi mengantikan kata
panggilan yang merangkumi ramai orang perkataan kita atau kami boleh digunakan.
Manakala jika hanya melibatkan seorang penutur sahaja perkataan saya atau aku lebih
sesuai digunakan bergantung kepada konteks dan masa perkataan itu digunakan. Di
samping itu juga, daripada segi kesantunan bahasa kata ganti nama diri ini mempunyai
kesantunan bahasanya yang tersendiri. Hal ini adalah kerana perkataan saya itu lebih
menggambarkan konsep kesantunan yang tinggi berbanding perkataan aku. Pada
kebiasaannya masyarakat akan menggunakan bahasa yang lebih santun apabila berurusan
dengan orang yang lebih tua atau mempunyai pangkat dan kedudukan yang tinggi.

Berdasarkan kepada pemahaman yang tinggi mengenai kata ganti nama diri ini
dapat mengelakkan mesyarakat daripada salah menggunakan kata panggilan bagi
mengelakkan sebarang kekeliruan yang akan berlaku. Setiap lapisan masyarakat telah
didedahkan dengan penggunaan yang betul mengenai kata ganti nama diri. Namun
demikian melalui perbandingan antara beberapa orang ahli Tatabahasa dapat
memperkukuhkan lagi pemahaman dan penggunaan mengenai kata ganti nama diri.

4.0 Kesimpulan

Kata ganti nama diri banyak digunakan dalam penggunaan seharian. Bagi mewujudkan
lagi kesantunan dalam bahasa penggunaan kata ganti nama diri wajar digunakan. Pengajaran
secara formal mengenai penggunaan kata ganti nama diri di sekolah dapat mempertingkatkan

10
lagi kefahaman masyarakat mengenai panggilan kesantunan dalam masyarakat dan dapat
membezakan antara bahasa pasar dan bahasa formal. Kebanyakan kesalahan kata ganti nama
diri dapat diperbetulkan melalui sesi pengajaran secara formal di sekolah atau penulisan secara
ilmiah. Namun demikian, penulisan ilmiah kurang diminati oleh masyarakat menyebabkan
masih ramai lagi masyarakat yang tidak memahami akan konsep penggunaan kata ganti nama
diri.

Rujukan

Abdullah Hassan (2006). Morfologi siri pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu.
Kuala Lumpur : PTS Professional Publishing.

11
Ahmad Khair Mohd Nor (2006). Pembentukan kata dalam Bahasa Melayu. Kuala Lumpur :
Prospecta Printers.

Ahmad Khair Mohd Nor (2010). Persoalan tatabahasa. Kuala Lumpur :

Pencentakan Salam.

Arbak bin Othman (1981). Tatabahasa Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur :

Sarjana Enterprise.

Arbak bin Othman (1985). Mengajar Tatabahasa. Kuala Lumpur :

Dewan Bahasa dan Pustaka.

Nik Safiah Karim, Farid M. Onn, Hashim Musa dan Abdul Hamid Mahmood (2010).
Tatabahasa Dewan edisi ketiga. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.

12