Kuliah 1

Pengenalan kepada GIS

• Sistem Maklumat Geografi atau “Geographic
Information System” telah disingkatkan
kepada GIS.
• Banyak definisi yang berlainan telah
diberikan kepada GIS
• Definisi yang diberikan kepada GIS ini adalah
bergantung kepada pengguna, tujuan dan
bidang penggunaan GIS berkenaan.
• Masalah perbezaan istilah yang diberikan
kepada GIS juga menyebabkan sukar untuk
mencari satu definisi yang khusus untuk GIS.
• Di Britain dan kebanyakan negara-negara
di Eropah, GIS dikenali sebagai
“Geographical Information Science”
• Dikenali sebagai “Geographic Information
System” di Amerika Syarikat.
• Manakala di Kanada pula, GIS lebih
dikenali sebagai “Geomatics” (Specht,
1996).
• Malaysia – Sistem Maklumat Geografi dan
akhir-akhir ini = Sistem Informasi Geografi
• Kenapa tidak dikenali sebagai Sistem
Data Geografi
• Data – Maklumat – banyak perbezaan
• Data – diproses menghasilkan maklumat
• Maklumat boleh diguna secara langsung
• GIS – berasaskan maklumat, bukannya
data
• Pemahaman tentang perbezaan data-
maklumat adalah penting dalam
memahami definisi GIS
• Burrough (1986), Aronoff (1991), Korte
(1992), Maquire (1994), Obermeyer dan
Pinto (1994), Ruslan dan Noresah (1998)
Star dan Estes (1999), DeMers (2002) dan
Bernhardsen (2002) telah mendefinisikan
GIS sebagai satu sistem komputer yang
berupaya untuk mengumpul, menyimpan,
menganalisis serta memaparkan semula
pelbagai jenis data ruangan dan bukan
ruangan dari dunia sebenar.
• Definisi ini memberi penekanan kepada
GIS sebagai satu alat dan sebagai satu
sistem maklumat yang boleh digunakan
untuk memenuhi keperluan pengguna
yang pelbagai.
• GIS juga didefinisikan sebagai satu
sistem pengurusan pangkalan data
yang boleh menyokong sistem
membuat keputusan yang memerlukan
pengintegrasian pelbagai jenis data
seperti mana yang dikemukakan oleh
Cowen (1988) dan Demers (1999).
• Definisi ini telah dikemukakan
berdasarkan kepada komponen dan
fungsi GIS sebagai satu sistem bantuan
komputer yang mampu berfungsi
sebagai satu pangkalan data dan
mampu untuk mengintegrasikan data
tersebut bagi memenuhi keperluan
pengguna.
• Selaras dengan perkembangan
komputer dan teknologi maklumat pada
masa ini, fenomena geografi dalam
sesuatu ruangan dan di antara ruangan
menjadi semakin penting malah......
• Perhubungan serta pengaruh di antara
fenomena ini menjadi semakin
kompleks dan mampu untuk
mencorakkan struktur sosial global
yang belum pernah dibayangkan
sebelum ini.
• Dengan itu, sejak akhir-akhir ini, GIS
didefinisikan sebagai satu peralatan
komputer untuk menyelesaikan
permasalahan geografi (Longley, et al.,
2001).
• APA PERMASALAHAN GEOGRAFI
– Apa-apa perkara yang di bawah
permukaan bumi, di permukaan bumi
sehingga kes sempadan atmosfera
• Definisi ini tidak hanya melihat GIS
sebagai satu peralatan fizikal sahaja
malah merangkumi keupayaan GIS
sebagai Sistem Bantuan Membuat
Keputusan Ruangan atau “Spatial
Decision Support System” (SDSS) yang
mampu untuk membantu proses
membuat keputusan yang lebih
berkesan dan menyeluruh mengikut
keperluan pengguna.
• Setiap individu atau organisasi
mempunyai definisi tersendiri tentang
GIS.
• Definisi yang diberikan ini adalah
berbeza-beza mengikut matlamat,
keperluan, manfaat dan pemahaman
mereka terhadap GIS.
 ESRI (2010)
• A geographic information system (GIS) integrates
hardware, software, and data for capturing,
managing, analyzing, and displaying all forms of
geographically referenced information.
• GIS allows us to view, understand, question,
interpret, and visualize data in many ways that
reveal relationships, patterns, and trends in the
form of maps, globes, reports, and charts.
• A GIS helps you answer questions and solve
problems by looking at your data in a way that is
quickly understood and easily shared.
• GIS technology can be integrated into any
enterprise information system framework.
Kepadatan penduduk
the number of children under 18 per clinically active pediatrician for a
particular study area
Kawasan Risiko Gempa Bumi
What inside
What changing
• GIS – komputer
• Komputer – Microsoft Office
– Microsoft Word
– Microsoft Powerpoint
– Microsoft Excel

• Apa yang penting adalah bagaiman GIS

dapat digunakan untuk …………..
 SEJARAH
PERKEMBANGAN
GIS
• GIS dibangunkan berdasarkan kepada
maklumat-maklumat geografi dan peta
merupakan salah satu kaedah asas
untuk menggambarkan sesuatu
maklumat atau fenomena geografi.
• Konsep untuk menceritakan sesuatu
maklumat dan perkaitan maklumat
tersebut dengan kehidupan harian telah
wujud sejak zaman pra-sejarah lagi.
• Maklumat atau peta terawal yang pernah
dicatatkan ialah pada batu bersurat
Baybilon yang menggambarkan
pengetahuan mereka tentang dunia
pada masa itu.
• Peta yang menceritakan fenomena
geografi terawal telah dilukis oleh para
pelombong yang menunjukkan kawasan
lombong emas di Coptes pada zaman
pemerintahan Rameses II di Mesir, iaitu
di sekitar tahun 1292 – 1225 S.M.
• Peta ini mempunyai dua komponen asas
dalam GIS iaitu lokasi dan atribut tentang
data lombong berkenaan.
• Pengetahuan dan maklumat tentang
dunia dan perkembangan bidang geografi
menjadi semakin bertambah pada zaman
Greek, Rom, Arab, zaman penjelajahan
dan perluasan kuasa-kuasa Eropah,
zaman Peperangan Dunia Pertama dan
Kedua seterusnya ke zaman moden yang
melibatkan penggunaan komputer.
• GIS telah dibangunkan buat pertama
kali pada tahun pertengahan tahun
1960an oleh Canada Geographic
Information System atau CGIS sebagai
sistem pengukuran dan pemetaan
berkomputer.
• Sistem ini bukan sahaja dibangunkan
bagi tujuan pengukuran dan pemetaan
sahaja, malah digunakan bagi tujuan
perancangan dan pembangunan tanah
di Kanada.
• Pada akhir tahun 1960an, Biro Banci,
Amerika Syarikat telah mereka bentuk
“Dual Independent Map Encoding” atau
DIME yang akan digunakan pada Banci
Penduduk 1970.
• DIME mengandungi rekod digital
kesemua jalan di Amerika Syarikat bagi
menyokong rujukan automatik dan
rekod-rekod banci yang lain.
• Keperluan ketenteraan juga pendorong
utama kepada perkembangan GIS di
seluruh dunia.
• aspek-aspek teknikal di dalam GIS telah
dibangunkan dan dikembangkan secara
meluas khususnya era Perang Dingin
• Perkembangan ICT telah menjadikan GIS
semakin berkembang dan penggunaan
GIS semakin meluas serta kos untuk
menggunakan GIS menjadi semakin
murah.
• A geographic information system (GIS)
is a computer system for capturing,
storing, querying, analyzing, and
displaying geospatial data.
• Geospatial technology is listed by the
U.S. Department of Labor as one of the
three emerging industries, along with
nanotechnology and biotechnology.
• http://www.careervoyages.gov/
 Era Inovasi GIS

Tahun Peristiwa Keterangan

1963 CGIS dibangunkan Canada Geographic Information System
telah dibangunkan untuk Canadian
Land Inventory yang merupakan asas
kepada pembangunan GIS yang pertama
1963 URISA ditubuhkan URISA ditubuhkan di Amerika Syarikat
yang menjadi titik asas kepada inovasi
GIS
1966 SYMAP dicipta SYMAP, peta raster GIS yang pertama
telah dicipta di Makmal Grafik
Komputer dan Analisis Ruangan di
Universiti Harvard
Tahu Peristiwa Keterangan
n
1967 DIME DIME dibangunkan oleh Biro Banci Amerika
dibangunkan Syarikat bagi kegunaan banci pada tahun 1970
1969 ESRI ditubuhkan Jack Dangermond pelajar dari Universiti
Harvard dan isteri beliau, Laura daripada ESRI
telah mengambil alih projek GIS
1969 Intergraph Crop. Jim Meadlock dan pasukannya mencipta sistem
Ditubuhkan panduan untuk roket Saturn daripada Syarikat
M&S Computing yang kemudiannya dikenali
sebagai Intergraph
1969 “Design With Buku karya Ian McHarg yang pertama kali
Nature” menggambarkan konsep-konsep analisis dalam
diterbitkan GIS moden termasuklah proses tindanan peta
1972 Landsat Satelit penderiaan jauh bumi yang pertama telah
dilancarkan dilancarkan
1974 Seminar Diadakan di Reston, Virginia yang merupakan
AutoCarto seminar pertama yang merangka agenda
penyelidikan dalam bidang GIS
 Era Pengkomersialan GIS

Tahun Peristiwa Keterangan

1981 ArcInfo dilancarkan Merupakan perisian komersial GIS yang
pertama. Direka bentuk untuk komputer
mini yang berasaskan model data vektor
dan boleh dihubungkan dengan model
pangkalan data.
1984 Bahan bacaan asas Koleksi artikel diterbitkan dalam bentuk
bagi GIS diterbitkan buku oleh Duan Marble, Hugh Calkins
dan Donna Peuquet yang merupakan
sumber maklumat pertama berkenaan
GIS
1985 GPS dikeluarkan GPS telah menjadi sumber utama untuk
kegunaan pemetaan, ukur tanah dan
kutipan data
Tahu Peristiwa Keterangan
n
1985 GPS dikeluarkan GPS telah menjadi sumber utama untuk
kegunaan pemetaan, ukur tanah dan kutipan
data
1987 International Journal tentang GIS yang pertama diterbitkan.
Journal of GIS Keluaran pertama ini mengandungi artikel
diperkenalkan daripada USA, Kanada dan Jerman
1988 TIGER TIGER yang diasaskan daripada DIME direka
dilancarkan bentuk bagi kegunaan Biro Banci USA. Kos
TIGER yang murah telah menyebabkan
pertumbuhan yang cepat bagi kegunaan GIS
dalam bidang perniagaan di USA
1988 Pusat US NCGIA dan UK RRL telah ditubuhkan dan
Penyelidikan GIS merupakan dua badan yang menjalankan
di USA dan UK penyelidikan GIS bagi tujuan akademik
ditubuhkan
Tahu Peristiwa Keterangan
n
1992 DCW DCW dengan kapasiti 1.7 GB dikeluarkan
dikeluarkan dengan pembiayaan USDMA yang merupakan
pangkalan data pertama dengan skala 1:1 juta
meliputi keseluruhan dunia
1996 Produk internet Beberapa syarikat seperti Autodesk, ESRI,
GIS Intergraph dan MapInfo mengeluarkan
diperkenalkan beberapa produk generasi baru yang berasaskan
internet yang mempercepatkan lagi
perkembangan GIS global
1996 MapQuest Perkhidmatan pemetaan internet dilancarkan
dan telah mengeluarkan 130 juta peta pada
tahun 1999

1999 Hari GIS Sedunia Hari GIS Sedunia yang pertama telah menarik
1.2 juta penyertaan dari seluruh dunia
 Era Eksploitasi GIS

Tahun Peristiwa Keterangan

2000 GIS mencapai Syarikat analisis industri, Daratech
jualan USD 7 bilion melaporkan penjualan perisian,
perkakasan dan perkhidmatan GIS
berjumlah USD 6.9 bilion dengan
pertumbuhan jualan sebanyak 10 %
setahun.
2000 GIS mempunyai 1 GIS telah mempunyai 1 juta pengguna
juta pengguna utama dan kira-kira 5 juta pengguna
sampingan di seluruh dunia.
2010 GIS in School GIS telah diajar di sekolah rendah dan
digunakan sebagai satu flaform kepada
pelajar untuk memahami bumi sebagai
tempat tinggal manusia
 Examples of GIS Applications
U.S. Geological Survey National Map
http://nationalmap.usgs.gov
U.S. Census Bureau On-Line Mapping Resources
http://www.census.gov/geo/www/maps/
U.S. Department of Housing and Urban Development
http://www.hud.gov/offices/cio/emaps/index.cfm
U.S. Department of Health and Human Services
http://datawarehouse.hrsa.gov/
Department of Homeland Security’s National Incident
Management System
http://www.dhs.gov/
National Institute of Justice: crime mapping
http://www.ojp.usdoj.gov/nij/maps/
Larimer County, Colorado: land records
http://www.larimer.org/
National Association of Realtors
http://www.realtor.com/
Dodgeball
http://www.dodgeball.com/
Eyebeam: Fundrace
http://www.fundrace.org
Murals of Winnipeg
http://www.themuralsofwinnipeg.com/index.ph
p
Arkansas Game and Fish Commission
http://vestig.cast.uark.edu/website/waterfowl/
• http://www.esri.com –perlu tengok
• http://www.malaysiagis.com