TOKOH PENGASAS PENDIDIKAN AWAL KANAK-KANAK

Tokoh-tokoh pengasas pendidikan awal kanak-kanak adalah terdiri daripada:

1. Imam Al-Ghazali
2. Ibnu Khaldun
3. Johann Heinrich Pestalozzi
4. Friedrich Froebel
5. Maria Montessori
6. John Dewey
7. Martin Luther
8 John Amos Comenius
9. Jean Piaget
10. Vygotsky

IMAM Al-GHAZALI

- Dilahirkan pada 450 Hijrah bersamaan 1058 Masehi di sebuah kampung bernama Ghazalah
Daulayah Qursan di Negeri Parsi.
- Nama sebenarnya ialah Muhammad bin Muhammad bin Muhammad bin Ahmad Al-Ghazali.
- Tahun 484 hijrah beliau dilantik sebagai Naib Canselor Universiti dan pensyarah di Universiti
Pengajian Tinggi Nizamiah.
- Pada tahun 489 hijrah, beliau meletak jawatan dan pergi ke Syria dan ke Mekah.
- Kitab beliau yang termashur ialah Ihya Ulumuddin.

Pandangan dan idea-idea beliau:

1. Kanak-kanak diasuh mengikut 2 peringkat tahap umur iaitu;

a. Sejak lahir hingga 4 tahun
b. 5 tahun hingga 7 tahun
2. Kandungan kurikulum meliputi latihan jasmani, sukan, adap pertuturan, keperibadian dan budi
pekerti yang mulia.

3. Seorang kanak-kanak harus dididik sejak lahir. 

4. Seorang bayi jangan diberikan kepada orang lain menjaganya kecuali wanita yang kuat agama dan
mulia tingkah lakunya.

5. Didik kanak-kanak dengan pelajaran agama, adab sopan, adab makan minum, mencuci badan,
berwuduk dan bersembahyang.

6. Didik kanak-kanak supaya memperolehi tingkah laku yang mulia, merendah diri, tidak berbohong,
bersederhana dalam perlakuan, tidak berkawan dengan orang jahat dan tidak berbangga.

7. Bersikap tegas dengan kanak-kanak, jangan biasakan mereka bersenang-senang, jangan

berseronok atau bermanja-manja apabila bergaul dengan mereka.

8. Tidak boleh keterlaluan bila mendenda kanak-kanak. 

9. Jangan mencemuh dan menimbulkan kebencian mereka.Memperelokkan fitrah dan membentuk

naluri mereka.

10. Suruh kanak-kanak bermain kerana main pada kanak-kanak dapat:-

- Membantu perkembangan fizikal serta menguatkan otok mereka.
- Sifat semulajadi kanak-kanak memang suka bermain.
- Dapat menggembirakan mereka serta memberi kerehatan selepas penat belajar

Nasihat beliau kepada guru supaya:- 

- Mengajar mengikut kemampuan kanak-kanak.

- Memperbaiki perlakuan dengan mesra bukan dengan cara menempelak mereka.
- Guru tidak perlu mengharapkan ganjaran tetapi perlu menunjukkan model tingkah laku yang baik.

IBNU KHALDUN

- Ibnu Khaldun merupakan seorang pemikir Islam yang terakhir pada zaman pertengahan telah
menasihatkan ibubapa dan golongan pendidik.
- Beliau banyak memperkatakan mengenai persediaan untuk belajar, pemerhatian, motivasi,
berusaha, pengukuhan, perbezaan individu dan latihan.

Pendapat beliau dalam pendidikan awal kanak-kanak

1. Jangan diajar kanak-kanak dengan perkara-perkara yang susah.

2. Belajar daripada mudah kepada yang lebih susah secara:

- Berperingkat-peringkat

- Mengadakan latih tubi

- Menggunakan benda-benda maujud

- Menggunakan bahan-bahan bantu mengajar

3. Kanak-kanak jangan dibebankan dengan perkara-perkara yang diluar kemampuan mereka. Ini
boleh menyebabkan mereka:

- tidak mahu belajar

- mencerca pengajaran yang diberi

4. Beliau mencadangkan kanak-kanak di peringkat prasekolah hendaklah diberi contoh-contoh yang

konkrit yang boleh difahami melalui pancaindera mereka.

5. Ibnu Khaldun juga menyarankan pembacaan Al-Quran harus diajar sebelum menghafalnya.
Apabila sampai umur tertentu dan sesuai dengan daya pemikiran barulah diajar tafsir, hukum dan
lain-lain.
6. Jadual pembelajaran harus disusun dengan baik supaya kanak-kanak dapat memahami apa yang
disampaikan.

7. Kanak-kanak harus dibentuk dengan penuh kasih sayang, lemah lembut dan bertimbang rasa
bukannya dengan cara kekerasan kerana ini boleh menyebabkan mereka menjadi pemalas,
pembohong, berlagak untuk menyembunyikan yang sebenar, membuat tipu helah dan tidak
berperikemanusiaan.

8. Masa belajar jangan terlalu panjang kerana boleh menyebabkan lupa, sebaliknya dalam waktu
yang pendek serta cara yang betul bagi mendapat hasil pembelajaran yang baik.

9. Bahasa adalah asas kepada semua kanak-kanak semasa pembelajaran. 

10. Mulailah dengan menulis dan membaca, kemudian kaitkan dengan makna.Pendekatan Ibnu
Khaldun merupakan contoh pendekatan yang baik dalam membentuk peribadi kanak-kanak.

JOHANN HEINRICH PESTALOZZI (1746 – 1827)

- Beliau dilahirkan di Zurich, Swizerland. 

- Beliau membuka sebuah sekolah di ladangnya dikenali dengan nama “Neohof” pada tahun 1774.
Di sekolah itu diintegrasikan kehidupan di rumah, pendidikan vokasional dan pendidikan untuk
bacaan dan tulisan.

Idea-idea beliau mengenai pendidikan:

1. Anak-anak perlu dibimbing secara perlahan-lahan berdasarkan potensi yang ada padanya. 
2.Bimbingan itu perlu bermula daripada pengalaman deria kepada idea yang abstrak.

3. Percaya bahawa pendidikan adalah diasaskan kepada pengalaman-pengalaman deria. Melalui

pengalaman itu kanak-kanak boleh mencapai potensi mereka yang semulajadi.

4. Beliau percaya pengajaran boleh dibentuk berdasarkan objek. Oleh itu, pembelajaran konsep
hendaklah dengan melalui manipulatif seperti membilang, mengukur, merasa dan menyentuh.

5. Guru yang baik ialah guru yang mengajar kanak-kanak bukan mengajar mata pelajaran.

6. Beliau juga percaya kepada kumpulan pelbagai umur. (multiage grouping).

7. Beliau yakin bahawa ibu adalah orang yang terbaik untuk mengajar anaknya.

FRIEDRICH FROEBEL (1782 – 1852)

- Seorang tokoh pendidikan dari Jerman. 

- Beliau digelar sebagai “Bapa Tadika”. 

- Pada tahun 1837, beliau menubuh sekolah taman kanak-kanak yang dinamakan “Kindergarten”. 

- Beliau adalah seorang yang kuat beragama dan menganggap manusia secara semulajadinya adalah
baik dan dunia adalah tempat bekerja dan manifestasi terhadap Tuhan.

Menurut beliau " kanak-kanak umpama biji benih, ibu bapa dan pendidik umpama tukang kebun,
kindergarten pula ialah taman untuk kanak-kanak." 

Oleh itu kanak-kanak perlu belajar dalam persekitaran yang terancang dan kanak-kanak berkembang
melalui main”

Idea-idea Froebel 

1. Taman kanak-kanak perlulah dipenuhi dengan keindahan untuk menarik perhatian kanak-kanak.
Sekurang-kurangnya ia dicat dengan warna yang terang, mempunyai bilik yang senang dimasuki
cahaya, dipenuhi dengan taman-taman, binatang dan gambar-gambar.Dilengkapi dengan kerusi meja
yang sesuai untuk kanak-kanak. 

2. Keadaan bilik janganlah sempit kerana menyusahkan perjalanan aktiviti.

3. Kelas prasekolah perlu dipenuhi dengan pemandangan, bunyi-bunyian dan objek-objek untuk
kanak-kanak yang mempunyai bentuk yang mudah, saiz dan warna.

4. Suasana di taman kanak-kanak hendaklah dapat mengawal kanak-kanak daripada pengaruh jahat
yang terdapat dalam masyarakat dan bahaya alam semulajadi.

5. Di taman kanak-kanak perlu dipupuk dengan perkembangan mental, fizikal dan sosial kanak-
kanak.

6. Taman kanak-kanak merupakan satu pendekatan terhadap latihan kanak-kanak.Pendidikan adalah

pembinaan watak atau peribadi kanak-kanak. Ia hendaklah berdasarkan kepada keperluan dan
keupayaan kanak-kanak.

7. Menurut beliau, kanak-kanak mempelajari sesuatu melalui perbuatan. Ia perlu diberi kebebasan.

8. Beliau menekankan kaedah bermain kepada kanak-kanak dan belajar melalui membuat.
9. Beliau mencadangkan dalam mendidik kanak-kanak perlu menggunakan objek supaya
menimbulkan minat dalam pembelajarannya.

10. Beliau menekankan disiplin diri terhadap kanak-kanak dan motivasi dalaman adalah penting bagi
kanak-kanak.

11. Pembelajaran bukanlah sesuatu yang terpisah dan ia saling berkaitan antara satu sama lain.

MARIA MONTESSORI (1870 – 1952)

- Maria Montessori merupakan doktor wanita pertama di Italy dan seorang tokoh pendidikan di
Rome yang berpengalaman mendidik kanak-kanak yang terencat akal. 

- Pada tahun 1899, beliau menubuhkan sekolah kanak-kanak cacat di Rome.

- Montessori menyokong Froebel dalam pendapat membenarkan kanak-kanak belajar melalui aktiviti
bermain. 

- Beliau mengutamakan latihan daya penglihatan, pendengaran dan sentuhan yang bertujuan bagi
membolehkan kanak-kanak mendapat pengalaman dan latihan menggunakan deria dengan cekap.

PENDAPAT MARIA MONTESSORI DALAM PENDIDIKAN AWAL KANAK-KANAK

Beliau berpendapat dalam mendidik kanak-kanak ia mestilah menghormati kanak-kanak dan haknya.
Oleh itu, persekitaran yang terancang, kemahiran hidup, disiplin diri dan arahan adalah prinsip
penting dalam pendidikan kanak-kanak. Menurut beliau, pendidikan adalah untuk menolong kanak-
kanak membentuk serta membantu perkembangan intelek, fizikal, sosial, emosi dan rohani.
Montessori mengemukakan beberapa konsep asas dalam pembentukan kurikulum kanak-kanak pada
peringkat awal. Antaranya adalah konsep berikut;

a. Minda yang mudah menyerap

Menurut Montessori, minda kanak-kanak mudah menyerap sesuatu maklumat yang diterima melalui
deria mereka, sebelum mereka bersedia untuk diajarkan konsep tersebut. Seorang kanak-kanak mula
menyerap kejadian yang berlaku di sekelilingnya dan menyusun pengalaman ini daripada saat
kelahiran lagi.

b. Persekitaran yang tersedia

Persekitaran yang menggalakkan perkembangan kanak-kanak adalah persekitaran yang lengkap

dengan pelbagai bahan yang akan menyokong pembentukan konsep dan pengetahuan kanak-kanak
apabila kanak-kanak memerlukannya. Peranan guru adalah menunjuk ajar cara menggunakan bahan
pembelajaran tersebut pada masa yang sesuai.

c. Didikan diri

Kanak-kanak mampu menjelaskan persepsi mereka dan menyusun pengalaman melalui aktiviti yang
sesuai, apabila persekitaran mereka disusun secara lengkap dengan pelbagai bahan pembelajaran
yang menarik. Kanak-kanak berkebolehan menyusun pengetahuan mereka apabila mereka terlibat
dalam sesuatu aktiviti pembelajaran. Guru tidak perlu mengajar kanak-kanak secara formal. Guru
hanya menunjuk ajar perlu mengajar kanak-kanak secara formal. Guru hanya menunjuk ajar dan
membimbing mereka dalam pemilihan bahan dan aktiviti.
d. Bahan pembelajaran

Guru hanya menunjuk ajar cara yang “betul” bagaimana menggunakan bahan tersebut selepas kanak-
kanak memilih aktiviti pembelajarannya secara bebas dan sukarela. 

Mengikut Montessori, matlamat kurikulum pada peringkat awal adalah bagi memajukan diri kanak-
kanak daripada segi; penumpuan perhatian; kemahiran memerhati dan meneliti; kesedaran berkenaan
susunan dan peraturan; keseimbangan pergerakan; kesedaran persepsi dan kemahiran praktikal;
konsep Matematik; kemahiran bahasa; kemahiran menulis dan membaca; kebiasaan dengan seni
kreatif; pemahaman berkenaan alam semulajadi; pengalaman dan pemahaman berkenaan sains
sosial; pengalaman menggunakan kemahiran berfikir secara kritis melalui pengalaman
menyelesaikan sesuatu masalah.

e. Tempoh sensitif

Tempoh sensitif adalah tempoh yang paling sesuai untuk kanak-kanak menguasai sesuatu kemahiran.
Tempoh tersebut dapat dikesan apabila kanak-kanak menunjukkan kesediaan dan minat bagi
mempelajari sesuatu kemahiran dengan sentiasa menanya soalan dan sentiasa tertarik bagi
memerhati dan menyentuh sesuatu bahan pembelajaran.

Menurut falsafah Montessori;

1. Ibu bapa patut diberi latihan dalam perkembangan kanak-kanak dan cara menggunakan
pengetahuan ini dalam membimbing anak mereka.

2. Terdapat tempoh sensitif yang merupakan masa paling sesuai bagi kanak-kanak menerima
maklumat dan konsep tertentu. Tempoh sensitif ini berbeza mengikut kadar perkembangan seseorang
kanak-kanak.

3. Kanak-kanak mampu melatih diri sendiri, dengan bimbingan yang minimum daripada orang
dewasa.Kanak-kanak yang biasa berdikari dalam proses pembelajaran akan terus belajar secara
demikian apabila dewasa kelak.

4. Maklumat yang diterima melalui deria adalah maklumat asas dalam semua jenis pembelajaran.

5. Bahan pembelajaran yang dibentukkan oleh Montessori melatihkan kanak-kanak berdikari dalam
mengurus diri dan persekitarannya melalui pengalaman sebenar dan kegunaan bahan manipulatif dan
“betul diri”.

6. Guru akan meningkat pengetahuan mereka melalui pengalaman dengan kanak-kanak.

7. Kanak-kanak memerlukan persekitaran dan alat pembelajaran yang tersusun dan bersaiz kanak-
kanak.

8. Guru perlu menyediakan persekitaran yang lengkap bagi membantu kanak-kanak belajar secara
bebas.

9. Peranan guru hanya membantu kanak-kanak, bukan memaksa ataupun menentu arah pembelajaran
mereka.

Prinsip- prinsip dalam kaedah Montessori . 

1. Menghormati kanak-kanak dan hak mereka.

2. Konsep kebebasan
3.Menguasai kemahiran dari mudah ke sukar

4.- Kanak-kanak dididik secara bersepadu dan menyeluruh

5. Kanak-kanak melakukan aktiviti arahan kendiri.

6. Pentingnya disiplin diri.

7. Terdapat tempoh sensitif yang berbeza bagi setiap kanak-kanak.

8. Kanak-kanak menyerap masuk pengetahuan dan menggunakanya. 

9. Kanak-kanak mengajar diri mereka sendiri.

10. Kanak-kanak belajar dengan lebih baik dalam persekitaran yang disediakan hendaklah
membolehkan kanak-kanak belajar secara sendiri

JOHN DEWEY ( 1859 – 1952 )

- Tokoh falsafah yang terkenal di Amerika. 

- Beliau berpendapat bahawa pendidikan adalah penghidupan tidak semata-mata persediaan untuk
hidup tetapi pendidikan adalah satu proses sosial yang mempunyai segala ilmu, pengalaman, teori,
pemikiran dan kenyataan kepada kanak-kanak.

Pandangan Dewey berkaitan pendidikan awal kanak-kanak.

Beliau memperkenalkan kaedah projek kepada kanak-kanak kerana kaedah ini berkait rapat dengan
aktiviti dan gerak kerja kanak-kanak. Menurut beliau, kanak-kanak haruslah berusaha ke arah
mencapai kejayaan. Pada pandangan beliau, dalam menyampaikan pelajaran kepada kanak-kanak,
guru perlu memulakan dengan kumpulan kecil, kemudian seorang demi seorang. 

Menurut beliau, pendidikan yang sebenar adalah satu proses yang aktif kepada kanak-kanak
berdasarkan keadaan semulajadi mereka. Pendidikan perlu disepadukan dengan kehidupan kanak-
kanak. Kanak-kanak perlu dihormati. Pembelajaran perlu dilaksanakan melalui pengalaman dan
eksperimen.

MARTIN LUTHER (1483 – 1546)

Beliau mencadangkan pendidikan universal dan wajib, serta menitikberatkan keperluan mendirikan
sekolah bagi mengajar kanak-kanak membaca. Luther berpendapat tujuan utama persekolahan adalah
untuk mengajar agama.Beliau menegaskan muzik dan pendidikan jasmani perlu diintergrasikan
dalam kurikulum. Luther yakin keluarga merupakan institusi paling penting dalam pendidikan
kanak-kanak. Baginya pendidikan dan persekolahan adalah bagi pengajaran sosialisasi, keagamaan
dan moral.

JOHN AMOS COMENIUS (1592 – 1670)

- John Amos Comenius mencadangkan supaya semua kanak-kanak perlu menghadiri sekolah dan
sekolah perlu menggalakkan kanak-kanak supaya mereka merasa gembira terhadap diri mereka. 
- Beliau merasakan pendidikan perlu memberi pengalaman pembelajaran yang positif termasuklah
kebebasan, kegembiraan, dan keriangan. 
- Beliau juga percaya, pendidikan perlu mengikut aturan semula jadi, mengikut umur dan kaedah
yang betul dan mengelakkan pembelajaran secara paksa sebelum kanak-kanak bersedia.

Pandangan beliau dalam pendidikan kanak-kanak

- Buku pertama yang ditulis oleh John Amos Comenius adalah kamus bergambar bagi membantu
pengajaran kanak-kanak. 

- Beliau mengalakkan integrasi kurikulum dan yakin pembelajaran perlu aktif. 

- Beliau percaya kanak-kanak perlu belajar tulisan dengan menulis, pertuturan dengan bertutur dan
taakulan dengan menaakul.
- Pembelajaran perlu bermula dari umum kepada khusus dan daripada mudah kepada susah. Beliau
menekankan penggunaan bahan konkrit dan deria. 

- Semua deria perlu terlibat bagi pembelajaran yang berkesan, tunjukkan objek dan jelaskan apakan
objek itu.

- Sekolah merupakan bengkel kanak-kanak berkerja dengan penuh minat. 

- Aktiviti adalah sangat penting.

JEAN PIAGET (1896-1980)

- Piaget merupakan seorang saintis Swiss yang paling terkenal dan berpengaruh dalam pembentukan
teori yang menyokong pendidikan awal kanak-kanak. 
- Beliau terkenal dengan Teori Perkembangan Kognitif kanak-kanak yang diasaskan berdasarkan
kajiannya terhadap anak-anaknya sendiri.
- Kajiannya berkaitan denganPembentukan konsep, pemikiran dan pembelajaran.

Pandangan beliau dalam pendidikan kanak-kanak

- Piaget menjelaskan tiga cara kanak-kanak mengetahui sesuatu. 

a) Pertama, melalui interaksi sosial iaitu belajar sesuatu perkara daripada orang lain. Bahasa, tingkah
laku yang sesuai dengan budaya dan idea keagamaan adalah contoh-contoh pengetahuan yang
diperolehi dengan cara sedemikian.

b) Kedua, melalui pengetahuan fizikal iaitu pengetahuan fizikal tentang sesuatu benda. Pengetahuan
ini diperolehi melalui penerokaan dunia fizikal dan belajar berkenaan bulatan dan segi empat
sama,keras dan lembut, panas dan sejuk. Konsep-konsep ini tidak dapat dipelajari tanpa pengalaman
dengan persekitaran.

c) Ketiga, melalui logical-matematik yang meliputi konsep nombor, klasifikasi, masa, hubungan
ruang dan keabadian.
Antara sumbangan Piaget yang menjadi amalan pendidik sehingga kini :

- teori perkembangan kognitif yang menekankan peringkat deria motor, praoperasi, konkrit dan
formal.

- Teori konstruktivism menitikberatkan kecerdasan kanak-kanak berkembang melalui pembelajaran

yang aktif.

- Aktiviti mental dan fizikal adalah penting bagi perkembangan kognitif kanak-kanak.Kanak-kanak
memerlukan pengalaman bagi membentuk struktur mental

- Perkembangkan kognitif kanak-kanak adalah melalui interaksi dan penyesuaian dengan

persekitaran.Perkembangan adalah proses berterusan dan hasil kematangan

- Menggalakan pembelajaran aktif melalui objek konkrit.

Lev Semerovich VygotsKy( 1896-1934)

- Ahli psikologi dari Russia yang dilahirkan pada tahun 1896.

- Pernah bekerja di Institute of Psychology in Moscow (1924–34), dan menekankan tentang

perkembangan kognitif kanak-kanak yang berhubung kait dengan hubungan antara bahasa dan
pemikiran.

- Penulisan beliau menekankan tentang peranan sejarah, budaya dan faktor sosial yang membentuk
pengaruh kognitif kanak-kanak .

- Meninggal dunia pada tahun 1934 akibat daripada jangkitan penyakit tuberculosis.

Kepentingan pemikiran Vygotsky terhadap perkembangan kanak-kanak.

a. Vygotsky.telah menyatakan bahawa telah membuat kajian bahawa persekitaran, budaya dan
kebolehan berkomunikasi secara interpersonal banyak membantu perkembangan dan interaksi
kanak-kanak. Melalui interaksi kanak-kanak dapat mempelajari pelbagai budaya, gaya pertuturan,
penulisan dan pelbagai simbol pengetahuan. Ini dapat membantu kanak-kanak supaya dapat
diaplikasikan dalam kehidupan sehariannya.

b. Dengan bermain kanak-kanak dapat meningkatkan mindanya supaya lebih kreatif dan inovatif.
Pada masa yang sama kanak-kanak itu akan dapat memberi makna yang abstrak dan
membolehkannya meningkatkan kemahiran berfikir lebih kreatif dan kritis.

c. Bermain juga dapat mempertingkatkan kebolehan sosialiasi kanak-kanak. Semasa bermain kanak-
kanak boleh memahami antara seorang individu dengan seorang individu dari segi kebolehan
mengujudkan kemahiran-kemahiran komunikasi seperti, membina hubungan, memberi perhatian,
kemahiran mendengar dan interpersonal dan intrapersonal. Boleh memahami peraturan-peraturan
sesuatu permainan dengan ini ia akan menjadi seorang kanak-kanak yang sentiasa hormat kepada
rakannya

.d. Vygotsky juga telah menekankan bahawa kanak-kanak menjadi lebih konstruktif. Dalam konteks
pembelajaran konstruktivisme ianya bermaksud bahawa ilmu pengetahuan tidak boleh wujud diluar
minda tetapi dapat dibina dalam minda berdasarkan pengalaman sebenar.

e. Menurut Vygotsky Zon Perkembangan Prokimal (ZPD) bermaksud prestasi pelajar, kebolehan
menyelesaikan masalah melebihi kebolehan diri sendiri dan dengan ini mencapai perkembangan
peringkat potensi yang berbeza.

f. Disamping proses kognitif, teori konstruktivisme pula menegaskan perkembangan proses

metakognitif, iaitu operasi yang mengarahkan dan mengawal kemahiran serta proses kognitif. Ia
melibatkan operasi membimbing kanak-kanak untuk mencari makna terutamanya operasi
merancang, mengarah dan menilai pemikirannya.