Papan Tulis 4.

      Pastikan setiap ciptaan ( grafik,

Para pendidik telah mengiktiraf papan kapur
sebagai alat Bantu mengajar di dalam bilik
darjah. Papan Tulis juga di kenali sebagai
Papan Kapur, Papan Hitam, Papan Hijau serta
digunakan sejak lama dahulu.
pernyataan) berada dalam 2 cm
daripada tepi bahan lutsinar.
5.      Kejelasan huruf bergantung kepada
jenis, saiz, jarak antara huruf dan jarak
antara baris.

• Penggunaannya mudah kerana ia sentiasa
berada dalam bilik dajah
• Penggunaannya tidak memerlukan bakat
atau peralatan istimewa.
• Perubahan atau tambahan isi boleh dilakukan
dengan cepat dan mudah.
• Mudah alih serta senang dipergunakan untuk
pelbagai tujuan sampingan
Papan flanel Kelebihan :
• Cerita atau tema dapat dipersembahkan
sedikit demi sedikit.
• Sesuai untuk berbagai-bagai jenis tajuk dan
subjek.
• Mudah disediakan, serta banyak jenis bahan
boleh digunakan
• Perubahan atau perkembangan tajuk boleh
dilakukan dengan serta merta    melalui kaedah
tindan tindih visual ataupun perubahan
kedudukan visual    tersebut.
• Menggalakkan penglibatan murid
sepenuhnya dalam tajuk yang disampaikan
seperti aktiviti mencantum ayat, memadankan
gambar, sesi bercerita dan    sebagainya.
• Senang disimpan, dibawa atau digunakan.
6.      Imej terkecil di layar haruslah 1 inci
tingginya bagi setiap 30 kaki jarak
tayangan.
7.      Gunakan huruf yang lebih besar bagi
tajuk dan sub-tajuk.
8.      Hadkan tulisan di antara 6 hingga 7
baris dalam sekeping transperansi.
9.      Gunakan 7 hingga 10 perkataan untuk
sebaris ayat.
 
Bahan Cetak
• Bahan pembelajaran yang berasaskan
kertas (termasuk teks,imej, grafik dan foto)
yang dirakamkan secara kekal diatas
permukaan satu dimensi
AMZ (2008)
• Boleh digunakan utk
– pembelajaran individu / kumpulan
– Bersama guru / mentor
– Pembelajaran formal / tidak formal

Prinsip penghasilan transperansi Kenapa Guna Bahan Cetak?

• Tahan lama
1.      Rancang kaedah atau teknik yang • Mudahalih
sesuai sebelum memulakan kerja-kerja • Senang diperolehi
membuat lutsinar dengan peralatan AMZ (2008)
yang sedia ada. • Tidak memerlukan bahan
peralatan tambahan
2.      Analisis maklumat yang akan
disampaikan dengan teliti dari aspek Media utk menyampaikan maklumat &
kegunaan, objektif dan kandungan. idea
• Keberkesanannya bergantung kpd
3.      Tentukan Format persembahan. G
Format memanjang atau menegak. AMZ (2008)
Elakkan daripada mencampur adukkan – Gaya persembahan
format. – Susun atur
– Penggunaan illustrasi dan penunjuk visual
– Strategi merangsang penglibatan pelajar
Gaya penulisan
– Bahasa yang mudah difahami dan susunan
idea yang jelas
• AMZ (2008)
Bahan disusun ikut seksyen
• Sediakan rengkasan isi penting utk setiap
bab /
seksyen
• Guna tajuk & sub tajuk serta ringkasan

Kelemahan
• Sukar diubahasuai &
dikemaskinikan
• Bentuk fizikal &
kewibawaannya sbg sumber
AMZ (2008)
yg
maklumat yg boleh
dipercayai menakutkan
pelajar
• Sifatnya yg mudah diperolehi
menjadi ia sesuatu yg biasa
(kurang daya tarikan)
 - mudah digunakan
- mudah alih
Perbandingan Antara Beberapa Kategori - mudah senggara
Sumber Maklumat - pelbagai rangsangan
- dapat digunakan berulang kali dan dalam
SUMBER KELEBIHAN KELEMAHAN situasi yang berlainan
A. Sumber - fleksibel - tidak terjamin - fleksibel
berasask - interaktif kualiti
an - secara lansung
- sukar
manusia - mudah akses   mendapatkan
pakar yang
berkewibawaan.
B. Sumber - murah - tebal
bercetak - kekal - berat
- senang dirujuk - tidak boleh
- mudah alih disunting
- mudah akses   - tidak terkini
C. Sumber - murah - tidak tahan
pandang - menarik lasak
dengar - pelbagai - susah
(audio- pancaindera menyunting
visual) - mudah akses - tidak terkini
- boleh berulang
tayangan/siara
n
- boleh
digunakan di
mana-mana
dan pada bila-
bila masa 
D. Sumber - amat fleksibel - mahal
berkomp - mudah - menimbulkan
uter dimaskinikan tekanan
- multi-media - perisian terhad,
- jaringan tidak - bergantung
terhad kepada bekalan
- canggih eletrik
- user friendly - perlu mahir
  mengoperasika
n ko

 Kriteria memilih bahan atau sumber

- selaras dengan falsafah pendidikan negara

- tidak bercanggah dengan nilai masyarakat
- releven dengan kurikulum
- selaras dengan prinsip pedagogi 
- memberi maklumat terkini
- cost effective
- mudah diperolehi

Implikasi Kelemahan/Kekuatan Sesuatu
Sumber Pembelajaran
1. Bahan bercetak sukar dikemaskinikan
dalam masa yang singkat dan
penyediaan bahan
pembelajaran/pengajaran mangambil
masa yang lama.  Bahan berasaskan
komputer atau teknologi maklumat boleh
dikemakskinikan pada bila-bila masa
mengikut keperluan. Oleh yang
demikian disyorkan supaya pengguna
lebih menggunakan bahan berasaskan
komputer.
2. Kebanyakan bahan audio visual boleh
didapatkan dalam Internet/Intranet.
Bahan-bahan ini boleh digunakan dan
diintegrasikan dengan komputer. Oleh
yang demikian penggunaan sumber
pembelajaran berkomputer boleh
meningkatkan lagi keberkesanan
pengajaran dan pembelajaran seorang
guru.
3. Sumber pembelajaran berasaskan
komputer selalu terdedah kepada
kerosakkan hard disk, cakra padat,
disket atau diserang virus.
i. Gagne: Bahan bercetak.
Robert M. Gagne dalam bukunya
Essentials of Learning for Instruction
(1975) memperkenalkan sebuah teori
mengenai bagaimana manusia
memperoleh maklumat dalam sesuatu
proses pembelajaran.
Mengikut teori, semua rangsangan dari
persekitaran luar akan diterima oleh
sistem saraf melalui deria-deria
manusia. Maklumat ini akan ditafsirkan
dalam stor ingatan, kemudian dihantar
kepada stor ingatan jangka panjang dan
akhirnya kepada penggerak tindak balas
melalui sistem saraf.
Gagne memilih bahan bercetak sebagai
sumber pengajaran dan pembelajaran
yang paling sesuai berdasarkan kepada
teori beliau. Bahan bercetak merupakan
sumber pelajaran yang paling mudah
didapati dan disediakan. Penggunaan
bahan cetak sebagai bahan pengajaran
tidak terhad asalkan ia menepati
objektif. Bahan-bahan bercetak yang
terdapat di sekolah boleh diklafikasikan
kepada dua jenis iaitu bahan bergambar
dan bahan tidak bergambar.
Contoh bahan bergambar ialah surat
khabar, poster, majalah dan gambar.
Bahan-bahan bergambar membantu
murid meluaskan pengetahuan dan
pemahaman. Hal ini sesuai dengan teori
beliau di mana rangsangan luaran
seperti gambar mampu membina set-set
di dalam stor ingatan seseorang individu
sama ada berbentuk ingatan jangka
masa panjang mahupun ingatan jangka
masa pendek.
Contoh bahan tidak bergambar ialah
seperti graf, peta dan tanda isyarat jalan
raya. Teori Gagne juga dikenali sebagai
teori pemprosesan maklumat.
Berdasarkan kepada penggunaan
bahan-bahan tidak bergambar, murid-
murid akan didedahkan dengan cabaran
kerana mereka dikehendaki mentafsir
maklumat yang diterima seperti
membuat graf atau melukis dan member
peluang kepada murid untuk meluaskan
penggunaan bahasa seperti membuat
ramalan dan membuat huraian lanjut
tentang sesuatu laporan.
ii. Bruner: Penggunaan Peta Minda dan
Bahan Eksperimen
Bruner lebih menegaskan pembelajaran
secara penemuan iaitu mengolah apa
yang diketahui murid itu kepada satu
corak dalam keadaan baru (lebih
kepada prinsip konstruktivisme).
Dalam mempelajari manusia, Bruner
menganggap manusia sebagai
pemproses, pemikir dan pencipta
informasi. Beliau juga menyatakan
bahawa pembelajaran itu meliputi tiga
proses kognitif, iaitu memperoleh
informasi baru, transformasi
pengetahuan, dan menguji relevansi
dan ketepatan pengetahuan.
Penggunaan peta minda dan bahan
eksperimen dikenalpasti sebagai
sumber utama pengajaran dan
pembelajaran berdasarkan kepada teori
beliau. Melalui sumber-sumber tersebut,
murid akan memperoleh keberkesanan
dalam proses pembelajaran kerana
aktviti seperti eksperimen melibatkan
penglibatan langsung murid-murid dan
akan mendedahkan mereka kepada
pengalaman-pengalaman yang baru.
Murid-murid belajar melalui
pengalaman. Dengan itu guru perlu
menyediakan peluang untuk murid-
murid meneroka, memegang, mencium
dan merasa. Pengalaman seperti ini
mewujudkan proses pembelajaran yang
bermakna.
Bruner amat menekankan pembelajaran
konsep atau kategori. Oleh yang
demikian, penggunaan peta minda
diterapkan di dalam teori beliau.
Pengetahuan perlu disusun dan
diperingkatkan agar pembentukan
konsep bermula daripada peringkat
yang mudah kepada peringkat yang
rumit.
iii. Bandura: Relia dan Model
Mengikut teori peniruan dan permodelan
yang diperkenalkan oleh Bandura,
pembelajaran melalui pemerhatian
merupakan pembentukan asas tingkah
laku manusia.Melalui pemerhatian
terhadap proses dan hasil perubahan
tingkah laku orang lain, individu secara
tidak langsung, mempelajari pula
perubahan tingkah laku tersebut.
Penggunaan relia dan model sebagai
sumber pengajaran dan pembelajaran
menepati teori yang dikemukakan oleh
Bandura. Hal ini kerana, Bandura
menyatakan bahawa proses
pembelajaran meliputi pemerhatian,
pemikiran, peringatan, peniruan dengan
tingkah laku atau gerak balas yang
sesuai dan diakhiri dengan peneguhan
positif.
Model seperti bahan tiga dimensi yang
baik seperti kraftangan, replika
bangunan boleh ditunjukkan kepada
murid-murid sebagai contoh dalam
proses pengajaran dan pembelajaran
bagi meningkatkan pengetahuan murid-
murid melalui pemerhatian dan
pemikiran.
Guru dan murid juga merupakan model
semulajadi di dalam sesebuah kelas.
Implikasinya, penyampaian guru
hendaklah cekap dan menarik supaya
menjadi role model yang boleh dicontohi
oelh murid. Guru juga boleh menjadikan
rakan sebaya yang cemerlang menjadi
role model untuk membuat demonstrasi
di dalam bilik darjah.
iv. Vygotsky: Rakan Sebaya dan
Penggunaan Bahan Sumber / Alat
Vygotsky menekankan peranan sosial
dan budaya dalam perkembangan
minda murid. Kebanyakan daripada
kemahiran kognitif murid terhasil
daripada interaksi sosial dengan rakan
sebaya. Perkembangan mental murid
terhad disebabkan oleh sistem biologi
yang belum berkembang dan matang.
Walaupun begitu persekitaran dan
sistem lingkungan budaya murid
membantu mereka mengadaptasi
perkembangan kognitif. Setiap budaya
menerapkan cara hidup dan cara berfikir
kepada murid-murid.
Vygotsky turut menekankan
penggunaan bahan sumber dan alat.
Bahan boleh membantu guru
menjelaskan apa yang hendak diajar,
membantu murid memahami apa yang
diajar. Bahan pengajaran penting
sebagai media komunikasi, rangsangan,
penjelas makna, penggerak pelbagai
deira, sumber pengalaman, unsur yang
mempelbagaikan kaedah dan teknik
pengajaran serta pendorong pengajaran
terancang.

BAHAN CETAK
a. Anggaran kos
Bahan bercetak amat murah dan mudah
untuk didapati. Pencetakan bahan yang
banyak akan mengurangkan kos jika
dibandingkan dengan bahan pandang-
dengar yang lain. Bahan-bahan
bercetak, cetakan tempatan atau
cetakan sendiri berharga murah dan
boleh disediakan dengan cepat.
b. Kebolehgunaan
Teknologi pendidikan ini memudahkan
guru untuk mengajar murid melalui
bahan bercetak yang maujud. Guru
boleh menggunakan bahan bercetak
sekerap mungkin sehingga murid benar-
benar dapat mengingati fakta atau
perkara yang ingin diperlajari. Murid-
murid boleh menggunakannya mengikut
kadar kecepatan mereka sendiri. Bahan-
bahan tercetak boleh dibaca dengan
cepat dan maklumat penting boleh
dipelajari tanpa mengikut sesuatu masa
pengajaran.
Bahan bercetak tidak mempunyai
masalah dari segi penggunaannya
kerana ia tidak memerlukan sumber
tenaga elektrik seperti komputer.
Walaubagaimanapun, ia perlu
digunakan di tempat yang terang atau
mempunyai cahaya kerana jika tidak
bahan yang dipaparkan tidak dapat
dilihat.
c. Mobiliti
Bahan bercetak ini boleh digunakan di
mana sahaja sama ada di dalam atau di
luar kelas. Jika bahan tersebut ingin
digunakan di kawasan yang luas seperti
dewan, bahan tersebut hendaklah
diperbanyakkan. Selain itu, murid-murid
juga boleh menggunakan pada bila bila
masa bahan bercetak tersebut
walaupun tanpa guru.
d. Bahan mentah
Hampir kesemua bahan bercetak
menggunakan kertas sebagai bahan
mentah. Penggunaan kertas sangat
popular kerana ia mudah didapati selain
kos mencetak yang rendah.
e. Saiz dan warna
Jika gambar atau poster digunakan
dalam pengajaran dan pembelajaran ,
guru mestilah memastikan saiznya
besar dan boleh dilihat oleh semua
murid. Perkara ini penting dalam
menyampaikan maklumat dan
mengekalkan perhatian serta minat
murid. Pemilihan warna juga perlu diberi
perhatian oleh guru. Warna yang terlalu
terang dan terlalu gelap akan
menjejaskan fokus murid terhadap
penyampaian guru.
f. Tatahias dan kemasan
Sekiranya guru menggunakan lukisan
sebagai bahan bantu mengajar, guru
perlu memastikan lukisan tersebut
mudah difahami oleh murid. Guru juga
perlu mengelakkan penggunaan lukisan
yang terlalu abstrak. Hal ini akan
menyukarkan murid memahami isi
pelajaran yang disampaikan oleh guru.
Jika guru mencetak bahan-bahan yang
mengandungi tulisan tangan, pastikan
tulisan tersebut kemas dan mampu
dibaca oleh murid. Bahan bercetak yang
terlalu banyak gambar dan warna juga
tidak digalakkan untuk diguna sebagai
bahan bantu mengajar kerana boleh
mengganggu tumpuan murid
dalammencapai objektif pembelajaran
yang sebenar.
g. Simpanan dan penyelenggaraan
Bahan bercetak ini perlu disimpan
dengan kemas dan teliti kerana bahan
ini mudah koyak atau rosak, seperti
disimpan di dalam fail, folder, plastik
menyimpan kertas dan sebagainya.
Gambar-gambar seperti foto dan rajah
boleh dimasukkan dalam teks untuk
penerangan lebih lanjut mengenai
konsep, hujah-hujah dan juga untuk
menambahkan minat murid. Bahan-
bahan cetakan tambahan boleh
dimuatkan di dalam buku teks atau buku
latihan sebagai lampiran atau bahan
tambahan.
 maklumat daripada sumber kepada
Penggunaan bahan dengan cermat penerima.
serta disimpan di tempat yang selamat
memudahkan pengesanan semula dan
menjamin ketahanan bahan tersebut. Penghasilan bahan teknologi maklumat:
Persembahan Elektronik Multimedia
BAHAN TMK
Penggunaan teknologi maklumat dan Terdapat beberapa perisian yang boleh
komunikasi secara terancang boleh digunakan untuk menghasilkan
mengukuhkan proses pengajaran dan Persembahan Elektronik Multimedia,
pembelajaran di sekolah-sekolah serta sesuai digunakan dalam kelas. Antara
memberi peluang kepada setiap murid perisian yang biasa digunakan ialah
untuk menguasai ilmu pengetahuan Microsoft Office Powerpoint.
dengan cara yang lebih menarik dan
berkesan sejajar dengan Falsafah Sebelum membina persembahan
Pendidikan Kebangsaan untuk elektronik multimedia Powerpoint, guru
mengembangkan potensi setiap individu perlu memastikan elemen grafik yang
secara menyeluruh dan bersepadu. digunakan menepati keperluan murid-
murid. Grafik ialah kombinasi gambar-
Definisi teknologi maklumat boleh gambar, lambang-lambang, simbol-
diringkaskan sebagai satu proses simbol, huruf, angka,perkataan, lukisan,
pengaliran, penyebaran, pemprosesan lakaran yang dijadikan satu media untuk
dan penyimpanan maklumat memberi konsep dan idea dari pengirim
menggunakan perantaraan teknologi. (guru) kepada sasarannya (murid)
Seperti yang diketahui umum, teknologi dalam proses menyampaikan maklumat.
disifatkan sebagai satu bentuk pemudah Grafik penting untuk menyediakan
cara yang membolehkan pengaliran bahan-bahan pandangan (visual).
maklumat menjadi sangat pantas.
Sebenarnya teknologi maklumat tidak Selain aspek grafik, reka letak visual
terhad kepda internet dan komputer juga mempengaruhi kualiti
sahaja tetapi ia melibatkan televisyen, persembahan elektronik multimedia
telefon, telefon mudah alih, fax, Powerpoint yang dihasilkan. Terdapat
telegram, PDA dan sistem satelit dalam beberapa perkara yang perlu
menyampaikan maklumat kepada dikenalpasti oleh guru semasa
penerima. menghasilkan sebuah persembahan
elektronik multimedia Powerpoint iaitu:
Terdapat 3 asas penting dalam
penggunaan teknologi maklumat. a. Simplisiti
Pertama teknologi maklumat adalah b. Dominan
untuk mengumpul maklumat. Ia c. Pola
digunakan untuk suntingan dengan d. Seimbang
menggunakan teknologi. Contoh,dengan e. Warna
menggunakan komputer ia boleh f. Huruf
merekod bunyi,imej dan sebagai
pengesan gerakkan. Kedua, adalah
untuk memanipulasikan maklumat dan a. Simplisiti
proses semula imej. Ketiga, digunakan Visual yang ditayangkan hendaklah
untuk berkomunikasi iaitu ia dihadkan kepada satu idea. Idea yang
menjelaskan bagaimana teknologi banyak dalam satu visual akan
maklumat digunakan untuk mengelirukan dan seterusnya akan
berkomunikasi bagi mendapatkan mengalih tumpuan murid keluar
daripada objektif pembelajaran.

b. Dominan
Dominan bererti pusat penumpuan atau
minat. Di dalam slaid persembahan
Powerpoint, guru perlu mewujudkan
sesuatu yang boleh menarik minat
murid-murid. Sebagai contoh, jika guru
ingin mengajar tentang negeri Kedah,
guru boleh mempersembahkan gambar
sawah padi bagi menimbulkan inkuiri
murid. Dengan yang demikian, murid
dapat mengekalkan minat untuk
mengikuti pembelajaran yang
seterusnya.
c. Pola
Pola merupakan susunan item-item
dalam sesuatu rekaan visual. Susunan
item perlulah mematuhi urutan yang
rasional bagi memudahkan pemahaman
murid. Sebagai contoh, guru
menggunakan gambar anak panah bagi
menunjukkan proses untuk membuat
kain batik yang menjadi warisan tradisi
di negeri Terengganu.
d. Seimbang
Guru perlu bijak untuk menggunakan
ruang di dalam slaid persembahan.
Keadaan kesamaan dari segi berat,
tarikan dan tumpuan perhatian yang
terdapat dalam suatu susunan slaid
akan menjadikan persembahan lebih
kemas dan teratur.
e. Warna
Warna merupakan satu elemen reka
letak visual yang penting. Pemilihan
warna yang tepat membantu
keberkesanan persembahan. Warna
mempunyai beberapa fungsi iaitu
pertama, warna membantu membuat
penegasan dan mewujudkan tumpuan.
Kedua, warna memudahkan sesuatu
item dilihat. Ketiga,warna mewujudkan
perasaan harmoni dan melahirkan
kesan tertentu seperti panas, sejuk,
bergetar, kesan psikologi dan
sebagainya kepada murid-murid.
f. Huruf
Pemilihan huruf juga penting dalam
menghasilkan persembahan elektronik
multimedia. Saiz dan jenis huruf
mempengaruhi penerimaan murid-murid
terhadapa apa yang disampaikan oleh
guru. Guru perlu memilih jenis huruf
yang senang dibaca. Penggunaan huruf
besar hanya sesuai untuk tajuk yang
pendek manakala untuk tajuk yang
panjang, huruf bersaiz kecil digunakan
mengikut kesesuaian. Guru juga perlu
memastikan bahawa jarak di antara dua
perkataan ialah 1atau 1 ½ lebar huruf.
Biarkan ruang di antara huruf kelihatan
sama walaupun jaraknya berbeza.
Hurufan terang yang diletakkan di atas
latar belakang gelap di dapati lebih jelas
daripada sebaliknya.
g. Tatahias dan kemasan
Guru perlu memilih warna yang
mempunyai kontras antara latar dengan
imej atau teks. Selain itu, guru juga
perlu memilih warna yang lembut dan
selesa dipandang oleh penerima iaitu
murid. Bagi memastikan slaid yang
dihasilakn tersebut kemas dan teratur,
gunakan empat warna sahaja dalam
satu skrin/slaid. Tatahias warna juga
dapat menjelaskan konsep atau
menunjukkan penegasan. Contohnya
slaid berlatarbelakangkan warna merah
menunjukkan penegasan dan perhatian.
Penyelenggaraan bahan teknologi
maklumat: Persembahan Elektronik
Multimedia.
Setiap bahan bantu mengajar perlu
diselenggara dengan baik termasuklah
persembahan elektronik multimedia.
Persembahan yang telah siap dihasilkan
perlu disimpan dalam beberapa bentuk
iaitu dalam bentuk dokumentasi (hard
copy) dan dalam bentuk perisian (soft
copy).
Persembahan elektronik yang dicetak
dan didokumenkan boleh dijadikan
rujukan pada bila-bila masa manakala
persembahan yang disimpan dalam
bentuk perisian mempunyai beberapa
kelebihan. Antaranya ialah, isi
kandungan di dalam persembahan
elektronik tersebut boleh disunting pada
bila-bila masa mengikut keperluan murid
dan keperluan semasa. Selain itu,
persembahan elektronik yang disimpan
dalam bentuk perisian juga dapat disalin
ke dalam alat-alat teknologi maklumat
yang lain seperti cakera padat, thumb-
drive dan lain-lain.
 melayari alam siber dan dunia
komunikasi maya.
Sehingga kini, terdapat sejumlah 170
rangkaian sosial interaktif yang terkenal
dan aktif digunakan di seluruh dunia
Kesan Aplikasi Rangkaian Sosial
seperti Facebook, Twitter, Friendster,
Terhadap Pengguna Internet
MySpace, Tagged dan sebagainya.
Oleh Syahrir Mat Ali dan Fatin
Facebook yang mendakwa memiliki
Hasnan
sejumlah 350 juta pengguna dari
Pengenalan
segenap pelosok dunia, kini menyimpan
Musim silih berganti dan zaman kian
lebih daripada 10 bilion gambar yang
berubah. Penggunaan Internet di
dikongsi oleh pengguna-pengguna
kalangan masyarakat dunia semakin
laman rangkaian sosial tersebut.
meningkat dengan pesatnya dan
Berdasarkan statistik dari sumber Alexa
seterusnya mula mengubah cara hidup
dan Google Ad Planner, laman
mereka.
rangkaian sosial Facebook telah
Kini terdapat pelbagai kemudahan
dikunjungi oleh kira-kira 6.2 juta
perkhidmatan rangkaian jalur lebar yang
pengguna Internet di Malaysia dan kira-
memudahkan akses kepada Internet
kira 4.2 juta pula mengunjungi laman
yang rancak dipromosikan oleh syarikat-
Friendster. Rangkaian sosial interaktif
syarikat telekomunikasi dan penyedia
MySpace pula dikunjungi oleh 2.1 juta
perkhidmatan internet (ISP).
pengguna Internet di Malaysia manakala
Menurut penyelidikan yang dibuat oleh
Twitter menerima kira-kira 750,000
IDC Research, pengguna Internet di
pengunjung.
Malaysia telah menjangkau 16 juta
Walaupun fenomena rangkaian sosial
orang dan angka tersebut dijangka akan
global yang popular seperti Facebook
melonjak ke 20.4 juta orang pada tahun
telah mula menembusi pasaran dunia,
2012.
terdapat juga beberapa aplikasi
Kepenggunaan aplikasi rangkaian sosial
rangkaian sosial tempatan yang
di Malaysia pula telah mencatat
menawarkan kandungan dan
sebanyak 66% pada bulan Disember
perkhidmatan tempatan yang aktif
2008 iaitu di tangga ketiga selepas
digunakan seperti eKawan, Ruumz,
Singapura dan Korea Selatan dengan
GoEatOut, Circles99, FriendX, eMeiMei
masing-masing mencatat 74.3% dan
serta Pacmee.
68%.
Impak Terhadap Masyarakat
Aplikasi Rangkaian Sosial
Kebanyakan perkhidmatan rangkaian
Penggunaan aplikasi rangkaian sosial
sosial menyediakan ruang bagi
atau social networking application telah
penggunanya untuk meletakkan
mula menular sehingga telah menjadi
maklumat peribadi seperti nama penuh,
bagaikan satu budaya dan santapan
alamat rumah, nombor telefon dan
harian bagi sebahagian besar pengguna
maklumat penting yang lain. Ciri yang
Internet di seluruh dunia. Laman web
asalnya bertujuan membantu
aplikasi rangkaian sosial semakin
memudahkan pengguna satu-satu
bercambah sehingga mula mendominasi
perkhidmatan rangkaian sosial
carta dari segi jumlah pelawat yang
berkenalan dan berhubung telah secara
tidak langsung mendedahkannya
kepada risiko kecurian maklumat
pengguna oleh mereka yang tidak
bertanggungjawab.
Laporan yang dikeluarkan oleh Sumber
Media, Markmonitor bagi suku pertama
tahun 2009 menunjukkan peningkatan
hampir 240% terhadap serangan
phishing di Amerika Syarikat yang
ditujukan terhadap perkhidmatan
rangkaian sosial.
Menurut Ketua Pegawai Pemasaran
Markmonitor, Frederick Felman,
serangan phishing ini merupakan salah
satu inovasi terbesar. Perkhidmatan
rangkaian sosial menjadi sasaran utama
penggodam Internet lantaran ia
menyimpan banyak maklumat peribadi
pengguna yang sangat bernilai. Setiap
maklumat peribadi tersebut dikatakan
boleh dijual di pasaran gelap pada
harga USD 1.
Presiden Amerika Syarikat, Barack
Obama pernah memberi amaran
kepada golongan remaja di Amerika
Syarikat mengenai kesan buruk akibat
mendedahkan terlalu banyak maklumat
peribadi di dalam laman rangkaian
sosial memandangkan aplikasi tersebut
kini menjadi wadah rekreasi kepada
remaja masa kini.
Selain itu, syarikat perisian antivirus F-
Secure turut melaporkan tentang
peningkatan risiko perisian berbahaya
(malware) dalam perkhidmatan
rangkaian sosial berikutan peningkatan
serangan sebanyak 100% pada tahun
2007. F-Secure meramalkan
penghasilan perisian berbahaya akan
terus meningkat pada tahun 2008 dan
2009.
Terdapat juga perisian berbahaya yang
menyamar seperti tampalan
keselamatan (security patch) untuk
memperdayakan pengguna
perkhidmatan rangkaian sosial agar
memuat turun dan memasangnya.
Hampir kesemua aplikasi rangkaian
sosial tidak memiliki kaedah untuk
mengesahkan umur sebenar setiap
penggunanya, melainkan dinyatakan
secara sukarela oleh golongan
pengguna yang mendaftarkan diri.
Ini mendedahkan golongan pengguna
kanak-kanak kepada risiko masalah
pedofilia iaitu salah laku seksual antara
golongan dewasa dan kanak-kanak
apabila pengguna dewasa boleh
menyamar sebagai kanak-kanak dan
menjalin hubungan dengan mereka.
Kebanyakan aplikasi rangkaian sosial
membenarkan pengguna meninggalkan
komen pada catatan atau gambar
pengguna lain. Kemudahan ini telah
membuka ruang berlakunya kejadian
buli dan gangguan siber. Bahkan,
masalah buli dan gangguan di dunia
siber telah dilaporkan menjadi penyebab
kepada satu kejadian bunuh diri dan
peras ugut.
Keeley Houghton, seorang remaja,
menjadi individu pertama yang dipenjara
di Britain kerana membuli di alam siber
selepas dia menyiarkan ancaman bunuh
di laman rangkaian sosial Facebook.
Kegilaan pengguna Internet,
terutamanya golongan remaja, terhadap
aplikasi rangkaian sosial telah menjadi
sesuatu yang membimbangkan.
Misalnya, seorang gadis berusia 17
tahun di Romania yang galak
menggunakan
aplikasi rangkaian sosial Twitter telah
terbunuh akibat kejutan elektrik ekoran
menggunakan komputer ribanya ketika
berendam di bilik mandi.
Aplikasi rangkaian sosial turut dikatakan
menjadi penyumbang kepada pelbagai
masalah disiplin terutama sekali di
kalangan kanak-kanak yang melihat maklumat penuh atau gambar-
menghabiskan terlalu banyak masa di gambar milik pengguna-pengguna yang
hadapan komputer sehingga boleh dijadikan bahan ugutan selain
mengabaikan tanggungjawab lain. perlu berhati-hati ketika meletakkan
Budaya sebegini kelak akan membawa mesej dan gambar yang boleh
kepada masalah kesihatan mata, postur memberikan petunjuk kepada identiti
badan disebabkan kedudukan yang atau lokasi sebenar pengguna.
tidak ergonomik dan sebagainya. Kesimpulan
Langkah Berjaga-Jaga Aplikasi rangkaian sosial dijangkakan
Pengguna Internet yang menggunakan akan terus dimanfaatkan oleh pengguna
aplikasi rangkaian sosial perlu sentiasa Internet baik bagi tujuan komunikasi
peka dan mengambil langkah mahupun sekadar riadah semata-mata.
keselamatan seperti tidak sesekali Ia merupakan suatu perkembangan
mendedahkan maklumat peribadi yang tidak dapat dielakkan.
seperti nama penuh, alamat rumah, Namun, mereka perlu diingatkan
nombor kad kredit, nombor pin, kata bahawa perkhidmatan tersebut turut
laluan pekerjaan, identiti majikan, datang bersama pelbagai risiko. Paling
utama sekali, para pengguna sebarang
maklumat kewangan dan sebagainya di
aplikasi rangkaian sosial perlu sentiasa
mana-mana aplikasi rangkaian sosial. berhati-hati dengan maklumat diri yang
Selain itu, setiap pengguna juga perlu mereka dedahkan kepada khalayak
berhati-hati dalam memilih dan pengguna yang lain.
menerima kenalan yang ditemui dalam
rangkaian sosial. Pengguna
perkhidmatan rangkaian sosial
diingatkan agar tidak mudah percaya
dengan identiti yang dipaparkan kerana
terdapat pelbagai kes identiti palsu
melibatkan orang yang baru dikenali
melalui web yang kemudiannya telah
membuka jalan kepada berlakunya
pelbagai jenayah seperti kes rogol,
rompak dan penipuan.
Pengguna juga dinasihatkan agar
jangan sesekali klik pada pautan atau
menerima dan memasang perisian yang
diterima daripada orang yang tidak
dikenali. Pengguna perlu sentiasa
berwaspada dengan setiap tampalan
keselamatan atau muat turun yang
disarankan dengan merujuk kepada
mereka yang lebih arif.
Fungsi privasi juga perlu diaktifkan pada
akaun rangkaian sosial (sekiranya ada)
yang digunakan untuk mengawal
kumpulan individu tertentu dari boleh