Kuliah 1

KONSEP ASAS DAN TEORI-TEORI

HUBUNGAN ETNIK

1
 Pengenalan

• Perubahan dalam masyarakat

– dahulu di kampung-kampung,
lingkungan kaum keluarga daripada
etnik yang sama. Cara pemikiran yg
sama.
- Kini tinggal di bandar-bandar
berhadapan dan berinteraksi dengan
pelbagai etnik.

2
 Memahami Hubungan Etnik

• Dari sudut pandangan bidang ekonomi,

sejarah, sains politik, psikologi, sosiologi
dan antropologi.
• Mengkaji tentang manusia dan cara
kumpulan manusia berinteraksi dengan
kumpulan manusia lain.

3
Konsep-Konsep
Asas

4
 Pengelasan kumpulan-
kumpulan
manusia
• Dua kumpulan besar iaitu orang dalam
sama kumpulan dan orang di luar
kumpulan.
• Ini membawa kepada klasifikasi ras atau
bangsa.

5
 Ras/Bangsa

• Takrif – jenis manusia dari satu asal

keturunan.
• Linneaeus membahagi manusia kpd :
Homo europaeus (manusia Eropah),
Homo Asiaticus (manusia Asia), Homo
Afer (manusia Afrika) dan Homo
Americanus (manusia Amerika).
• Pembahagian manusia yang lebih
terkenal : Caucasoid, Negroid dan
Mongoloid iaitu mengikut warna kulit 6

putih, hitam dan kuning.

• Ahli sains menggolongkan manusia kpd
Homo sapiens berdasarkan kpd kajian
pemetaan gen yg terdpt dlm DNA bhw
99.8% adalah sama. Perbezaan fizikal
manusia hanya fenomena luaran sahaja.
• Sistem pengelasan ras atau bangsa
tidak tepat.

7
 Kumpulan Biologi

• Membahagikan kumpulan manusia

mengikut fizikal iaitu kaedah
pengukuran rangka manusia.
• Ahli sains mendapati semua manusia
mampu mengubah bentuk badan
mengikut persekitaran dan pemakanan.

8
 Kumpulan Bahasa

• Mengikut bahasa pertuturan.

• Manusia mempunyai potensi untuk
menutur bahasa-bahasa lain.
• Pembahagian kumpulan manusia
berdasarkan bahasa pertuturan juga
ditolak.

9
 Istilah-istilah

• Masyarakat – kumpulan manusia yang

tinggal di satu tempat dan berinteraksi
antara satu sama lain.
• Kumpulan etnik – kumpulan manusia
yang mengamalkan kebudayaan yang
sama. Membezakan kumpulan-
kumpulan manusia yang mempunyai
kebudayaan berlainan dalam sesuatu
masyarakat.
10
• Kumpulan Majoriti – sesuatu kumpulan
etnik dalam masyarakat yang
mempunyai bilangan ahli paling banyak.
• Kumpulan Minoriti – sesuatu kumpulan
etnik dalam sesebuah masyarakat yang
mempunyai jumlah ahli yang kecil.
Jumlah ini sangat kecil tidak mampu
mempengaruhi kumpulan-kumpulan
etnik lain.
11
 Kebudayaan

• Kebudayaan kumpulan etnik dominan –

kebudayaan yang berkuasa dan
kumpulan-kumpulan etnik lain mengikut
nilai-nilai kebudayaannya.
• Kebudayaan Pendatang – kebudayaan
kumpulan etnik yang baru berhijrah ke
kawasan baru.

12
Memahami Kebudayaan Lain
• Ciri-ciri pandangan dalam memahami
kebudayaan :
2. Pandangan Holistik – kebudayaan
mempunyai pelbagai komponen seperti
ekonomi, politik, sosial dan agama.
3. Dipelajari – perubahan cara hidup
manusia dengan menggunakan ilmu
pengetahuan
4. Diwarisi – ilmu pengetahuan diwarisi
bagi mengekalkan khazanah kumpulan
etnik. 13
• 4. Relativisme – nilai-nilai adalah
perkara yg tidak boleh disukat secara
mutlak. Nilai-nilai dianggap bersifat
relatif (berubah-ubah). Sistem nilai
tersendiri yang difahami melalui
pengetahuan yang diwarisi. Nilai
mempunyai makna yang berbeza
mengikut kebudayaan.

14
• 5. Etnosentrisme – perbuatan yang
berteraskan kepada kumpulan etnik
sendiri. Menggunakan nilai-nilai
kebudayaan etnik sendiri untuk menilai
perbuatan atau kelakuan orang lain
yang bukan dari kebudayaan atau etnik
yang sama.
• 6. Sudut pandangan emik – makna
perbuatan manusia mengikut
pemahaman (nilai-nilai) kebudayaan 15
yang dikaji.
• 7. Sudut pandangan Etik – makna
sesuatu perbuatan manusia seperta
yang difahami oleh penyelidik.
Pemerhati hanya membuat laporan
berdasarkan apa yang dilihat dan
pemahaman mengikut nilai-nilai beliau.

16
• 8. Kaedah Penelitian Turut-Serta –
keperluan untuk mendapatkan makna-
makna sebenar di sebalik kelakuan
manusia.

17
Bentuk-bentuk Etnosentrisme

• Rasisme – ketaksamaan ras berdasarkan

ciri-ciri fizikal. Mewarisi baka,
kecerdikan.
• Diskriminasi – perbuatan memilih
berdasarkan ras atau kumpulan etnik
lebih baik daripada lain untuk
mengenepikan kumpulan etnik tertentu.

18
• Pernyataan Umum – cara pemikiran
yang menyenangkan bagaimana
memahami sesuatu kumpulan etnik.

19
 Interaksi Antara Kumpulan
• Hubungan etnik merujuk kepada interaksi yang
berlaku antara kumpulan etnik yang berbeza.
• Pertembungan kebudayaan adalah cara
bagaimana penyelidik melihat fenomena
interaksi yang berlaku antara kebudayaan
yang berbeza.
• Perubahan kebudayaan menjurus kepada
pemahaman bagaimana kebudayaan boleh
(mampu) berubah. Perubahan boleh
disebabkan oleh pelbagai perkara antaranya
ialah ciptaan sendiri, difusi dan akulturasi
melalui pertembungan kebudayaan. 20