JENIS-JENIS KAWALAN MOTOR

Terdapat dua jenis kawalan motor i. Penghidup Voltan penuh ii. Penghidup voltan Kurang Penghidup Voltan Penuh Ialah satu penghidup yang membekalkan terus voltan bekalan ke motor, kebiasaanya voltan satu fasa . Menggunakan kadaran motor yangkurang daripada 2.5 Kuasa Kuda KK (Horse Power-Hp). Penghidup jenis ini seperti Penghidup talian Terus (DOL) Direct On Line Starter. Penghidup Voltan Penuh Peghidup dimana boleh melaras atau mengubah Daya Kilas (torque) pada kelajuan putaran motor serta arus secara berperingkat. Menggunakan kadaran motor melebehi 2.5 KK dan biasanya digunakan untuk tugas atau kerja berat . Penghidup jenis ini seperti : i. ii. iii. iv. Penghidup Star Delta Penghidup Autotransfomer Penghidup Berbilang Kelajuan Penghidup Rintangan Rotor

Komponen-komponen kawalan motor : 1. Sesentuh magnetik (Contactor) 2. Geganti Beban Lampau - GBL (Over Load Relay -OL) 3. Geganti Lewat Masa (Timer) 4. Alat Pandu (Device Control)

SESENTUH
Ialah satu suis yang dikendalikan oleh elektromagnet bertujuan bagi menyambung dan memurtuskan litar . Ia dihidupkan dengan bantuan alat-alat pandu . Terdapat dua jenis sesentuh iaitu : i. Sesentuh Utama (Main Contact) sesentuh yang disambung terus ke motor

ii.

Sesentuh Tambahan (Auxillary Contact) Terbahagi kepada dua iaitu : a. Sesentuh Lazim Tertutup (Normally Close-NC)

b. Sesentuh Lazim Terbuka (Normally Open- NO)

Pada umumnya digunakan untuk talian kawalan sahaja. Dan voltan yang digunakan ialah 240AC pada kadaran fius 2-5 Amp sahaja. Tetapi terdapat juga kawalan motor DC dimana menggunakan voltan 1224VDC . BINAAN PENYENTUH :

KENDALIAN Apabila bekalan dibekalkan gegelung akan menghasilkan daya gerak magnet pada teras besi . Teras besi akan tertarik dan bergerak kebawah . Ini akan menyebabkan sesentuh sedia buka NO kepada Normally Close (NC)

1.

GEGANTI BEBAN LAMPAU ) Ialah alat pelindung yang digunakan untuk memeutuskan litar utama apabila berlaku lebihan arus yang diaebabkan oleh beban lampau pada motor

BINAAN

Geganti beban lampau ini terbahagi kepada 2 bahagian : i. ii. Unit Pemanas Bekalan tiga fasa yang disambung pada motor Unit Suis Menggunakan Voltan 240 dan disambung pada lampu pandu

SIMBOL

KENDALIAN Apabila berlaku lebihan arus pada motor unit pemanas akan menjadi panas dan akan menolak unit suis daripad NC kepada NO

GEGANTI MASA (TIMER) Terbahagi kepada 2 jenis:-

1.

Geganti Lewat Masa ( Delay Time) Disetkan supaya ia berkendali seperti sesentuh dari NO kepada NC dan NC kepada NO. 2. Geganti Masa Lewat ( Time Delay) Akan beroperasi setelah geganti lewat masa beroperasi

Definasi Lewat Masa Ialah satu alayt yang meleewatkan masa kendalian sesentuh dalam sesebuah penghidup motor. Penggunaanya digunakan pada litar kawalan kerana sesentuh ini menggunakan bekalan 240V 5A Binaan :

SIMBOL TIMER

KENDALIAN Apabila litar kawalan berkendali dimana geganti pemasa berkendali ,dan spring akan melentur dan tertari . Keadaan ini akan menyebabkan sesentuh NO bertukar kepada NC dan NC kepada NC dan keadaan sebaliknya berlaku pada Geganti masa lewat.

ALAT PANDU ( CONTROL DEVICE ) Ialah alat yang mempunyai sifat deria dari seegi sentuhan dari segi mengendalikannya (tujuan menghidupkan motor elektrik )

PUNATEKAN ( PUSH BUTTON ) Berjkendali setelah diberi tekanan secara manual oleh operator pengendali dan seterusnya menyambungkan litar kawalan atau memutuskan daripada bekalan tersebut

SIMBOL

KENDALIAN Apabila tombol detekan oleh operator rod akan bergerak ke bawah , keadaan ini menyebabkan sesntuh tersebut akan berubah kedudukan daripada N) kepada NC dan NC kepada NO. Punat tekan ini terdapat dalamberbagai bentuk dan terdapat juga mempunyai auxillary atau sambungan yang banyak .

SISTEM KAWALAN MOTOR

Sistem Kawalan Motor terbahagi kepada 3 bahagian :i) ii) iii) Kawalan Manual Kawalan Spara Auto Kawalan Automatik

Kawalan Manual :
Kawalan jenis ini biasanya dikendalikan oleh operator pengendali, dimana pengguna menngunakan kaki dan tangan sebagai hubungan permulaan bagi mengoperasikan system kawalan . Dalam system kawalan jenis ini tiada penggunaan geganti beban lampau didgunakan dan hanya digunakan untuk menghidupkan dan menghentikan kawalan motor yang bersaiz kecil Contohnya mesin gerudi tangan mesin pencanai dan sebagainya .

Rajah Blok Kawalan Manual TALIAN PENGHANTARAN 1/3 FASA

PANEL KUASA

PENGHIDUP MANUAL

MOTOR

Apabila suis dionkan talian bekalan akan sentiasa bersedia dan lengkap dan terus menghidupkan motor dan berputar. Bagi menghentikan pengguna perlu menekan suis henti OFF untuk m,emutuskan litar daripada bekalan . Kawalan ini kurang sesuai digunakan dibengkel atau makmal kerana tiada alat keselamatan tambahan .Ini disebabkan semasa motor mula beroperasi , berlaku peningkatan arus yang tinggi secara mendadak dianta 6 hingga 10 kaliganda arus larian motor .

KAWALAN SEPARA AUTOMATIK / SEMI AUTO

Kawalan jenis ini pada permulaan untuk mengghidup motor adalah dengan bantuan operatu iaitu kawalan secara manual. Pada peringkat seterusnya alat-alat sesentuh elektromagnet akan menyambung fungsi untuk memebekalkan bekalan bagi menghidup motor .

TALIAN PENGHANTARAN 1/3 FASA

PANEL KUASA

SISTEM PUSH BUTTON

PENGHIDUP ELEKTROMAGNET

MOTOR

RAJAH BLOK KAWALAN SEPARA AUTOMATIK

Kawalan system ini terdapat di dalam litar kawalan dan litar utama (kuasa) . Apabila pengguna mengoperasikannya , dimana punatekan ditekan , sesentuh elektromagnet akan melengkapkan dengan menyambung kan bekalan dari bahagian utam kebahagian motor . Seterusnya motor akan terus beroperasi . Bagi menghentikan kendaliannya pengguna boleh menekan punatekan henti . Motor boleh berhenti beroperasi juga dengan sendiri sekiranya berlaku perkara berikut :i. ii. iii. Beban Lampau Kegagalan Voltan Apabila pengguna menaekan punatekan henti

KAWALAN AUTOMATIK Merupakan kawal yang berkendali secara automatic sepenuhnya tanpa pengawasan pengguna . Kawalan jenis ini banyak digunakan sekarang ini dan banyak kelebihan serta membantu dalam pengurusan masa dan kerja lebih sistematik dan teratur .

SISTEM PUSH BUTTON

PENGHIDUP ELEKTROMAGNET

AUTOMATIK SISTEM , SUIS HAD, SENSOR , TIMER.

RAJAH BLOK KAWALAN AUTOMATIK

Kawalan sepenuhnya automatic berkendali dimana apabila pengguna menekan punat tekan pada permulaan dan motor akan berkendali dan seterusnya litar kawalan akan mengawal kendlian motor seterusnya berkendali secara automatik.. Motor boleh berhenti berputar secara automatik ,dan melalui

kawalan automatik kawalan bagi menghintikan motor ini diambil alih oleh fungsi peranti seperti sensor, suis had , timer dan lain-lainya.

Tujuan Gambarajah Litar dalam Kawalan Motor: 1. Untuk memudahkan pendawaian dan penyambungan litar 2. Memudahkan proses membaikpulih troubleshoot 3. Untuk memudahkan memahami kendalian kawalan motor Jenis-jenis Gambarajah: 1. 2. 3. 4. Gambarajah Litar Utama Gambarajag Litar Kawalan Gambarajah litar pendawaian (sebenar) Gambarajah Konduit (Blok) Contoh Soalan : Sesentuh K1 berkendali , apabila punatekan ditekan , maka K2 dapat dihidupkan . Apabila K3 dihidupkan , maka K1 dan K2 berhenti berkendali

LITAR UTAMA
Gambarajah menunjukan satu kaedah talian penghantaran talian penghidup terus ke motor

Definasi : Ialah satu kaedah menunjukkan voltan penghidup dibekal ke motor , dimana bermula daripada fius, geganti beban lampau (GBL) , sesentuh elektromagnet Contactor dan terus ke motor