Unlock-Faktor Pemilihan Jentera

PEMILIHAN JENTERA PEMBINAAN MENGGUNAKAN
ANALYTIC HIERARCHY PROCESS

MAZLAN BIN MOHD HASHIM

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
8|ank age has been |ntent|ona||y |nserted
here.
http://www.systoo|sgroup.com/

Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan saya ini
adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan
Ijazah Sarjana Muda Kejuruteraan Awam (Pengurusan Pembinaan).

Tandatangan : ...........
Nama Penyelia : DR. ARHAM BIN ABDULLAH
Tarikh : 21 MAC 2005

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

CONSTRUCTION EQUIPMENT SELECTION BY USING
ANALYTIC HIERARCHY PROCESS

MAZLAN BIN MOHD HASHIM

Project report is submitted
as a partial requirement for the award of
the Bachelor Degree in Civil Engineering
(Construction Management)

Civil Engineering Faculty
Universiti Teknologi Malaysia

MARCH 2005

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

iii

S
Sekalung budi sejunjung kasih

Teristimewa Buat

I In ns sa an n y ya an ng g s sa an ng ga at t k ku us sa ay ya an ng gi i
A Ay ya ah ha an nd da a M Mo oh hd d H Ha as sh hi im m B Bi in n H Hj j T Ta al li ip p
B Bo on nd da a N No or ra ai in ni i B Bi in nt ti i O Os sm ma an n

T Te er ri im ma a k ka as si ih h a at ta as s s se eg ga al la a p pe en ng go or rb ba an na an n y ya an ng g d di ib be er ri ik ka an n

S Se el lu ur ru uh h a ah hl li i k ke el lu ua ar rg ga a t te er rc ci in nt ta a. .. .. .

K Ke ek ka as si ih hk ku u
J Ja am ma al le ez za a B Bi in nt ti i J Ja am me el l

R Ra ak ka an n- -r ra ak ka an n S Se ep pe er rj ju ua an ng ga an n

S Se er rt ta a p pi ih ha ak k y ya an ng g t te er rl li ib ba at t. .. .. .

J Ja as sa a k ka al li ia an n t ti id da ak k d da ap pa at t d da ak ku u l lu up pa ak ka an n

T TE ER RI IM MA A K KA AS SI IH H

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

v

ABSTRAK

Penggunaan jentera dalam projek pembinaan memainkan peranan yang
penting berdasarkan fungsi jentera itu sendiri. Antara kepelbagaian kegunaan jentera
yang sangat penting ialah jentera berupaya dalam mengurangkan kebergantungan
terhadap buruh dan mengurangkan kos pembinaan. Oleh itu, dalam suatu projek
pembinaan, penggunaan jentera perlu dioptimumkan sebaik mungkin bagi
melicinkan pelaksanaan projek. Ini memerlukan kebijaksanaan pengurus projek
menentukan jentera yang sesuai mengikut projek tertentu. Pemilihan jentera yang
terbaik juga memerlukan alat sokongan bagi menggantikan kaedah sedia ada iaitu
hanya melalui pengalaman dan pengetahuaan tentang sesuatu jenis jentera sahaja.
Kaedah yang sistematik bertujuan mengatasi masalah yang berkaitan dengan
pemilihan yang mempunyai banyak kriteria. Oleh hal yang demikian, kajian
berkaitan pemilihan jentera dilakukan dan memerlukan maklumat daripada pakar
jentera pembinaan seterusnya alat sokongan dalam membuat keputusan digunakan
dalam memilih jentera yang paling sesuai. Pelbagai kaedah metodologi digunakan
bagi mencapai segala objektif kajian. Antaranya ialah kajian literatur yang
menjelaskan tentang jentera pembinaan dalam aktiviti kerja tanah dan juga
penjelasan terhadap faktor-faktor pemilihan jentera khususnya jentera pengorek yang
termasuk dalam skop kajian. Pengumpulan data pula dilakukan bagi memperolehi
maklumat berkaitan jentera pengorek dan terdapat dua kaedah pengumpulan data
iaitu soal selidik dan temuduga. Kaedah metodologi prototaip pula digunakan bagi
membangunkan sistem prototaip dan diberi nama Sistem Pemilihan Jentera
Pengorek. Peringkat yang terdapat dalam sistem prototaip ialah pembuat keputusan
melakukan pemilihan jentera yang paling sesuai dengan menggunakan model
Analytic Hierarchy Process. Sistem yang dibangunkan memberi banyak manfaat
khususnya kepada pihak kontraktor yang terlibat secara langsung terhadap
penggunaan jentera kerja tanah dalam projek pembinaan.
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

vii

KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKA SURAT

Halaman Judul i
Halaman Pengakuan ii
Halaman Dedikasi iii
Halaman Penghargaan iv
Abstrak v
Abstract vi
Kandungan vii
Senarai Jadual xii
Senarai Rajah xiii
Senarai Lampiran xv

BAB 1 PENDAHULUAN 1

1.1 Pengenalan 1
1.2 Kenyataan Masalah 3
1.3 Objektif Kajian 4
1.4 Skop Kajian 5
1.5 Metodologi Kajian 5
1.5.1 Kajian Literatur 6
1.5.2 Soal Selidik dan Pemerhatian 6
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

ix
2.7.9 Ciri-ciri Fizikal Jentera 29
2.7.10 Kadar Pengeluaran Efisien 29
2.7.11 Kos Operasi 29
2.7.12 Kos Pemilikan 30
2.8 Pemilikan Jentera 30
2.8.1 Pembelian Jentera 31
2.8.1.1 Secara Terus 31
2.8.1.2 Secara Pinjaman 32
2.8.1.3 Secara Sewa Beli 32
2.8.2 Penyewaan Jentera 33
2.8.3 Pajakan Jentera 33
2.8.3.1 Pajakan Pinjaman 34
2.8.3.2 Pajakan Operasi 34
2.9 Kesimpulan 35

BAB 3 KAEDAH MEMBUAT KEPUTUSAN 36

3.1 Pengenalan 36
3.2 Analytic Hierarchy Process (AHP) 37
3.3 Latarbelakang AHP 38
3.4 Prinsip Asas AHP 39
3.4.1 Fasa Pemecahan 40
3.4.2 Langkah Penyusunan 41
3.4.3 Mendapatkan Keputusan 43
3.4.4 Menilai Ketidakkonsistenan 44
3.5 Perisian Expert Choice 45
3.6 Kesimpulan 46

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

xi
5.2.1 Proses Pembentukan Hirarki AHP 71
5.2.2 Perbandingan Secara Berpasangan 74
5.2.3 Proses Sintesis Model AHP 76
5.2.4 Analisis Sifat Sensitif 77
5.3 Proses Membina Dokumen Maklumat 78
5.4 Operasi Sistem Prototaip 80
5.4.1 Keperluan Pengguna 81
5.4.2 Keperluan Sistem 81
5.4.3 Sistem Prototaip Beroperasi 81
5.4.4 Buku Kerja Data Kemasukan 85
5.4.5 Menentukan Pertimbangan Dalam 86
Perbandingan Berpasangan
5.4.6 Sintesis Untuk Memperoleh Keputusan 89
5.4.7 Sumber Maklumat Pemilihan Jentera 95
5.5 Kesimpulan 97

BAB 6 KESIMPULAN DAN CADANGAN 98

6.1 Pengenalan 98
6.2 Penilaian Objektif 98
6.2.1 Penilaian Objektif Pertama 99
6.2.2 Penilaian Objektif Kedua 101
6.2.3 Penilaian Objektif Ketiga 103
6.3 Kelebihan Prototaip 104
6.4 Kesimpulan 105
6.5 Cadangan 107
6.6 Penutup 108

RUJUKAN 109
LAMPIRAN A 111
LAMPIRAN B 117

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

xiii

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH TAJUK MUKA SURAT

1.1 Aliran dan metodologi kajian 8
2.1 Aktiviti kerja tanah 13
2.2 Kaedah Pemilikan Jentera 30
3.1 Struktur Hirarki - Mempunyai Aras sehingga k 40
4.1 Lingkungan nilai Indeks Relatif 51
4.2 Jawatan responden dalam syarikat kontraktor 52
4.3 Kekerapan jenis projek pembinaan bagi 5 tahun yang lepas 54
4.4 Jenis dan jenama jentera pengorek yang digunakan 55
dalam projek pembinaan
4.5 Kaedah pemilikan jentera pengorek 56
4.6 Kaedah pembelian jentera 56
4.7 Jangka masa penyewaan jentera 57
4.8 Kriteria pemilihan kaedah pemilikan jentera 58
4.9 Faktor-faktor Jentera disewa atau dibeli 60
4.10 Panduan dalam memiliki jentera pengorek 61
4.11 Jenis panduan dalam memiliki jentera pengorek 61
4.12 Keberkesanan panduan yang digunakan 62
4.13 Peruntukan kos jentera kerja tanah 63
4.14 Pihak yang menentukan pemilihan jentera 64
4.15 Faktor-faktor pemilihan jentera pengorek 66
4.16 Pemilihan jentera pengorek berdasarkan keadaan tanah 66
4.17 Pemilihan jentera pengorek berdasarkan keadaan pengurusan 67
4.18 Pemilihan jentera pengorek berdasarkan ciri fizikal jentera 68
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

xv

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK MUKA SURAT

Lampiran A Borang Soal Selidik 111
Lampiran B Jadual Perbandingan Berpasangan 117
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

2
prestasi kewangan dan organisasi yang kukuh serta semangat kerja secara
berpasukan daripada pihak-pihak yang terlibat.

Kesan daripada kemajuan dalam bidang sains dan teknologi serta sistem
kawalan yang lengkap oleh kerajaan, pembinaan dan pembangunan menjadi
bertambah kompleks. Pendekatan yang bersesuaian diperlukan untuk proses
perancangan dan pengurusan dalam pembinaan dan pembangunan. Senario ini
penting bagi sebuah negara yang sedang membangun seperti Malaysia. Justeru itu,
satu anjakan paradigma perlu dilakukan dengan mengkaji, menganalisis, menyiasat
bagi mengenalpasti dan menyelesaikan situasi tersebut bertujuan memperbaiki
kaedah dan strategi dalam merancang dan melaksanakan projek pembangunan
supaya kecekapan dan produktiviti dalam industri pembinaan dapat ditingkatkan.

Industri pembinaan berkait rapat dengan sektor industri lain. Industri
pembinaan di Malaysia, seperti juga di negara-negara lain boleh mempengaruhi
keseluruhan keadaan ekonomi nagara. Industri pembinaan memainkan peranan yang
penting dalam peningkatan ekonomi negara.

Industri pembinaan di Malaysia pada masa sekarang adalah pada tahap yang
memberansangkan dan giat berkembang bagi mencapai misi negara iaitu wawasan
2020 yang mana pada masa tersebut negara kita telah mencapai sebuah negara yang
berstatus negara maju. Pembangunan yang membanggakan telahpun dicapai seperti
Menara Berkembar Kuala Lumpur, KLIA, Putrajaya dan sebagainya walaupun
projek-projek pembinaan seterusnya sedang giat membangun bagi
memperlengkapkan segala kemudahan terhadap rakyat negara ini di samping
kemajuan yang hendak dicapai. Industri pembinaan mempunyai kaitan dengan
peluang kerja yang wujud dan juga mengembangkan sektor-sektor industri lain
seperti industri pembuatan, kewangan, pendidikan, pembangunan sains dan teknologi
dan lain-lain.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

4
pengendalian yang lebih mahal menjadi syarat dalam pemilihan jentera yang sesuai.
Sekiranya kos bagi mengendalikan jentera tersebut melebihi kos pemilikan, maka
pihak kontraktor sudah pasti tidak membeli jentera tersebut sebagai cara pemilikan.

Secara lazimnya, pihak kontraktor tidak mampu memiliki kesemua jenis
jentera yang digunakan dalam sesuatu aktiviti pembinaan. Mereka mungkin dapat
menentukan jenis dan saiz jentera yang sesuai berdasarkan projek yang diterima dan
maklumat tersebut bukanlah satu faktor yang benar-benar penting dalam
mengenalpasti pembelian jentera pembinaan. Oleh itu, pihak kontraktor perlu bijak
mengetahui bagaimana cara yang terbaik untuk memiliki jentera dengan berdasarkan
faktor-faktor pemilihan jentera agar mereka dapat menguruskan projek pembinaan
dengan lancar tanpa menimbulkan masalah yang besar yang berkaitan dengan
jentera.

Maka, faktor-faktor pemilihan jentera perlu dikenalpasti secara mendalam
bagi memperolehi faktor yang paling penting dalam pemilihan jentera yang
diamalkan oleh pihak kontraktor dan pemaju serta apakah kaedah yang dapat
menentukan secara menyeluruh tentang pemilihan jentera pembinaan yang terbaik?

1.3 Objektif Kajian

Kajian ini dilaksanakan berdasarkan beberapa objektif utama iaitu :-

i. Mengenalpasti jenis jentera yang digunakan dalam aktiviti kerja tanah.
ii. Mengkaji faktor-faktor pemilihan dan kaedah pemilikan jentera yang
lazimnya diamalkan oleh pihak kontraktor.
iii. Membangunkan rangka kerja untuk pemilihan jentera pembinaan dengan
menggunakan Analytic Hierarchy Process.
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

6
1.5.1 Kajian Literatur

Maklumat tentang latar belakang sesuatu objektif kajian diperolehi daripada
sumber-sumber seperti jurnal, buku rujukan, tesis-tesis yang lepas, katalog dan nota
kuliah. Segala sumber maklumat diperolehi daripada Perpustakaan Sultanah
Zanariah, UTM dan juga daripada pelbagai sumber.

1.5.2 Soal Selidik dan Pemerhatian

Soal selidik

Tujuan utama kaedah soal selidik dilakukan ialah bagi mendapatkan
maklumat yang terkini dan sebenar berkaitan dengan kajian. Beberapa set soalan
disediakan dan diberi kepada pihak respondan yang terdiri daripada pihak kontraktor
dan pemaju. Tempoh bagi mendapatkan semula soalan yang selesai dijawab
bergantung kepada pihak respondan.

Pemerhatian

Pemerhatian pula dilakukan di tapak bina pada waktu tertentu dan telah diberi
kebenaran oleh pihak kontraktor atau pemaju. Langkah ini bertujuan memahami
secara kasar tentang fungsi dan jenis jentera yang digunakan di tapak bina.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

8

Rajah 1.1 : Aliran dan metodologi kajian

1.6 Aliran Bab

Bab 1 Pendahuluan

Pengenalan terhadap kajian yang ingin dijalankan dan latarbelakang kajian
dijelaskan secara ringkas. Justifikasi terhadap keperluan kajian dan penerangan
terhadap objektif, skop dan juga metodologi juga dinyatakan secara terperinci.
KENYATAAN MASALAH
OBJEKTIF KAJIAN
KAJIAN
LITERATUR
SOAL SELIDIK &
PEMERHATIAN
PENGUMPULAN DATA
ANALISIS DATA
ANALYTIC
HIERARCHY
PROCESS
( AHP )
KEPUTUSAN
KESIMPULAN
METODOLOGI
TEMUDUGA &
PERBINCANGAN
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

10
Bab 5 Pembentukan Dan Operasi Sistem Prototaip

Bab ini mengandungi penjelasan terhadap pembentukan model AHP
berkaitan pemilihan jentera pengorek. Operasi sistem prototaip juga dijelaskan secara
terterinci bagi memudahkan pengguna dalam membuat pemilihan jentera pembinaan.

Bab 6 Kesimpulan Dan Cadangan

Bab terakhir menjelaskan ringkasan dan kesimpulan kajian yang selesai
dijalankan dan juga cadangan bagi memperbaiki dan meneruskan kajian secara
mendalam yang berkaitan dengan tajuk kajian ini.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

12
Dalam konteks peringkat penyediaan tapak, walaupun penyediaan tapak tidak
begitu penting bagi pembinaan yang kecil tetapi perkara ini menjadi aspek yang
sangat penting bagi projek pembinaan yang besar dan tinggi. Bagi projek pembinaan
yang nilai kos projeknya sangat tinggi, penyediaan tapak memberi pengaruh yang
besar terhadap kerja-kerja yang selanjutnya. Salah satu aktiviti yang termasuk dalam
peringkat penyediaan tapak ialah aktiviti kerja tanah.

2.2 Kerja Tanah

Dalam projek pembinaan, kerja tanah boleh ditakrifkan sebagai penyediaan
aras pembentukan (formation level) seperti yang dikehendaki dalam lukisan tender
Aras pembentukan ialah aras yang dikehendaki sama ada dengan melakukan kerja-
kerja pemotongan dan tambakan tanah bagi menempatkan cadangan pembinaan
bangunan. Oleh hal yang demikian, aktiviti kerja tanah biasanya bergantung kepada
keadaan tapak itu secara semulajadi dan bukannya berdasarkan aras pembentukan
yang dilakukan.

Konsep yang diguna pakai dalam aktiviti kerja tanah ialah sekiranya keadaan
tapak tersebut mempunyai aras yang melebihi aras pembentukan, maka tanah
tersebut perlu dipotong dan ditambun ke kawasan yang mempunyai aras yang rendah
berbanding aras pembentukan. Kawasan yang mempunyai aras yang sama dengan
aras pembentukan, kerja-kerja pemotongan dan penambunan tidak perlu dilakukan.
Kerja tanah yang dilakukan melibatkan penggunaan jentera secara menyeluruh dan
intensif. Antara jenis-jenis jentera yang terlibat dalam aktiviti kerja tanah ialah
traktor, jentolak, pengikis, jentera pengangkut, penggelek dan juga jentera pengorek
seperti jengkaut, backhoe, shovel dan sebagainya.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

14
2.4 Jenis-Jenis Jentera Pembinaan

Jadual 2.1 : Jenis jentera dalam aktiviti kerja tanah
Aktiviti Kerja Tanah Jentera
Pembersihan Jentolak (Bulldozer)
Penyodok (Shovel)
Pengorekan Jengkaut (Excavator)
Backhoe
Draglines
Claimshells
Shovel
Pemunggahan,pengangkutan,
dan penuangan
Trak
Lori
Pelonggok
Pemadatan Penggelek
Pencerunan Pengikis (Scraper)

2.4.1 Traktor

Traktor merupakan jentera yang serba lengkap dan direkabentuk dengan
mempunyai kuasa menarik bertujuan melaksanakan kerja-kerja menolak beban
ataupun sebagai jentera penarik untuk beberapa kelengkapan jentera lain yang
dipasang pada bahagian takalnya. Berdasarkan fungsinya sebagai jentera penarik,
traktor biasanya mempunyai pusat graviti mesin yang rendah berbanding jentera lain.
Ini merupakan faktor yang menyebabkan traktor adalah jentera yang terbaik dan
sangat efisien. Traktor biasanya terlibat dalam aktiviti-aktiviti seperti pembersihan
tanah, penolakan tanah, dan sebagai penarik untuk beberapa jentera pembinaan yang
lain.
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

16
iv. Sesuai untuk jarak aktiviti yang jauh.

v. Menghasilkan output yang besar.

vi. Operator yang mengendalikan traktor berasa lebih selesa dan dapat
mengurangkan keletihan seterusnya kerja-kerja dapat dilakukan dengan
berterusan.

2.4.2 Jentolak (Bulldozer)

Jentolak merupakan sebuah traktor yang mana mempunyai peparang di
bahagian hadapannya. Peparang berfungsi untuk menolak, mengetam, memotong,
bergerak naik dan turunkan bahan ataupun beban di hadapan traktor. Selain
peparang, jentolak boleh dilengkapkan dengan alat lain pada bahagian belakangnya
seperti pemecah yang digunakan untuk memecahkan permukaan tanah yang keras.
Jentolak adalah sejenis jentera yang sangat efektif dan seba boleh.

Jentolak digunakan secara menyeluruh dalam kebanyakan projek
pembinaann yang mana ia amat diperlukan bermula daripada peringkat penyediaan
tapak hingga ke peringkat kerja luar. Antara kegunaan jentolak dalam projek
pembinaan ialah :-

i. Digunakan dalam aktiviti pembersihan untuk memotong pokok ataupun
pangkal kayu yang tertinggal.

ii. Mengalihkan tanah dalam jarak pemunggahan yang dekat iaitu boleh
mencapai hingga 300 kaki.

iii. Menghampar tanah dan mengangkat kelompok batu.
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

18
2.4.4 Jentera Pemunggahan,Pengangkutan, dan Penuangan

Jentera penting yang terlibat dalam kerja-kerja pemunggahan, pengangkutan
dan penuangan ialah trak, lori dan wagon. Bahan-bahan yang boleh diangkut oleh
jentera jenis ini termasuklah batu baur, batu, tanah, pasir dan lain-lain.

Trak ialah salah satu unit jentera pemunggah dan pengangkut yang mana
dapat dikelaskan berdasarkan kelajuannya bergerak semasa beroperasi pada keadaan
jalan yang sesuai. Ia juga dapat menunjukkan pembandingan secara relatif tentang
kos pemunggahan dan pengangkutan yang rendah. Kebanyakan trak dapat beroperasi
dan berfungsi dalam sebarang jarak pengangkutan yang mana permukaan jalan mesti
cukup kuat dan rata serta cerun jalan yang dilalui mestilah tidak terlalu curam.

Terdapat beberapa jenis trak dan wagon iaitu :

i. Trak pelonggok di belakang (Rear-dump trucks)
ii. Wagon pelonggok di bawah (Bottom-dumpwagon)

2.4.5 Jentera Pemadat

Terdapat pelbagai jenis jentera yang terlibat dalam aktiviti pemadatan dan di
antaranya ialah :

i. Penggiling roda licin
ii. Penggiling kaki biri-biri
iii. Penggiling kaki bergetar
iv. Penggiling pneumatik

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

20
2.4.6.1.1 Penyodok-(Front Shovel)

Penyodok biasanya digunakan untuk mengorek permukaan sesuatu tebing
tanah yang melebihi 2m tinggi. Ia mempunyai kuasa yang berupaya untuk kerja-kerja
pengorekan tanah yang keras di atas peringkat tanah (track), mengangkat beban
seperti tanah keras dan batu lembut kecuali batu bersaiz besar. Batu ini perlu
dipecahkan dengan kaedah tertentu seperti meletupkan batu dengan peledak.
Penyodok juga boleh melakukan aktiviti menolak dan menambun tanah serta
menyodok batu-batan yang banyak terdapat di lereng-lereng bukit.

Penyodok jenis berantai biasanya dijumpai di pasaran dan berdasarkan ciri-
ciri fizikalnya, ia sangat sesuai untuk kerja-kerja yang tidak memerlukan jarak
aktiviti yang jauh. Penyodok beroda rantai mempunyai kelebihan semasa melakukan
aktiviti menyodok dan pengorekan kerana ia dapat mengimbangi pergerakannya dan
tidak menyebabkan terbalik.

Jentera ini dipasang di atas unit pembawa yang boleh berputar penuh beroda
rantai seperti untuk alat pengaut lain. Joran atau lengan penyodoknya kukuh dan
lasak, dengan tongkat sodok pengaut yang dikendalikan oleh kabel atau sistem
hidraulik. Timba pengautnya mempunyai gigi untuk menggali dan menyodok, dan
satu pintu dibelakangnya untuk mengosongkan sodok pengaut. Timba pengaut boleh
didapati dalam pelbagai saiz iaitu daripada ela padu (0.38 meter padu) hingga 2
ela padu (1.91 meter padu), panjang lengan pula dari 6 m hingga 12 m dengan sudut
joran daripada 35 hingga 65.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

22
dengan tempat pengorekan dibuat. Jentera ini berfungsi untuk melakukan kerja
pengorekan di bawah aras jentera tersebut. Draglines biasanya tidak perlu berada
dalam lubang atau tempat pengorekan dilakukan. Ia beroperasi bersebelahan
kawasan yang ingin dikorek sementara bahan ataupun tanah yang dikorek dilempar
dengan menggunakan timba.

Jentera ini amat berguna apabila tanah yang ingin dialihkan ataupun dikorek
daripada parit, terusan dan lubang adalah daripada tanah jenis berair. Dengan erti
kata lain kawasan yang ingin dikorek adalah kawasan berair. Sekiranya tanah yang
dikorek perlu diangkut menggunakan trak, maka trak ataupun lori tersebut tidak
perlu bergerak ke arah kawasan lubang dan bergerak merentangi laluan berlumpur.
Ini kerana jengkaut seret mempunyai lengan (boom) yang panjang untuk
menempatkan tanah dalam satu operasi sekiranya bahan tersebut dapat dialihkan
sepanjang parit atau lubang yang digali.

Maka, penggunaan jengkaut seret dapat menghapuskan keperluan unit
mengangkut yang banyak seterusnya dapat mengurangkan kos pengendalian atau
pengangkutan bahan. Jengkaut seret sangat berguna untuk kerja-kerja menggali parit
yang panjang apabila bahagian yang dikorek adalah sesuai dari segi sudut rehat tanpa
memerlukan sokongan ataupun tupang bawah.

Saiz jengkaut seret ditentukan berdasarkan saiz timba yang dinilai dalam ela
padu. Walau bagaimanapun, kebanyakan jengkaut seret boleh mengendalikan lebih
daripada satu jenis timba, yakni bergantung kepada panjang lengan (boom) yang
digunakan, kelas dan berat tanah yang dikorek. Jengkaut seret boleh dibahagikan
kepada tiga jenis ;-

i. Jenis beroda rantai
ii. Jenis beroda tayar
iii. Jenis Trak
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

24
menjimatkan kos dan masa projek pembinaan serta meningkatkan produktiviti kerja-
kerja di tapak bina.

Secara lazimnya, pihak kontraktor hanya memilih jenis jentera bersesuaian
dengan kaedah pembinaan yang dilakukan di tapak bina. Oleh hal yang demikian,
sebarang bentuk jentera dan jenisnya di pilih berdasarkan data-data yang diperoleh
daripada dokumen kontrak bagi projek-projek lepas. Maka, keputusan dalam
pemilihan jentera dapat dilakukan hanya berdasarkan panduan projek-projek lepas
(Fadzilah,1999)

2.6 Faktor-Faktor Pemilihan Jentera Secara Umum

Secara umumnya, pemilihan jentera pembinaan dilakukan berdasarkan
faktor-faktor seperti :-

i. Beban kerja
ii. Tempoh yang dibenarkan
iii. Keadaan operasi
iv. Keupayaan jentera
v. Kebolehan jentera melakukan pelbagai tugas
vi. Kos pengangkutan
vii. Kemudahan penyelenggaraan

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

26
2.7.2 Kekangan Masa Aktiviti

Projek pembinaan perlu disiapkan mengikut jadual program kerja seperti
dalam dokumen tender. Maka, pihak kontraktor biasanya memerlukan masa yang
tertentu atau kekal bagi mengikut perancangan kerja. Sekiranya sesuatu kerja iaitu
aktiviti pengorekan yang ingin dilakukan dengan cepat bagi memendekkan masa
pembinaan secara keseluruhannya, maka pihak kontraktor terpaksa menambahkan
bilangan jengkaut atau jentera pengorek yang sedia ada.

2.7.3 Kos Pengangkutan

Kos pengangkutan bagi jentera pengorek untuk melakukan aktiviti adalah
bergantung kepada saiz kerja yang dilakukan dan jarak pengangkutan yang
diperlukan untuk sampai ke tapak bina. Sebagai contoh, jengkaut jenis beroda rantai
memerlukan suatu jentera pengangkat seperti trailer yang besar untuk membawa
jengkaut tersebut sampai ke tapak bina berbanding jengkaut jenis beroda tayar yang
hanya memerlukan operator bagi memandu jentera tersebut sendiri melalui jalan
darat. Maka kos pengangkutan juga diambil kira dalam proses pemilihan jentera
pengorek.

2.7.4 Keadaan Tapak

Keadaan tapak merangkumi keadaan dan ciri-ciri tanah.yang mana kedua-dua
aspek ini adalah sangat penting dalam pemilihan jentera pengorek yang sesuai kerana
setiap jenis jentera mempunyai keluaran tertentu untuk setiap jenis tanah yang
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

28
2.7.7 Lokasi Kawasan Penimbunan

Jarak antara kawasan tapak bina dengan tempat penimbunan perlu sesuai dan
ini bukan sahaja merupakan faktor dalam pemilihan jentera pemunggah, tetapi juga
antara faktor kecil yang perlu ada untuk memilih jenis jengkaut atau jentera pengorek
yang sesuai. Ini kerana jarak yang dilalui oleh jentera pemunggah juga berkaitan
dengan jenis dan saiz jengkaut yang sesuai digunakan. Sekiranya jarak penimbunan
adalah dekat, maka bilangan jentera pemunggah tidak perlu ditambah dan
sebaliknya. Kenyataan ini seterusnya menunjukkan produktiviti jentera pemunggah
berkait rapat dengan pemilihan jentera pengorek mengikut saiz yang sesuai.

2.7.8 Keadaan Operasi

Keadaan operasi merangkumi keadaan kerja, keadaan pengurusan dan
keadaan suhu dan cuaca. Keadaan kerja ialah keadaan fizikal kerja yang
mempengaruhi kadar pengeluaran sesebuah jentera. Antara aspek keadaan kerja ialah
topografi dan dimensi kerja, permukaan dan suhu, keperluan spesifikasi untuk
kaedah kerja. Dalam kategori keadaan pengurusan pula, aspek yang terlibat ialah
kemahiran, latihan, motivasi pekerja, perancangan, pengawasan dan koordinasi kerja.
Keadaan suhu dan cuaca seperti panas, hujan, salji dan keadaan suhu yang tidak
sesuai boleh mempengaruhi produktiviti kerja buruh dan jentera pengorek. Sebagai
contoh, sekiranya berlaku hujan yang sangat lebat dan berpanjangan, aktiviti
pengorekan terpaksa dihentikan sementara kerana mengambil langkah berhati-hati di
tapak bina. Pada masa sekarang, terdapat banyak jenis jentera direkabentuk dengan
tersedianya sistem hawa dingin. Maka operator jentera dapat meneruskan kerja
walaupun semasa cuaca panas.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

30
2.7.12 Kos Pemilikan

Pemilikan boleh dibahagikan kepada tiga bahagian penting iaitu :

i. Pembelian
ii. Penyewaan
iii. Pajakan

Secara ringkas, kos yang terlibat sebelum sesuatu jentera itu dimiliki ialah
susut nilai jentera, faedah, insuran dan cukai yang dikenakan ke atas jentera.

2.8 Pemilikan Jentera

Rajah 2.2: Kaedah Pemilikan Jentera
PEMBELIAN PAJAKAN PENYEWAAN
PEMILIKAN JENTERA
Sewa Beli
Pinjaman
Terus Pajakan
Pinjaman
Pajakan
Operasi
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

32
perundingan kewangan walaupun di luar negara. Ia juga boleh diatur semula untuk
memperoleh tunai daripada nilai jualan semula.

2.8.1.2 Pembelian Secara Pinjaman

Kaedah ini menerangkan bahawa syrarikat dapat mengambil pemilikan
terhadap jentera tersebut secara terus tetapi harga pembelian dibayar secara ansuran.
Ansuran ini termasuklah harga pembelian dicampur dengan sebarang caj kewangan.
Kaedah ini seperti juga kaedah pembelian terus yang mana memerlukan elaun modal
secara segera dan jentera tersebut boleh digunakan seperti pembelian terus.

2.8.1.3 Pembelian Secara Sewa Beli

Pembelian secara sewa beli juga memerlukan modal deposit sebagai wang
pendahuluan. Pembelian jentera dilakukan secara sewaan sehingga pada satu tahap
tertentu yang mana kedua-dua pihak bersetuju dengan nilai pembelian tersebut. Taraf
milik hanya akan diperolehi apabila bayaran selesai dibuat. Kadar faedah yang lebih
tinggi akan dikenakan bergantung kepada jangka masa pembayaran yang dibuat.

Secara keseluruhannya, sekiranya kaedah pembelian secara sewa beli
dibandingkan denga secara terus, maka pembelian secara terus lebih menjimatkan
namun modal elaun bagi kedua-dua kaeah tersebut adalah sama.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

34
insuran jentera tersebut. Terdapat dua bentuk pajakan yang diamalkan iaitu pajakan
pinjaman dan pajakan operasi.

2.8.3.1 Pajakan Pinjaman

Dalam kaedah ini, pajakan diatur melalui syarikat pemajak yang mana
mereka tidak mempunyai kepentingan terhadap jentera dan mereka menawarkan
sokongan teknikal dan hanya menguruskan proses pajakan. Pihak kontraktor
membayar bayaran pajakan atau sewaan untuk kegunaan jentera yang diperoleh.
Jentera biasanya dibekalkan oleh pihak ketiga yang mana pembelian jentera dapat
dilakukan melalui syarikat pemajak. Kaedah ini memberi kelebihan kepada
kontraktor kecil yang tidak mempunyai modal permulaan yang besar kerana ia hanya
berhubung dengan pihak pemajak dalam urusan bayaran pajakan atau sewaan.

2.8.3.2 Pajakan Operasi

Operasi pajakan biasanya diuruskan bersama pembekal yakni pihak yang
menawarkan servis yang merupakan sebahagian daripada pemasaran produk mereka.
Tempoh dan kos adalah berbeza daripada pajakan pinjaman kerana kewujudan
pembekal dan syarikat pajakan mempunyai kepentingan ke atas jentera tersebut.
Sebagai contoh, syarikat pembekal mempunyai simpanan jentera terpakai dan jentera
ini dipajakkan kepada mana-mana pihak yang memerlukannya. Dalam kenyataan
tersebut, pajakan operasi mungkin menjadi lebih murah daripada pajakan pinjaman.
Modal yang perlu dikeluarkan seperti mana pajakan pinjaman akan diserahkan
kepada syarikat pajakan iaitu pihak yang memiliki jentera tersebut.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

BAB 3

KAEDAH MEMBUAT KEPUTUSAN

3.1 Pengenalan

Perkembangan kajian berkaitan pemilihan jentera merupakan satu pendekatan
yang amat penting terutamanya kepada pihak kontraktor, pemaju dan juga jurutera
perancang yang menitikberatkan aspek kos, kualiti dan masa sesuatu projek
pembinaan. Walaupun berbagai-bagai kaedah yang telah dilakukan terhadap perkara
tersebut, maka tidak semestinya hanya satu kaedah sahaja yang terbaik yang boleh
diaplikasikan dalam pemilihan sesuatu jentera. Antara kajian yang pernah dilakukan
berkaitan pemilihan jentera ialah dengan menggunakan kaedah Genetic Algorithms
oleh A.Haidar (1999). Kajian beliau berkisar tentang sistem sokongan dalam
membuat keputusan untuk menyelesaikan masalah berkaitan cara mengoptimunkan
pengeluaran dan meminimumkan jumlah kos jentera yang terlibat dalam pemindahan
tanah yang perlu dibuang daripada kawasan perlombongan.

Terdapat pelbagai kaedah dalam menyelesaikan masalah yang mengandungi
banyak kriteria (MCDM, Multi-Criteria Decision Making). Antaranya ialah
Elimination and Choice Translating Reality (ELECTRE) oleh Roy and Vincke, 1981,
Technique For Others Reference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) dicipta
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

38
3.3 Latarbelakang AHP

AHP merupakan suatu alat bantuan untuk membuat keputusan berdasarkan
kepada MCDM yang dibangunkan oleh Saaty pada tahun 1970 dan diterbitkan
melalui bukunya yang bertajuk The Analythic Hierarchy Process pada tahun 1980.
Partovu menggambarkan AHP sebagai suatu alat untuk membuat keputusan bagi
masalah yang kompleks, tidak berstruktur serta mempunyai pelbagai jenis anggapan
atau criteria. Golden et al. pula menganggap AHP sebagai analitik dengan
menggunakan nombor, suatu hirarki kerana menstrukturkan masalah kepada
peringkat-peringkat tertentu serta suatu proses kerana masalah tersebut ditangani
secara langkah demi lanhkah.

Pada asasnya, AHP barfungsi dengan cara memberi keutamaan kepada
alternatif yang penting mengikut criteria yang telah ditetapkan (Saaty, 1994a). Lebih
tepat lagi bahawa AHP menggunakan pelbagai peringkat struktur hirarki berdasarkan
matlamat, criteria, subkriteria dan pilihan atau alternatif. Ia juga mengambilkira
perasaan dan emosi sebagai pertimbangan untuk membuat keputusan. Suatu set
perbandingan secara berpasangan kemudiannya digunakan untuk membuat pemilihan
alternatif terbaik berdasarkan criteria yang ditetapkan. Ia menyediakan suatu
mekanisme untuk meningkatkan kekonsistenan jika perbandingan yang dibuat tidak
berapa konsisten. Kekuatan AHP ini terletak pada kebolehannya untuk
menstrukturkan masalah yang kompleks, serta masalah yang melibatkan kepada
pelbagai bentuk criteria, seterusnya menganalisis mengikut keputusan sebagai
perkembangan atau kemajuan analisis

Semenjak diperkenalkan, pelbagai kritikan telah dibuat terhadap AHP.
Belton dan Gear berpendapat bahawa terdapat masalah dalam penggunaan AHP. Ini
kerana susunan alternatif mengikut keutamaan yang dibuat oleh AHP akan berubah
jika alternatif baru dimasukkan ke dalam set alternatif yang telah dianalisis. Saaty
(1987) menjawab kepada kritikan tersebut berkata bahawa dengan memperkenalkan
alternatif yang baru menyebabkan maklumat yang baru juga turut diperkenalkan atau
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

40
3.4.1 Fasa Pemecahan

Prinsip utama dalam AHP ialah memecahkan masalah kepada hirarki.
Hirarki ialah gambarajah pokok yang mewakili masalah yang kompleks mengikut
peringkat-peringkat tertentu. Peringkat pertama ialah matlamat yang akan dicapai,
diikuti oleh criteria, subkriteria dan sebagainya dan diakhiri dengan alternatif yang
telah ditetapkan. Bilangan peringkat bergantung kepada bilangan maklumat yang
diperolehi untuk dianalisa. Contoh adalah seperti dalam Rajah 3.1 yang melibatkan
matlamat, criteria dan alternatif. Saaty berpendapat bahawa struktur hirarki memberi
kemudahan untuk memberi gambaran keseluruhan berkenaan dengan hubungan yang
kompleks dan proses untuk membuat pertimbangan.

Rajah 3.1 : Struktur Hirarki - Mempunyai Aras sehingga k

Aras 2
Objektif
Kriteria 1 Kriteria 2 Kriteria ke-n
Sub-Kriteria Sub-Kriteria Sub-Kriteria
Alternatif 1 Alternatif 2 Alternatif ke-m
Aras 1
Aras 3
Aras k
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

42
Perbandingan secara berpasangan perlu dibuat pada setiap peringkat hirarki
berhubungkait dengan peringkat di atasnya. Proses ini boleh dibuat dari atas ke
bawah struktur hirarki. Jadual 3.1 menunjukkan skala perbandingan bagi setiap nilai
keutamaan yang digunakan bagi membandingan dua atau lebih kriteria dan alternatif.

Jadual 3.1 : Skala Perbandingan Secara Berpasangan (Saaty, 1980)

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

44
3.4.4 Menilai ketidakkonsistenan

AHP menyediakan pengukuran untuk menilai darjah ketidakkonsistenan yang
dipanggil Indeks Konsistenan (CI). Ia membantu untuk mengenalpasti kesilapan
semasa perhitungan dibuat. Menurut Saaty, CI boleh dikira untuk setiap matriks
dengan formula berikut:

Indeks Kekonsistenan, CI =( ) ( ) 1
max
n n

n = saiz matriks
max = Nilai Eigen maksimum

Perbezaan (
max
-n) boleh digunakan untuk mengukur
ketidakkonsistenan.(
max
-n) perlu bersamaan dengan sifar untuk memperolehi
keputusan yang baik. Semakin hampir CI ke sifar, elemen bagi setiap matrik
berpasangan yang terlibat secara keseluruhannya adalah lebih baik sifat
kekonsistenannya. Nilai
max
boleh diperolehi dengan mengira terlebih dahulu jumlah
pemberat matrik, dengan mendarabkan setiap matrik pemberat perbandingan
berpasangan dengan setiap vektor keutamaan. Maka
max
diperoleh dengan
mendapatkan purata bagi setiap nilai matrik tersebut. Kekonsistenan boleh
diperolehi dengan mengira Nisbah Kekonsistenan (CR) atau dikenali sebgai Nisbah
Ketidakkonsistenan (IR) dan ia boleh dikira menggunakan formula berikut:

CR atau IR =
RI
CI

Indeks Rawak (RI) ialah simulasi secara rambang nombor yang dihasilkan
melalui perbandingan secara berpasangan untuk matriks yang berlainan saiz. Nilai
piawai RI diberi dalam Jadual 3.2
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

46
v. Ia tidak memerlukan keputusan berbentuk angka seperti graf,perbendingan
berpasangan,secara lisan dan sebagainya. Ini kerana teori AHP telahpun
menukar keputusan dalam bentuk skala iaitu daripada satu hingga sembilan

vi. Cara ia berfungsi dengan menentukan pertimbangan daripada data-data yang
ada dan mennyukat sifat kekonsistenan pada setiap pertimbangan.

vii. Ia berupaya membuat semakandan kiraan semula terhadap pertimbangan
yang ditentukan pada setiap peringkat hirarki.

viii. Ia juga dapat menentukan sifat ketidakkonsistenan pada pertimbangan yang
ada dan seterusnya meminimumkannya dalam memperolehi keputusan yang
tepat.

ix. Perisian ini menyediakan penyelesaian matematik secara sistematik dan
tersusun dalam membuktikan keputusan yang diperolehi yang diperlukan
oleh pengguna.

3.6 Kesimpulan

Kesimpulannya, terdapat banyak kaedah dalam menyelesaikan permasalahan
berkaitan berkaitan permasalahan membuat keputusan yang banyak kriteria. Kajian
hanya memberi tumpuan kepada kaedah Analytic Hierarchy Process (AHP) dan
kaedah ini dijadikan sebagai panduan dalam pembentukan model AHP kemudian.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

48
4.2.1 Kaedah Soal Selidik (Questionnaire Survey)

Kaedah ini bertujuan mendapatkan maklumat terhadap pembinaan yang lazim
dijalankan oleh pihak kontraktor dalam industri pembinaan merujuk kepada
pemilihan jentera pembinaan adalah praktikal dan realistik. Terdapat tiga objektif
dikenalpasti antaranya ialah :-

Mengenalpasti penglibatan pihak kontraktor dalam projek pembinaan
untuk jangka masa 5 tahun yang lepas.

Mengenalpasti jenis dan jenama jentera pengorek yang lazim
digunakan berhubung dengan jenis pembinaan yang dijalankan.

Mengkaji kaedah dan faktor pemilikan yang digunakan bagi
memperolehi sesuatu jentera pengorek.

Mengetahui dan menentukan rank bagi setiap faktor pemilihan yang
digunakan dalam pemilihan jentera pengorek.

4.2.1.1 Rekabentuk Borang Soal Selidik

Soal selidik yang berkaitan dengan objektif kajian direkabentuk berdasarkan
kepada maklumat yang diperolehi daripada literatur dan juga pengalaman lepas.
Bentuk soalan yang perlu dijawab oleh pihak responden hanyalah berupa soalan
objektif. Ini bagi memudahkan pihak responden menjawab di samping pemahaman
terhadap soalan tersebut dan masa yang diperlukan bagi menjawab segala soalan
yang dinyatakan. Sasaran responden ditumpukan kepada pihak kontraktor yang
menjalankan kerja-kerja kejuruteraan awam seperti kerja tanah, saliran dan
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

50
4.2.2 Kaedah Temuduga

Kaedah temuduga merupakan kaedah yang efektif untuk mendapatkan
maklumat dengan lebih mendalam bagi sesuatu topik atau isu melalui interaksi
secara lisan antara penemuduga dan pihak responden. Setiap temuduga yang
dijalankan mengambil masa lebih kurang satu jam. Semasa temuduga, penemuduga
akan menerangkan secara ringkas dan padat terhadap objektif kajian. Walaupun
soalan diserahkan kepada responden, temuduga juga diteruskan pada waktu yang
sama. Lokasi temuduga dijalankan sama ada di pejabat mahupun di pejabat
tapakbina.

Segala perkara dan maklumat yang dinyatakan oleh responden akan dicatat
secara bertulis dan juga menggunakan kaset. Kaedah ini memberikan keputusan yang
lebih jelas dan tepat terhadap pemilihan dan pemilikan sesuatu jentera serta kriteria
penting yang diambilkira dalam menentukan jentera yang ingin digunakan.

4.3 Kaedah Analisis Data

Data Likert Scale yang deperolehi dari pengumpulan data hasil soal selidik
akan dianalisis dengan menggunakan kaedah indeks relatif (RI) iaitu berdasarkan
formula berikut :

RI =
n
n n n n n
+ + + +
5
) 5 ( ) 4 ( ) 3 ( ) 2 ( ) 1 (
5 4 3 2 1

Di mana, n1,n2,n3,... = bilangan responden bagi setiap keutamaan masing-masing
n =
5 4 3 2 1
n n n n n + + + +

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

52
4.5.1 Maklumat Latarbelakang

Daripada analisis terhadap latarbelakang syarikat, pihak responden boleh
dibahagikan kepada empat pihak berdasarkan jawatan dalam syarikat kontraktor
pembinaan. Pembahagian pihak responden boleh dilihat pada Rajah 5.2. Pihak yang
mempunyai peratusan tertinggi ialah pengurus projek iaitu sebanyak 43%, diikuti
pula pengarah iaitu sebanyak 25%, jurutera awam sebanyak 19%, sementara 13%
pihak lain termasuklah penyelia tapak bina, jurukur bahan dan ketua eksekutif.

Pengarah
25%
Pengurus
Projek
43%
Jurutera Awam
19%
Lain-lain
13%

Rajah 4.2: Jawatan responden dalam syarikat kontraktor

4.5.1.1 Penglibatan Syarikat Dalam Projek Pembinaan

Jadual 4.2 menunjukkan jenis projek pembinaan yang kerap dijalankan oleh
pihak kontraktor untuk jangka masa lima tahun yang lepas. Susunan rankdigunakan
bagi menunjukkan jenis pembinaan yang sangat kerap sebagai nombor satu (1) dan
paling tidak kerap atau tiada sebagai nombor lapan (8). Pembinaan bangunan
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

54
0.29
0.30
0.34
0.37
0.48
0.51
0.54
0.79
0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 1.00
Empangan
Menara
Lain-lain
Jambatan
Sistem Saliran dan Pembentungan
Jalan Raya
Tembok Penahan
Bangunan
J
e
n
i
s

P
r
o
j
e
k

P
e
m
b
i
n
a
a
n
Indeks Relatif

Rajah 4.3: Graf Indeks Relatif Kekerapan jenis projek pembinaan bagi 5 tahun
yang lepas.

4.5.2 Jenis Jentera Pengorek Dalam Projek Pembinaan

Rajah 4.4 menunjukkan jenis jentera pengorek dan juga jenama yang
biasanya digunakan oleh pihak kontraktor dalam melaksanakan projek pembinaan.
Di sini dapatlah dijelaskan bahawa bagi jentera jengkaut (Excavator), jenama yang
paling tinggi peratusannya ialah Kobelko dengan 41%, diikuti JCB 26%, Case
sebanyak 11% dan jenis Athey dan Harnischfeger tidak digunakan. Bagi jentera
Backhoe, jenama tertinggi ialah JCB dengan 57% dan Case sebanyak 43%. Bagi
jentera Shovel, peratusan tertinggi ialah jenama JCB dengan 57%, diikuti Caterpillar
dengan 29% dan Case sebanyak 14%. Jentera Dragline dan Clamshell sedikit
bilangan penggunaannya dalam projek pembinaan. Jenis Caterpillar lazim digunakan
iaitu 67% bagi jentera Dragline dan 100% bagi jentera Clamshell.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

56
Pembelian
24%
Pajakan
5%
Penyewaan
71%

Rajah 4.5: Kaedah pemilikan jentera pengorek

4.5.4 Pembelian Jentera

Secara lazimnya,terdapat tiga cara pembelian jentera dilakukan sama ada
secara terus, secara sewa beli dan juga secara pinjaman. Keseluruhannya,pihak
responden menyatakan bahaya mereka kerap membeli jentera secara terus dan sewa
beli dengan masing-masing mempunyai peratusan sebanyak 45% dan 33%.
Pembelian secara pinjaman amat kurang dilakukan iaitu sebanyak 22%. Peratusan
bagi keputusan kaedah pembelian ditunjukkan sepeti mana dalam Rajah 4.6.

Secara Terus
33%
Secara
Pinjaman
22%
Secara Sewa
Beli
45%

Rajah 4.6: Kaedah pembelian jentera
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

58
moadal sesebuah syarikat. Sekiranya kontraktor kelas rendah, mereka hanya
menggunakan kaedah pajakan bagi memiliki jentera pembinaan.

35
32
17
5
19
16
15
31
6
22
21
14
4
14
4
13
5
16
4
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Pembelian Penyewaan Pajakan
%
Kemampuan syarikat Masa projek pembinaan yang singkat
Jentera sedia ada tidak mencukupi Harga jentera yang mahal
Kos penyelenggaraan yang tinggi Kegunaan masa hadapan
Saiz projek yang kecil

Rajah 4.8: Kriteria pemilihan kaedah pemilikan jentera

4.5.7 Pembelian dan Penyewaan

Daripada kajian terhadap responden,didapati bahawa mereka lazimnya
memiliki jentera pengorek secara pembelian dan penyewaan berdasarkan Rajah 4.8.
Maka, penyelidik mengkaji dengan lebih terperinci apakah kriteria yang
menyebabkan kebanyakan responden melakukan kaedah pembelian dan penyewaan.
Berdasarkan jadual 4.3, didapati bahawa faktor kegunaan masa hadapan adalah
faktor yang paling penting dengan indeks relatif 0.87, diikuti saiz projek dengan
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

60
0.87
0.83
0.80
0.78 0.78
0.77 0.76
0.70
0.70
0.20
0.30
0.40
0.50
0.60
0.70
0.80
0.90
1.00
I
n
d
e
k
s

R
e
l
a
t
i
f
K
e
g
u
n
a
a
n

m
a
s
a
h
a
d
a
p
a
n
S
a
i
z

p
r
o
j
e
k
K
o
s
p
e
n
y
e
l
e
n
g
g
a
r
a
a
n
J
a
n
g
k
a

h
a
y
a
t
j
e
n
t
e
r
a
H
a
r
g
a

M
o
d
a
l
S
u
s
u
t

N
i
l
a
i
%

F
a
e
d
a
h
B
o
l
e
h

d
i
p
e
r
o
l
e
h
i
d
i

p
a
s
a
r
a
n
B
i
l
a
n
g
a
n

j
e
n
t
e
r
a
s
e
d
i
a

a
d
a
Rajah 4.9: Graf Indeks relatif-Faktor-faktor Jentera disewa atau dibeli

4.5.8 Panduan Dalam Memilih Jentera Pengorek

Sesebuah jentera pengorek yang ingin digunakan perlulah dimiliki dengan
pelbagai cara. Maka, kaedah dan panduan perlu ada supaya jentera yang dipilih
tersebut sesuai dan dapat melaksanakan kerja yang diperlukan mengikut kehendak
dan spesifikasi kerja. Berdasarkan Rajah 4.10, hanya 22% pihak responden tidak
mempunyai panduan atau kaedah dan selebihnya 78% mempunyai panduan dalam
memilih jentera pengorek.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

62
4.5.8.2 Keberkesanan Panduan Yang Digunakan

Rajah 4.12 menunjukkan keberkesanan panduan atau kaedah yang digunakan
dalam memilih jentera pengorek yang sesuai dalam projek pembinaan. Didapati
bahawa sebanyak 40% responden menyatakan berkesan dan biasa. Hanya 13%
menyatakan sangat berkesan dan 7% tidak berkesan. Keadaan sangat tidak berkesan
tidak menjadi pilihan responden kerana panduan yang digunakan sekarang memadai
ataupun berguna kepada mereka dalam menentukan jentera pengorek yang sesuai
untuk digunakan dalam sesebuah projek pembinaan yang sedang dilaksanakan.

Biasa
40%
Berkesan
40%
Tidak Berkesan
7%
Sangat
Berkesan
13%

Rajah 4.12: Keberkesanan panduan yang digunakan

4.5.9 Peruntukan Kos Jentera Kerja Tanah Daripada Jumlah Kos Projek

Dalam projek pembinaan, kos yang diperlukan hanya untuk peruntukan
jentera kerja tanah juga dikategorikan sebagai kos langsung. Maka, pihak kontraktor
perlu mempertimbangkan peratus peruntukan untuk jentera tersebut. Daripada kajian
dan boleh dilihat berdasarkan Rajah 4.13, didapati bahawa 43 peratus responden
menyatakan mereka memperuntukkan 10-20% daripada kos projek untuk jentera
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

64
Pengurus
Projek
71%
Jurutera
Tapak
14%
Pihak
Perunding
5%
Lain-lain
5%
Pengurus
Jentera
5%

Rajah 4.14: Pihak yang menentukan pemilihan jentera

4.5.11 Faktor-Faktor Pemilihan Jentera Pengorek

Jadual 4.4 menunjukkan faktor-faktor pemilihan jentera pengorek
berdasarkan nilai relatif indeks. Didapati bahawa faktor saiz kerja adalah faktor yang
sangat penting iaitu dengan nilainya 0.88 dan dirank pada kedudukan teratas. Ini
kerana dalam projek pembinaan, aktiviti kerja pengorekan adalah berbeza-beza dan
jentera tertentu sahaja yang sesuai yang berupaya melaksanakan kerja tersebut
bergantung kepada saiz kerja pengorekan. Diikuti pula purata kedalaman yang
dikorek dengan nilai relatif indeks 0.87, kemudian kedudukan ketiga dikongsi oleh
faktor kekangan terhadap masa dan jenis tanah dengan relatif indeks sebanyak 0.83.
Faktor lain boleh dirujuk pada Rajah di bawah. Faktor yang terendah ialah kos
pengangkutan dengan nilai indeks relatifnya 0.66 iaitu dalam lingkungan sederhana
penting. Ini mungkin disebabkan pihak kontraktor menggunakan kaedah penyewaan
jentera dan hal yang berkaitan dengan pengurusan jentera telah diserahkan kepada
pihak penyewa jentera.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

66
Rajah 4.15 menunjukkan sebahagian faktor-faktor pemilihan jentera
pengorek yang tidak mempunyai sub-kriteria. Didapati bahawa faktor saiz kerja
adalah tertinggi dengan indeks relatif 0.88, diikuti kekangan terhadap masa aktiviti
dengan 0.83 dan nilai seterusnya boleh dirujuk pada Rajah 4.16 di bawah. Rajah 4.17
hingga Rajah 4.20 juga menunjukkan nilai indeks relatif bagi setiap kriteria
pemilihan jentera pengorek iaitu kriteria keadaan tanah, keadaan operasi, ciri fizikal
jentera, kos operasi dan juga kos pemilikan.

0.88
0.83
0.81
0.71
0.70
0.70
0.66
0.20 0.40 0.60 0.80 1.00
Indeks Relatif
Kos
pengangkutan
Kadar
Pengeluaran
Jentera
Jarak
pemunggahan
Ciri-ciri jentera
pemunggah
Kekangan ruang
kerja
Kekangan masa
aktiviti
Saiz kerja

Rajah 4.15: Faktor-faktor pemilihan jentera pengorek

0.87
0.83
0.20 0.40 0.60 0.80 1.00
Keadaan Tanah
Purata Kedalaman yang dikorek Jenis Tanah

Rajah 4.16: Pemilihan jentera pengorek berdasarkan keadaan tanah
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

68
nilai dengan 0.71 nilai indeks relatif dan faktor yang paling rendah ialah kapasiti
maksimum minyak dengan 0.63.

0.77
0.74
0.71
0.71
0.63
0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 1.00
Ciri Fizikal Jentera
Kapasiti maksimum
minyak petrol/diesel
Kelajuan jentera
Kapasiti timba
(bucket)
Jangka hayat operasi
(operating life)
Putaran kerja (work
cycle)

Rajah 4.18: Pemilihan jentera pengorek berdasarkan ciri fizikal jentera

0.77
0.70
0.67
0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 1.00
Kos Operasi
Penyenggaraan dan baik pulih Tayar,minyak,pelincir dan bekalan elektrik Gaji Operator

Rajah 4.19: Pemilihan jentera berdasarkan kos operasi

Kos operasi juga salah satu faktor pemilihan jentera dan mengandungi tiga
sub-kriteria iaitu penyenggaraan, tayar, minyak, pelincir dan bekalan elektrik,serta
gaji operator. Berdasarkan Rajah 4.19, didapati bahawa faktor yang paling penting di
kalangan sub-kriteria tersebut ialah faktor penyenggaraan dan baik pulih dengan nilai
indeks relatif sebanyak 0.77, diikuti faktor kos untuk tayar, minyak, pelincir dan
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

BAB 5

PEMBENTUKAN DAN OPERASI SISTEM PROTOTAIP

5.1 Pengenalan

Bab ini menjelaskan secara terperinci pembentukan dan operasi sistem
prototaip yang ingin di bangunkan menggunakan konsep model AHP . Terdapat juga
penjelasan terhadap cara sistem prototaip beroperasi dan juga dibincangkan ciri-ciri
yang terdapat dalam sistem ini.

5.2 Pembentukan Model AHP

Pembentukan model bermula apabila wujudnya masalah berkaitan pemilihan
jentera khususnya jentera pengorek. Pada kebiasaannya, pihak kontraktor hanya
berdasarkan pengalaman dan maklumat yang lepas untuk memilih dan memiliki
sesebuah jentera pengorek. Maka, suatu sistem dibangunkan bertujuan
menyelesaikan permasalahan tersebut yang berkaitan dengan pemilihan. Sistem yang
diwujudkan mampu mempertimbangkan dari segi faktor teknikal dan ekonomi.
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

72
Kaedah susunan digunakan bagi membina hirarki dalam perisian Expert
Choice. Pihak kontraktor yang benar-benar memahami dalam bidang jentera
pembinaan telahpun ditemu ramah dan analisis secara protokal juga terlibat dalam
proses merangka struktur hirarki. Proses yang terlibat termasuklah rekabentuk,
pertimbangan dan pengubahsuaian terhadap struktur hirarki bersama pihak yang
ditemu ramah sehingga hirarki yang terakhir terbentuk. Rajah 5.1 menunjukkan
struktur hirarki yang mengandungi matlamat (goal), kriteria, sub-kriteria dan juga
alternatif.

Pemilihan jentera pengorek yang paling sesuai dijadikan sebagai matlamat
(goal) dalam membuat keputusan dan berada pada peringkat 0 pada model untuk
menjelaskan sebagai nod matlamat (rujuk Rajah 5.1). Faktor-faktor yang
mempengaruhi dalam pemilihan jentera boleh dibahagikan kepada lapan kategori dan
disusunkan pada peringkat 1 dalam model. Ini menjelaskan tentang kriteria utama
dalam pemilihan jentera. Peringkat 2 pada model (17 nod) mentakrifkan sub-kriteria
nod bagi setiap kategori pada peringkat 1. Akhirnys, penyelesaian bagi alternatif iaitu
(jentera pengorek) disusunkan pada peringkat 3 yang menjelaskan sebagai pilihan
yang ada untuk pihak yang ingin mendapatkan keputusan dalam memilih jentera
yang paling sesuai dalam pembinaan.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

74
5.2.2 Perbandingan Secara Berpasangan

Langkah kedua ialah mengenalpasti keutamaan (weight) bagi setiap kategori
berdasarkan pengadilan dan pertimbangan pihak yang menentukan keputusan dengan
menggunakan perbandingan secara berpasangan. Pada setiap peringkat,
perbandingan berpasangan digunakan bagi setiap kategori merujuk kepada satu iaitu
berada pada peringkat atas yang bersebelahan dan nilai kadarnya dimasukkan ke
dalam matrik perbandingan. Elemen pada peringkat kedua (keadaan tapak
bina,keadaan tanah, fizikal jentera, kos operasi, kos pemilikan dan masa) diatur ke
dalam matrik, dan pihak pembuat keputusan (decision maker) boleh melakukan
pengadilan mengikut kepenting relatif pada setiap elemen yang berhubung dengan
matlamat keseluruhan iaitu memilih jentera pengorek yang paling sesuai khususnya
jengkaut serbaguna (backhoe). Segala pengadilan dan pertimbangan yang
dimasukkan adalah menggunakan skala perbandingan berpasangan dalam konsep
AHP (rujuk jadual 3.1 dalam bab 3). Sebagai contoh, apabila segala pengadilan dan
keputusan pertimbangan terhadap relatif keutamaan bagi faktor yang terletak pada
peringkat 1 berhubung dengan matlamat (peringkat 0), perbandingan bagi kadar 1
boleh ditentukan dalam perbandingan antara keadaan tapak bina dengan keadaan
tanah (Rajah 5.2). Ini menunjukkan kedua-dua element tersebut adalah sama penting
(equal important).

Prosedur yang sama juga boleh diulang dan nilai keutamaan 7 ditentukan
untuk membezakan keadaan tapak bina dengan masa berhubung dengan matlamat.Ini
menunjukkan bahawa keadaan tapak bina adalah sangat penting (very strong) apabila
dibandingkan dengan masa (Rajah 5.3). Segala matrik yang dibandingkan secara
berpasangan antara nod dalam hirarki boleh diwujudkan dengan menggunakan
prosedur yang sama. Jadual perbandingan berpasangan yang mengandungi peringkat
1 dengan peringkat 2 dan peringkat 2 dengan peringkat 3 juga ditunjukkan dalam
lampiran B.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

76
5.2.3 Proses Sintesis Model AHP

Sintesis melibatkan proses pertimbangan (weight) dan gabungan keutamaan
seluruh model selepas pengadilan dan penilaian dilakukan bagi menerbitkan
keputusan terakhir. Proses sintesis menukar kesemua keutamaan setempat (local) ke
dalam seluruh pertimbangan alternatif. Seluruh keutamaan bagi setiap alternatif
kemudian dijumlah untuk menghasilkan keseluruhan atau keutamaan yang telah
disintesis. Alternatif yang paling sesuai adalah merupakan alternatif yang
mengandungi keutamaan paling tinggi.Dalam perisian Expert Choice, Distribution
Mode dan Ideal Mode merupakan dua kaedah sintesis yang boleh digunakan bagi
menghasilkan keputusan.

Menurut Forman dan Shvarstman (2000), Distribution Mode sesuai bagi
perkara berkaitan alternatif. Distribution Mode mengagih-agihkan nilai pertimbangan
(weight) kriteria di antara alternatif. Oleh kerana itu, pertimbangan (weight) kriteria
dibahagikan ke dalam pembahagian relatif kepada peratus keutamaan bagi setiap
alternatif.

Ideal Mode adalah lebih sesuai apabila pihak pembuat keputusan
menginginkan keputusan berkaitan memilih hanya satu alternatif dan alternatif lain
tidak diperlukan. Ideal Mode menetapkan pertimbangan penuh untuk setiap kriteria
kepada alternatif yang berada kedudukan tertinggi di bawahnya. Alternatif lain
menerima timbangan (weight) dalam pembahagian kepada alternatif tertinggi
meliputi setiap kriteria. Keutamaan bagi semua alternatif dijumlahkan untuk
menghasilkan alternatif terbaik. Oleh sebab kadar keutamaan bagi semua alternatif
perlu dirujuk sekali lagi kepada peringkat kedua sistem pemilihan jentera pengorek,
distributive mode digunakan untuk menerbitkan keputusan akhir.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

78
5.3 Proses Membina Dokumen Maklumat

Dokumen maklumat adalah objek teks yang banyak dan boleh memasukkan
fail Microsoft Office (Word, PowerPoint, Excel, Access), juga seperti fail yang lain
yang mengandungi audio,gambar dan video. Dokumen maklumat adalah permulaan
digunakan sebagai langkah komunikasi bersama pengguna dan untuk tujuan
persembahan. Rajah 5.4 menunjukkan gambaran dokumen maklumat yang
dibangunkan dalam model AHP. Ia mengandungi beberapa fail termasuklah :

Teks yang menggambarkan matlamat, memberi maklumat tambahan
berhubung dengan kenapa kriteria atau sub-kriteria dipilih, dan
bagaimana perbandingan berpasangan dilakukan.

Fail Microsoft Word yang bertindak sebagai sumber maklumat untuk
pemilihan jentera. Terdapat tiga fail Microsoft Word yang mengandungi
maklumat terperinci pada setiap jenis jenama jentera jengkaut bajak
belakang (Backhoe) iaitu Case, JCB dan Ceterpillar. Maklumat didapati
semasa proses literatur yang digunakan untuk membangunkan fail ini.

Fail Microsoft Excel berfungsi sebagai tempat simpanan data input dan
maklumat yang diperlukan dihimpun ke dalam satu fail yang
dikendalikan. Maklumat yang dihimpun digunakan untuk menyokong
membuat keputusan terutamanya semasa proses perbandingan
berpasangan model AHP. Beberapa spreatsheet dibentuk dalam fail data
input yang mengandungi :

Maklumat Projek Maklumat berkaitan dengan lokasi tapak projek
pembinaan dan juga direktori iaitu panduan untuk menghubungi
pihak yang terlibat. Antaranya ialah klien, pengurus projek, jurutera
tapak dan juga penyelia tapak.

Maklumat Media Pengguna boleh memasukkan gambar berkaitan
dengan aktiviti pengorekan tanah.
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

80

Rajah 5.4: Dokumen maklumat berkaitan rekabentuk model AHP.

5.4 Operasi Sistem Prototaip

Sistem pemilihan jentera pengorek yang diwujudkan menyediakan alat
sokongan bagi membantu jurutera tapak dan pengurus projek untuk memilih jentera
pengorek yang paling sesuai dalam sesuatu projek pembinaan. Ia telah direkabentuk
membenarkan pertimbangan oleh pengguna dalam proses membuat keputusan. Rajah
5.5 menunjukkan aliran sistem prototaip ini beroperasi.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

82
dibuka, window pertama yang ditunjukkan ialah Model View. Rajah 5.6
menunjukkan Model View dan telah dibahagikan kepada tiga seksyen:

Tree View Hirarki yang ditunjukkan melalui tetingkap
mengandungi enam kriteria utama dan tujuhbelas sub-kriteria
manakala matlamat (goal) untuk memilih jentera pengorek yang
paling sesuai.

Alternatif Tiga jenis jentera pengorek Backhoe merupakan
alternatif.

Dokumen Maklumat Mengandungi maklumat bagaimana sistem
beroperasi dan menghubungkan fail dokumen maklumat lain., rujuk
seksyen 5.3. Untuk memaparkan dokumen maklumat, pengguna perlu
click pada ikon buku bewarna merah pada toolbar.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

84

Rajah 5.6: Model Pemilihan Jentera Pengorek

Ikon Dokumen Maklumat
Tetingkap Tree View Tetingkap Dokumen
Maklumat
Tetingkap Alternatif
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

86
5.4.5 Menentukan Pertimbangan Dalam Perbandingan Berpasangan

Pertimbangan terhadap relatif keutamaan bagi setiap kriteria dilakukan
berhubung dengan kriteria di atasnya dalam nod hirarki (sama ada kriteria yang
berada peringkat tertinggi atau matlamat). Pertimbangan terhadap relatif keutamaan
alternatif (pemilihan jentera) dilakukan berhubung dengan setiap jenis kriteria
(kriteria pada peringkat bawah). Sebagai contoh, pengguna ingin membuat
pertimbangan terhadap pemilihan jentera yang berhubung dengan setiap kriteria saiz
kerja dalam keadaan tapak bina. Langkah prosedurnya ialah:

1. Pilih sub-kriteria saiz kerja yang berada di bawah hirarki kriteria
pertama dalam keadaan tapak bina.

2. Daripada Menu, pilih Assesment dan kemudian pilih Pairwise.
Pengguna akan dipaparkan Verbal Comparison window (rujuk Rajah
5.8). Verbal Judgement digunakan untuk membuat perbandingan dengan
menggunakan Equal, Moderate, Strong, dan Extreme. Equal bermaksud
sama penting dan Extreme bermaksud kriteria mempunyai keutamaan
daripada 9 atau 10 kepada 1.

3. Seleps pengguna membandingkan alternatif berhubung kriteria, jenis
pertimbangan tersebut ialah preference. Skala berbentuk lisan (verbal)
yang ditunjukkan boleh diubah ke atas dan ke bawah bergantung kepada
kedudukan yang difikirkan sesuai untuk membuat pertimbangan yang
paling sesuai. Rajah 5.8 menunjukkan contoh petimbangan iaitu, Case
adalah Strong ke Very strong berbanding JCB yang berhubung dengan
saiz kerja dalam kriteria keadaan tapak bina.

4. Proses di atas berulang sehingga perbandingan untuk saiz kerja telah
dilakukan.Ketidaksejajaran berada pada pahagian bawah kiri matrik.
Ketidaksejajaran bertujuan menentukan kesilapan yang mungkin semasa
pertimbangan dilakukan oleh pengguna. Secara umumnya, nisbah
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

88
kemudian klik Assesment diikuti Pairwise seterusnya mengulagi
proses 1 hingga 5 bagi proses perbandingan berpasangan.

Sekarang pengguna telah melakukan pertimbangan terhadap semua faktor
(kriteria, sub-kriteria dan alternatif) dalam model AHP. Bahagian seterusnya
menjelaskan bagaimana mensistesis keputusan daripada analisis sensisif.

Rajah 5.8: Verbal Comparison Window

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

90

Rajah 5.10: Model menunjukkan keputusan sintesis berhubung dengan matlamat

Bagi mendapatkan keputusan sintesis: Pilih Synthesize, With respect to the
Goal untuk menghasilkan paparan seperti dalam Rajah 5.11. Sintesis yang ideal
Ideal Synthesis perlu digunakan apabila pengguna ingin mengetahui hanya satu
alternatif dan alternatif lain tidak digunakan. Distributive Analysis digunakan
apabila pengguna berminat pada sesuatu alternatif yang utama di mana alternatif
yang banyak boleh dipilih. Maklumat lanjut boleh dirujuk dalam seksyen 5.2.4.
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

92
Bentuk bagi setiap jenis graf sensitif grafikal ditunjukkan pada Rajah di
bawah yang mengandungi graf Performance, Dynamic, Gradient, Head to
Head dan Two Dimensional Plot.

Rajah 5.12: Graf Sensitif Dynamic

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

94

Rajah 5.15: Graf Sensitif Head to Head

Rajah 5.16: Graf Sensitif Two Dimensional Plot

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

96

Rajah 5.18: Sumber maklumat bagi jentera jenis JCB

Rajah 5.19: Sumber maklumat bagi jentera jenis Caterpillar
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

BAB 6

KESIMPULAN DAN CADANGAN

6.1 Pengenalan

Bab ini meringkaskan secara menyeluruh terhadap kajian yang telah
dilaksanakan dan satu rumusan dibuat berdasarkan keputusan yang diperolehi dalam
bab 5 yang merujuk kepada objektif kajian. Selain itu, beberapa cadangan terhadap
kajian yang perlu diteruskan mada masa hadapan juga dijelaskan.

6.2 Penilaian Objektif

Kajian yang telah dijalankan iaitu bertajuk pemilihan jentera menggunakan
kaedah Analythic Hierarchy Process mengandungi tiga objektif kajian yang
dinyatakan dalam Bab 1. Kupasan secara terperinci terhadap ketiga-tiga objektif
kajian akan dilakukan berdasarkan keputusan yang diperoleh daripada kajian
literatur, soal selidik dan temuduga. Penilaian terhadap objektif tersebut perlu
dilakukan dan ini bertujuan memastikan segala objektif kajian telah dipenuhi dan
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

100
yang bertujuan memadatkan tanah supaya menjadi kukuh dan padat dari segi struktur
tanah. Empat jenis penggelek yang biasa digunakan bergantung kepada jenis tanah
ialah penggelek roda licin, kaki biri-biri, kaki bergetar dan pneumatik. Aktiviti
pencerunan hanya melibatkan penggunakan jentera pengikis (scraper). Ia berupaya
mengaut, membawa dan menuang tanah dengan hanya menggunakan peparang dan
bekas (bowl). Pengikis biasanya digunakan untuk kerja pemotongan dan penimbusan
tanah (cut & fill).

Aktiviti pengorekan juga terlibat dalam kerja tanah dan segala jenis jentera
pengorek adalah termasuk dalam skop kajian.Maka, jentera pengorek yang terlibat
ialah jengkaut (excavator), jengkaut serbaguna (backhoe), penyodok (front-shovel),
jengkaut seret (dragline), jengkaut kapal cekup (clamshell). Bagi setiap jenis jentera
tersebut mempunyai fungsi tersendiri tetapi fungsi utama keempat-empat jentera
tersebut ialah berupaya melakukan aktiviti pengorekan tanah sama ada secara statik
ataupun bergerak.

Berdasarkan analisis soal selidik, didapati bahawa 44 peratus pihak
responden menggunakan excavator, diikuti bakhoe dengan 34 peratus, shovel pula
sebanyak 11 peratus, dragline dan clamshell masing-masing sebanyak 5 peratus.
Bagi setiap jentera tersebut, bilangan mengikut jenama jentera yang digunakan juga
dikaji dan didapati bahawa jenis Case adalah tertinggi, diikuti JCB dan Caterpillar.
Ketiga-tiga jenama ini dijadikan alternatif dalam pemilihan jentera di mana termasuk
dalam model AHP yang akan dijelaskan dalam penilaian objektif ketiga. Kajian
mendapati peratusan yang tinggi terhadap excavator dan backhoe kerana jentera
tersebut berupaya melakukan kerja tanpa bersyaratkan keadaan tapakbina dan masa
pembinaan.

Jentera sememangnya sangat berguna dalam projek pembinaan kerana ia
bukan sahaja berupaya membantu memendekkan tempoh pembinaan tetapi juga
mengurangkan kos sesuatu projek, menjimatkan buruh dan meningkatkan kualiti
kerja.
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

102
i. Pembelian

Didapati bahawa peratusan responden sebanyak 24 peratus menunjukkan
bahawa kebanyakan pihak kontraktor tidak berminat memilih kaedah ini mungkin
disebabkan kemampuan syarikat yang menjadi faktor utama, diikuti pula faktor
kegunaan masa hadapan dan juga jentera sedia ada tidak mencukupi. Dapatlah
disimpulkan di sini bahawa kemampuan kewangan menjadi faktor penting dalam
memilih kaedah pembelian. Fakta tersebut dikukuhkan lagi dengan keputusan
terhadap kaedah pembelian secara sewa beli sebanyak 45 peratus, secara terus 33
peratus dan secara pinjaman 22 peratus. Maka, dapat disimpulkan bahawa faktor
kewangan dan kegunaan masa hadapan mempengaruhi pemilihan kaedah pembelian.

ii. Penyewaan

Secara ringkasannya,didapati bahawa pihak responden lazimnya memiliki
jentera secara penyewaan. Ini disokong dengan 71 peratus responden menyatakan ya.
Ini kerana kebanyakan mereka menyatakan bahawa projek pembinaan yang
dijalankan kebanyakannya adalah sederhana dan kecil dan masa projek pembinaan
adalah singkat. Kaedah ini dipilih mungkin menjimatkan kos sesebuah syarikat.
Maka, dapat disimpulkan bahawa faktor saiz projek dan masa pembinaan yang
singkat mempengaruhi pemilihan kaedah penyewaan.

iii. Pajakan

Kaedah ini paling kurang dipraktikkan dalam industri pembinaan dan hanya 5
peratus pihak responden memilihnya. Ini disebabkan kebanyakan mereka tidak
mempunyai kewangan yang kukuh dan saiz projek yang kecil seterusnya
membantutkan memiliki jentera melalui kaedah lain. Maka, dapat disimpulkan
bahawa faktor kewangan dan saiz projek mempengaruhi pemilihan kaedah pajakan.
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

104
6.3 Kelebihan Prototaip

Sistem prototaip yang dibangunkan memberi banyak kelebihan dan manfaat
kepada pihak kontraktor khususnya pengurus projek dalam sesuatu projek pembinaan
dan juga pihak lain yang terlibat dalam pemilihan jentera terutamanya jentera
pengorek. Antara kelebihan sistem prototaip ialah :

i. Menyediakan rangka kerja struktur yang jelas kepada pengguna dalam
membuat keputusan iaitu memilih jentera pengorek yang paling sesuai.
Pertimbangan yang digunakan ialah aspek teknikal yang berkaitan
dengan jentera tersebut.

ii. Sangat sesuai sebagai sumber maklumat yakni mengandungi pelbagai
maklumat berkaitan jentera pengorek bagi membantu pengguna dalam
proses membuat keputusan.

iii. Menjelaskan bahawa penggunaan sistem prototaip adalah mudah iaitu
sistem ini berupaya mendapatkan keputusan yang bernas dan wajar
dengan menggunakan laporan grafik dan analisis bersifat sensitif.

iv. Sistem ini boleh bertindak sebagai alat bantu mengajar untuk jurutera
tapak atau pengurus projek yang akan melibatkan diri dalam industri
pembinaan pada masa hadapan dengan memberi mereka maklumat asas
terhadap jentera pengorek yang digunakan dalam projek pembinaan.

v. Sistem ini berkemungkinan berguna kepada kontraktor yang ingin
memenangi tender projek kerana ia keupayaannya memberi keputusan
yang rasional dan wajar terhadap jenis jentera yang akan digunakan
dalam projek pembinaan kelak. Ini disebabkan sistem ini boleh
menghasilkan laporan grafik dan analisis bersifat sensitif terhadap
sesuatu jentera pengorek.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

106
ia dioperasikan berdasarkan metodologi AHP. Kajian merumuskan
bahawa kaedah (MCDM) sepatutnya digunakan sebagai alat sokongan
dalam memberikan keputusan (decision support tools) dan bukannya
bermaksud sebagai alat yang memberikan keputusan terakhir sahaja.
Walaupun kajian terhadap (MCDM) tidak lagi berakhir, kajian yang
berkaitan dalam membuat keputusan masih lagi diperlukan dan penting
terutamanya dalam aplikasi sains dan kejuruteraan.

v. Kaedah Analytic Hierarchy Process (AHP) digunakan dalam pemilihan
jentera kerana beberapa sebab dan antaranya ialah :-

Memperbaiki proses membuat keputusan struktur hirarki
digunakan dalam merumuskan secara teratur model AHP yang
membolehkan jurutera tapak atau pengurus projek menggambarkan
secara sistematik masalah pemilihan dari segi kriteria, sub-kriteria
dan alternatif yang sesuai.

Berupaya menyediakan perbandingan secara kualitatif dan
kuantitatif terhadap kriteria dengan menggunakan pertimbangan
daripada pembuat keputusan dalam menentukan keutamaan
(weight). Ini secara langsung memberikan jurutera dan pengurus
projek membandingkan alternatif yang ada dalam memilih jentera
pengorek yang paling sesuai.

Keputusan secara berangka diperoleh daripada peringkat sintesis
yang memberikan kefahaman yang jelas semasa membuat pilihan
dalam proses membuat keputusan.

Penggunaan peisian Expert Choice yang berdasarkan teori AHP
membuatkan ia mudah untuk difahami dan diaplikasikan, dan

Keputusan yang diperolehi mirip terhadap kajian yang telah
dijalankan oleh penyelidik yang mencadangkan penggunaan AHP
untuk Multiple Criteria Decision Making (MCDM).
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

108
kepada pihak kontraktor malah juga dalam pendidikan tinggi di Malaysis
terutamanya pelajar-pelajar dalam bidang kejuruteraan mekanikal.

4. Kajian berkaitan pemilikan jentera sama ada secara pembelian,
penyewaan atau pajakan dilakukan dan seterusnya dimodelkan dengan
menggunakan kaedah Analytic Hierarchy Process. Setiap kriteria iaitu
faedah,insurans,cukai dan harga jentera perlu dihuraikan secara terperinci
supaya suatu pengkalan data diwujudkan bertujuan memahami terhadap
jentera yang ingin dimiliki sama ada jentera baru atau sedia ada.

6.6 Penutup

Kajian yang dijalankan menjelaskan bahawa pihak kontraktor tidak
menggunakan panduan yang spesifik dalam memilih jentera pembinaan. Mereka
hanya menggunakan maklumat dan pengalaman yang ada tanpa teknik dan kaedah
yang sistematik yang boleh membantu mereka dalam proses membuat keputusan
berkaitan pemilihan jentera. Oleh hal yang demikian, kajian telah mewujudkan suatu
sistem prototaip berhubung pemilihan jentera khususnya jentera pengorek yang
bertujuan membantu pengguna membuat pemilihan. Sistem prototaip yang
diwujudkan berupaya menyediakan struktur rangka kerja yang sistematik dan jelas
seterusnya meningkatkan proses membuat keputusan yang sedia ada. Analytic
Hierarchy Process (AHP) khususnya penggunaan perisian Expert Choice dalam
sistem pemilihan jentera pengorek dapat meningkatkan dan memperbaiki keputusan
yang dibuat oleh pihak kontraktor khususnya jurutera tapak, pengurus jentera dan
pengurus projek. Industi pembinaan khususnya pihak kontraktor perlu mengambil
kesempatan dan manfaat atas kejayaan pelaksanaan kajian terhadap sistem protaip
yang diwujudkan berhubung pemilihan jentera kerana ia memberi banyak kebaikan
dari segi aspek teknilal dan ekonomi.
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

110
Nunally, S.W (1998). Construction Methods And Management. New Jersey: Prentice
Hall

Peurifoy.R.L. (1996). Construction Planning, Equipment, And Methods. United
States Of America: McGraw-Hill Companies

Rafikul Islam (2003). The Analytic Hierarchy Process:An Effective Multi-Criteria
Decision Making Tool. Universiti Islam Antarabangsa Malaysia:
Perpustakaan Negara Malaysia

Stuart Wood, Jr (1977). Heavy Construction,Equipment And Methods. New Jersey:
Prentice-Hall, Inc.

.

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

112
SOAL SELIDIK BERKAITAN KRITERIA PEMILIHAN JENTERA KERJA TANAH
UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
Fakulti Kejuruteraan Awam,
81310 UTM Skudai, JOHOR.
NO RUJUKAN :

Tujuan :

Soal selidik ini adalah untuk penyelidikan di UTM bagi mendapatkan maklumat
berkaitan kriteria pemilihan jentera kerja tanah yang dijalankan oleh pihak pengurusan
firma/syarikat yang tertentu.Segala bentuk soalan telahpun direka bagi mencapai
objektif kajian.Segala maklumat dalam soal selidik adalah SULIT dan digunakan
hanya untuk penyelidikan sahaja.Terima kasih.

Nama Penyelidik : Mazlan B. Mohd Hashim
Kursus : Tahun 5 Ijazah Sarjana Muda Kejuruteraan Awam
( Pengurusan Pembinaan )

A. MAKLUMAT LATARBELAKANG SYARIKAT

1. Nama Responden / Name of Respondent _________________________________
2. Jawatan / Position : ________________________________
3. Nama Syarikat dan Alamat / Company Name and Address :
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
4. Tel/Fax : ________________________________
5. E-mail/URL : ____________________________

S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

114
3. Apakah kaedah pemilikan yang dilakukan bagi memiliki sesuatu jentera pengorek?

Pembelian
Jentera Pengorek
Secara
terus
Secara
sewa beli
Secara
pinjaman
Penyewaan Pajakan
Excavator
Backhoe
Shovel
Dragline
Clamshell

4. Pilih kriteria yang digunakan untuk setiap kaedah pemilikan jentera yang dinyatakan?

Kaedah Pemilikan

P
e
m
b
e
l
i
a
n

P
e
n
y
e
w
a
a
n

P
a
j
a
k
a
n

Kemampuan syarikat
Masa projek pembinaan yang singkat
Jentera sedia ada tidak mencukupi
Harga jentera yang mahal
Kos penyelenggaraan yang tinggi
Kegunaan masa hadapan
Saiz projek yang kecil

5. Jika kaedah penyewaan jentera dilakukan, apakah jangka masa penyewaan yang
digunakan?

Jenis Jentera Harian Mingguan Bulanan Tahunan
Excavator
Backhoe
Shovel
Dragline
Clamshell
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

115
6. Nyatakan tahap keutamaan dalam memiliki jentera sama ada secara beli atau sewa
berdasarkan faktor-faktor berikut :

PANDUAN

1 = Tidak Penting 2 = Kurang Penting 3 = Sederhana Penting
4 = Penting 5 = Sangat Penting

No. Faktor-faktor jentera disewa atau beli 1 2 3 4 5
1. Harga modal
2. Susut nilai
3. Jangka hayat jentera
4. % Faedah
5. Kos penyelenggaraan
6. Boleh diperoleh dipasaran
7. Kegunaan masa hadapan
8. Saiz projek
9. Bilangan jentera sedia ada

7. Nyatakan tahap keutamaan terhadap faktor-faktor dalam pemilihan jentera pengorek :

PANDUAN

1 = Tidak Penting 2 = Kurang Penting 3 = Sederhana Penting
4 = Penting 5 = Sangat Penting

No. I Faktor-Faktor Pemilihan Jentera Pengorek 1 2 3 4 5
1. Saiz kerja yang dilakukan
2. Kekangan terhadap masa aktiviti
3. Kos pengangkutan
4. Keadaan Tanah
4.1 Jenis Tanah
4.2 Purata kedalaman yang dikorek
5. Kekangan ruang kerja
6. Ciri-ciri jentera pemunggah
7. Lokasi kawasan penimbunan
7.1 Jarak antara tapak bina dengan kawasan penimbunan
8. Keadaan Operasi
8.1 Keadaan Kerja
8.2 Keadaan Pengurusan
8.3 Keadaan Cuaca dan Suhu
9. Ciri-ciri fizikal jentera
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

118

Matrik Perbandingan Berpasangan: Peringkat 1 berhubung kepada Peringkat
0 (matlamat)

Matrik Perbandingan Berpasangan: Peringkat 2 berhubung kepada Peringkat
1 (Keadaan tapak bina)
S
Y
S
T
O
O
L
S

D
E
M
O
here.

Unlock-Faktor Pemilihan Jentera

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Unlock-Faktor Pemilihan Jentera

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PEMILIHAN JENTERA PEMBINAAN MENGGUNAKAN

ANALYTIC HIERARCHY PROCESS

You might also like