UNIVERSITI SAINS MALAYSIA

PUSAT PENGAJIAN PENDIDIKAN JARAK JAUH

11800 PULAU PINANG

SIDANG AKADEMIK 1999/2000

TAJUK TUGASAN
JPS 411/4

‘ Pilih satu tajuk Model Pengajaran yang pernah dilaksanakan dalam

pengajaran anda dan buatkan refleksi berkenaan model
tersebutdari segi kekuatan , kelemahan dan menarik

MAI / PPPJJ / USM / 1999 - 2002

 SEKAPUR SIREH

Alhamdulillah dengan kehendakNya ,saya dapat menyempurnakan tugasan JPS 411 ini

mengikut tempoh masa yang ditetapkan. Terima kasih yang tidak terhingga saya ucapkan

kepada Pensyarah Penasihat Kursus JPS 411 En. Auzait B. Shamsudin yang telah banyak

memberikan panduan dan tunjuk ajar kapada saya dalam menyempurnakan tugasan ini.

Sokongan daripada rakan-rakan sekuliah turut dihargai , segala bahan-bahan

rujukan yang disumbangkan cukup bermakna bagi diri saya kerana tanpa kerjasama

rakan-rakan sudah tentu tugasan saya tidak seperti ini.

Sebagai seorang pelajar yang baru , banyak perkara yang masih perlu dipelajari

bimbingan dan sokongan daripada pensyarah kepada saya dalam kursus ini amat -amat

saya harapkan.Segala kelemahan yang terdapat dalam tugasan saya ini adalah datangnya

daripada kelemahan saya. Tunjuk ajar daripada tuan sudah tentunya dapat

mempertingkatkan lagi mutu tugasan ini

Harapan saya agar tugasan ini , sedapat tidak mendatangkan manfaat dan

kebaikan kepada semua pihak. Semoga usaha kecil ini akan dapat keberkatan daripada

Nya.

Sekian, terima kasih.

MOHD.ANUAR B. IBRAHIM

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

PENDAHULUAN

Mengajar merupakan kerja yang terpuji. Guru cuba mencerminkan dirinya pada

pelajar. Guru menanamkan sesuatu yang sukar dihapuskan kepada pelajar-pelajar yang

sedang membesar dengan fikiran kanak-kanak . Oleh sebab itu amat sukar untuk

memisahkan guru dengan pengajarannya. Watson ( 1970 ) adalah pengasas behavirisme

pernah mencatatkan :

“ Berikan saya 12 bayi yang sihat dan sempurna rupabentuknya dan suasana

sekitaran yang saya sendiri tentukan untuk membesarkan mereka. Saya

memberi jaminan bahawa dengan memilih mana-mana satu bayi secara

rawak lalu mengasuhnya untuk menjadi pakar yang say pilih sama ada doktor

, peguam, pelukis, peniaga, ketua dan juga peminta sedekah atau pencuri tanpa

mengambil kira kebolehan , kecenderungan , kepakaran bakat atau bangsa

keturunannya. “

Berdasarkan kapada petikan di atas kita dapati bahawa peranan yang dimainkan

oleh guru amat penting dalam mencorakan budaya hidup pelajar yang bakal dilahirkan .

Tanggunjawab guru pada hari ini kian mencabar disebabkan oleh perubahan keadaan dan

masa.

Guru hari ini perlu bijak dalam melaksanakn tugas mereka , berbagai kaedah dan

teknik pengajaran perlu digunakan bagi merialisasikan pencapaian cemerlang dikalangan

pelajar mereka.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 Pengajaran boleh difahamkan sebagai proses penyampaian kemahiran , ilmu

pengetahuan , sikap dan nilai. Ia akan menyebabkan perubahan tingkah laku pelajar.

Menurut Yaxley, B.G. ( 1991 ) pengajaran merupakan aktiviti intelek di mana sesuatu

tindakan bertujuan untuk membawa perubahan dari segi kepercayaan nilai dan makna.

Pengajaran yang baik bertujuan untuk menghasilkan pembelajaran yang berkesan

di kalangan pelajar . Penunjuk kepada kualiti pembelajaran yang baik dapat dilihat

melalui perubahan tingkah laku yang dialami pelajar.

Kejayaan seseorang pelajar adalah pengukuran kepada tahap keupayaan guru

dalam melaksanakan tugas mereka dalam bilik darjah . Oleh yang demikian setiap guru

perlulah menghayati setiap model pembelajaran yang telah dihasilkan oleh pakar-pakar

pendidikan.

MODEL PENGAJARAN

Guru-guru sedaya upaya mengajar dengan berkesan . Ada guru yang berjaya

menghasilkan pembelajaran yang baik tetapi ada pula yang gagal. Kegagalan ini mungkin

disebabkan kurangnya penekanan terhadap pemilihan kaedah atau keupayaan pelajar

seperti kognitif, personal, sosial, dan psikomotor ( Cole dan Chan 1994 ). Oleh itu guru

efektif dianggap sebagai satu tindakan yang profesional oleh orang terlatih untuk

membagunkan diri pelajar dari segi kognitif, sosial dan psikomotor.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 Model atau rakabentuk pengajaran adalah satu proses yang pada dasarnya

digunakan untuk memperkembangkan pelbagai jenis teknik pengajaran dan bahan-bahan

alat bantu pengajaran. Model dan rekabentuk pengajaran dapat didefinisikan sebagai

satu proses sistematik bagi merancang, memperkembang, melaksana dan menilai

pengajaran.

Terdapat pelbagai model pengajaran pada masa kini. Setiap model pengajaran

memberikan pandangan yang berbeza tentang pengajaran dan ianya mempengaruhi guru-

guru dan pelajar dalam proses pengajaran dan pembelajaran .

Di antara model pengajaran yang boleh digunakan adalah seperti berikut :

1. Model ciri-ciri Personaliti

2. Model Behavirisma ( Tingkahlaku )

3. Model Kaedah Subjek

4. Model Kemahiran Mengajar

5. Model Proses Pengeluaran

6. Model Reflektif

7. Model Inkuiri Penemuan.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

MODEL INKUIRI DAN PENEMUAN

Model inkuiri merupakan satu cara mengajar pelajar menggunakan keperluan

ingin tahu mereka untuk meneroka sesuatu bidang ilmu. Matlamat model ini adalah

untuk membantu pelajar mengembangkan kemahiran dan intelek bagi mencari jawapan

akibat daripada rasa ingin tahu. dalam model inkuiri, terdapat lima fasa seperti rajah

berikut :

Rajah 1 : Fasa Model Inkuiri

Fasa satu:
Berhadapan dengan masalah
( Menerangkan atur cara inkuiri, Guru
kemukakan masalah )

Fasa dua:
Mengumpul data
Pemeriksaan benar atau
tidak. Periksa objek , keadaan ,situasi
bermasalah.

Fasa Tiga :
Pengumpulan data- ujikaji
Asingkan pembolehubah releven
Bentuk hipotesis dan uji
perkaitannya.

Fasa Empat:
Menyusun ,merumus, keterangan.
Rumus peraturan dan keterangan

Fasa Lima:
Analisa Proses Inkuiri.
Analisa Strategi inkuiri dan
hasilkan yang lebih berkesan

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

Fasa Satu :

Dalam Fasa Satu, guru perlu mengemukakan situasi masalah yang perlu

diselesaikan oleh pelajar. Kemudiannya memberikan penerangan susun atur bagaimana

untuk menjalankan inkuiri yang digunakan .

Fasa Dua :

Dalam Fasa Dua pula, ia melibatkan proses mengumpul data . Pegumpulan data

dibuat melalui ujikaji, pemerhatian dan pemeriksaan situasi sebenar. Guru-guru

hendaklah cuba membantu murid dengan mengembangkan jenis maklumat yang

didapati.

Fasa Tiga :

Dalam Fasa Tiga , pelajar-pelajar perlu mengasingkan pembolehubah yang

releven iaitu untuk membentuk hipotesis dan membuat perkaitan tentang sebab dan

akibat masalah berlaku.

Fasa Empat :

Dalam Fasa Empat , guru meminta pelajar menyusun semua data-data yang telah

mereka perolehi bagi membentuk satu keterangan mengenai kajian mereka.

Fasa Lima :

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 Dalam fasa yang terakhir ini , pelajar diminta untuk menganalisis corak inkuiri

yang telah mereka hasilkan . Pada fasa ini pelajar boleh memberikan pelaporan mengenai

kajian yang telah mereka lakukan dalam bentuk penulisan, gambarajah atau sebagainya.

( Auzit Shamsudin, 1997 ).

Walaupun model inkuiri banyak digunakan dengan meluas dalam bidang sains

tetapi kini ianya juga digunakan secara meluas dalam semua mata pelajaran.

Model ini terhasil daripada gabungan kaedah inkuiri dan penemuan , ianya

kelihatan hampir sama dengan kaedah Eksperimen. Konsep Model Inkuiri dan Kaedah

Penemuan adalah berlainan , tetapi pendekatan , strategi, tujuan , prinsip dan langkah-

langkah menjalankan aktivitinya adalah sama.

Model ini adalah merupakan satu pengajaran yang menarik serta merangsangkan

pelajar-pelajar kerana mereka memerlukan kreativiti, pemikiran, penaakulan serta

penilaian bagi menyelesaikan masalah dan seterusnya membuat sesuatu keputusan.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

PRINSIP-PRINSIP MODEL INKUIRI

Terdapat beberapa prinsip yang perlu diketahui oleh guru sebelum melaksanakan

model inkuiri di dalam pengajaran . Ini sangat penting untuk memastikan kaedah yang

digunakan . Ini benar-benar mampu menghasilkan satu pengajaran dan pembelajaran

yang berkesan.

Prinsip pertama yang perlu diberi tumpuan oleh guru ialah mereka perlu memlih

topik kajian yang terdapat dalam sukatan dan mengikut objektif pelajaran . Ini penting

agar proses pengajaran itu nanti sesuai dengan tahap kemampuan mereka . Objektif

pengajaran guru akan mempunyai matlamat yang perlu dicapai oleh pelajar.

Prinsip kedua ialah penyediaan alatan . Guru perlu menyediakan alatan yang

sesuai dan mencukupi sebelum memulakan sesuatu kajian. Alatan yang tidak sesuai serta

tidak berfungsi akan menggangu kelancaran proses pembelajaran pelajar. Oleh yang

demikian para guru perlu memastikan alatan sentiasa dalam keadaan baik, berfungsi,

sesuai dan mencukupi.

Prinsip ketiga ialah peranan yang dimainkan oleh guru. Guru perlu berbincang

dengan pelajar mengenai tujuan kajian dibuat. ini akan dapat memberikan pengetahuan

awal kapada pelajar apa yang perlu mereka lakukan. Guru perlu juga memastikan murid-

murid memahami langkah-langkah untuk menjalankan kajian.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 Prinsip yang keempat ialah guru perlu mengelak daripada memberi jawapan atau

memberitahu murid jawapan dan kesimpulan yang diharapkan. Dalam peringkat ini ,

guru perlu memberi kebebasan kepada murid dalam setiap jawapan atau kesimpulan

yang mereka berikan.

Guru juga perlu memastikan agar aktiviti dibuat oleh pelajar sendiri. Kegagalan

guru memastikan kajian dibuat oleh pelajar akan memberikan impak yang besar kepada

proses pengajaran dan pembelajaran mereka.

Guru juga perlu mengawal pelajar agar mereka tidak menyeleweng dari kaedah

kajian. Guru harus sentiasa peka dan mudah mengesan kesilapan yang dilakukan oleh

pelajar serta membuat peneguran kepada pelajar. Ini penting supaya pelajar tidak

terpesong daripada matlamat dan objektif kajian.

Sebaik sahaja kajian selesai dijalankan , guru perlu mengadakan perbincangan

dengan pelajar. Dalam perbincangan ini , guru boleh mendengar keputusan dan kajian

pelajar di samping bertukar-tukar pendapat, pandangan dan pengalaman. Setiap

pandangan daripada murid hendaklah diterima dan diberi perhatian . Guru boleh

membuat kesimpulan atau keputusan di akhir perbincangan tersebut.

KEBAIKAN MODEL INKUIRI

Terdapat beberapa kebaikan bagi model ini yang boleh dimanfaatkan oleh

pelajar-pelajar. Di antaranya ialah :-

1. Model ini berasaskan strategi pemusatan pelajar . Pelajar melibatkan diri

dalam aktiviti pembelajaran sepenuhnya.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 2. Menghasilkan pemahaman yang lebih mendalam terhadap rumusan atau

generalisasi yang dibuat.

3. Menimbulkan minat pelajar serta naluri ingin tahu pelajar terhadap aktiviti

pembelajaran yang dilakukan.

4. Memberi peluang kepada pelajar-pelajar menjalankan aktiviti

pembelajaran secara bebas

5. Pengalaman dan pengetahuan yang diperolehi leh murid-murid akan kekal

lama.

6. Menggalakkan pelajar berfikir secara saintifik dan rasional.

KELEMAHAN MODEL INKUIRI

1. Model ini hanya sesuai kepada pelajar tahap dua di sekolah rendah.

2. Model ini memerlukan penggunaan masa yang panjang.

3. Pelajar yang kurang pengalaman akan menghadapi kesulitan untuk

mendapatkan hasil kajian yang tepat.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 4. Model ini hanya sesuai kepada pelajar yang cerdas dan kurang sesuai

kepada pelajar yang lemah.

5. Model ini memerlukan kecekapan guru untuk mengurus dan

mengendalikan aktiviti kajian .

6. Hasil dapatan yang kurang tepat mampu melemahkan pelajar.

MODEL INKUIRI - SATU PENILAIAN DAN REFLEKSI

Model inkuiri merupakan satu model pengajaran yang sangat menarik minat

pelajar apabila ianya dilaksanakan. Saya adalah seorang guru sains, bagi saya model ini

merupakan pilihan saya ,setiap kali proses pengajaran dan pembelajaran dilaksanakan

dalam makmal

sains , model ini menjadi pilihan saya.

Bagi memenuhi tugasan ini, saya telah memilih satu tajuk dari mata pelajaran

sains Tahun 5. Tajuk pilihan saya ialah “ Bahan Konduktor dan Bahan Penebat “.Di

bawah ini saya sediakan satu rancangan pelajaran harian yang digunakan bagi tujuan

kajian ini.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 CONTOH RANCANGAN MENGAJAR HARIAN

Mata Pelajaran : Sains

Kelas : 5 Al-Amin

Tarikh : 6 Julai 1999

Bil.Murid : 35 orang

Masa : 8.45 - 9.45 pagi ( 1 Jam )

Bidang Kajian : Menyiasat Alam Fizikal

Objektif Khusus : 3.2- Bahan Konduktor dan Bahan Penebat

Kemahiran Proses : 1. Menyatakan 2 maklumat

2. Membuat hipotesis

3. Menanalisis data

Alatan Bantu Mengajar : Litar elektrik, getah, kertas, cuka, paku, kain, kuprum, plastik,

lidi, batang ais krim , carta , daun, duit syiling. kaca.

LANGKA ISI AKTIVITI P & P CATATAN

H PELAJARAN
1 Set Induksi
( 5 Minit )
- Guru menunjukkan -Murid
kepada murid dua jenis bahan memerhatikan dua
. bahan yang
ditunjukkan oleh
- Guru menyambung setiap guru.
satu bahan tersebut pada litar
elektrik. - Murid cuba
memberikan jawapan
- Guru bersoaljawab dengan kepada guru.
murid mengenai masalah
mentol elektrik yang tidak

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 menyala.

2 Bahan - Guru mengedarkan kad - Ketua kumpulan

( 20 Minit ) konduktor tugasan kepada setiap membaca arahan
Bahan Penebat kumpulan. dalam kumpulan
mereka.
- Guru meminta ketua setiap
kumpulan membaca dalam - Setiap kumpulan
kumpulan masing-masing menjalankan kajian
kad arahan tersebut. dari satu stesyen ke
stesyen yang lain.
- Guru mengarahkan setiap
kumpulan menjalankan
kajian
mengikut stesyen yang telah
ditetapkan.

- Guru memantau setiap

kumpulan.

3 Penulisan - Guru mengedarkan - Murid berbincang

( 10 Minit ) Pelaporan Lembaran kerja kepada
Aktiviti setiap pelajar
- Guru meminta setiap
kumpulan menuliskan
pelaporan mereka dalam
lembaran kerja yang
diberikan
dalam kumpulan
mereka dan menulis
laporan mereka
dalam lembaran kerja
yang diberi oleh
guru.

4 Pelaporan oleh - Guru meminta wakil setiap - Wakil setiap

( 10 Minit ) setiap kumpulan kumpulan membacakan kumpulan
pelaporan mereka membacakan
pelaporan mereka
- Guru meminta membimbing
pelajar - Pelajar membuat
catatan dalam buku
nota mereka.
5 Rumusan - Guru memberikan rumusan - Pelajar mendengar
( 5 Minit ) keseluruhan daripada laporan segala rumusan
yang telah diberikan oleh daripada guru.
setiap kumpulan
- Pelajar membuat
- Guru menyatakan bahawa hipotesis bahawa
semua bahan bahan yang dapat

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 konduktor dapat mengalirkan
arus elektrik manakala semua
bahan penebat tidak dapat
mengalirkan arus elektrik.
mengalirkan arus
elektrik adalah bahan
konduktor manakala
bahan yang tidak
dapat mengalirkan
arus elektrik adalah
bahan penebat.

Di antara objektif kajian ialah untuk memberikan pengetahuan dan pembelajaran

kepada murid mengenai jenis bahan yang boleh mengalirkan arus elektrik dan yang tidak

boleh mengalirkan arus elektrik.

Pada awal penerangan mengenai tajuk, ada pelajar yang tidak dapat memahami

apakah yang dimaksudkan bahan konduktor dan bahan penebat. Melalui aktiviti

kumpulan, setiap ahli akan menyiasat dan mencari maklumat serta mengumpulkan

bahan-bahan yang diuji mengikut dua kumpulan iaitu yang boleh mengalirkan arus

elektrik dan yang tidak boleh mengalirkan arus elektrik. Setiap kumpulan akan

memberikan persembahan mengikut cara masing-masing. Ini bertujuan untuk memberi

peluang kepada pelajar untuk memperbaiki kemahiran komunikasi mereka.

Apa yang dapat saya perhatikan sewaktu sesi pemantauan saya dengan setiap

kumpulan , semua ahli memberikan kerjasama sepenuhnya. Mereka telah membahagikan

tugas secara adil , sentiasa memberikan bantuan apabila diperlukan rakan. Kebanyakkan

kumpulan yang ditemui melahirkan rasa seronok kerana dapat menjalankan aktiviti ini.

Keadaan ini secara tidak langsung memberikan peluang kepada murid untuk

menjalankan aktiviti pembelajaran secara bersungguh-sungguh.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 Model ini telah memberikan satu pengalaman dan pemahaman kepada semua

pelajar. Pengalaman dan pemahaman ini akan kekal lama dalam ingatan pelajar. Model

ini juga berjaya menimbulkan rasa ingin tahu pelajar serta berupaya membentuk minat

pelajar terhadap pelajaran sains.

Kejayaan dalam melaksanakan model ini banyak bergantung kepada disiplin diri

pada setiap pelajar. Faktor ketepatan masa dan juga keinginan untuk mengatasi kumpulan

lain perlu dipupuk dalam diri.

KESIMPULAN

Model pengajaran Inkuiri ini merupakan suatu proses pengajaran dan

pembelajaran yang cukup menarik minat pelajar. Pelajar di sekolah rendah khususnya

memerlukan satu kaedah dan cara yang paling berkesan bagi menarik minat mereka

untuk terus belajar. Banyak faedah dan kebaikan yang dapat diperolehi oleh pelajar

sewaktu menjalankan aktiviti.

Kesesuaian tajuk dengan aktiviti yang dijalankan adalah penting bagi memastikan

objektif dan matlamat yang ditetapkan akan tercapai. Kesungguhan dan kecekapan guru

dalam melaksanakan proses pengajaran amat perlu agar pelaksanaannya dapat berjalan

dengan lancar dan sistematik.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 Justeru itu, proses pengajaran menggunakan model inkuiri merupakan suatu

bentuk pengajaran yang boleh dijayakan oleh setiap guru dalam menyampaikan

pengajaran mereka sama ada di dalam atau di luar bilik darjah.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

 BIBLIOGRAFI

1. Shah Ruzi, ‘Pedagogi Dalam Pendidikan KBSR ‘, Bengkel Peningkatan

Akademik,Jabatan Pendidikan Negeri Selangor, 1997.

2. Buku Teks Sains Tahun 5, Dewan Bahasa Dan Pustaka, Kuala Lumpur, 1997

3. Alam dan Manusia, Vinlin Press, Kumpulan Budiman, Kuala Lumpur, 1998

4. Auzait Shamsudin - Sistem Pengajaran Sekolah Rendah, Modul Pembelajaran

Pengajian Pendidikan Jarak Jauh.

5. Bahan bercetak, Pusat Perkembangan Kurikulum , Kementerian

Pendidikan Malaysia. 1996.

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002

BIL ISI KANDUNGAN MUKA SURAT

1 SEKAPUR SIREH 2

2 PENDAHULUAN 3-4

3 MODEL PENGAJARAN 4-5

4 MODEL INKUIRI DAN PENEMUAN 6

5 RAJAH FASA MODEL INKUIRI 6-8

6 PRINSIP-PRINSIP MODEL INKUIRI 9-10

7 KEBAIKAN MODEL INKUIRI 10-11

8 KELEMAHAN MODEL INKUIRI 11-12

9 MODEL INKUIRI SATU

PENILAIAN DAN REFLEKSI 12

10 CONTOH RANCANGAN

BELAJAR HARIAN 13-16

11 KESIMPULAN 16-17

12 BIBLIOGRAFI 18

MAI / PPPJJ USM / 1999-2002