Nota Kursus

Open Office
3-5 Oktober 2011

Bahagian Pengurusan Teknologi Maklumat

Kementerian Dalam Negeri

Kandungan
Open Office ............................................................................................................................................. 1
Writer ...................................................................................................................................................... 2
Pembaris ......................................................................................................................................... 2
Bar Status ........................................................................................................................................ 3
Nombor dan List.................................................................................................................................. 4
Pelbagai jenis Bullet List .................................................................................................................. 4
Promote dan Demote ..................................................................................................................... 4
Pindahkan Item ke Bawah............................................................................................................... 4
Mencipta jadual .................................................................................................................................. 6
Stail (Styles) ......................................................................................................................................... 7
Menggunakan Page Style ................................................................................................................ 7
Header and Footer .............................................................................................................................. 7
Untuk menambah header ............................................................................................................... 7
Untuk menambah footer ................................................................................................................ 7
Nombor muka surat ............................................................................................................................ 8
Calc .......................................................................................................................................................... 9
Antaramuka ........................................................................................................................................ 9
Penamaan Cells ............................................................................................................................. 10
Menamakan semula lembaran kerja ............................................................................................ 10
Formula ............................................................................................................................................. 11
Memasukkan Formula .................................................................................................................. 11
Fungsi Matematik ............................................................................................................................. 11
STATISTIC Function ( Fungsi Statistik) ........................................................................................... 13
Autofill............................................................................................................................................... 15
Format Cells ...................................................................................................................................... 15
Penjumlahan secara automatic ........................................................................................................ 16
Filter .................................................................................................................................................. 20
Impress.................................................................................................................................................. 22
Antaramuka ...................................................................................................................................... 22
View .................................................................................................................................................. 23
Outline view .................................................................................................................................. 23
Notes view .................................................................................................................................... 23
Slide sorter view............................................................................................................................ 24
i

Handout view ................................................................................................................................ 24

Mengemaskini Satu Persembahan................................................................................................... 24
Bermain dengan persembahan ......................................................................................................... 25
Mainkan secara automatik............................................................................................................ 25
Permulaan slide............................................................................................................................. 25
Untuk menyembunyikan slide semasa persembahan .................................................................. 25
Animasi.............................................................................................................................................. 25
Tambah animasi didalam persembahan ....................................................................................... 25
Drawing ............................................................................................................................................. 26

ii

Open Office
OpenOffice boleh dijalankan di platform Linux dan Microsoft (MS) Windows
Dokumen boleh disimpan dalam format berikut :

Aplikasi
Writer
Calc
Impress
Draw
Base

OpenOffice.org 1.0
Open Document Format (ODF)
MS Office 97/2000/XP
Text biasa
Rich text format (RTF)
Format file
.odt
.ods
.odp
.odg
.odb

Aplikasi Setara
Microsoft Word
Microsoft Excel
Microsoft Powerpoint
Microsoft Paint
Microsoft Access

Format File Setara

.doc,.docx
.xls,.xslx
.ppt,.pptx
.bmp
.mdb

Writer
Perisian yang boleh digunakan untuk mencipta dokumen teks yang mengandungi grafik,
jadual,gambar dan graf. Anda boleh memilih untuk menyimpan dokumen yang anda cipta
menggunakan writer dengan format .odt (format default) , format Microsoft word (.doc), format
laman web (html) ataupun PDF dengan mudah.

1. Bar Menu (Menu bar)

2. Bar Formatting (Formatting toolbar)
3. Bar Biasa (Standard toolbar)
4. Pembaris (Ruler)
5. Bar Status (Status bar)
Pembaris

Klik kanan pada pembaris untuk melihat pilihan utk setting.

Millimeter, Centimeter, Inch, Point, and Pica

Indents

Mengubah tiga segitiga kecil pada pembaris atau gunakan Paragraph window -> Indents &
Spacing kemudia tekan TAB dengan klik dua kali pada mana-mana tempat dalam pembaris
Bar Status

Memaparkan status terkini

Nombor mukasurat / bilangan mukasurat

Stail mukasurat

Status kekunci istimewa

Klik kanan pada view dan tukar view zoom

Selalunya 100%

Latihan 1
1. Taip ayat seperti contoh dibawah :

2. Simpan sebagai latihan1.doc

Nombor dan List

Untuk membuat outline perkara dalam susunan nombor atau list.

atau : Format > Bullets and Numbering

Latihan 2
1. Cipta dokumen seperti berikut :

2. Simpan sebagai latihan2.doc

Pelbagai jenis Bullet List

Untuk menukar jenis bullet list; Bullet and Numbering > Options > Character
Promote dan Demote

Untuk membuat sublist, demote one level dan buat indent. Apa akan jadi sekiranya indent tanpa
demote atau demote tanpa indent ?
Pindahkan Item ke Bawah

Move Down atau Move Up boleh digunakan untuk memindahkan item ke atas atau kebawah dalam
list yang sama, manakala Move With Subpoints pula untuk memindahkan item berserta sub item
bersama.

Latihan 3
1. Ubah suai Latihan 2 menjadi seperti dibawah.

2. Simpan sebagai latihan 3.doc

Mencipta jadual
Ada beberapa cara untuk mencipta jadual (table)

Cipta jadual dari Table -> Insert -> Table menu

Dari bar biasa

Tekan Ctrl+F12

Dengan jadual anda boleh

Cipta/tambah/padam row, column

Format garisan, warna, alignment

Merge/unmerge cells

Latihan 4
1. Cipta jadual seperti berikut.

2. Simpan sebagai latihan 4. Doc

Stail (Styles)
Mementukan bagaimana rupabentuk dokumen anda dalam Writer.Kaedah menggunakan styles:
Klik the menu Format -> Styles and formatting
Tekan F11
Jenis stail
Paragraph
Character
Frame
Page
List
Menggunakan Page Style
Menambahkan Page Style baru
1. Klik pada Default page style
2. Klik butang New Style from Selection -> New Style from Selection
3. Masukkan nama style yang baru, klik OK
4. Klik kanan pada nama new style dan tukar
Menggunakan Page Style
1. Buka Styles dan bar Format
2. Pilih muka surat yang diiginkan dan klik dua kali pada pada Page Style
3.

Header and Footer

Untuk menambah header
Klik pada mana-mana muka surat dan klik Insert -> Header
Untuk menambah footer
Klik pada mana-mana mukasurat dan klik Insert -> Footer

Nombor muka surat

Ruangan seperti Date, Time, Page Number, Page Count
dan penulis boleh ditambah pada footer dan header
Contoh, untuk menambah page number dalam footer

Klik pada kawasan footer

Klik Insert -> Fields -> Page Number

Latihan 5
1. Buat satu dokumen yang mempunyai sukrang-kurangnya 3 muka surat.
2. Pada muka surat pertama, pastikan tiada header, footer atau nombor muka surat
3. Pada muka surat kedua dan seterusnya ada header, footer dan nombor muka surat yang
bermula dengan 1,2,3....

Calc
Column

Antaramuka

Cell

Bar Menu

Bar Standard

Bar Formula

Zoom
Tab
Row

Penamaan Cells

Isikan cells yang digelapkan

Menamakan semula lembaran kerja

1.

Klik 2x pada tab yang ingin dinamakan semula

2.

Taip nama baru dan tekan OK

10

Formula
Memasukkan Formula

Untuk memasukkan formula, mulakan cell dengan symbol = diikuti dengan formula yang
ingin dimasukkan.

Fungsi Matematik
Calc mempunyai banyak fungsi matematik di dalamnya. Antara operasi paling asas ialah seperti
darab,tolak,bahagi ,tambah seperti berikut:

Antara fungsi tambahan yang

terdapat pada Math function ialah
seperti:

Operasi

Simbol

Data
sebenar

Rumus
Excel

Jawapan

Pendaraban

=5*6

= A1 * B3

30

Pembahagian

=8/4

= A3 / B2

Penambahan

=4+7

= B2 + A2

11

Penolakan

=8-3

= A3 - B1

Beberapa fungsi math yang sering digunakan dalam membantu mengira dalam perkerjaan kita
seharian misalnya ialah:

a) ABS Memberikan nilai mutlak sesuatu nombor

11

Cara formulanya : = ABS(number)

Contoh:

A
1
2

Data
-4
Formula

Keterangan (Jawapan)

=ABS(2)

Nilai mutlak 2 (2)

=ABS(-2)

Nilai mutlak -2 (2)

=ABS(A2)

Nilai mutlak -4 (4)

b) SUM Menambahkan semua nilai dalam pilihan cell.

Cara formulanya (1) :
(2) :

= SUM (nombor pertama : nombor terakhir )

= SUM (no pertama : nombor terakhir ; nombor lain lagi )

Contoh :

Contoh

Cell untuk dijumlahkan

25

=sum(A1:A3)

A1, A2, A3

50

=sum(A1:A3;100)

A1, A2, A3 and 100

75

=sum(A1+A4)

A1, A4

test

=sum(A1:A2;A5)

A1, A2, A5

Jawapan

#VALUE!

12

C) TRUNC Memberikan hanya nilai integer dan membuang bahagian perpuluhan.

Cara formulanya : = TRUNC(number) number = nilai yang ingin di truncatekan.

Contoh :

Formula

Keterangan (Jawapan)

=TRUNC(8.9)

Integer part of 8.9 (8)

=TRUNC(-8.9)

Integer part of -8.9 (-8)

=TRUNC(PI())

Integer part of pi (3)

STATISTIC Function ( Fungsi Statistik)

Antara fungsi lain yang hampir sama dengan fungsi matematik ialah STATISTIC function seperti:
Function dengan tanda sering digunakan dalam statistik mudah.
i) AVERAGE
Average ialah nilai purat. Ia didapati dengan menambahkan sekumpulan nombor dan memabahagikan dengan kiraan
bilangan nombor yang ditambahkan tadi.
Cara formulanya (1) :

= AVERAGE (nombor pertama : nombor terakhir )

(2) :

= AVERAGE (no pertama : nombor terakhir ; nombor lain lagi )

Contoh:

Contoh

Cell untuk dipuratakan

=average (A1:A4)

A1, A2, A3, A4

Jawapan

=average (A1:A4;300) A1, A2, A3, A4 and 300

=average (A1:A5)

A1, A2, A3, A4, A5

=average (A1:A2;A4) A1, A2, A4

13

ii) MAX Memberikan nilai terbesar (maksimum) dalam suatu siri nombor.

Cara formulanya (1) :

(2) :

= MAX (nombor pertama : nombor terakhir )

=MAX (no pertama : nombor terakhir , nombor lain lagi )

Contoh:

A
1

10

20

30

test

Contoh

Cell untuk dimaksimakan

=max (A1:A4)

A1, A2, A3, A4

Jawapan

=max (A1:A4;100) A1, A2, A3, A4 and 100

=max (A1;A3)

A1, A3

=max (A1;A5)

A1, A5

5
* Nota: Ruang kosong dan teks tidak diambil kira semasa fungsi max berjalan

iii) MIN Returns the smallest value in a set of values.

Cara formulanya (1) :

= MIN (nombor pertama : nombor terakhir )

(2) :

=MIN (no pertama : nombor terakhir , nombor lain lagi )

10

20

30

test

Example of min

Cells to look at

=min (A1:A4)

A1, A2, A3, A4

=min (A2:A3;100)

A2, A3 and 100

=min (A1;A3)

A1, A3

=min (A1;A5)

A1, A5 (displays the smallest

number)

Ans. min

14

Autofill

Klik pada penghujung cell, dan seretkan ia.

Format Cells

Klik pada Standard Bar > Number Format

Atau Format > Cells >Numbers

15

Penjumlahan secara automatic

Pilih deretan cell yang ingin dijumlahkan > Pilih Autosum

Format Besyarat (Conditional Formating)

1. Pilih Format > Conditional Formating

2.
3.
4.

Pilih logic matematik yang diperlukan (dalam contoh ini greater than).
Isi nilai lebih daripada
Klik New Style

16

5.
6.
7.

Tukarlah stail seperti yang dikehendaki (dalam contoh ini

background ditukar ke warna merah)
Klik OK.
Cuba anda tukar nilai pada cell tersebut menjadi lebih atau
kurang dari 10, apa akan berlaku ?

Text To Column

17

18

19

Filter

20

21

Impress
Antaramuka

22

Latihan: Membina satu slide persembahan presentation menggunakan templat

Membina satu persembahan baru menggunakan templat Impress

Pilih OpenOffice.org Impress yang baru

Langkah 1: Pilih dari Templat yang ada
"Introducing a new product"
Langkah 2: Pilih 'original'
Langkah 3: Pilih 'Effect Wipe Down'
Anda juga boleh mencuba kesan 'transition' yang lain
Langkah 4: Letakkan maklumat yang diperlukan
Name: Latihan Impress
Subject: OpenOffice.org
Ideas: Writer Calc Impress
Langkah 5: Pilih slide1,2,6

Mainkan slide tersebut dengan menekan papan kekunci F5

Simpan slide dengan nama latihan10.ppt

View
Outline view

Kegunaannya untuk membina slide daripada 'Notes'.

Bagaimana untuk 'promote' and 'demote', 'move up/down'

Padam 'note' daripada 'slide preview'

Notes view

Kegunaan untuk membina Notes bagi pembentang

23

Kebiasaannya saiz fon adalah12.

Untuk melihat, 'zoom in' (example 130%) daripada status bar / menggunakan
papan kekunci scroll+Ctrl

Menggunakan 'One-touch' untuk menutup/membuka skrin

Slide sorter view

Kegunaan untuk menyembunyikan slide persembahan. Apabila cetakan dibuat,

maklumat tambahan(hidden slides) akan terpapar.

Untuk menyembunyikan slide daripada terpapar semasa persembahan dijalankan :

o Klik Slide Show -> Hide Slide...

Pada nombor slide yang disembunyikan akan kelihatan satu segiempat tepat
dengan garis berpenjuru di sebelahnya

Gerakkan dan susun atur slide yang dibina

Handout view

Paparan 'Default' adalah berbentuk landscape, dimana terdapat 4 slides satu

halaman

Gunakan slide 3 halaman dan tukarkan kepada format to A4, potrait

Tukar 'Layout view' kepada 3 slide untuk satu helaian

Tunjukan hasil paparan seperti menggunakan MS Office

Mengemaskini Satu Persembahan

Membina dan membuang slide

1. Namakan semula slide
2. Cara terbaik adalah dengan menamakan setiap slide yang dibina
3. Susun atur semula slide yang dibina
24

4. Mengubah setiap slide 'transition' yang dibina

5. Tukar slide 'transitions' dengan pillihan yang lain
6. Buang slide 'transitions' yang dipilih

Bermain dengan persembahan

Mainkan secara automatik
1. Klik 'Task View' Slide Transition
2. Pilih Advance slide, klik Automatically after dan set setiap saat yang diperlukan untuk
pertukaran slide
Permulaan slide
1. Klik Slide Show -> Slide Show Settings...
2. Pada 'Type' klik Auto dan pilih saat nombor yang ingin dimainkan
Untuk menyembunyikan slide semasa persembahan
1. Klik Slide Show -> Hide Slide...
Pada nombor slide yang disembunyikan akan kelihatan satu segiempat tepat dengan garis
berpenjuru di sebelahnya

Animasi
Tambah animasi didalam persembahan
1. Klik 'Task view' Custom Animation dan klik Add...
2. Ada 4 pilihan animasi yang boleh dimasukkan ke dalam imej /teks
a. Entrance
b. Emphasis
c. Exit
d. Motion path
3. Tukar 'order of animation'
4. Klik pada anak panah Change order

25

Drawing
OpenOffice.org menyediakan 'tools' grafik asas untuk 'drawing'. Dibawah ciri-ciri yang ada dalam
'drawing' :

Membuat 'vector graphics' menggunakan line dan garis lenkungan(curves)

Membuat objek 3D yang mudah
'Grids and Guides'

Drawing ini juga boleh dieksport kepada format grafik fail yang lain seperti BMP, GIF, JPG, dan PNG

26