KUALITI PENDIDIK PRASEKOLAH PRA 3114 Pengurusan kesihatan, kesihatan, keselamatan dan pemakanan

NOR HAZIRAH MASRINA NURSYAZANA

KESIHATAN

pengurusan kesihatan

PENGURUSAN KESIHATAN
LATIHAN KESIHATAN KEPERLUAN ASAS UNTUK MEMASTIKAN PENJAGAAN KESIHATAN KANAK-KANAK POLISI DAN PROSEDUR UNTUK MENCAPAI MATLAMAT KESIHATAN

KONSEP KESIHATAN
Mengikut WHO, kesihatan didefinisikan sebagai satu keadaan yang sempurna dari segi fizikal,mental/emosi, rohani dan sosial. Kesihatan juga merupakan satu proses dinamik yang sentiasa berubah serta boleh diperoleh melalui pemupukan ilmu pengetahuan, sikap, amalan yang seimbang dan berterusan.

 Mengikut Hugh Hawes et.all, kesihatan merupakan keadaan kesejahteraan fizikal, mental dan sosial bukan hanya sekadar bebas dari penyakit sahaja. Sekiranya salah satu daripada unsur- unsur yang disebutkan mengalami gangguan bermakna individu tersebut tidak sihat.

KEPENTINGAN KESIHATAN
Supaya badan tidak mudah dijangkiti penyakit. Otak akan menjadi lebih cerdas dan kanakkanak akan mudah menerima pelajaran. Asas kepada kecemerlangan diri,bangsa dan negara.

PENGAWALAN PENYAKIT IMUNISASI KANAK-KANAK

PENJAGAAN GIGI KANAK-KANAK

PERANAN PUSAT KESIHATAN

LATIHAN KESIHATAN

PERANAN IBU BAPA

PERANAN KANAK-KANAK

PERANAN GURU

PENJAGAAN GIGI KANAK-KANAK

Kurangkan makan makanan dan minuman bergula di antara waktu makan. Mengurangkan pengambilan minuman berkarbonat dan kodial. Menggunakan ubat gigi berfluorida untuk menguatkan gigi. Mendapatkan pemeriksaan pergigian secara berkala sekurang-kurangnya sekali setahun. Berus gigi selalu selepas makan untuk mengelakkan pengumpulan plak.

IMUNISASI KANAK-KANAK
Program imunisasi terbukti berjaya mengurangkan jangkitan beberapa penyakit berjangkit yang sering menyerang kanak-kanak serta mengurangkan komplikasi penyakit berkenaan, seperti kematian atau kecacatan. Buat masa ini kerajaan melalui Kementerian Kesihatan melaksanakan jadual imunisasi berkala seperti dikehendaki WHO supaya kanak-kanak mendapat imunisasi asas untuk beberapa penyakit berjangkit.

PENGAWALAN PENYAKIT
Contohnya kanak-kanak yang di infestasi kutu tidak dibenarkan ke sekolah sehingga sehingga mereka telah dirawat dengan sempurna.

PERANAN IBU BAPA

Menjaga kebersihan dan kesihatan kanakkanak. Contohnya kebersihan dari segi pakaian,kuku,gigi dan mulut.

PERANAN GURU
Guru menerangkan tentang penyakit-penyakit kepada kanak-kanak. Guru sentiasa memerhati kesihatan dan kebersihan kanak-kanak. Contohnya kebersihan kuku,gigi dan sebagainya.

PERANAN KANAK-KANAK
Sentiasa memberus gigi selepas makan. Membasuh tangan sebelum dan selepas makan.

PERANAN PUSAT KESIHATAN

Mengadakan pemeriksaan kesihatan di sekolah contohnya pemeriksaan gigi terhadap pelajar sekolah pada setiap tahun. Memberikan ceramah kebersihan diri dan kepentingan kesihatan diri kepada pelajar sekolah. Menyebarkan maklumat tentang kesihatan kepada penduduk sekitar yang terkini , cara mengatasi, cara pencegahan dan sebagainya melalui pameran

POLISI DAN PROSEDUR UNTUK MENCAPAI MATLAMAT KESIHATAN

 Mengadakan Kempen Cara Hidup Sihat. Kempen Cara Hidup Sihat 1994 bertemakan Promosi Kesihatan Kanak-Kanak yang bertujuan meningkatkan taraf kesihatan melalui promosi kesihatan yang optima dalam penjagaan kesihatan kanak- kanak.

 Tema yang dipilih bagi kempen ini ialah "Anak Sihat Tonggak Masa Depan Negara" adalah bertepatan dan melibatkan seluruh keluarga dan mempunyai komponen-komponen yang memerlukan tindakan individu serta ahli keluarga. Ini selaras dengan usaha-usaha yang dibuat oleh Kementerian Kesihatan Malaysia untuk mencapai objektif Hari Kanak-Kanak Sedunia yang menekankan "pembangunan, survival dan perlindungan" kepada kanak-kanak.

IMUNISASI
Imunisasi melindungi kanak-kanak daripada lapan penyakit berbahaya iaitu hepatitis B, tibi, difteria, batuk kokol, tetanus, polio, campak dan rubella. Kanak-kanak yang diberi imunisasi lebih berkemungkinan dijangkiti penyakit,mati atau hilang upaya. Imunisasi perlu disegerakan. Semua imunisasi primer perlu dilengkapkan sebelum kanak-kanak mencapai umur setahun. Setiap lawatan ke klinik kesihatan atau hospital mesti dimanfaatkan untuk mendapatkan imunisasi.

 Pemberian imunisasi kepada kanak-kanak yang tidak sihat adalah selamat. Setiap wanita yang berumur antara 15 hingga 44 tahun mesti mendapat imunisasi tetanus yang lengkap. Setiap perempuan di antara 7 hingga 44 tahun perlu diberi imunisasi rubella.

PERTUMBUHAN KANAK-KANAK
Pertambahan berat badan yang teratur merupakan petunjuk yang penting dalam pertumbuhan dan perkembangan kanak-kanak. Kanak-kanak yang berumur di bawah enam tahun perlu kerap ditimbang bagi mengawasi pertumbuhan mereka. Susu ibu adalah makanan terbaik untuk kanakkanak bagi empat hingga enam bulan selepas dilahirkan. Apabila mencapai umur empat hingga enam bulan bayi memerlukan makanan-makanan lain sebagai tambahan kepada susu ibu.

 Bayi berumur lebih daripada enam bulan perlu makan makanan lima hingga enam kali sehari. Semua kanak-kanak memerlukan makanan yang kaya dengan vitamin dan zat galian. Setiap kali selepas sakit, seseorang kanakkanak memerlukan makanan tambahan bagi mempercepatkan pertumbuhan yang terganggu kerana penyakit.

KESELAMATAN

keselamatan Kanakkanak DI PRASEKOLAH

a. ruang belajar
1. 2. susun perabut jauh daripada tingkap perabut hendaklah dipilih daripada jenis yang selamat seperti bucu yang tidak tajam, tidak berkaca dan stabil

b. kawasan permainan
1. 2. 3. 4. 5. Ketinggian alat-alat permainan mestilah sesuai dengan umur kanak-kanak (tidak melebihi 2.8) Jarak permainan hendaklah tidak kurang dari 4.2 meter di antara satau sama lain Permukaan di sekitar dan dibawah alat permainan perlu lembut dan tahan hentakan alat-alat permainan kanak-kanak hendaklah dipastikan berada dalam keadaan selamat Kawasan permainan hendaklah sentiasa dipantau bagi memastikan kawasan selamat daripada benda-benda berbahaya dan tajam seperti paku, besi. Kaca dan sebagainya

c. bilik air/tandas
Lantai hendaklah sentiasa dibersihkan dan pastikan ianya tidak licin 2. Tutup kolah mandi (jika ada) 3. Awasi kanak-kanak ketiak mereka berada di bilik air / tandas 1.

d. bilik tidur
1. 2. 3. 4. 5. 6. pastikan perabut yang digunakan di bilik tidur kanakkanak selamt untuk kegunaan kanak-kanak Lantai hendaklah dialas dengan bahan lembut yang boleh membantu mengurangkan kesakitan jika kanak- kanak terjatuh dari katil elakkan meletakkan terlalu banyak perabit suiz dan plag elektrik hendaklah dipasang agak tinggi supaya tidak mudah dicapai oleh kanak-kanak Elakkan meletakkan Binatang piliharaan di bilik tidur Katil bertingkat tidak sesuai untuk kanak- kanak yang berumur kurang daripada 9 tahun

e. ruang tamu
1. Ketika menyusun perabut di ruang tamu pastikan terdapat ruang ditengahtengah ruang (supaya meyenangkan pergerakkan kanak-kanak) 2. pastiakn tidak terdapat barang perhiasan yang boleh mendatangkan bahaya kepada kanak-kanak seperti barang kaca

LANGKAH MENGATASI
Kerjasama dengan Tenaga Nasional Berhad Menggalakkan skim perlindungan (Insurans) Penggunaan alat pencegahan kebakaran dan peti pertolongan cemas

PERANAN PPM
Pembantu Pengurusan Murid {PPM} sentiasa perlu bertanggungjawab untuk memastikan Pengurusan Hal Ehwal Murid supaya berkesan untuk mempertingkatkan lagi Kebajikan, Keselamatan, Displin & Kesejahteraan Murid Prasekolah.
Melayani karenah murid-murid Prasekolah & menolong memastikan mereka sentiasa berkeadaan bersih ; Berusaha untuk menjadi contoh teladan yang baik kepada murid-murid dari segi tingkah laku, tutur bahasa & kekemasan diri Menyambut kedatangan murid-murid semasa manghadiri kelas & memastikan mereka keluar kelas dalam keadaan yang selamat ; Membantu murid-murid ke tandas sekiranya perlu & memerhatikan mereka dalam keadaan sihat & bersih ; Membantu Guru Prasekolah menjaga keselamatan alatan & kemudahan Prasekolah di dalam & di luar kelas ; Membantu mengawasi murid-murid Prasekolah semasa ketiadaan Guru Prasekolah Merujuk kepada Pekeliling-pekeliling yang berkaitan

PERTOLONGAN CEMAS DI PRASEKOLAH

Pendahuluan
Pertolongan cemas merupakan penjagaan awal untuk mangsa yang cedera ataupun sakit secara tiba-tiba. Ianya merupakan khidmat penjagaan yang diberikan oleh seseorang yang mengambil berat terhadap keselamatan mangsa sebaik sahaja berlaku kemalangan atau kecederaan. Bantuan ini diberikan oleh penyelamat sebelum mangsa mendapat rawatan atau bantuan perubatan daripada doktor. Pertolongan cemas mempunyai batasannya yangtersendiri kerana bukan semua penyelamat merupakan ahli paramedic ataupun doktor.

Definisi Pertolongan Cemas

Menurut buku oleh Abd. Alim Abdul Rahim (1998), pertolongan cemas didefinisikan sebagai rawatan sementara waktu kepada mangsa kemalangan atau pesakit. Manakala menurut sesetengah pendapat pula pertolongan cemas ialah perhatian serta merta dan bantuan awal yang diberikan kepada seseorang yang cedera secara tiba-tiba. Kesimpulannya, pertolongan cemas ialah rawatan atau bantuan awal yang diberikan oleh seseorang penyelamat untuk membantu mangsa yang cedera atau sakit secara tiba-tiba sebelum mendapat rawatan doktor.

Objektif Pertolongan Cemas

i- Mengurangkan komplikasi atau keadaan mangsa menjadi bertambah bahaya ii- Mengurangkan kecederaan mangsa iii-Menyelamatkan nyawa mangsa iv-Memberikan bantuan pemulihan v-Menenangkan perasaan mangsa dengan membuat mangsa berasa selesa

Perkara Yang Perlu Dilakukan Ketika Memberikan Pertolongan Cemas

i-Lakukan dengan tenang dan jangan panik ii-Lakukan dengan pantas dan cepat tetapi tertib, serta laksanakan mengikut tahap kemampuan iii-Jangan cuba menjadi wira, terus hubungi atau dapatkan bantuan secepat mungkin

Pertolongan Cemas
Apabila memberikan pertolongan cemas, adalah penting bagi seseorang penyelamat melaksanakan tindakan mereka dengan pantas. Tindakan pantas ini bertujuan menyelamatkan nyawa mangsa dan anggota badan mangsa daripada mengalami komplikasi yang lebih teruk. Jika seseorang mangsa mengalami pendarahan yang berterusan atau mangsa tidak boleh bernafas dengan baik, mereka perlukan bantuan pantas dan segera.

Peraturan Asas Pertolongan Cemas

Di antara peraturan asas pertolongan cemas yang perlu diketahui oleh penyelamat ialah: iKenal pasti punca kemalangan atau kecederaan. Contoh mangsa kelihatan pucat, pitam dan sebagainya. iiLakukan pertolongan cemas dengan tertib, pantas, tenang dan senyap. Elakkan terlalu banyak bercakap dengan mangsa dan jangan melayan mangsa dengan bercakap perkara yang tidak penting. iiiPulihkan pernafasan mangsa, jika didapati pernafasan mangsa terhenti. ivCuba memberikan semangat dan perangsang kepada mangsa. Contohnya Bawa bertenang, luka anda sedikit sahaja, saya cuba membantu anda . vPindahkan mangsa ke tempat yang lebih selamat. Cuba elakkan mangsa daripada dikerumuni orang ramai. *Segera hubungi pihak doktor, pihak polis dan keluarga mangsa.

Mendapatkan bantuan perubatan

Dail 999 Minta bantuan orang lain Jika bersendirian tinggalkan mangsa seketika untuk mendapatkan bantuan atau membuat panggilan telefon.

Peti Pertolongan Cemas (First aid kit ) DI PRASEKOLAH

Definisi
Satu peti/ kotak yang mengandungi peralatan pertolongan cemas dan bekalan perubatan

Kepentingan peti pertolongan cemas

Menyimpan item/ ubatan untuk melakukan pertolongan cemas bagi ;
Menyelamatkan nyawa Menghenti dan menghalang kecederaan menjadi lebih teruk Menggalakkan penyembuhan

Ciri-ciri peti pertolongan cemas

Corak tegap,kuat,mudahalih, green crescent on white background Lokasi mudah dikenalpasti, terang,senang diambil,staf perlu diberitahu Kandungan mencukupi, mengikut kegunaan, diperiksa dengan kerap, staff betanggungjawab sentiasa ada.

42

Jenis peti pertolongan cemas

Traditional First Aid Kits
Kebaikan Tidak mahal Kecil, mudah dibawa, senang disimpan dalam almari Plastik atau besi Keburukan Item dalam peti akan bercampur Bilangan yang terhad Plastik murah tetapi mudah rosak Tidak kalis air

Unitized First Aid Kits

Kebaikan Teratur Kedap air. Senang ditambah Pelbagai warna dan senang mengenalpasti item Keburukan Lebih mahal Dapt menyimpan dalam kuantiti yang sedikit Tidak dalam

Dispensing First Aid Kits

Kebaikan Poket pada pintu untuk item yang kecil Kabinet lebih lebar dan dapat menyimpan item dengan kemas Senang disimpan dengan teratur dan bersih Mudah dilihat bila digantung di dinding Boleh menyimpan banyak item Keburukan Lebih mahal Terlalu besar untuk kegunaan di rumah Tidak sesuai untuk mudah alih

First Responder First Aid Kits

Kebaikan Senang dibawa dan dipindahkan Kotak plastik berwana oren dan kuat Mengisi item yang banyak (multi trauma) Keburukan Sangat besar Senang pecah Mahal Tidak banyak ruang
46

Faktor yang mempengaruhi persediaan peti pertolongan cemas

1. 2. 3. 4. Jenis industri Bilangan pekerja Bilangan pekerja setiap shif Lokasi tempat kerja dan status infrastruktur yang berkaitan dengan klinik yang bercekatan
47

Kandungan minimum untuk peti kecemasan

Contents 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
2/25/2012 14

Box A 20 1 1 5 1 4 1 4 2 2 2 1 1 1
NANL/FIRST AID

Box B 40 2 3 10 1 4 1 4 2 4 4 1 3 1

Box C 40 4 6 15 2 6 1 6 4 6 6 2 3 1
48

Individually wrapped sterile adhesive dressing Crepe bandage 5cm Crepe bandage 10cm Absorbent gauze (packet of 10 pieces) Hypoallergenic tape Triangular bandages Scissors Safety pins Disposable gloves (pairs) Eye shield Eye pad Resuscitation mask (one-way) Sterile water or saline in 100ml disposable containers (only where tap water is not available) Torch light

Item dalam peti kecemasan dan kegunaan (DOSH)

Item Kegunaan 1. Triangular bandage (kain anduh) Untuk mengampu bahagian kecederaan/ kepatahan, membalut luka/ perdarahan yang / didapati atau dikhuatiri ada kepatahan tulang. 2. Sterile eye pad Melindung mata yang tercedera/ terkena bendasing 3. Non-sterile gauze Melakukan pencucian/ pembebat luka 4. Sterile gauze Membuat balutan/ memberi tekanan pada perdarahan dan menstabilkan kepatahan Menstabilkan kecederaan/ kepatahan/ untuk membalut luka dan juga kecederaan 5. Elastic bandage/ crepe bandage ringan eg.dislocation(terseliuh) 6. Roller bandage Mengurangkan kebengkakan 7. Cold pack compress gel Merawat kesan terbakar/ lecuran 8. Burn sheet/ dressing

49

Samb
9. Glove- disposable/ non sterile 10. Scissor 11. Adhesive tape 9. Sterile multi-trauma dressing/ gauze 10. Alcohol prep pads 11. Cetavlon 12. Cotton buds Melindungi diri dari sebarang cecair badan/ sumber jangkitan Memotong gauze/ bandage Melekatkan balutan dan pembebat Melakukan pencucian/ pembebatan luka Mencuci sebarang bendasing/ kekotoran pada luka sebelum membalut Mencuci luka pada kanal/ kawasan yang sukar

2/25/2012

NANL/FIRST AID

50

Samb
16. Barrier device for CPR (pocket mask, face shield) 17. Elastoplast 18. Safety pin 19. Thermometer 20. First aid manual 21. Waterproof waste bag 22. Inventory of box contents (checklist) Memberi pertolongan pernafasan kepada mangsa Menetapkan kedudukan pembebat dan memberi tekanan pada luka perdarahan Menetapkan kedudukan kain anduh Memeriksa suhu badan mangsa Memberikan panduan kepada pengguna peti kecemasan Menerima gauze/ alat yang kotor Memastikan item/ keperluan mencukupi dan tidak luput

2/25/2012

NANL/FIRST AID

51

Samb
23. Acriflavine (ubat kuning) untuk antiseptic > mempercepatkan penyembuhan luka. antiseptik untuk bunuh kuman. Digunakan sebagai cucian luar luka. digunakan untuk melegakan kesakitan otot dan juga lenguh Pada otot kaki dan tangan.

24. Dettol (Boleh diganti dengan Normal Saline solution 0.9%.) 25. LMS solution (minyak kuda) -

2/25/2012

NANL/FIRST AID

52

Perhatian
1. Peti kecemasan tidak boleh mengandungi minuman atau ubat yang dipreskripsi 2. Pastikan item dalam peti kecemasan mencukupi dan sentiasa diperiksa 3. Peti kecemasan perlu diperiksa setiap minggu dan menggantikan apa yang perlu 4. Staf perlu ditugaskan untuk memeriksa dan menggantikan keperluan dalam peti kecemasan 5. Buku log perlu disimpan dengan baik 6. Peti kecemasan tidak boleh dihalang dapat dilihat dengan jelas

2/25/2012

NANL/FIRST AID

53

KECEDERAAN DAN KEMALANGAN DI PRASEKOLAH

BILIK SAKIT
Bilik sakit merupakan satu ruang rehat untuk kanak kanak yang menghadapi masalah kesihatan. Bilik tersebut selalunya digunakan oleh kanak kanak yang sakit sementara menunggu masa ke klinik atau dibawa pulang oleh ibu bapa dan penjaga. Oleh itu, persekitaran bilik sakit juga perlu menarik, kemas dan bersih supaya tidak menimbulkan masalah pada yang sakit disamping menimbulkan keceriaan di ruang tersebut. Dinding boleh dihiasi dengan lukisan dan kata kata semangat yang berwarna warni. Bagi aspek keselamatan dan keselesaan pula, peralatan seperti katil hendaklah bersesuaian dengan saiz kanak kanak. Tilam dan bantal hendaklah selesa dan perlu dibersihkan supaya tidak berdebu. Peti pertolongan cemas perlu diletakkan di situ bagi kes kes kecederaan ringan dan persediaan awal sebelum dihantar ke klinik atau hospital. Peti tersebut hendaklah mengandungi ubatan yang mencukupi dan diletakkan di tempat yang selamat.

SIFAT-SIFAT SEMASA MEMBERI RAWATAN

Seseorang yang memberi rawatan kecemasan perlu: 1. Teliti - Kenal pasti tanda-tanda sebab berlaku kecederaan 2. Bijak - Bijak meneliti tanda-tanda kemalangan - (Contoh; Lengan patah, Kaw. Menjadi biru) 3. Cekap Cekap guna alat bantuan. Cekap merawat agar mangsa tidak menjadi lebih serius.

4. Jelas Jelas beri arahan kepada pesakit/orang ramai. 5. Pandai Membuat PilihanYang Tepat Pilih mangsa yang perlu di beri keutamaan. Utamakan yang tenat dan serius. 6.Bersimpati Perasaan simpati amat perlu. Bantuan & sokongan moral. Mangsa Perlu sokongan moral. 7. Emosi Tidak mudah panik. Tidak gugup. Tidak putus asa. Emosi stabil * Penuh keyakinan* Tenang* Tertib* Teratur

PERATURAN AM PC
Panduan ini penting untuk meringankan kesakitan yang dialami oleh mangsa: 1. Ahli PC perlu kenal pasti punca kecederaan melalui tanda-tanda pada tubuh badan pesakit. 2. Ahli PC perlu beri bantuan dengan tertib dan tenang. 3. Pulihkan pernafasan mangsa - jika pernafasan terhenti, elakkan mangsa banyak bercakap.

4. Beri semangat dan perangsang kepada mangsa. 5. Elakkan orang ramai berkumpul mengelilingi mangsa. 6. Elakkan menanggalkan pakaian yang tidak perlu ditanggalkan. 7. Dapatkan maklumat peribadi mangsa. 8. Elakkan beri bantuan berlebihan. 9. Hentikan pendarahan. 10. Pindahkan mangsa ke tempat yang selamat. 11. Beri kerjasama kepada polis dan Doktor jika perlu.

PEMULIHAN PERNAFASAN
Kadar denyutan nadi; 72 kali seminit - Dewasa 100 - Kanak- kanak 60 - Orang Tua Pemulihan Pernafasan yang paling sesuai bagi bayi ialah mulut ke mulut dan hidung.

TANDA YANG DAPAT DIKESAN

1. Muka (pucat) 2. Anak mata 3. Suhu badan 4. Denyutan nadi

TUGAS AHLI PC
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Menilai keadaan. Cari punca. Beri bantuan awal. Urus pengangkutan. Berada bersama. Laporan. Jangan panik.
62

Jenis-jenis Kecederaan / Kemalangan

Kanak-kanak adalah golongan yang sering terdedah kepada kecederaan kerana mereka golonga yang aktif. Mereka tidak mengetahui risiko atau bahaya yang mendatang yang bakal ditempuhi. Di antara jenis kecederaan yang sering berlaku kepada kanak-kanak ialah: =hidung berdarah =mulut berdarah =telinga berdarah =luka =benjol =tercekit =terkena benda panas =renjatan elektrik =terseliuh =lemas

a) Pendarahan Luar
Pendarahan luar adalah pendarahan yang keluar daripada luka melalui kulit sahaja. Cara Rawatan Basuh tangan supaya bersih dengan menggunakan dettol atau air suam (Menggelakkan jangkitan kuman). Lapkan tempat luka sehingga kering. Pastikan pendarahan telah berhenti. Sapukan lempat luka dengan iodine dan balut dengan pembalut jaring atau pembalut jenis lain. * Jika luka merupakan calar sahaja, biarkan ia kering jika perlu tutup dengan plaster.

 Jika luka dengan pendarahan yang banyak, apa yang anda perlu lakukan ialah : Tekan dengan kuat di bahagian yang luka untuk memberhentikan pendarahan. Tinggikan bahagian yang luka (jika bahagian lengan atau kaki yang luka) Tutup luka dengan kain pelapik/ pad yang bersih dan kemudiam balut. Pastikan pendarahan telah berhenti, jka belum berhenti tambahkan kain pelapik/pad yang bersih tanpa menanggalkan balutan yang sedia ada. Jika anda telah membalut lengan atau kaki, pastikan jari tangan atau kaki tidak sejuk. Jika sejuk longgarkan sedikit balutan supaya darah dapat mengalir Hantar mangsa ke hospital atau klinik untuk rawatan selanjutnya. Semasa membawa mangsa pastikan bahagian yang luka itu ditinggikan.

 Jika mangsa mengalami luka dengan tulang yang patah, apa yang perlu anda lakukan ialah: Dapatkan bantuan seseorang untuk menolong anda menyokong lengang atau kaki mangsa yang patah. Letakkan kain kasa / kain bersih di atas luka Tambahkan kain pelapik disekitar tulang yang patah itu dan balut Pastikan bahagian yang cedera itu tidak digerakkan (rujuk gambar) Pastikan jari-jari tangan dan kaki tidak menjadi sejuk Hantar mangsa ke hospital

 Jika mangsa mengalami luka di mana terdapat objek yang terkeluar dari luka, apa yang perlu anda lakukan ialah : Beri tekanan di sekeliling objek yang terjulur itu, tetapi bukan bahagian yang luka Letakkan kain besih di bahagian luka dan objek yang terjulur itu. Tambahkan kain pelapik di sekitar objek itu dan balut (Jangan cuba menarik keluar objek keluar dari tempat luka) Tinggikan bahagian yang sakit Jika disyaki ada tulang yang patah,jangan gerakkan bahagian yang cedera. Pastikan tangan dan kaki tidak sejuk. Hantar mangsa ke hospital.

b. Pendarahan Dalaman
Pendarahan dalaman di mana pendarahan berlaku di bahagian dalam tubuh di mana sama ada darah keluar melalui rongga terbuka atau kekal di dalam tubuh, tetapi mengakibatkan kesakitan dan renjatan walaupun kesan kehilangan darah masih tidak kelihatan. Kebiasaannya darah mengalir keluar melalui hidung, telinga dan mulut. Di antara pendarahan dalaman ialah: 1-Lebam 2-Hidung berdarah 3-Mulut berdarah 4-Telinga Berdarah Perhatian * Jika darah keluar disertai dengan batuk, keluar najis, keluar air kencing atau muntah, jangan berlenggah, segera hantar mangsa ke hospital atau klinik.

1-Lebam
Luka lebam adalah berpunca dari pendarahan dalaman yang meresap melalui tisu-tisu dan menghasilkan perubahan warna pada lapisan kulit. Lebam boleh terjadi secara serta merta atau secara perlahan-lahan. Lebam mungkin menandakan kecederaan yang lebih dalam atau pendarahan dalaman Cara rawatan
Angkat anggota yang tercedera dalam keadaan selesa. Tuam dengan tuaman sejuk (ais) ke bahagian yang lebam. Jika perlu balut tempat lebam. Hantar mangsa ke hospital jika anda mengesyaki berlaku kecederaan dalam yang serius seperti keretakkan tulang atau patah.

2-Hidung berdarah
Masalah hidung berdarah kerap berlaku pada kanak-kanak dan pada waktu cuaca panas. Secara tiba-tiba darah keluar daripada hidung mangsa tetapi mangsa tidak berasa sakit, badan lesu,kemungkinan boleh pengsan apabila darah berterusan. Cara Rawatan
Suruh pesakit duduk dengan keadaan kepalanya ditundukkan ke bawah bagi menggelakkan daripda tertelan darah kerana ini akan membuatkan dia sakit. Naikkan lengan mangsa sama rata dengan bahu dan longgarkan pakaian di bahagian lehernya. Suruh mangsa bernafas melalui mulut (jika bernafas melalui hidung keadaan akan bertambah serius. Letakkan sedikit ais ketul atau kain yang dibasahkan di bahagian batang hidung atau kepala mangsa. Picit lubang hidungnya selama sepuluh minit. Biarkan mangsa berehat. Apabila didapati pendarahan terhenti, bersihkan hidung dan mulut mangsa dengan kapas yang telah dibasahkan.Nasihat mangsa agar tidak mengorek atau menghembuskan hidungnya dalam masa beberapa jam selepas itu. Jika pendarahan masih berterusan selepas 30 minit, hantar pesakit ke hospital atau klinik

3-Mulut berdarah
Darah mengalir keluar daripada mulut mangsa secara tiba-tiba, tetapi mangsa tidak berasa sakit. Cara Rawatan
Suruh mangsa duduk dengan kepalanya membongkok ke hadapan dan tadahkan satu bekas (rujuk gambar). Letakkan kapas yang bersih pada luka dan tekankan di antara ibu jari dengan jari telunjuk selama sepuluh minit. Jangan suruh mangsa bersihkan mulut, kerana akan mengganggu pembekuan darah.

4-Telinga Berdarah
Darah akan keluar melalui telinga secara tiba-tiba. Cara Rawatan
Nasihatkan mangsa supaya duduk atau baring supaya telinga yang berdarah berada di sebelah bawah, supaya darah dapat mengalir Letakkan pad atau kapas yang bersih pada telinga yang berdarah dan balut secara longgar dengan menggunakan kain balutan yang bersih. Jangan cuba menekan balutan ke dalam telinga. Jika hanya pendarahan kecil berlaku daripada calar di luar bahagian telinga, tidak perlulah membawa mangsa ke hospital. Jika mangsa mengalami pendarahan daripada dalam telinga, segera hantar mangsa ke hospital

C) Benjol
Cara Rawatan
Sediakan sampul kain berisi pecahan air batu (ice pack). Letakkan ice pack pada benjol dan menekannya dengan lembu Angkat ice pack dari benjol selepas menekannya beberapa saat. Ulangi selama sepuluh minit. (Tindakan ini boleh mengurangkan kesakitan dan benjol.

Cara menyediakan ice pack

Isikan 2/3 beg plastik dengan pecahan air batu. Keluarkan udara yang ada dalam beg dan ikat Bungkuskan beg dengan kain basah. *Jika tidak terdapat beg plastik, anda boleh menggunakan kain yang bersih seperti sapu tangan untuk membalut air batu.

D) Sengatan dan gigitan

Sengatan dan gigitan binatamg boleh meninggalkan pelbagai kesan sampingan kepada manusia seperti luka pada permukaan kulit atau bahagian dalaman kulit. Kuman, virus dan bisa yang terdapat dalam binatang dapat masuk ke dalam tisu-tisu badan. Binatang-binatang yang berbisa tersebut seperti ular, lipan, kala, dan sebagainya. Jika seseorang itu telah digigit bintang, anda boleh melakukan tindakan seperti berikut: Pastikan tiada bahaya.
Cuba tenangkan mangsa dengan memberi semangat, seperi saya boleh memberikan rawatan pertolongan cemas untuk anda. Bersihkan luka gigitan. Gunakan sabun atau dettol dan bilas dengan air yang banyak. Balut luka. Gunakan kain pembalut yang bersih untuk membalut luka. Bawa mangsa ke hospital atau klinik.

Cara Merawat : 1- Sengatan lebah

Tekapkan kain yang sejuk di bahagian yang terkena sengatan untuk mengurangkan bengkak dan sakit.

2- Sengatan tebuan
Buangkan atau kikis sengat yang masih terdapat pada anggota badan yang terkena sengatan, kemudian tekapkan dengan kain yang sejuk.

3- Gigitan Anjing
Segera beri rawatan pertolongan cemas untuk gigitan binatang seperti yang dinyatakan. Jika luka dalam, bawa segera mangsa berjumpa doctor untuk mendapat suntikan vaksin toksoid tetanus,

4- Gigitan Ular/ Kala Jengking

Baringkan mangsa dengan segera. Minta orang itu berdiam diri untuk melambatkan perebakan bias. Tenangkan mangsa, Ini akan membantu mencegah mangsa daripada renjatan. Cuci bahagian yang terkena gigitan dengan air mengalir atau air yang banyak Jika mangsa digigit di bahagian kaki atau lengan, cegah gerakan kaki atau tangannya dengan belat. Hantar mangsa ke hospital dan pastikan anggota yang terkena gigitan tidak bergerak.

E) Renjatan
Tanda-tanda Mangsa kelihatan pucat dan bahagian bibir menjadi kelabu Mangsa berasa sejuk, kulit lembap serta keluar peluh dingin Pernafasan cepat tetapi lemah Mangsa berasa resah, mengeluh dan menguap Mangsa berasa sangat dahaga, sakit dan muntah-muntah Mangsa mungkin tidak sedarkan diri dan sekiranya tidak diberi rawatan segera akan membawa maut.

 Sebab berlaku renjatan: Banyak cecair yang hilang daripada badan mangsa seperti kehilangan banyak darah, ciritbirit yang berlarut, kerap muntah atau terbakar besar. Kecederaan berpunca daripada elektrik Sakit yang teramat sangat Reaksi alahan seperti sengatan lebah Ketakutan

 Perhatian *Renjatan mungkin merupakan satu-satunya petanda pendarahan dalaman Cara Rawatan Renjatan
Berikan rawatan pertolongan cemas bagi apa jua yang menyebabkan renjatan (seperti menghentikan pendarahan, mengalihakan mangsa daripada punca elektrik atau berikan kata-kata perangsang kepada mangsa) Baringkan mangsa, rendahkan kepala dan tinggikan kaki mangsa. Selepas kaki dinaikkan jangan cuba untuk menurunkan kakinya ke bawah. Selimut mangsa. Pastikan mangsa tidak kesejukkan. Jangan memberikan makanan atau minuman kepada mangsa yang didalam renjatan

g.Pitam, Pengsang dan Koma

Pitam seseorang yang tidak sedarkan diri untuk beberapa ketika dan dia akan pulih dengan sendirinya. Pengsang- seseorang akan kelihatan resah seperti hendak mabuk, kemudian mengantuk sehingga tidak boleh disedarkan walaupun dicubit atau digoyangkan. Koma- seseorang yang tidak sedarkan diri sepenuhnya. Rawatan pertolongan cemas yang diberikan kepada mangsa dapat membantu mangsa bernafas sehingga dia mendapat bantuan daripada pihak doktor.

i.Cara Merawat Orang Pitam

a)Jika mangsa berasa hendak pitam; Dudukan mangsa, suruh mangsa menundukkan kepalanya supaya berada di antara kedua lututnya. Suruh mangsa menarik nafas panjang beberapa kali. Pastikan mangsa mendapatkan udara bersih sebanyak mungkin. b)Jika mangsa telah pitam; Baringkan mangsa dengan meninggikan kakinya. Longgarkan pakaian mangsa terutama bahagian leher. Pastikan mangsa mendapat udara bersih sebanyak mungkin. Apabila mangsa telah sedar bantu mangsa duduk perlahan-lahan

ii.Tidak Sedarkan Diri

Cara Rawatan; Cuba sedarkan mangsa seperti mencubit mangsa dan tanya mangsa apa sebenarnya yang telah berlaku. Jika tiada tindakbalas, cuba buka mulut mangsa untuk memastikan tiada apa-apa di dalam mulut mangsa. Jika anda dapati saluran nafasnya tersekat, bersihkan saluran pernafasannya dengan mengeluarkan segala benda yang menghalang pernafasannya. Dongakkan kepala mangsa ke belak Buka saluran pernafasan. Dongakkan kepalanya kebelakang dan angkat dagunya ke atas. Ini akan membantunya bernafas.

 Periksa penafasannya. Lihat pergerakkan dadanya, dengar bunyi pernafasannya dan rasa pernafasannya. Sekiranya mangsa tidak bernafas lakukan : Bantuan pernafasan mulut ke mulut dengan segera Pastikan kepala mangsa didongakkan ke belakang dan bukakan mulut mangsa. Picit bahagian hidung yang lembut hingga tertutup. Tarik nafas panjang, buka mulut anda dan tuapkan ke mulut mangsa. Hembuskan udara ke dalam mulut mangsa perlahan-lahan sehingga anda dapati dadanya naik. Kemudian berhenti. Ulangi perbuatan ini setiap 5 saat. Jika mangsa didapati mula bernafas, cuba baringkan mangsa dengan kedudukan pemulihan

PRINSIP PERTOLONGAN CEMAS

1. Elakkan bahaya/utamakan keselamatan. 2. Dapatkan tindak balas mangsa. 3. Pastikan saluran pernafasan mangsa tak tersumbat. 4. Periksa pernafasan magsa. 5. Periksa peredaran darah (carotid - nadi tepi leher/brachial - lengan atas)

84

PEMAKANAN

LATIHAN KURSUS DALAM BIDANG PEMAKANAN

 Jabatan Pengurusan dan Khidmat Makanan bertanggungjawab menawarkan program untuk Bacelor Sains (Pengajian Makanan) dengan menawarkan kursus-kursus dalam bidang pengurusan dan perkhidmatan makanan.

 Pembantu Pengurusan Murid {PPM} bertanggungjawab membantu Guru di dalam merancang menu & mengelola Penyediaan Makanan serta melaksanakan peraturan cara makan di samping mengamalkan kebersihan makanan , dapur & ruang makan bagi memastikan murid-murid Prasekolah dapat menikmati makanan yang bersih, berkhasiat & seimbang.
Menyedia & Menghidangkan makanan & minuman yang bersih, berzat & seimbang bagi murid-murid Prasekolah ; Mengemas & membersihkan perkakas seperti pinggan, piring, cawan, peralatan dapur, mangkuk, cerek, peti ais & sebagainya ; Menyedia & Mengemaskan kelas/ruang-ruang yang lain sebelum & selepas kelas termasuk menyapu,, mengunci kelas & menjaga kebersihan kelas / ruang-ruang yang lain ; Mengatur kerusi & meja serta membantu Guru menyusun alat & bahan Pengajaran & Pembelajaran di dalam kelas. Merujuk kepada Pekeliling-pekeliling yang berkaitan.

KONSEP MAKANAN DAN AMALAN PEMAKANAN

Konsep Makanan
Menurut kamus dewan-sesuatu yang boleh di makan/rezeki. Makanan seimbang - adalah pemakanan yang menitikberatkan soal khasiat dan nutrien yang terkandung dalam sesuatu hidangan. Makanlah Untuk Kesihatan. (HTAA) Makanan yang mengandungi semua zat-zat yang diperlukan dalam tubuh seseoramg manusia. Diri anda adalah apa yang anda makan.

MAKANAN DAN PEMAKANAN

Makanan ialah bahan yang menarik rasanya dan pada masa yang sama boleh menghilangkan rasa kelaparan Makanan juga ialah bahan-bahan pepejal atau cecair yang apabila dimakan boleh menyebabkan pertumbuhan badan, membekalkan tenaga dan mengawal proses perjalanan badan dengan perkataan lain ianya mengawal kehidupan Pemakanan adalah sains nilai makan termasuk berbagaibagai kumpulan makanan, makanan berzat dan perseimbangan makanan Makanan berfungsi untuk membekalkan tenaga kepada manusia untuk terus hidup Terdapat pelbagai jenis makanan untuk tubuh badan yang sihat dan cergas seperti karbohidrat, protein, lemak, vitamin, garam mineral dan gentian

Makanan Seimbang mengikut individu

Metabolisma seseorang Umur Berat badan Pekerjaan Jenis kumpulan darah

TUJUAN PENEKANAN KONSEP PEMAKANAN DALAM PAKK

Meningkatkan kesihatan kanak-kanak Membina kelaziman kanak-kanak supaya makan makanan yang berkhasiat Meningkatkan proses perkembangan dan pertumbuhan yang positif Memelihara adab sopan dan peraturan makan Berpeluang memperolehi bimbingan ilmu pengetahuan tentang pemakanan Memantapkan daya ketahanan kanak-kanak dari segi fizikal, emosi atau rohani

JENIS MAKANAN YANG DIPERLUKAN OLEH KANAK-KANAK

JENIS FUNGSI SUMBER

Karbohidrat

Membekalkan tenaga dan haba bagi mengekalkan suhu badan

Nasi, roti, ubi, kayu, keledek, kentang

Lemak

Membekalkan tenaga

Minyak sayur-sayuran, mentega, minyak sapi, minyak limpa, limpa ikan

Protein

Membina otot-otot tubuh badan, membina tisu baru dan menggantikan tisu yang mati atau rosak

Ikan bilis, telur, susu, daging, ikan

JENIS MAKANAN YANG DIPERLUKAN OLEH KANAK-KANAK (sambungan)

JENIS Vitamin A FUNGSI Penting untuk kesihatan mata dan dapat mengelakkan penyakit rabun ayam SUMBER Tomato, lobak, minyak limpa ikan, sayur-sayuran berdaun hijau

Vitamin B

Untuk membina sel-sel darah supaya kulit sentiasa segar dan cantik

Susu, telur, bijirin, buahbuahan dan sayur-sayuran segar

Vitamin C

Untuk kesihatan kulit. Kekurangan vitamin ini boleh menyebabkan penyakit kulit dan gusi berdarah

Jambu batu, betik, limau, oren, sayur-sayuran berdaun hijau

JENIS MAKANAN YANG DIPERLUKAN OLEH KANAK-KANAK (sambungan)

JENIS Vitamin D FUNGSI Membantu pertumbuhan gigi yang sihat dan kuat. Kekurangan vitamin ini boleh menyebabkan tulang menjadi lemah SUMBER Ikan, minyak limpa, susu, telur, mentega

Vitamin E

Otot-otot berfungsi dengan berkesan selain menjadikan bulu dan rambut menjadi hitam dan berseri

Gandum, kekacang, sayuran berdaun, bijirin, hati haiwan

Vitamin K

Mempercepatkan darah membeku apabila mendapat luka atau kemalangan

Sayuran berdaun hijau, telur, kacang soya, minyak soya, minyak limpa, ikan, bunga kubis

JENIS MAKANAN YANG DIPERLUKAN OLEH KANAK-KANAK (sambungan)

JENIS Garam mineral FUNGSI Untuk membantu perkembangan dan pertumbuhan kanak-kanak Kalsium dapat membina pertumbuhan tulang dan gigi supaya kuat Fosforus Susu, ikan bilis, ketam, kulit udang Kismis, telur, ikan, kuaci, daging Buah belimbing, pisang, oren, sayuran berdaun Kicap, makanan berjeruk semulajadi, garam Telur, kismis, daging ayam, hati, ikan, kacang tanah Besi penting untuk pembentukan hemoglobin yang memproses oksigen di dalam darah SUMBER

Kalium membolehkan otot kanak-kanak berfungsi di samping membantu perkembangan saraf Natrium membantu pengawalan imbangan cecair di dalam badan

Amalan pemakanan bagi kanak-kanak peringkat Prasekolah

Elakan makanan segera dan makanan ringan Makan mengikut waktu. Pemberian susu ibu adalah khasiat terbaik untuk bayi dan ia mesti diberi secara berterusan. Oleh itu, setiap ibu mesti bijak memilih susu gantian yang mengandungi semua khasiat yang diperlukan dan 89 peratus daripadanya adalah air. Pemberian awal susu penting untuk mempertingkatkan kekuatan tulang dan juga meningkat daya ingatan serta kecerdasan otak kanakkanak.

Setiap kanak-kanak disaran mengambil dua cawan susu setiap hari. Sebaik-baiknya jadikan amalan harian meminum susu dalam keluarga dan pastinya anak anda akan mengikutinya. Oleh kerana kandungan protein dan beberapa zat penting dalam susu, ia banyak membantu dalam perkembangan pertumbuhan sel dan membaik pulih tisu tubuh. Ia juga berfungsi dalam mengukuhkan struktur dalam tubuh seperti kulit, ligamen, membran, otot, tulang dan organ penting Susu membekalkan hampir semua khasiat asas dan menjadi sumber protein dan kalsium yang bermutu tinggi. Ia juga kaya dengan fosforus, riboflavin, vitamin A dan D. (Pakar Pemakanan Kanak-Kanak, Mary Easaw John)

Sambungan
         Makanan yang sering diambil oleh kanak-kanak untuk sarapan Roti (21 peratus). Nasi lemak (15 peratus). Nasi goreng (14 peratus). Kuih-muih (13 peratus). Roti canai (9 peratus). Mee dan telur (masing-masing 8 peratus). Bijirin (tujuh peratus). Goreng pisang (tiga peratus). Lain-lain (dua peratus).

Kanak-kanak pintar biasanya mendapat khasiat mencukupi daripada pemakanan seharian.

Aspek-aspek penting yang perlu diberi perhatian dalam penyediaan dan pengendalian pemberian makanan adalah seperti berikut : Pilih makanan yang rendah lemak dan kurang manis. Elakkan pengambilan kolesterol secara berlebihan dengan cara memberi kanakkanak telur tidak lebih satu biji satu hari secara purata dan memasak makanan laut tidak lebih dua kali dalam seminggu.
1.

2. Lebihkan makan sayur-sayuran dan buah-buahan kerana makanan ini kurang mengandungi lemak, mempunyai serat dan membekalkan vitamin serta zat-zat yang sangat penting untuk kesihatan dan mencegah penyakit kanser ataupun penyakit kronik. 3. Kanakkanak perlu digalakkan supaya tidak gemar kepada makanan yang masin. Cara mengurangkan penggunaan garam ialah : i) Gunakan sedikit sahaja garam di dalam masakan; dan ii) Elakkan pengunaan MSG (Monosodium Glutamate). 4. Minum banyak air kosong.

Contoh amalan pemakanan

1 3 tahun 1 gelas susu tepung + satu keping susu putih disapu keju. 1 gelas susu tepung + 5 ketul jemput-jemput pisang 1/2 cawan nasi + 1/2 ekor ikan goreng kicap + 2 sudu sayur + 1 potong buah + air masak 1 cawan susu tepung + 1 keping lempeng susu + 1 potong buah 1 mangkuk sup bebola ikan + air masak 1 gelas susu tepung Waktu Sarapan 4 6 tahun 1 gelas susu + 1 mangkuk bubur lemak + sayur campur 1 gelas susu tepung + 5 ketul jemput-jemput ikan bilis

Kudapan

Makan tengahari 1 cawan nasi + 1 ekor ikan goreng kicap + 2 sudu sayur + 1 potong buah + air masak Minum petang 1 cawan susu tepung + 1 keping lempeng susu + 1 potong buah 1 cawan milo (+ susu tepung) + 1 pinggan nasi goreng cina Satu gelas susu tepung

Makan malam Minum malam

Tips
Pembantu prasekolah bolehlah berbincang dengan guru dan mengubahsuai cadangan menu di atas bagi mengelakkan kanak-kanak menjadi bosan: Ubah cara penyediaan/cara mengekalkan bahan asas masakan dengan

Gunakan bahan yang berbeza-beza tetapi mempunyai khasiat yang hampir sama Bihun dan kueteow boleh menggantikan nasi Mi kuning sangat TIDAK digalakkan

Kelas makanan yang seimbang yang di perlukan oleh kanak-kanak.

Makanan manusia boleh dibahagikan kepada tujuh kelas makanan yang utama:Karbohidrat. Protein. Lemak. Vitamin. Garam mineral. Air. Pelawas.

PANDUAN PIRAMID MAKANAN

Lemak, minyak dan manisan Kumpulan susu, dadih dan keju Kumpulan daging, ayam, ikan, telur dan kekacang

Kumpulan sayur-sayuran & buah-buahan

Roti, bijirin, nasi & kumpulan pasta

LANGKAH-LANGKAH YANG DISYORKAN MENGIKUT PIRAMID MAKANAN

Makan pelbagai makanan Makan sekurang-kurangnya lima hidangan buahbuahan dan sayur-sayuran dan 3-6 hidangan roti berserat tinggi, bijirin dan kacang setiap hari Kurangkan makanan yang diproses Makan buah-buahan dan sayur-sayuran dengan kulit sekali tetapi pastikan makanan yang dibasuh dengan bersih Dapatkan serat dari makanan dan tidak dari bentuk pil Banyak minum air kosong iaitu lebih kurang enam hingga lapan gelas sehari

Karbohidrat
Karbohidrat merupakan satu kumpulan sebatian organik yang mengandungi unsurunsur seperti karbon, hidrogen dan oksigen. Fungsi utama karbohidrat ialah: Membekalkan tenaga bagi aktiviti harian seperti gerakkan, pertumbuhan dan lain-lain aktiviti sel di dalam badan. Membekalkan tenaga haba untuk memastikan suhu badan manusia kekal pada 36.9 C. Glukosa yang berlebihan akan di ubah menjadi glikogen untuk disimpan dalam hati. Glukosa yang berlebihan juga boleh diubah menjadi lemak dan di simpan di dalam tisu-tisu adipos di bawah kulit, pelvis, pinggang dan dada. Setiap gram karbohidrat dapat menghasilkan kira-kira 17 kJ (kilojoule) tenaga kepada badan kita. Sumber-sumber karbohidrat ialah:Makanan yang berkanji seperti nasi, roti dan ubi kentang. Makanan yang bergula seperti buah-buahan manis, madu dan kuih muih.

Protein
Badan kita memerlukan protein kerana protein: Diperlukan dalam proses pembentukan sel baru untuk menggantikan sel yang mati atau rosak. Diperlukan bagi pertumbuhan badan. Diperlukan dalam sintesis sebatian sebatian protein seperti enzim, hormon dan antibodi. Boleh dioksidakan untuk membekalkan tenaga kepada aktiviti-aktiviti badan. Yang berlebihan akan diubah menjadi lemak. Lemak itu akan disimpan dalam tisu-tisu adipos. Boleh digunakan untuk mensintesis hemoglobin dan melanin (pigmen kulit).

Lemak
Lemak dan minyak dibentukkan daripada unsur, karbon, hidrogen dan oksigen sepertimana karbohidrat. Perbezaan antara lemak dan minyak ialah lemak wujud dalam bentuk pepejal manakala minyak dalam bentuk cecair. Lemak merupakan sumber tenaga. Kebanyakkan organisma menyimpan lemak atau minyak sebagai stor tenaga. Minyak merupakan pelarut bagi vitamin A, D, E, dan K. Contoh makanan yang kaya dengan lemak atau minyak termasuklah mentega, lemak haiwan, minyak masak, dan bijian. Lemak haiwan merupakan lemak tepu manakala lemak tumbuhan adalah lemak tak tepu. Lemak tepu mudah dimendakkan dipermukaan dalam salur darah, mengecilkan salurannya, dan menaikkan tekanan darah. Oleh itu pengambilan minyak tumbuhan adalah digalakkan berbanding lemak haiwan.

Vitamin
Vitamin diperlukan dalam kuantiti yang kecil untuk memelihara kesihatan badan. Vitamin memainkan peranan dalam fisiologi dan metabolisma badan. Vitamin terbahagi kepada dua kumpulan :
Vitamin yang larut dalam air, ( vitamin B dan C) Vitamin yang larut dalam minyak, ( A, D, E dan K)

Dalam penyediaan makanan, makanan yang mengandungi vitamin B dan C harus dimasak dalam minyak kerana jika dimasak di dalam air sebahagian besar vitamin B dan C akan melarut. Vitamin mudah termusnah akibat haba yang tinggi dan sinar ultraungu.

Garam Mineral
Garam mineral merupakan sebatian bahan tak organik yang diperlukan oleh badan untuk berfungsi dengan sempurna dan juga mengekalkan kesihatan badan. Berat badan manusia terdiri daripada 5% hingga7% garam mineral. Garam mineral boleh di bahagikan kepada dua kumpulan: Unsur-unsur mineral utama (yang diperlukan dalam kuantiti yang banyak) misalnya kalsium, fosforus, kalium, natrium, magnesium, dan klorin.

Pelawas
Merupakan bahan gentian yang tidak dapat dicernakan oleh badan. Pelawas terdiri daripada selulosa yang boleh di dapati dalam makanan seperti sayur-sayuran dan buah-buahan. Pelawas mempunyai nilai makanan yang rendah. Walaubagaimanapun pelawas adalah penting kepada badan kerana ia menggalakkan peristalsis dalam sistem pencernaan. Kesan kekurangan pelawas ialah makanan yang tidak dicernakan akan berada dalam usus besar untuk jangka masa yang lebih panjang. Oleh itu lebih banyak air akan diserap oleh usus besar. Akibatnya tinja menjadi kering dan keras serta sukar dikeluarkan melalui dubur. Fenomena ini dikenali sebagai sembelit.

Air
Lebih kurang 60% hingga 70% berat manusia terdiri daripada air. Air adalah penting kepada badan kerana; 1. 2. 3. 4. Merupakan pelarut yang baik. Diperlukan untuk tindak balas badan. Diperlukan untuk mengekalkan tekanan osmosis darah dan bendalir tisu.. Memainkan peranan yang penting dalam kawalan suhu badan.

Manusia memperolehi sebahagian daripada keperluan airnya melalui: air minuman. air metabolisma oleh pengoksidaan makanan. Air yang berlebihan disingkirkan dari badan melalui: air kencing oleh ginjal. Wap air oleh paru-paru. Peluh oleh kulit.

RUJUKAN PEMAKANAN SEIMBANG KANAKKANAK: Keperluan Tenaga kanak-kanak berusia 4 6 = 1830 (kcal) Keperluan Vitamin B3 = 12.1 (mg) Keperluan Vitamin B12 = 1.5 (mg) Keperluan Protein = 29 (g) Keperluan Asid Folik = 100 (g) Keperluan Vitamin C = 20 (mg)

KEPERLUAN NUTRIEN HARIAN KANAK-KANAK 4 6 tahun

Kumpulan makanan
Makanan Berkabohidrat (Memberi Tenaga) 1. Nasi atau Mee 2. Bijirin dan makanan berkanji 3. Roti 4. Lemak dan Minyak Makanan Berprotein (Membina Badan) 1. Susu 2. Daging (atau gentian) Makanan Bervitamin dan Mineral (Menjauhkan Penyakit) 1. Buah 2. Sayur

Kuantiti / amaun pengambilan

1 - 2mangkuk 1 cawan 2 keping 1 - 2 sudu makan

2 cawan 5 6 sudu makan

1 2 potong/biji 6 sudu makan

KANDUNGAN VITAMIN C DALAM BUAHBUAHAN:

Jambu Batu (1/2 biji) 200 mg Betik ( 1 potong) 102 mg Oren (1potong) 80 mg Limau Bali (2 bhg.) 74 mg Rambutan (5 biji) 38 mg Belimbing (1/2 biji) 38 mg Mangga (1/2 biji) 36 mg Nenas (1 potong) 30 mg

KANDUNGAN VITAMIN A DALAM BUAH-BUAHAN:

Mangga (1/2 biji) 100% menyumbangkan keperluan vitamin A kepada kanakkanak Betik ( 1 potong) 56% menyumbangkan keperluan vitamin A kepada kanakkanak Nangka (3 ulas) 16% menyumbangkan keperluan vitamin A kepada kanakkanak Tembikai (1 potong) 10% menyumbangkan keperluan vitamin A kepada kanakkanak Belimbing (1/2 biji) 9% menyumbangkan keperluan vitamin A kepada kanakkanak Oren (1 biji) 8% menyumbangkan keperluan vitamin A kepada kanakkanak

GIZI SEIMBANG
Gizi seimbang merupakan gizi yang mengandungi karbohidrat, lipid, protein, vitamin, garam mineral, air dan serabut dalam nisbah yang betul untuk memenuhi keperluan badan

KESAN GIZI YANG TIDAK SEIMBANG

KESAN Malnutrisi HURAIAN Kekurangan nutrien tertentu dalam makanan Malnutrisi menyebabkan pelbagai penyakit seperti anemia, kwasyiorkor, skurvi dan riket disebabkan kekurangan protein gejala seperti perut buncit, pertumbuhan badan dan otak terencat, kehilangan selera makan, badan lemah disebabkan oleh kekurangan vitamin C lemah dan sentiasa mengalami sesak nafas gusi membengkak dan mudah berdarah pembawa kepada serangan sakit jantung dan strok kerana pengambilan garam yang berlebihan yang menyebabkan ginjal gagal berfungsi

Kwasyiorkor

Skurvi

Tekanan darah tinggi

Kegendutan

sebab: makan terlalu banyak berat badan adalah 20% melebihi berat badan yang berpatutan dengan ketinggiannya akan menyebabkan diabetis melitus, darah tinggi, kanser kolon

KESAN GIZI YANG TIDAK SEIMBANG (sambungan)

KESAN Diabetis melitus (kencing manis) HURAIAN berlaku apabila ara glukosa yang berlebihan daripada julat normal terdapat dalam darah

Osteoporosis

berlaku kerana pengurangan jisim tulang akibat pengambilan kalsium yang tidak mencukupi dalam gizi kurang kalsium akan menyebabkan tulang menjadi semakin nipis dan rapuh dan mudah patah

Sakit jantung dan strok

tahap kolesterol dalam darah tinggi kolesterol berlebihan terenap pada dinding arteri dan menyempitkan salur darah dan jantung sukar untuk mengepam darah gizi yang mengandungi lemak haiwan yang banyak Serabut yang sedikit

Penyakit kanser

KEPENTINGAN MAKANAN SEIMBANG

Menyediakan makanan yang seimbang adalah penting bagi kanak-kanak yang sedang membesar. Dapat memberi tenaga yang diperlukan oleh setiap kanak-kanak dalam aktiviti belajar sambil bermain Dapat membantu ketahanan badan bagi mengelakkan daripada jangkitan penyakit serta sembuh daripada luka ataupun penyakit Ia penting bagi pembinaan badan dan juga pembesaran yang baik Otak dapat berkembang dengan sihat dan cerdas

ELAKKAN DARIPADA KANAK-KANAK

Makanan berikut harus dielakkan daripada kanakkanak; Makanan ringan disebabkan pewarna tiruan, perasa atau gula yang berlebihan yang boleh merosakkan kesihatan Makanan yang masin garam yang berlebihan akan menyebabkan penyakit lain apabila dewasa Makanan yang manis Makanan dalam tin Buah-buahan jeruk Makanan yang berminyak dan berlemak

CARA MEWUJUDKAN WAKTU MAKAN YANG MENYERONOKKAN

Elakkan memarahi kanak-kanak semasa makan Jangan ugut kanak-kanak untuk makan Galakkan kanak-kanak makan sendiri Memperkenalkan sesuatu jenis makanan baru secara langsung dan tidak langsung Makanlah bersama-sama Elakkan melakukan aktiviti lain semasa makan (menonton televisyen) Elakkan menghidangkan makanan yang terlalu banyak Sediakan makanan ringan yang kurang lemak dan berkhasiat (buah-buahan, sayur-sayuran dan dadih)

PANDUAN MEMILIH BAHAN-BAHAN MENTAH SEGAR DAN BERSIH

BAHAN MENTAH KEADAAN BAHAN MENTAH Sayur-sayuran segar berkeadaan elok cantik bentuknya pilih sayur-sayuran yang berdaun hijau badannya berkilat dan bercahaya badannya tidak diselaputi lendir yang tebal matanya bercahaya dan tidak terbenam insangnya segar dan berwarna merah terang segar teksturnya keras dan anjal dagingnya segar teksturnya keras dan anjal isinya segar berisi pada bahagian dadanya kepalanya tidak tertanggal tidak berbau busuk badannya tidak bertompok-tompok hitam segar dan tidak disimpan terlalu lama kulitnya tidak retak bersih dan tidak diselaputi kekotoran atau najis bersih dan tidak bercampur dengan bahan lain kering dan tidak berketul-ketul berbau harum dan segar tidak ada bubuk atau ulat tidak berkulat Ikan

Daging Ayam Udang

Telur

Bijirin

Antara tanda kekurangan zat ialah:

Berat badan menurun dengan ketara Kerap mendapat jangkitan seperti batuk, demam dan selesema Masalah kesihatan kemudian hari (kesan jangka panjang)

Tanda terlebih zat lebih mudah diperhatikan iaitu:

Menjadi gemuk atau terlalu gemuk Risiko mendapat penyakit gaya hidup yang dialami orang dewasa seperti tekanan darah tinggi, kencing manis, strok, penyakit jantung, kanser meningkat dan mempunyai potensi diserang penyakit pada usia muda Kematian awal akibat penyakit

KESAN PEMAKANAN YANG TIDAK BERSIH DAN TIDAK BERKHASIAT TERHADAP KANAK-KANAK
KERACUNAN MAKANAN kanak-kanak akan mengalami keracunan makanan kerana makanan yang dimakan tidak dijaga kebersihannya MUDAH MENDAPAT PENYAKIT antibodi kanak-kanak lemah berbanding orang dewasa, oleh itu mereka mudah mendapat sesuatu jangkitan

PANDUAN MENGHIDANGKAN MAKANAN UNTUK KANAK-KANAK

Hidangkan makanan yang beraneka warna dan bentuk yang menarik

Hiaskan makanan sebelum dihidang

Gunakan peralatan yang pelbagai warna dan bentuk

ETIKA MAKAN BAGI KANAK-KANAK

Cara hendak mula makan Cara makan dengan tangan Cara makan dengan sudu, garpu, pisau Cara makan di meja makan Cara minum pagi Cara makan tengah hari Cara minum petang Cara makan malam

Amalan

pemakanan

Rasulullah

s.a.w.

Mula dengan garam Jangan makan makanan yg terlalu panas (atau sejuk) Mulakan dengan buah-buahan Jangan minum waktu makan Kunyah betul-betul Tidak mengambil daging untuk 40 hari akan melemahkan badan, memakan daging 40 berturutturut akan mengeraskan jantung Jika haus, teguk air perlahan-lahan Makanan kesukaan Rasulullah s.a.w. :- madu lebah, roti (wholemeal), susu, sup, daging, ayam, tamar

Perancangan Menu

 Menu adalah satu senarai lengkap untuk sesuatu sajian. Perancangan menu memerlukan kemahiran dan daya kreatif seseorang bagi menyediakan hidangan yang berkhasiat , menarik dan menyelerakan.

Tujuan Perancangan Menu

1. menyediakan sajian yang mengandungi nutrien yang diperlukan 2. menjimatkan masa , tenaga dan bahan makanan 3. mengikut anggaran belanjawan yang ditetapkan 4. menyediakan sajian yang berkhasiat , menarik dan menyelerakan.

Faktor Yang Mempengaruhi Perancangan Menu

1. Jenis hidangan Jenis hidangan yang dirancang hendaklah berasaskan tujuan mengadakan sajian , sama ada sajian majlis formal atau tidak formal 2. Keperluan dan kegemaran Pilihan menu perlu membekalkan nutrient untuk keperluan setiap individu. Setiap individu mempunyai makanan kegemaran masing-masing. Aspek ini perlu juga dititikberatkan semasa merancang menu. 3. Pilihan sajian Menu perlu dirancang supaya setiap sajian mempunyai keseimbangan dan variasi dari segi kaedah memasak , tekstur , rasa dan bahan makanan. perbezaan warna , rasa dan tekstur memberi variasi kepada sajian ; membuat makanan menarik dan menyelerakan. Pelbagai bahan dalam sajian dapat memenuhi keperluan nutrient. Dalam pilihan sajian , pelbagai kaedah memesak digalakkan untuk memberi kesan yang berbeza terhadap makanan yang dihidang.

4. Perbelanjaan Perancangan menu perlu mengikut peruntukan perbelanjaan yang ditetapkan untukmengelakkan pembaziran. 5. Sumber makanan kemudahan mendapat makanan mempengaruhi perancangan menu. Jika bahan yang digunakan ada pada musimnya , maka bahan tersebut adalah lebih 6. Kemudahan fizikal dan sumber tenaga Kemudahan sumber tenaga akan membolehkan makanan dimasak , disedia dan dihidang dengan sempurna.

Makanan dan Budaya

 Budaya dan tradisi menentukan jenis makanan dalam diet. Manusia memilih makanan yang berlainan mengikut budaya dan tradisi keluarga masing-masing. Melalui makanan juga kita boleh menilai sikap dan budaya orang lain.

Diet
Diet adalah pengambilan makanan oleh individu setiap hari. Diet mempunyai kesan kepada kesihatan dan kesejahteraan individu kerana pertalian makanan dengan penggunaannya dalam tubuh. Individu memerlukan pemakanan yang seimbang untuk mengekalkan kesihatan. Diet yang seimbang bermakna individu memperoleh nutrient yang mengandungi karbohidrat , protein , lemak , vitamin , garam mineral dan air dan pelawas.

 Kesan daripada diet yang seimbag ialah: (a) pertumbuhan yang sempurna (b) berat tubuh yang seimbang (c) perkembangan otot yang baik (d) kulit yang lembut dan bersih (e) wajah yang tenang dan berseri serta postur yang baik

Nutrient
Diperoleh daripada kumpulan makanan berikut : (a) daging , ikan , dan karangan laut , telur dan kekacang (b) bijirin (c) lemak dan minyak (d) susu dan hasil susu (e) buah-buahan dan sayur-sayuran

Keperluan Diet Seimbang

Diet seimbang penting untuk memenuhi keperluan fizikal dan mental-emosi. (a) Fizikal Pertumbuhan fizikal individu bermula dari peringkat pra-natal sehingga peringkat tua. Perubahan ketinggian dan saiz badan adalah berkait dengan nutrient. Individu yang sedang membesar memerlukan diet yang mengandungi lebih nutrient pembina tubuh.

(b) Mental-emosi Bermula dari peringkat pra-natal , individu memerlukan makanan untuk pertumbuhan dan perkembangan anggota tubuh dan otak. Pembinaan sel otak ini aktif dari perngkat pra-natal sehingga berumur 18 bulan. Diet seimbang yang mengandungi lebih protein penting untuk perkembangan mental. Bayi memerlukan dua perpuluhan enam hingga empat gram protein bagi setiap kilogram berat tubuh. Keadaan emosi tidak mempengaruhi keperluan diet seimbang untuk pertumbuhan fizikal dan keperluan fisiologi. Apabila gembira gerak kerja individu menjadi aktif , menyebabkan individu menggunakan lebih tenaga.

 Pertumbuhan individu yang merangkumi fizikal , mental-emosi memerlukan diet seimbang. Contoh , kanak-kanak yang tidak mendapat diet yang seimbang akan mengalami penyakit seperti marasmus , kwasyiorkor dan anemia.

Factor Yang Mempengaruhi Diet

1. Keperluan fisiologi Makanan diperlukan untuk memenuhi keperluan fisiologi tubuh bagi mengekalkan kesihatan optimum serta menentukn system dalam tubuh dapat berfungsi dengan berkesan. Kuantiti makanan yang dip[erlukan bergantung kepada umur , jantina , saiz tubuh dan aktiviti individu. 2. Pendidikan Taraf pengetahuan pemakanan dapat mempengaruhi kuantiti dan kualiti diet. Berasaskan pengetahuan ini , individu akan lebih sedar tentang kepentingan nutrient dan berupaya mengubah corak diet mengikut keperluan kesihatan. Selain itu , mereka yang mempunyai pengetahuan pemakanan dapat menyediakan makanan yang ringkas dan berkhasiat dalam jangka masa yang singkat.

Pendapatan keluarga Pembelian bahan makanan untuk diet bergantung kepada kemampuan keluarga. Keluarga yang berpendapatan rendah mempunyai sumber yang terhad untuk membeli bahan makanan. Dengan itu , pengetahuan pemakanan penting untuk keluarga membuat perancangan sajian yang menggunakan bahan makanan yang murah tetapi berkhasiat. 4. Geografi Diet sesebuah masyarakat bergantung juga kepada iklim , kemudahan sumber makanan dan infranstruktur kawasan. Dikawasan tanaman padi , beras dan hasil beras digunakan dalam sajian setiap hari. Kemudahan infranstruktur pula membolehkan semua jenis bekalan makanan sampai ke tempat tertentu.

3.

Perancangan Menu
Menu adalah satu senarai lengkap untuk sesuatu sajian. Perancangan meni memerlukan kemahiran dan daya kreatif seseorang bagi menyediakan hidangan yang berkhasiat , menarik dan menyelerakan. Tujuan Perancangan Menu 1. menyediakan sajian yang mengandungi nutrien yang diperlukan 2. menjimatkan masa , tenaga dan bahan makanan 3. mengikut anggaran belanjawan yang ditetapkan 4. menyediakan sajian yang berkhasiat , menarik dan menyelerakan.

RUJUKAN
Asiah Ismail, Ivan Filmer Jr. & Tan Sun Seng (2001). Biologi Tingkatan 4. Selangor: Mutiara Cemerlang Sdn. Bhd. Joe Schwarcz & Fran Berkoff (2004). Foods that Harm Foods that Heal. New York: The Reader s Digest Association Kasnani Ab Karim,Norbe Md Nor & Nazimah Abdullah (2005). Perkembangan Pendidikan Prasekolah untuk Kursus Persediaan dan KPLI (Pendidikan Awal Kanak-kanak) Bahagian 1. Selangor: Kumpulan Budiman Sdn. Bhd. Mohamad bin Aman & Kasim bin Abd Majid (2003). Asuhan dan Pendidikan Awal Kanak-kanak Tingkatan 4. Selangor: Aras Mega (M) Sdn. Bhd. Saayah Abu, Surayah Zaidon & Siti Saleha Samsuri (2006). Panduan untuk Pengusaha Tadika. Selangor: PTS Profesional Publishing Sdn. Bhd. Zainun Ishak (2006). Panduan Kesihatan dan Keselamatan Kanak-kanak. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd. http://nutriweb.org.my http://www.myhealth.gov.my/myhealth/bm/kanak_content.jsp http://www.sabah.org.my/bm/nasihat/artikel_kesihatan/makanan_berkhasia t.htm

Sekian, terima kasih