EDU 3106: Budaya dan Pembelajaran

Tajuk 1: Budaya dan Kepelbagaian Kelompok di Malaysia

Muhammad Najib Mohd Jamil Yuhanis Osman Nurul Atikah Kamaludin
PISMP 5.05 (SAINS SOSIAL)

DEFINISI BUDAYA

 Perkataan budaya berasal daripada cantuman perkataan Sanskrit dan Melayu iaitu budhi dan daya. Budhi- dipinjam daripada bahasa Sanskrit bererti kecergasan fikiran dan akal. Daya perkataan Melayu Polynesia yang bermakna kekuatan kuasa,tenaga dan pengaruh.
Sumber: Shamsul Amri Baharuddin. (2010). Modul Hubungan Etnik. Subang Jaya: Perpustakaan Negara Malaysia.

* Kamus Dewan (2007) :

Budaya sebagai tamadun, peradaban, kemajuan fikiran dan akal budi.

* Nik Safiah Haji Abdul Karim,1963 :

Budaya membawa maksud tenaga fikiran, usaha rohani atau kuasa menggerakkan jiwa.

Sumber: Shamsul Amri Baharuddin. (2010). Modul Hubungan Etnik. Subang Jaya: Perpustakaan Negara Malaysia.

* Dictionary of Philosophy, 1996 :

the way of life of people,including their attitudes,values,beliefs,arts,sciences,modes of perception,and habits of thought and activity.Cultural features of forms of life are learned but are often too pervasive to be readily noticed from within.

Sumber: Shamsul Amri Baharuddin. (2010). Modul Hubungan Etnik. Subang Jaya: Perpustakaan Negara Malaysia.

* Ralph Linton,1947 (The Cultural Background of Personality) :

Budaya ialah susunan perlakuan yang dipelajari dan hasil daripada kelakuan ini digunakan bersama dalam masyarakat.

* Ruth Benedict,1947 :
Budaya sebagai unsur pengorganisasian antara individu dan membentuknya menjadi satu kelompok kebudayaan.
Sumber: Elaksamana. 2009. Konsep Budaya. http://www.scribd.com/doc/24948165/Konsep-Budaya. Diakses pada 8 Januari 2012.

* Koentjaraningrat (2002)
Budaya merupakan keseluruhan pemikiran dan hasil karya manusia berasaskan proses pembelajaran. - Budaya mengandungi 7 unsur utama : 1. Agama dan upacara keagamaan 2. Sistem dan organisasi kemasyarakatan 3. Sistem pengetahuan 4. Bahasa 5. Kesenian 6. Sistem ekonomi 7. Sistem teknologi dan peralatan
Sumber: Noriati A. Rashid. Boon Pong Ying. (2011). Budaya dan Pembelajaran. Shah Alam: Oxford Fajar Sdn. Bhd.

* Edward B. Taylor
Budaya sebagai satu himpunan ilmu pengetahuan, kesenian, adat resam dan kemahiran yg dimiliki dan diamalkan oleh manusia dalam sesuatu masyarakat.

Sumber: Suzy Wong. 2005. Pengenalan Masyarakat Malaysia. http://www.scribd.com/doc/35919182/1/Definisi-Budaya. Diakses pada 8 Januari 2012

* Modern Dictionary of Sosiology

Cara hidup manusia yang hidup berkelompok sama ada yg berbentuk material (ciptaan manusia) dan bukan material (adat resam, kepercayaan, undang-undang dll).
Sumber: Suzy Wong. 2005. Pengenalan Masyarakat Malaysia. http://www.scribd.com/doc/35919182/1/Definisi-Budaya. Diakses pada 8 Januari 2012

* A.L Kroebor & Clyde Kluck

Segala amalan, penerimaan dan kepercayaan oleh sesuatu masyarakat yang dipraktikkan secara berterusan dan diulangi oleh generasi yang seterusnya.
Elemen penting yg membentuk budaya: - kelengkapan hiup - sistem ekonomi - keagamaan -kesenian - ilmu pengetahuan
Sumber: Suzy Wong. 2005. Pengenalan Masyarakat Malaysia. http://www.scribd.com/doc/35919182/1/Definisi-Budaya. Diakses pada 8 Januari 2012

Kesimpulan Kumpulan Kami

Berdasarkan pendapat sarjana Edward B. Taylor, A.L Kroebar & Clyde Kluck dan Modern Dictionary of Sosiology Budaya ialah satu amalan harian yang diterima norma masyarakat dan diamalkan oleh sesebuah organisasi masyarakat tersebut. Misalnya cara berkomunikasi dan makan masyarakat Jepun dan Malaysia.

KEPELBAGAIAN KELOMPOK/ETNIK DI MALAYSIA

Kepelbagaian Etnik di Malaysia: Etnik Minangkabau (Semenanjung Malaysia)

LOKASI ETNIK MINANGKABAU DI SEMENANGJUNG MALAYSIA

Negeri Sembilan -Rembau -Sungai Ujong -Seri Menanti -Naning -Johol -Kuala Pilah

Johor

Melaka

PENGENALAN
Minangkabau berasal daripada 2 perkataan: Minang: menang Kabau: kerbau Berasal daripada peristiwa perselisihan antara kerajaan Minangkabau dgn seorang putera dari Jawa yg meminta pengakuan kekuasaan di Melayu Orang Minangkabau merupakan penduduk asal kawasan yg dikenali sebagai Sumatera Barat, Indonesia.

Orang Melayu di Malaysia byk yg berasal dari Minangkabau. Kawasan utama yg didiami adalah di N. Sembilan, Melaka dan Johor

Permulaan abad ke-14M, orang-orang Sumatera dari Tanah Minangkabau mulai tiba di Negeri Sembilan melalui Melaka dan sampai ke Rembau.

BUDAYA ETNIK DARI ASPEK SOSIAL

* ADAT RESAM
ADAT PERPATIH
Merangkumi pelbagai aspek kehidupan masyarakat spt nikah kahwin, pemberian pusaka dan pelantikan pemimpin. Pemberian harta dan tanah adat diwariskan daripada ibu kepada anak perempuan.

ORANG MINANG DI NEGERI SEMBILAN

Biduanda, Batu Hampar, Paya Kumboh, Mungkal, Tiga Nenek, Seri Melenggang, Seri Lemak,Batu Belang, Tanah Datar, Anak Acheh, Anak Melaka dan Tiga Batu
Acara yg dilakukan dalam proses perkahwinan: Pinang-meminang, Membuat janji, Hantar Emas, Timbang Tanda, Nikah, Jemput Antar, Manjangguak Kandang (Keluarga lelaki datang ke rumah calon isteri anaknya)

PERKAHWINAN

* PAKAIAN

* BAHASA
Bahasa Minangkabau: Apo tu nan ang karajoan? Bahasa Malaysia: Apa yang sedang kamu buat? Bahasa Minangkabau: Bungo indak satangkai, kumbang indak sa ikua (Peribahasa) Bahasa Malaysia: Bunga tidak setangkai, kumbang tidak seekor

KESENIAN DAN KEBUDAYAAN

Diadakan ketika majlis perkahwinan bagi keluarga berada, bangsawan dan hartawan di sesebuah kampung. Merupakan tarian gerak cepat dan penari memegang piring di tapak tangan.

TARIAN PIRING

RANDAI

Teater rakyat tradisional Minangkabau yg melibatkan muzik, nyanyian, tarian, silat dan drama. Dipersembahkan oleh kaum lelaki ketika perayaan tradisional.

SALUANG

Alat muzik tradisional khas Minangkabau dari Sumatera Barat. Diperbuat daripada buluh nipis, mempunyai 4 lubang dan panjangnya lebih kurang 4060cm

PAKAIAN

RUMAH MINANGKABAU

BATAGAK PANGULU
Upacara pelantikan penghulu. Berlangsung selama 7 hari dimana seluruh kaum kerabat dan ketua-ketua dari kampung yg lain turut dijemput

Bentuk unik kerana menyerupai tanduk kerbau. Fungsi: tempat tinggal, dewan mesyuarat, aktiviti2 upacara

MAANTA PABUKOAN
Menghantar makanan kepada ibu mertua sewaktu bulan Ramadhan

Dendeng Balado

MAKANAN TRADISONAL

Hirisan nipis dan lebar dagingsapi yg dikeringkan dan digoreng kering

BUDAYA ETNIK DARI ASPEK EKONOMI

Kebanyakan masyarakat Minangkabau terlibat dalam perniagaan dan pertanian

Pertanian: Melakukan aktiviti penanaman padi sawah. Kesemua kerja turut dilakukan secara bergotong-royong.

Perniagaan: Membuat songket untuk keperluan sendiri atau kaum keluarga.Ianya turut diperdagangkan terutamanya oleh kaum wanita

Perlombongan: Masyarakat Minangkabau dari Sumatera turut menjalankan perlombongan emas

CONTOH ETNIK DI NEGERI SABAH: ETNIK BAJAU

ASAL-USUL BAJAU
-Kajian awal oleh Badan Galak Pusaka (2000) mengenai asal-usul bangsa Bajau mendapati Bajau adalah generasi asli Melayu Deutro yang mula bergerak dari Yunan menuju arah selatan (Asia Tenggara) pada kirakira 1500 tahun Sebelum Masihi iaitu 3500 tahun yang lalu.

Tersebar luas di seluruh kepulauan Melayu dan Lautan Pasifik.

Bajau adalah melayu tulen.

LOKASI ETNIK BAJAU

- Orang Bajau Pantai Barat ( Putatan, Tuaran, Kota Belud, Papar )

-Orang Bajau Pantai Timur ( Kudat, Sandakan, Lahad Datu, Kunak, Semporna, Tawau )

EKONOMI ETNIK BAJAU DI SABAH

Mengutip hasil laut dengan menggunakan cara penangkapan tradisional.

Menternak dan bercucuk tanam.

SOSIAL : KEPERCAYAAN DAN AGAMA

100% suku kaum Bajau menganut agama islam.
Corak hidup etnik Bajau di Sabah sama dengan etnik Melayu yang ada di Malaysia.

Menekankan hubungan kekeluargaan dan leod iaitu kelompok sedaerah.

Ramai etnik Bajau dikahwini dan mengahwini bangsabangsa lain termasuk Cina,Arab,India dan sukusuku kaum tempatan di Malaysia.

SOSIAL : MAKANAN TRADISIONAL

KIMA : sejenis kerang laut,dimakan mentahmentah atau dimasak bersama sayur. SAGOL : isi ikan dicampur dengan kunyit yang telah dipipis.

PUTU : ubi kayu yang diparut dan telah diperah airnya lalu dimasak secara stim.

TOMPE : ubi kayu yang diparut dan telah diperah airnya,digoreng tanpa minyak di dalam kuali sehingga berwarna kekuning-kuningan.

BAHASA

Bahasa orang bajau dikenali sebagai Sinama(bahasa kepunyaan bangsa sama)

Terdapat 26 subdialek bahasa Bajau.

Cth : Aku sayang padamu

-Lasah akuh ma kaah/ aku sayang tah kau.

CONTOH ETNIK DI NEGERI SARAWAK: ETNIK BIDAYUH

 Kaum Bidayuh adalah masyarakat yang mendiami kawasan barat daya Sarawak, terutamanya Bahagian Serian, Kuching dan di barat Kalimantan. Merupakan 8.5 peratus dari jumlah penduduk penduduk Sarawak Kaum Bidayuh merupakan golongan minoriti di Sarawak. Pada tahun 1998 lebih kurang 167,000 kaum Bidayuh terdapat di Sarawak.

Dibahagikan kepada empat suku kaum yang utama mengikut loghat

Bukar-Sadong di Daerah Serian Salako-Lara bagi kumpulan yang tinggal di daerah Lundu dan Sematan

Biatah bagi mereka yang tinggal di kawasan Padawan, Siburan dan Penrissen

Bau-Jagoi di Daerah Bau dan Lundu

LOKASI ETNIK BIDAYUH

- Daerah Serian dalam Bahagian Samarahan, di kawasan-kawasan Padawan, Siburan dan Penrissen

-Bahagian Kuching dan Kawasan Jagoi, Krokong, Serapi, Serumbu di Daerah Bau, dan sebilangan kecil tinggal di Daerah Lundu.

EKONOMI ETNIK BIDAYUH

Aktiviti Sara Siri. Contohnya: Menternak dan bercucuk tanam

Menanam Padi Huma dan Menjadi Peladang

RUMAH BIDAYUH
Lazimnya penempatan rumah panjang suku kaum Bidayuh terletak jauh di kawasan pendalaman dan tanah tinggi.

Tujuan keselamatan iaitu sukar untuk dikesan oleh musuh.

Struktur rumah panjang kaum Bidayuh tidak jauh bezanya dengan struktur rumah panjang masyarakat Iban di Sarawak

STRUKTUR RUMAH BIDAYUH

Rumah panjang kaum Bidayuh diperbuat daripada atap rumbia atau sagu, manakala dindingnya pula daripada buluh. Atap Pelantar atau lantai rumah panjang pula diperbuat daripada papan atau buluh manakala tiangnya pula diperbuat daripada kayu belian. Rumah panjang Masyarakat Bidayuh terbahagi kepada 3 bahagian iaitu bilik utama, awah (ruang tamu) dan tanju (anjung).

RUMAH BIDAYUH

BAHASA BIDAYUH
Keunikan ini adalah berdasarkan sebutan,pertuturan, gerak gaya dan alunan yang dipertuturkan. Lazimnya bahasa Bidayuh akan berubah intonasi dan bahasa mengikut kampung dan daerah tertentu. Ini menyebabkan suku kaum ini sukar untuk berkomunikasi antara satu sama lain sekiranya mereka dari suku dan daerah yang belainan. Sebagai contoh suku Bidayuh dari Kawasan serian menyebut "makan" ialah "ma-an" manakala suku Bidayuh dari kawasan padawan pula menyebut "makan" sebagai "man".

BIBLIOGRAFI
Noriati A. Rashid. Boon Pong Ying. (2011). Budaya dan Pembelajaran. Shah Alam: Oxford Fajar Sdn. Bhd. Shamsul Amri Baharuddin. (2010). Modul Hubungan Etnik. Subang Jaya: Perpustakaan Negara Malaysia. Aini Fadhilah. Nur Syairah. 2008. Etnik Minangkabau. http://www.scribd.com/doc/28892167/ETNIK-MINANGKABAU. Diakses pada 8 Januari 2012.

Cikgu Yatie. 2009. kegiatan ekonomi di Malaysia sebelum campur tangan British. http://cikguyatieishere.blogspot.com/2009/10/sej-9402-trial-perak-2009_21.html. Diakses pada 9 Januari 2012
Hanim. 2007. Adat Perpatih. http://halaqah.net/v10/index.php?topic=1402.0. Diakses pada 8 Januari 2012.

Noor Shalida. 2003. Kedatangan dan Perkembangan Masyarakat Minangkabau. http://malaycivilization.ukm.my/idc/groups/portal_aperpatih/documents/ukmpd/adat_ 02665.pdf. Diakses pada 8 Januari 2012.

Elaksamana. 2009. Konsep Budaya. http://www.scribd.com/doc/24948165/Konsep-Budaya . Diakses pada 8 Januari 2012.